Dissertatione academica argumentum juris canonici de medicorum animae et corporis in sanandis aegris conjunctione

41쪽

CONIUNCTIONE IN SANANDIS AEGRIS. 39

dis haec omnia anhelantibus subtrahere. Illustri exemplo hoc esse poterit illius, quod in con Putias ius canonicum exercet, imperii. Dum enim aegrum, qui negligit spiritualem poenitentiae medicinam, a medicis derelinqui cauet : hoc ipso per remedium coactimini aegrotum ad ea , quae ad salutem & religionem spectant, capienda impellunt; cum tamen nihil tam voluntarium

quam religio sit, in qua si animus aduersus est, iam jublata, iam

nulla est. LACTANTIUS Lib. V. c. I . o) Quamuis vero constitu- Vtrum med tio, qua medici segrotum, de consessione facienda saepius fru- Qi ae r0' m, stra monitum & obstinatum, post tertium diem deserere iuben- tur, admodum dura videatur: illius tamen sanctionis Verba tam linquere pos- clara sunt et aperta, Vt nihil amplius, quam hoc dicere, reliquum sinit sit, legem ita esse scriptam. Itaque recte quidem me iudice, sed contra legem & canonem illi iudicare videntur, qui aegros, consteri nolentes, a medicis nunquam derelinqui posse des emdunt: in qua opinione sunt ΤΗΟΜ. ACΤius de infirmitate cap. XLIII. n. 33. et CAsPAR A REIEs in e M iucund. quaestionum campo quaest. XIII. n. q. 6. & quos hie sequitur doctores. Licet itaque medicum, qui curationem cuiusdam dereliquit , ut ob id mortuus sit aeger, culpae reum esse Velit 1UsΤ1NIANVS in s. 6. instit. de lege aquilia a nullius tamen culpae argui amplius possunt medici , ex quo iubentibus pontificum constitutionibus aegrum, spiritualem medicinam contemnentem,deserere tenentur. Sanior autem interpretatio suadere videtur, haec de illo casu, ubi absque vitae perutilo medici aegro m curationem derelinquere poliunt, omnino esse intolligenda. Nam eum Omnis eXplicatio eX legis ratione tanquam eius anima sit sidebco Ne dicam talem modum conuertendi, ' poenitentiam agendi esse by Ocriticum , seria contratione desti tutum , quam Voluntas spontanea di agnitione peccatorum languida, fide vero in salvatorem confirmata, uniee suscipit, fovet, non vero c actio indirecta parit, ei e diametro aduersa

42쪽

4o DISS. DE MEDICORUM ANIMAE ET CORPORIS

suscipienda; huius vero pontificii edicti ratio .in eo consistit, ut per medicos simul spirituali pegrotantis iuri prospiciatur :illud ita interpretandum est, Vt aegroti salus magis promoueatur, quam in grauius discrimen Vocetur. Hoc VtiqUe contingeret, si derellictus a medico aeger, in maXimum Vitae periculum incurrens, absque ecclesiastica medicDM decederet. Ne ergo ex huiusmodi periculose aegrorantis derelis ione animae de corporis sanitas periclitetur: aeger in graui periculo vitae constitutus, quamuis ex quadam peruicacia confiteri nolit,vix a medico negligendus esse videtur. Imo hoc casu potius partes medici ede videntur. aegroti animum non quavis solum ratione flectere Verum etiam ex ossicio animae medicos accersendos curare, quorum eri , etiam vitro in non ad 'Oeatos 22gris remedia Ialutis propCnere. Ipsana, qua med ei ad aegros vocati hos ad confitendum inducant rationem, eleganter eXplicuit CASP. A REIEs l. c. n. 8. Cum itaqUe medicorum auctoritate ius canonicum aegros ad id, t animae medicos aduocent, adigere studeat: quare non aliis nisi probatae fidei ac religionis medicis ad aegrotos accestus pateat, iudicatuest saeillimum. Infidelibus enim medicis ad chrutianorum cha rationem vocatis & adhibitis, faCile perspexerunt pontifices, fore, ut salutare 1NNOCENTlI praeceptum neg igatur , & ver animarum filutis immemores infirmi fiant. Qua ratione j ductus pontis ex GREGORIVS IV. in bulla anno Isd I. promulgata es

p) Ex eadem ratione etiam medici haereseos su specti reprobantur in con

43쪽

CONIUNCTIONE IN SANANDIS AEGRIS. 4r

ct bullarii magni tomo II. p. 4 8. inserta, p ) non solum omnibus inhibuit & interdixit, ne posthac Iudaeos vel alios infideles

ad christianorum ae rotantium G infirmoriam curam vocent, seu admittant, aut vocari admittiuefaciant, concedant, vel permittant; sed & illis qui contra fecerint, grauissimam infligendam cunauit poenam, aegrotis quidem sacramentorum ecclesiasticorum usu, Et sic decedentibus ecclesiastica sepultura denegata. Ipsos denique Iudaeos infidelesque medicos, qui christianorum curationem suscipere auserint, extra ordinem puniendos constituit.

S. XIV.

Quae omnia cum clare doceant, hanc medicis legem Poenam ex esse scriptam q) ut de conitiugendis cum aegrorum curatione animae communica medicis sint solliciti: arctiori tamen adhuc obligationis vinculo, : 'Hyβ in dici, pinna grauiori additasonstringendos medicos ius canonicum con-'φ Vςς xkxstituit. INNOCENTI Vs ΙΙΙ. enim c. I 3. X. de psimitant. 3 cmisi non obseruanas Si tes. incurrunti p')Hac bulla GREGOR1vs III. constitutionem concilii Quini sexti in usu nareu0eauit, qua fuerat sincitum, ne quis clericus vel laicus Iudaeos in infirmitate sub excommunicationis vel suspensionis poena ad se vocet, & ab illis medicinam accipiat, quae sanctio apud HAR-

ovINvM tom III. p. 166 l. reperitur, eX qua c. I 3. C. a 3. qu. a. in GRATIAN1 decretum est relatum.

q Quamuis inter protestantes medicis ista iuris canonici obligatio nulla lege imposita sit: eorum ossieto tamen conuenit, aegrotantis aeternae saluti piis m0nitis consulere , ct ubi inprimis ex vi morbi vi . tae periculum imminet , id familiaribus eius ac domesticis matu. re significare , ut hi de aduocandis animae medicis Curam suseipiant. Hanc spiritualis aegrorum salutis sollicitudinem ad mediacos pertinere doeet PIHIL. IAC. sPENERus in theologis Gen

44쪽

ae a

messicis admodum no

TDiss DE MEDICORUM ANIMAE ET CORPORIS

Si quis autem medicorum, inquit, huius nostrae constitutionis, postquam per pristatos locorum fuerit publicata, transgressor exstiterito tamdiu ab ingressu ecclesiae arceatur, time transgres- Aone huiusmodi satisfecerit competenter. Qui ab ingressu ecclesie arcentur, hoc ipso ab omni eXclusi sacrorum usu ius communionis cum christianis amittunt, atque ita pro excommΠnic ris habentur. Hanc poenam probauit, &nouis accessionibus ad-

auxit Pius V. in supra f. XIII.) laudata bulla: quodsi qui medicorum pDemissa non obseruauerint, ultra poenas in diola constitim tione siNNOCENΤII III. contentas, quas incurrere declaramus, peropellio sint infames, s gradu medicinae, Do insigniti erant, omni no priuentur, ue a colirgio seu uniuersitate medicorum eiiciantur, poena etiam pecuniaria arbitrio ordinariorum, Ubi doliquerint,nminentur. Medicis itaque, qui INNOCENΤ11 decretum non obseruant, quae maxima iuris canonici este solet, poena est statuta, Cum excommUnicatio pro malo malorum habeatur apud HARDVr--Μ tom. IX. p. I O. & praeter iliam ecclesia, non habeat, ultra quid faciat. c. X. de iudiciis. Huius p cenae rationes egregie eXPlicantur in concilio ToletooP.M. GL apud EUNDEM tom. X. p. 18 Is . Grave profecto, aiunt patres, es incomparabile damnum aest, extra communionem sanctorum esse, Dei optimi maximi gratia, spirituali eiusdem protectione, Christi meritis, s demum ecclesiae jusfragiis G sacramentorum usu privari. Haec omnia facit excommunicatio, quae poenartim omniisna grauissima, formidabili1simaque, ot christianis minime contemnenda, sed potius sum-mmo cum tremore pertimescenda. Quae paena medicis, quoi Umest quotidie inter homines versari, eo grauior & sere intolerabilior videtur, quod tanquam eXcommuni ti caetra omnem societatem ciuilem constituta, & iam in alio mundo ab omni hominum consuetudine ac commercio vivere, es artem sanandi d serere cogantur. Ita enim capituluria REG. pRANC. apud STEPH.

BALugivΜ Lib. V. cap LXII. s ut sciatis, qualis sit modos istius excommuliicatio iis , tu eccosam non debet isti Ere, nec cum ullo

45쪽

CONIUNCTIONE IN SANANDIS AEGRIS. 4

christiano cibum vel potum sumere, nec eius munera quisqvam accipere debet, vel osculum porrigere, nec Dr oratione se imgere, vel hestitare, Vnde sit, ut excona iamnicati pro abiei fi si1mis, instar pestis cuiusdam fugiendis, habeamur, & in publico omnium contemtu sint, ideoque summam infamiam contrahere dicantur ; quam infamiae noram medicis, legem sibi ab INNOCENT 1ΟΙΙΙ- scriptam negligentibus, Pius V. inusit. Tandem quemadmodum excommunicati ab omnium munerum publicorum eXercitio excluduntur, ut ex variis conciliis euictum dedit Oener. .in. PARENs in difff. de statu excommunicat. civili g. XXXV : ita Pius V. hanc medicis poenam indixit, ut quo insigniti erant medicinae gradu, priuentur , & a collegio medicorum eiiciantur.

Cum vero legis cuiusque sani fio poenalis de eodem casu,quem omite, ipsa legis constitutio indigitur, intelligenda sit; pontificio de' morbos pecti

Creto autem caueatUr, ut medici aegrotos, quibuscunque morbis net haee obli-l ab orent, ad animae medicos aduocandos inducant M. I. dtingatio Psenathium non est, quin ad omne; morbos, in quibus medici illas admonitiones negligunt sanctio poenalis pertineati Quamuis Vero per morbos non quamlibet imbecillitatem de aduertam valetudinem, sed illam, ex qua sanitas grauius quodammodo ad sigitur intelligendam esse putem; quod ipsius pii V. bulla innuit, quae de medicis, ad ius mos in te Io iacentas Vocatis, loquitur:

uendum tamen, ne sententiam illius constitutionis nimis 1 sto restringentes, medicos in periculosis tantum morbis ista poena teneri statuamus, in quo ACTIVS de infirm. P. II. p. 2IT. n. 6.

lapsus esse videtur. r) Quis enita morbus tam leuis, quin praeter spem & opinionem ingrauescere, ct mortem inserxe possit Z Quis aegrotus adeo eXtra omne vitae periculum positus est, quin leui casu in maximum discrimen incidere possit Denique quo ma-

46쪽

Iuramento

obstringendissent mediet de hac sanctione seruanda. Ex quo funda.

mento ius canonicum

si hi iuris di.

ctionem inmedicos Vindicet.

- DISS. DE MEDICORUM ANIMAE ET CORPORIS

ior huic ni V. constitutioni auctoritas accederet, & illa absolute in usum deduceretur: pontifex in 3. 6. sanxit, ut nulIus posthac ubique locortina in medicina ducloretur, aut ei quomodolibet medendi factilias a quouis collegio ta uniuersitate concedat tir, nsomnia in hac praesenti constitisti e contenta medio eorum iuramento confirmarint. Ipsa iurisiurandi, quod doctores promoti praestant. formula , quam PAVL. ZACCHiAs in quaest. medico legat. l. VI. tit. I.qu. IV. n. 9. suppeditat, haec est Omnes qui ad manus meas deuenient, primum ad poenitentiae sacramentum suscipiendum hortabore alias post tertiam diem, nisi confessi fuerint, non redibo. Pergit autem Pius V. Sadeo maius robur constitutioni prsedii te adiiciendum, haec I. addit, cauetque, ut ordinarii iurammentumpraedictum a medicis iam promotis seu licentiam medendi habentitus, omnibus ruris remediis exigant, neque aliqlios ad medendum in ciuitatilas, es dioecesibus praedictis admittant risi eis constiteri eosdem iuramentum huiusmodi praestitisse, contumaces,itirare s iuramentum iam praestitum exhibere recrisantes, gradu medicinae s omni s priuilegiis eisdem medicis, tam conitinctim quam divisim eis s eorum cuilibet concupis per quo suis etiam Romanos puntifices, priment, ab ingrcsu ecclesiae arceant, donec

resipiserint. Tantae curae Plo V. smit animae c6rpurisque medicurum coniunctio, ut quacunque fieri ratione posset , illam in v- sum & exalbam ob 1eruantiam deducere studuerit. s) Cum vero medici seculares personae sint, eorumque studium causiam secularem habeat: illud prorsus singulare esse Videtur, quod pontifices illis leges praescribere , eorum ossicium determinare, eosque sanctionibus poenalibus confringere sibi sumserint. Verum enim vero innumeris aliis eXemplis constat, quam variis stib coloribus ad seculares personas legislatoriam potestatem pontifices extenderint, & ex eo, quod sollicitam animae

curam J Curandum praeterea erat , ut graui morbo adflicti inducerentur ad opera pietatis , uti vocantur, exercenda, per legata ad pias cat fas, quae ius siu: remedium animae esse creduntur.

47쪽

CONIVNCTIONE IN SANANDIS AEGRIS s

curam agere diCantur, de omnibus, quae ad hanc quacunque ratione pertinere Videntur , per leges disponendi ius sibi adseripserint. Duplici enim gladio ecclesia instructa esse dicitur, altero spiriturii, altero seculari. Illo quotidie utitur; hunc in subsidium stringit, ubi causa Detatis Vel euitandi peccati subest,

sub qua praetexta ratione potestatem ad secularia transfert. Similis est, praetextus, quo ius canonicUm hoc loco utitur , spirituali aegrotantis saluti ante omnia consulendum praecipiens, medicosque obstrictos esse decernens , ut languidos de euitando Peccato, in quod per Contemtum salutaris consessionis & poenitentiae medicinae incurrere dicuntur, sedulo, adhortentur. . XV. Quum itaque anima corporisque medicum ad Obtinendam spiritualem atque naturalem languentis sanitatem coniungen dum esse, statuat ius canonicum: Vtriusque inter medicinam maxima quoque intercedere debet harmonia , nec a medicis quicquam , qu0d animae salutem laederet, ad promouendam corporis incolumitatem est adhibendum. Prima igitur atque summa illorum a iure canonico data lex est; darent NUlla medim dici osteram ne mita per naturalem medicinam Viritualis aestro 'λλ' in δ yφrλς x

rum Ialus incommovi captat. Hoc ipmm ab Inuuccntist iiL Vernen, a me cautum legitur in c. I 3. x desaeuit. es remi F. Ceterum cum ani- dicis suaden-ma multo pretiosior sit corpore ς jub interminatione anathematis da est. Prohibemus; ne quis medicorum pro corporali salute aliquid fuadeat, quod in periculum animae conuertatur. Cum illud princupium iuris canonici plane uniUersale sit, Vt Omne id, ex quo animae periculum metuendum est, reprobetur atque damnetur, eo- 'ue nomine etiam pari, transactiones, iunamenta pro nullis atque inualidis habeantur : quare medicamina cum animi sanitate pugnantia prohibita sint, ratio ex alto non est accersenda. Per anathema pontifex in cit. cap. nihil aliud, quam excommanicationem grauissimam indigitare voluit, cum qua Olim, ex Iudaeorum more, plures sol unnes execrationum S anathematig

48쪽

Ad reprobata remedia pertinent si artes magicae.

46 DISS. DE MEDICORUM ANIMAE ET CORPORIS

formulae coniunctae erant, ideoque ipsa excommunicatio gravior saepissime anathema dicebatur. INNOCENTu III. sanctio repetita est in concit. Narbonensi a. 1693. habito cap. XVI. in s. apud HARDUINVΜ acit. concit.lom. XI. p. I 8 . M proterreno in homine deturpetur , quod ad imaginem Dei esse tum est , cum anima longe corpori praestri , pro qHselinque in mitate corporis sananda sub interminatione diuisiiudicii inhibemus medicis, remedia ordinare, per quae ad peccatum mortale inuitari pessit aegrotus. Inter damnata medicamenta ab AVGUSTINO in c. 6. C. 26. qu. 2. II omnes ligaturae reseruntur& remedia, quae medicorum quoque disciplina condemnat, sine in Iriaecantationibus , me in quibusdam rebus suspendendis atque Iigandis , vel etiam Ialtandis quodammodo , non ad temperationem corporum , sed ad quasdam signiscationes aut occultas aut etiam manifestas, quae emincutiori nomine ph sicam vocant,

Ct quasi non juperstitionem implicare, sed naturae prodese videauetur , id quod exemplo idem illustrat, si cui singultienti dida.

tur, ut deXtera manu sinistrum pollicem teneat. Non sine ratione AvGvsΤ1NVs istam superstitionem in sequentibus detestatur , cum Vera religio illam abhorreat, de hac capti, non contemnendum unimae pericUlum incurrere possint. Huiusmodi per praestigia sanandi rationem & AvGus11Ni temporibus do sequioribus sedulis Christianis admodum familiarem fuiste,

tot patrum de episcoporum querelae docent, totque concilia testantur,quibus horum luperstionis plenorum usus penitus reprObatus damnatur. Querelas eiusmodi etiam alibi Di ouet AvGvsTimus serm. CCCVIII. e mari re Stephano Uer. tum. V. P. I 274.

edit Ρ is Aliquando, inquit, aegrotat fidelis, s ibi est tentator. Promittitur ilii pro Ialute isiicitum scrificium =ioxia sjacrilega ligatura , nefanda incantatio , magica consecratis Promittitur. Identat. I S.C. 26. qu 7. admonet sacerdotes,VtdOceant fideles, magicas artes incantationesque infirmitatibus hominum alitui remedii posse adferre. Unde ELGΓVa omeu-

49쪽

CONIUNCTIONE IN SANANDIS AEGRIS

fis episcopus in tr. de rectitudine cathol. conuersat apud CAA LvΜ co3NT1VΜ annal. ccclesiast. Francor lim tona. III. p. 484.2 8. 2 e omnia, inquit, illud denuncio atqtie contestor, ut nullas piet lanorum jacrilegas confluetudines ob cruetis, non cor Nos, =Iondiumos, non sortilegos, non praecantatores, nec pro Ulia cau sa aut

infirmitate eos con uter e vel interrogare praestimatis, quia qui facit hoc malum statim perdit baptismi sacramentum. Quos ille percoragos intelligat, illustrat COINTIVS c. l. eOSque ἀπο του καρὼi. ea j ore graui, quem huius notae homines suis praesti gi is in.

ducere solent, nominatOS PUtat. Pergit Vero ELIG1Vs apud

EvNDEΜ p. 4 8 8. Praeterca Poties aliqua infirmitas opervenerit, non qΠaerantur praecantatores, non diuini, non rtilegi, non cor agi, nec per fontes, aut arbores, bivios diabolica philaeteria exerceantur.' II) Philacteria prohibita quoque sunt, quae antiquitus plerumqUe erant amulcta, ad arcendOS pellendosque morbos adhibita,quae docente IOSEΡHo NER1o metaleci. L.IL c. VIII thesauro tur. R. m. tom. II p. 0Oa. inserto, medicis Olim admodum usitata suerant. Ill OrUm origo antiquissima est, eaque nec Aegyptiis, nec Hebraeis incognita fuerunt, ceu euictum dedit MERAMANNus WiΤs1VS in Aegyptiacis L. f. c. IX. Locus notam dignus est, quem hic ex auctore Arabe ABENEPhlio adducit, quo phila

Aeriorum indoles egregie illustratur. Erat, inquit, frequens iu Aegypto usus philacteriorum variis imaminibus insignitorum,queis se fortunatos e spe futuros credebant ; queis adiungebant flatuunculas qMasdam , quas aurrimus nuncupabant, Ouas nunc collo,

Ieciore , manibus 'ortare, nunc in anget is donauiam Hiisque locis veluti custodes eorum coliocare solebant. Hi superstitiosi medendi mores ex gente in gentem transmigrarunt, & apud Francos& Germanos in Christianismum irrepserunt. Hinc in indictilo superstitionum spaganiarum capitu ari, Carolomanni adiecto, apud BALVZiVΜ capillic Reg. Francor p. 1 3 I. reseruntur philaeteria & ligaturae. Tametsi quidem in variis capitularibus presbyteris, Vt de eXtirpandis, quae ex paganorum ritu supere

50쪽

3 Oleum S.

48 DISS. DE MEDICORUM ANIMAE ET CORPORIS

dissiculter tamen opprimi potuerunt , ut & ipli sacerdotes eadem supet stitione essent infecti. Statutum itaqUe capit. 72. Libr. VL apud EvNDEM p. 93 ., ut clerici vel laici philacteria vel falsas scriptiones aut ligaturas, quae imprudentes pro febribus aut aliis pestibus adiuuare putant, nutro modo ab iliis vel a quoquam christiano fant, quia magicae artis insignia sunt. Uariis deinde conciliis philacteriorum usus sub anathematis fulmine damnatus

est, ut in concilio Laodicensi in ta . C. 26. qu. s. & a GREGORIOII. in concilio Romano caT. I a. apud HARDVINVM tom. III. T.

x 46s. g. XVI. Pari ratione IIIJ medici oleo sancto abuti censentur, qui

illo aegrotos in vim medicamenti intingunt. ACTIVs de infirmit. cap. XLIV. n. 27. Reperiuntur tamen quaedam per oleum benedictum factae curationis documenta. Eius rei exemplum est apud TERΤVLLIANVΜ ad Scaput. c. 4.Vbi Proculus christianus Seuerum Imperatorem o eosancto curasse dicitur. ΜARTINUM Oleum ad diuersas morborum caustas necessarium, licut eius temporis consuetudo fuerat,benedixisse refert svLΡ1C.sEVERVS di iri. III. cap. III. Testis est GREGOR1vs TvRONENsis lib. L hi oriar. c. XLI. Artemium quendam vi febrium correptum a S. Nepotitano vilitatum& sancto oleo perunctum sanitati redditum esse. Quibus rebus demum effectum est, Vt hoc per oleum benedictunt peractae medicinae genus ubique fere inualuerit, & medici sanct ιm oleum a sacerdotibus expetierim diligenter & fere quotidie. Tandem hoc variis conciliis improbatum,& potissimum concilioMoguntino can. cautum est, utpresbyteri chrisma sub Visio custodiant, es nulli sub praetextu medicinae vel maleficii donare inde praesι- mant; quod fecerint, honore priuentur, id quod in concit. Arelatensi c. XVII l. repetitum Cum porro IV) illa medicamina, quibus aeger ad peccandum vel delinquendum inuitatur, cum religione & pietate pugnent, ideoque animae detrimentum inferant: medici tale quid ad recuperandam aegrotantis sanitatem