Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

321쪽

DE MOREIS MULIEBRI B. L I B. ΙΙ. 3os pileum consulto, ' magnitudine ut mammam capiat , atque sis mammam indito. Si vero suppuretur, secato, R ex lana succida linamentum , sive penicillum immittito, & eadem superponito. Ρostea vero ex lenticula cocta cum polenta per mixta , cataplasma adhibeto. Si in pudendo mulieris, aut intestino recto ascarides nascantur ,viticis semen, aut folia cum fellis bubuli obolo permiscentur,& oleo cedrino subiguntur , & lana succida mollissima excipiuntur. Induuntur autem tertio quoque die per noctem,ac diem. Ρostridie vero ubi amovit, femina calida lavetur, &allium coctum , ac crudum edat, & ascarid s exeunt , ac moriuntur. Muria vero etiam colluere

oportet.

Ad faciem ornandam. Ne par tauri terito cum oleo , illinito autem cum Vino meraco. Fel autem furfures exterit. Sed & ptisanae succus simuli ter illustrat, & ovorum candidum, & farina lupinorum, & ervi, cum ficis in cataplasmate adhibita. Et brassicae radix, ac semen. Haec etiam lentigines tollunt. Itemque alcyonium. Et si pulvis faciem laeserit, ceratum liquidum ex rosacco praeparatum sublinito, & aquam frigidam adfundito. Et rugas levigat hoc. In pila lapidea plumbaginem terito , & liqua per mensem serVata

adfusa pastillos formato , qui ubi reliccati fuerint, oleo dilutos rugosae faciei illinito. At si capilli

defluant, ladanum cum rosaceo , aut anthino unguento terito, & cum vino illinat. Aut terram cimoliam cum Vino, aut ros aceo, aut omphaciano , aut acacia. Si Vero calva facta fuerit, cuminum impono, aut stercuS columbinum, aut raphanum tritum. Aut cum cepa confricet, aut cum beta, aut urtica.

aeterum solares appellatas maculas tollit ervi

322쪽

fgro HIPPOCRATES decoctum, betae succius , ovorum candidum , ptisana , cucumeris sylvestris radix sicca cum vini

fece trita, ac illita. Aut fici solia adhibita. Item sesamo trito fricari, aut amygdalis a muris; Sc urticae semen, & allii cortex superligatus, & lepidium.

Impetigines omnes eX trahit acetum , md nna thUTis, pumeX, sulphur cum aceto, nasturtium syl-Vestre ustum , dc in cinerem redactum , Viperae eXuvium , rumicis sylvethris radi X. Teratur autem cum aceto vinos . Si Vero pustulae emergant, etiam spuma argenti utere. Ρotio ad fluxum rhibrum commoda. Cornit Cervi ustum ad duplum crvdpe hordeaceae farin*e ad- misceto, dique h22c in Vinum pramnium inspersa bibat, & sistetur. Alia. Adianti radicem tritum,

' bc cicer torrefactum, Sc lentium farinam ex melle bibat, aut Vel ut potum exhibeto. Aut farinpe tritici recentis acetabulum , gummi albi dimidiam, Unniade thuris tertiam partem, & junci odorati parum. AUt de pinu, vel cupresso aqua dilue, Sc bibendum przebe. Bibat autem in die . Aut cornu cervi comburito, ac terito , & crudam hordeaceam farinam cum cedri haccis quinque , Sc. Vinum au iterum nigrum cum taedis admisceto. Aut mali prinici dulcis assati succum cum vino ni-. gro bibat. Aut cupresti baccas tres, aut quatuor, dc myrti baccas nigras, & simul, Sc ipsas per se ipsas, ad robur corporis mulieris respectu habito. Crim Vino vero potio fiat. Aut castorii obolum in vino nigro austero terat, ac bibat. Ρotio ad fluxum, & omnes morbos, qui ab Uteris fiunt. Paeoniae semen , Se radices, C Uminum JEthiopicum , Se melanthium in vino albo . exhibeto. Aut serui e rata acetabulum, & porri succum in vino albo diluito. Hoc etiam CX Uu-

. ribus manantem sanguinem iistit. Aut malum

323쪽

DE MORBIS MULIEBRI B. LIB. II. JΙΙ punicum in vino nigro coquito, ac decorticato,& interna in vino terito, & cum polentae farina exhibeto. Aut linum, vel crysimum: to tum,

& oleae folia viridis, & radicem nigram aspala thi, & peplum plenum , haec trita in eodem vino diluto bibenda dato. Aut coagulum asininum, Scmali punici dulcis radicem , & gallam, omnia aequis portionibus, & mali punici dulcis succum

cum vino bibat. Aut rumicis semen cum galliae parte externa circumras a. Haec simul icrito, &pollea cyceonem iacito , ac exhibeto. Si sanguis largus ex uteris fluit, Viticis folia cum vino nigro dato. Acerba item omnia fluxum stitiint ,

Ad fluxum , & dolorem. Cachryos radicem in vino nigro bibat. Si vero amplior fuerit, terebinthi fructus tritus prodest. Oportet autem Vino , & aqua diluere, ac bibere. Si fluxus fiat, cancros fluviatiles in vino sui bcato, R de tali vino cum aqua bibendum dato. Si vero adhuc

feratur fluxus , promulon, si Ve myricam torreto ,& tritam in vino dato. Aut porri succum. Si vero multus defertur fluxus, muli stercus comburito, terito, & cum Vino dato. Si autem diuturnus fiat fluXus , spongia combusta auXiliatur Terenda est autem spongia , & cum Vino Odorato exhibenda. Cataplasma . ad fluxus. Allium, &portulacam, & apium, & loti, ac cedri ramenta

trita simul misceto, & cuni aqua mulsa diluito,& cataplasma facito. Aut rubi, & rhamni, &oleae folia trita simul misceto, & in aqua mul sadiluito, & cum polenta in cataplasmate adhibeto. Aut sanabuci & myrti folia in cataplasmate adhibeto. Aut toti ramenta, & mori folia, ac rota folia, cum uva palsa ad cataplasma redigito. Fomenta ad fluxus. Loliaceam farinam torru-

324쪽

HIPPOCRATES factam in posca meraciore coquito, & linteo illitam pro fomento adhibeto. Aut lentes torrefactas, ac decorticatus in crassiorem instar alicae farinae redigito , & in aqua coquito , ac similiter adhibeto. Aut ervum eodem modo. Commoda est& salvia. Aut paleas hordei in salviae , & hyperici decocto coquito , & imponito. Aut toti ramenta , & cupreisi, in uvae passae cremore Cocta, Jinteo inducito, ac pro fomento adhibeto. Aut oleae folia, aut hederae, aut myrti, in aqua coquito, & cum his etiam hordei paleas coquito. Aut furfures triticeos in aromatum aqua coquito. Aut furfures triticeos in uvae palsae cremore Coquito. Aut violae albae semen, vel radices coquito,& ad aquam decocti furfures triticeos in)icito, ac foveto. Aut cum eo decocto furfures triticeos subigat, & panem faciat, eoque calido lanae involuto foveatur. Aut in serpylli decoctum furfu-Tes triticeos injicito, & eodem modo foveto. Sed& fomentum adhibendum est cum spongiis calidis, ct cum mollibus lanis, si dolore vexetur, Sc cum vasis testaceis aqua infusa, & cum vesicis oleo calido pleni S. Collutiones ad fluxus. Myrti folia & lauri,&hedenae in aqua coquito , & cum hac tepida colluito. Sambuci, & lentisci folia in aqua coquito, Sc cum excolata leviter tepida colluito. Aut oenanthen, & cyperuin, & uvas passas in aqua mulsa coquito, ac colluito. Aut cum foenigrieci aqua, aut rubi decocto, aut oleae viridis, aut cupretii, aut serpylli, aut mali punici, aut radicis violae albse, aut lentisci decocto leviter tepido colluito. Aut medicamentum ex butyro, Sc resina, & adipe anserino infundito. Aut id, quod ex medulla, ct adipe suillo przeparatur. Suvidus ad fluxus. Hordeum tostum prunis ins-

325쪽

DE MORBIS MULIEBRI B. L I B. II. 3I3 persum sumto. Aut cervi cornu cum olivis immaturiS. Aut rhoem rubrum , & polentam torrefactam cum oleo, & vino duplo. Aut paleas hordei, & stercus bubulum similiter. Aut toti ramenta, aut rhoem, aut cupressum siccarn cum vino nigro austero sussito. Aut galbanum, aut man-Nam thuris, aut resinam vino subactam. Aut ca-prx cornu , & gallam , & littetur fluxus. Alii

sumtus. Effodere oportet scrobem, & Vinaceorum Uvae duarum choenicum Atticarum mensuram torrefacere , R de cinere in scrobem mittere, &vinum Odoratum irrorare. Mulier autem circum- insidens, ac se ipsam contegens, do con Vol Vela S,

sumtum admittit. Aut sordes pilorum circa sedem Caprze siccas tundito, & torreto , atque cum hordeo fracto, & oleo subactas sumto, prunis inspersas Aut hordei paleas iisdem prunis injicito. Aut cupressi ramenta unguento subacta sumto. Aut cicutam , aut myrrham, aut thus, Unguento adfuso

sumto. Aut bitumen & hordei paleas similiter.

Aut cupressi radicem rosaceo oleo perfusam sussito. Aut ad calamum, juncum odoratum, cypertim, apii semen, anisum, oleo rosaceo ad ius o sumto. Similiter autem & resinam prunis injicito. Et cinnamomum , & myrrham cum rubi foliis, aut rosarum foliis, aut menta, addito modico croco, nstyrace. Haec omnia simul terito, ac sumto, oboli Attici pondere, in cinere sarmentorum Vitis, aut in stercore bubulo instar acciabuli formato. Sit autem ignis ex sarmentis vitis. Mulierem vero imponito prius, ne odorem percipiat. Nam si odorem senserit, melius est non sussire. Subdititia ad rubrum fluxum. Myrrha , & bulbion cum melle tritum, optimum praestant subdititium . Aut ros e in aqua coctae, quas sane cum ros acco unguento tritas, ac lanae involutas adpo-

326쪽

314 HIPPOCRATES nito. Aut toti florem in aqua coquito , & deinde

CUm rosiaceo unguento terito, R in lana ad uteri Os adhibeto. Aut cyperum , Sc iridem, & anisum , singula pari portione , cum rosaceo unguento trita , intro in uteri osculum detrudito. Aut myrti nigrae folia in vino albo terito, & pini corticem admisceto, & similiter facito. Aut cupresii fructum , & thus, pari portione simul ambo in unguento terito, & adponito. Si resiccare fluxum opus fuerit, calamintham in vino nigro coquito, k linteo involutam adponito. Aut hyoscyami folia, Acicutam simul coquito. Similiter porrum, & mal-Vam , & ceram, ac anseris adipem admisceto. Deinde tepida ad pudenda subdito. Aut vinum meracum cum resina, & malicorio cocto terito, ac similiter adponito. Aut cnicum cum Vino tritum subdito. Aut toti ramenta similiter. Aut lentisci folia. Aut rhoem melle cocto admiXto adponito. Si vero non cesset, susinum, aut blitum herbam, quae velut lingua est, in lana ad subdititium efformnto.

Ad fluxum aquae subdititium, & in fu sile. Si

mulieri aqua fluat ex pudendis, retinam 1 ccam,& myricae folia, & lini semen in vino terito , &volucrinum adipem admisceto, & per clysterem in pudenda infundito. Aut farinae puris impe chemam, sive conchae testum caviorem , aut Amy-Jum in lana ad uteri . stomachum adponat. Aliud similiter infusile. Quum aqua ex pudendo fluxerit, myricae folia, & thus, & resinam cum id nserino adipe terito , & per clysterem in pudenda infundito. Si pecten prae fluxu aquoso doleat, viticis semen cum melle terito & cataplasmate pectini probe adhibeto. Si fluAus sanguinolentus, aut albus, aut qualiscumque fuerit ; sulphur, & mandragoram in vino meraso terito, & lana eXcepta,

327쪽

DE MORBIS MULIEBRI B. LIB. II. 3I s

adponito. Et supina dormiat, ' immota maneat. Aut malicorium siccum in vino prumnio terito, ac bibendum dato. Ad fluxum album potus. Hederpe albae semen,& pini corticem in vino austero exhibeto. Aut Cornu cerVi Ulti partem unam, cruda: hordeaceae farinae partes duas, i r cedri baccas quinque aqua terat, ac bibat. Quum ab uteris strangulatur, castorium , D conygam in vino , Sc seorsim, &1imul utramque bibat. Aut bituminis obolos tres. Aut phocae udipis, quantum duobus digitis adprehendi potest Aut radicis pseonioe dimidiam

potionem in vino odorato hibendam dato. Quum vero uteri suilocarint, Se simul tuliterit , sandaraches obolum, & sulphuris vini tantumdem,Sc amygdalas amaras depurgatas treS , aut qUatuor misceto, & in vino odorato exhibeto. Si ero adh2eserint uteri, hordeum terito, Sc una cum paleis, Se cornu cervi, oleo subigito , &suli to. Quum autem sursum adscenderint,'&Cor, ac stomachus prematur Ne substiterint, myrrham,

IUt relinam, aut Deiopum ,. aut Castorium, aut

silphii sta ccum bibendum dato.Quum uterus strangularit, spiritus acervatim sursus commotus fuerit, Sc gravitas incubuerit, de mens perculsa fuerit, Sc loqui non potuerit, δἰ perfrigeratio a luit, ac spiritus offendens, Scoculi obscurant tir, caput quum citissime radito,

δέ per fasciam supra umbilicum, si opus fuerit,

deligatam detrudito. Dato autem castorium, Scconysam , Sc rutae aquam, cuminum iEthiopicum raphani semen, sulphur, myrrham. Ad nares graVeolentia ad uteros bene olentia adhibeto. Si vero sus inuerit, etiam grani cnidii internam partem, albam illam, melle subactam, ac mixtam.

naribus illinito. Aut schinum scillae speciem, quae

328쪽

31 6 HIPPOCRATES mordeat. Quum autem dolor habuerit, ac suffocatur, mal V2e radicem, alit acetum mulsum, aut

feniculi corticem, aut crethmum in aqua bibendum dato. Optimum vero est eructare, & sedentem collocare, & sternutationem facere, aut Veratrum naribus admovere.

Si vero sub septo transverso , ac praecordiis uteri sedere videantur, derepente voce destituitur,x praecordia dura sunt, & strangulatur, & denteS conserit, y vocata non audit. Oportet igitur sub nares sumi i lanam accensum, bitumen in ignem conjectum, & castorium, & sulphur, &picem. Inguina vero, & femora unguento odoratiis ino intus inungere. Aut stellas marinas nigraS,& bratticam vino odorato misceat, ac bibat. Aut myrrhae obolos tres , coriandri parum , retinam , Paeoniae radicem , cuminum Tthiopicum , haec in Vino albo , & aqua trita ; aut cum aqua mulsa diluta, leviter tepida bibat. Auxiliatur & peucedanum, aristolochia, cepae lachryma, panaces in Vino , aut aqua leviter tepida datum. Uteros ad locum suum reducit crotonis radix pota, alit cuminum aethiopicum , aut apium, aut foeniculi,& anisi semen , aut piper, aut myrrha , & Pap veris succUS potUS. Si cor strangulatur, ab utero reprimicur , ct

spiritus habet , & anhelatio. Viticis, & paeonizesemen in. vino bibere oportet. Aut abrotonum ,& panaces , A ammoniacum. Aut rutam , d Ut

somnificum papaveris succum. Rursus igitur, si similiter habet, melanthium terito , A melle subigito, & velut glandulum efformato, ac pennzecircumdato , & adponito. Aut philistion sinat liter subdito. Aut telephiuria, aut an ei nones folia trita, in linteum indito, & modica myrrha iadmixta adponito. Si in lumbos uteri incubueritat , suffoc

329쪽

DE MORBIS MULIEBRI B. LIB. II. 3I7tioi vero caput non contigerit, polypos coctos

edat, & vinum nigrum Odoratum meracum quamplurimum bibat. Quum vero Velut ad viscera converti strangularint, Vinum cedrinum, & vinum Tthiopicum bibat, & calida lavetur, &odoratis fomentiS Utatur.

Si vento inflati fuerint uteri, aromata omnia in unguentum immittuntur, & laurus, & myrtus , & salvia, & cedri, ac cupreisi ramenta. Haec contundito , & trita cribrato , & in vinum odoratum inspergito, & oleum rosaceum superfundito. Quum vero transmoti uteri presserint, hordeum una cum paleis , & myricam, & cervi cornu vino subigito, ac sustito. inium assistentes strangularint, funiculum lucernarium accendito ,

R prae naribus exstinguito, quo fuligo, & nidor ipsas ingrediantur, & picem, & cultorium, &peucedanum, & myrrham unguento irino diluito,& su bacta adponat. Bibat autem resinam oleo dilutam. Si valde strangularint, aut testudinis juxta mare natae Obolos tres in vini albi hemina, vel cyathis tribus, tritos, bibendos dato. Aut cedro in lucernam infuso, lucernam 'accendito,& ubi exstincta fuerit, ad nares adhibeto. Aut coenum fietidissimum sit militer. Aut lunam incensam sub nares mulieris sussito. Aut bituminis parum tritum in Vino albo bibat. Aut erysiimi con-HLe testam, & castorium in vino albo bibenda dato, & lavato. Si Vero etiam tussiat , sandarachae obolum , sulphuris vini obolos duos, amygdalas amaras depurgataS tres, aut quatuor, &castorii obolum cum vino odorato misceto , &bibenda dato. Si vero strangularint uteri, & strangulatio cor contigerit, & os conclusum fuerit, acetum calidum sorbendum dato, & Os paxillo, aut radio

330쪽

aperito , & vinum inodorum similiter exhibeto , L cum aceto mulso. Si vero valde strangularint,& voce destituta fuerit, cepam in vino tepido tritam in nares instillato , & excitato. Si vero usque ad hepar adscenderint, & sui catur, Voce destituitur, & nihil videt, dentes conserit , & dura fit & nihil sentit, & frequenter respirat, & non audit. Hanc sub praecordiis manibus comprehensam frequenter inungito. Et dentibus cum paxillo diductis, vinum meracum tepidum infundito, si nihil . prohibuerit. Et plerumque statim melius habet. Si ad inguina uteri incumbant, ac innitantur, caprini stercoris pitulas, & leporis pilos, phocae adipe subigito, ac sumto. Aut

hederae fructum , aut folia, aut corticem siccato , R quercus folia, ac resinam admisceto , oleoque

subigito, ac sussito. Aut coaguli phocae pellem

conterito, & spongiam, ac muscum cum phocae adipe admisceto, ac sumto. Aut stercoris caprini pitulas, & phocae pulmonem, ac cedri ramenta sussito. Sed & bubulum stercus sumto. Aut cornuum bovis ramenta, & bitumen. Aut spinae

iugyptiae fructum, & cedri ramenta, & myrti folia sicca. Haec molli unguento subacta sussito.

Multa Vero aromata in unguentum injicito. Aut vinacea lusa trita, & cedri baccas , R rei 1 nam

pineam, simul mixta, & passo cocto subactastissito. Fomenta, a quibus discedunt. Stercus bubulum contusum , aceti dimidia mensura, R decocti ervi ex aqua marina, aut dulci similiter dimidia adjecta, pro fomento adhibeto, foveto autem leviter, lenticulae decoctum bibendum Oa Ο, dc revomendum. Et farinam sorbendam, & insuper vinum. Ρostridie vero granum cnidium

dato. Sed & quod urinam ciet. Ciceris parte S