Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

71쪽

DE MORBIs LIBER II. si det; Rubi aeger spirithina eXpellit, foras progreditur,

ac mollis est; ubi vero spiritum attrahit, retro cedit; obscure loquitur, & quum dormit, stertit. Quum sic habuerit, spongiolam rotundam concisam , velut spiram contortam , lino IEgyptio convolvito, R duram efficito sit autem ejus magnitudinis , ut naso aptetur ) spongio lana vero quadruplici lineo filo , quod cubitali fit longitudine unumquodque , deligato. Deinde eis in unum principium coactis, sumptaque tenui

irga stannea, quae altera parte acus foramen habeat, vir*am acuta sui parte in os transmittito ;& transmisso per acus foramen lineo tuo, eam

apprehensam trahito, donec florum principium apprehendas : deinde specillo ad ungulae similitudinem bisulco gurgulioni subdito , obnixe trahito, donec polypum eduxeris. Quum Vero CX- traxeris , & sanguis fluere desierit , sccum linamentum specillo obvolutum immittito , y de caetero peris flore cum melle fervefacto, linamentum illitum in nares immittito: ulcere jam percurato, plumbum ita formatum, Ut ad Ulcus pertingat, melle illitum, donec convalescat, apponito. Alius polypus. Nasus carniblis impletur , R ad contactum caro dura apparet, neque naribus respirare potest. Quum sic habuerit, ii missa fistula, ferramentis aut tribus, aut qUd-tuor inurere oportet: post Vero Ultionem, Veratrum nigrum tritum injicito ; & ubi caro computruerit & exciderit, penicilla linea melle cum seris) flore illita imponito. Quumque ulcus percuratum fuerit, plumbeas laminas melle illutas indito, donec convalescat. Alius polypus. Interius caro rotunda ex cartilagine prominet, ad contactum Vero mollis est. Quum 1ac habuerit, nerveo fune accepto, in eo tenuem l

72쪽

c so HIPPOCRATES queum facito , tenui filo convolvito ; deinde alaterum principium per laqueum transmittito , majore laqueo facto; mox principium per Vir gam stanneam trajicito. Ρostea immissum in nares laqueum, per specillum incisum circum polypum extendito; quo obducto, Virgam per os trajicito, eamque correptam trahito, specillo in star ungulae bisulcae ad eundem modum sub gurgulione) obfirmato. Ubi Vero extraxeris, velut superiorem CUrnto. Alius polypus. Intus circa cartilaginem, durum quid alima ex causa adnascitur,quod caro esse Videtur ; si vero ipsum attigeris, sonat velut lapillus. Quum ita habuerit, nasini per scalpellum divisum EXpurgato, mox inurito: atque hoc facto nasumcopsulto, & penicillum unguento illitum impo

florem cum melle illinito , plumbea vero lamina hvmisia b perCUrnto. Alius polypus. In cartilaginis summa parte ex

obliquo velut cancri parvi exoriuntur. HOS RU-tem Omnes inurere Oportet, inustos Vero Veratro adspergere : Ubi vero putruerint, aeris flore cum melle expurgare, plumbea lamina percurare.

Morbus regius. Color fit niger circa faciem ,

praecipueque parteS in umbra latentes , oculi ex virore pallescunt, lingua inferiore parte , Venaeque sub lingua crasta sunt & nigrae ,

73쪽

DE. NORBIs LIBER II. febre caret, urinam crassam biliosamque reddit. Quum sic habuerit, primum quidem venas sub lingua secato; deinde ubi multa calida laveris,asphodeli radices quinque pari portione, repUrgatas & vino incoctas, apii foliis admixtis quantum maniis capere poisit, jejuno bibendas exhibeto: vini dulcis tres dimidias heminas iuginenses affusas, ad dimidiam humi nam superistiatem coquito ; hoc permixtum ex iisdem propinato. Ρolhquam Vero urinam reddiderit, cibis alvum subduce latibus utatur 3 Sc poli cibum , cicer album edat ; &,Vinum album, copiosum, aquosum bibat, apium & porrum in cibo comedat. H2ec autem septem diebus faciat; & ii quidem in his color moderate ipsi repurgatus esse videatur; 1in minus, aliis tribus eadem faciat.

Postea vero unius aut alterius diei mora interposita , medicamentum ad nares admoveto; deinde medicamentum deorsum purgans, eX quo biliS repurgetur, propinato: & si quidem lienosus non fuerit, lac assiniarii in aut serum postea bibendum dato. biis factis convalescit. Alius morbus regius. Febris levis prehendit, caput gravitas habet, nonnullis etiam febris cellat, ipse vero eae Virore pallidus redditur, praecipueque oculi; debilis eis, corporis adest impotentia, Rurinam Crassum ac, cum virore pallidam emittit.

Hunc calida lavato , & urinas ducentia bibenda dato : quum autem purior esse tibi visus fuerit,& color melior apparuerit, medicamento nuribus admoto, etiam medicamentum deorsum purgans

postea dato. Cibis autem quam mollissimis utatur, Vinum album, dulce, aquosum bibat. His factis sanus evadit.

74쪽

De trium febrium a bile ortarum crinati ne.

Ebres a bile. Si hile vexetur laomo, febris eum quotidie prehendit ac dimittit: detinet

uiatem potis iii num meridie, & os amarum est;& cum sine cibo fuerit, id ipsum laedit; ubi

vero comederit, angitur, & paucis quibusdam cibis impletur, eos aVersatur, & vomitiones ipsum invadunt ; ad lumbos & crura gravitas decumbit, multumque dormit. Huic, si declinante febre frigido & copioso si idore exsudaverit, neque febre liberetur, diuturnus morbus evadit: si vero minime sudaverit, citius judicatur. Quum sic habuerit, ubi nonum diem attigerit, medicamentum purgans exhibeto: si enim statim exordiente febre exhibueris, postquam purgatus fuerit, febris revertitur, rursusque medicamento indiget. Quum Vero os minime laborat, sed ad imum ventrem tormina incidunt ; medicamentum deorsum purgans propinato, posteaque lac asininum, aut serum, aut succum aliquem bibendum

dato : quod si debilis fuerit , alvum subluito.

Verum ante medicamenti purgantiS potionem , si quis febricitet, mane quidem aquam mulsum aquosam exhibeto; alio Vero die, quo febris detinet, frigidam quantam Volet, bibendam dato: quum vero febris reniis erit, piis anae succum, aut milium tenue sorbendum, & vinum album, Vinosum, aquosum superbibendum dato. Quod si febricitet, Meque noctu, neque interdiu febris remiserit , & ad contactum superiores quidem partes calidas habeat, venter autem & pedes frigidi

75쪽

DE 'ORBIS LIBER II. 63 sint, y lingua aspera, huic medicamentum purgans ne dederis ; sed mollienti infuso alvum sub luito , & ptisanae succum bis in die frigidum sorbendum dato, & vinum aquosum superbibendum; reliquo Vero tempore aquam quam frigidissimam bibendam. Hic si quidem septimo die exsudaverit, & febris eum dimiserit, bene habet ;sin minus , plerumque decimo quarto die moritur. Alia febris. Extrinsecus ad contactum febris levis est, intus vero ardet, lingua ipsius ethaspera, naribus & ore calidum exspirat. Quum vero diem quintum attigerit, hypochondria dura sunt, dolor adest, & color qualis in ictero detento apparet, Urinamque crassam ac biliosum ejicit. Hunc si quidem septimo die rigor, &vehemens febris prehenderit, Ac eX sudaverit, bene habet; sin minus, septimo aut nono dese moritur Corripit autem maxime hic morbus, si anni tempus minime siccum fuerit. Quum sic habuerit, quotidie calida lavato, aquam mulsam aquosam copiosam propinato; & succum pii sanse frigidum bis in die sorbendum dato; a sorbitione vero Vinum bibat aquosum , album , modicum. Quod si alvus minime subducatur , clystere proluatur, aut glans

indatur. Cibum, quoad febris remiserit, ne eX-hibeto , ubi vero cessaverit, medicamentum deorsum purgans bibat: interdum enim revertitur morbus, si impurgatus permanserit : idem Vero mor Dus

prehendit, si sanguis supra modum biliosus fuerit Altera febris. Si tertiana febris detineat , si quidem non omissis tribus invasionibus quarta prehendat, medicamentum deorsum purgans propinato. Quod si medicamento tibi mini me indigere videatur , pentaphylli radices acetabuli quantitate in aqua tritas , bibendas dato. Si vero ne sic quidem sedetur, ubi multa

76쪽

calida laverit , trifolium & laserpitii succum cum

vino pari aqua admixta, propinato, reclinatumque multis vestimentis , donec exsudet, Contegito: postquam Vero eXsudaverit, si sitiat, polentam ex aqua bibendam dato vesperi vero milium tenue coctum sorbeat, vinumque superbibat; cibis Vero quam mollissimis utatur, donec febris dimittat.

De febris quartanae cri; alioue.

I Ebris quartana. Quum febi is quartana de

tinet, si quidem eX alio morbo non purgatum ceperit , medicamentum deorsum purgans propinato deinde caput repurgato, postea medicamentum deorsum purgans iterum ) dato. Quod si nec his factis cedet, intermissis duabus post purgationem per inferiora invasionibus , , multa calida. ipsima lavato , semen hyoscyami milii magnitudine, mandragoram pari portione, silphii succum trium fabarum quantitate, &trifolii parem modum, ex vino meraco bibendum exhibeto. Si vero robustus esse, & bene valere sibi videatur, & ex lailitudine ac itinere febris in

eo contracta ad quartanam perducta sit, fomentis ipsi admotis , allia melle macerata ipli exhibeto; deinde lentis cremorem , melle & aceto ad mixto superbibat: cum vero impletus fuerit, Vo-mat ; postea calida lotus, postquam refri Xerit, cyceonem ex aqua bibat; circa Vesperam Verocibis mollibus, neque multis utatur. Altera autem accessione, ubi calida multa laveris , & Vestimentis eum contexeris , quoad exsudet, Confestim veratri albi radicum trium digitorum longit uia

77쪽

pitudinem, trifolii drachmae quantitatem, succi silphii duarum fabarum pondus eX Vino merΛ-Co, propinato: quod sit Vomitiones ipsi ina corripiant, Vomat; sin minus, eodem modo, post capitis purgationem. Cibis vero quam mollillimis & acerrimis utatur: quum putem ipsum accessio invaserit, ne jejunus medicamentum bibat.

ΡLeuritis. Pleuritis ubi prehenderit, febris& rigor detinet, & dolor per spinam ad pectus, & erecta cervice spiratio , & tussis, & s liva alba, & aliquantulum hiliosa, neque facile extvisit, & per inguina dolor est, R Urinam cruentam reddit. Quum sic habuerit, ii quidem febris septimo die rem i serit, convalescit: ii vero

aion remiserit, morbus ad Undecimum aut decimum quartum diem pervenit. Itaque multi hisce diebus intereunt: si vero decimum quartum diem superet, evadit. Quum ita dolor aliscit, somenta calida admoveto : mel autem etium bi-hat, ipsum puri affusa aceti meras a coctum; deinde ad mellis cocti & uceti m en suram , ii quae undevigesimam portionem aifusam , sentim &crebro bibendam dato ; posteaque , pauco nisus aceto, aquam admisceto. Milii quoque iis ccum, pauco melle instilli to frigido, quantus est heminae quadrata S, in Utroque cibatu sorbeat; vinum ero album, Vinosum , aquosum, modicum bibat: vinum autem sit quam mollissimum , ct inodorum. Quum vero febris dimiserit, duobus quia Princ. Art. Med. Tom. III. Ε

78쪽

M HIPPOCRATE s. dein diebus, milium bis die sorbeat, & betas sua .

Vissime apparatas comedat : post haec catuli aucaviculae decoctae jus sorbeat, & pauca S CarneS edat. Reliquo Vstro tempore, praecipue quamdiu a morbo detinebitur , milium in prandio assumat ; Vesperi autem cibariis quam pauci itimis ,& molliitimis UtntUr. Altera pleuritis. Febris & trisiis detinet, & rigor , & lateris dolor, quandoque etiam ad claviaculam , sputum exspuit aliquantulum biliosum Asubcruentum. Quod si aegro contigerit absce1sunt ruptum esse ; ipsi, qua parte maxime dolor detinet, fomenta calida admoveto, & nisi multa febris vexet, calida lavato ; sin minus , minime. Ita potu vero dato favum dilutum in aqua mace

ratum , quoad ipsum subdulce facias, & postea etiam aquam immisceas. Milii autem succum bis die sorbeat, Si vinum album aquosum superbibat : & si quatuordecim dies effugerit, sanus

evadit.

Alia pleuritis. Febris detinet, R dentium strador , Sc tussis sicca: cum virore pallida extussit, quandoque etiam livida ; dolor latus obsidet, ndorsum subrubrum evadit 3 caput vero & pectus

Calescunt, aliquandoque etiam Venter, pedes Rcrura: & erectus sedens, magis tussit; alvus turbatur, & alvi dejectio ex Virore admodum pallida est, ac graveolens. Hic intra dies viginti mo- Titur ; quos si effugerit, convalescit. Huic donec quatuordecim dies praeterierint, farinae hordealeae crassioris maceratae dilutum bibendum exhibeto,& vinum album vinosum, aquosum postea bibendum. Ρtisanae succum frigidum his die sorabeat : quumque jam succus decoctus fuerit, pro melle, mali punici succum vinosum ad ptisanae succum admisceto, neque calida multa lavato.

79쪽

D E MORBIs L I B E R II. 6 uasi vero dies quatuordecim praeterierint, postea

milium in prandio sumat; Vesperi autem avicularum carnibus cum jure, & paucis cibis utatur At hunc morbum pauci effugiunt.

ΡUlmonis inflammatio. Febris ad minimum

quatuordecim dies detinet; ad summum autem duodeviginti: & his diebus vehementer tus sit; ac primum quidem sputum crassii in & purum septimo & Octavo die exscreat; ubi vero fe-hris prehenderit, nono & decimo die subdulca& purulentum , quoad quatuordecim dies praeterierint. Quod sit decimo quinto die pulmo resiccatus fuerit, &per tussim reiecerit, convalescit; sin minus, duodeviginti observato. Hisque sane

diebus li tussis sedata fuerit, evadit; ut si non

cesset, eum interrogato, num ipsi sputum dulcius videntur : quod si affirmaverit, morbus annuus evadit ; nam pulmo purulentus redditur. Huic primis quidem diebus vinum dulce , album , aquosum, paulatim crebro bibendum est : ptisanae Vero succum, melle admixto, ter die sorbendum dato, quoad dies decem & octo pr9eterierint & febris cellaveri c. Periclitatur autem maxime per dies septem aut quatuordecim : quum vero octodecim dies supera' erit, non amplius

moritur ; sed pus exspuit, pectus dolet, Se tuit t. Quum sic habuerit, jejuno cum salvia decoctam propinato , jusque iresum multo adipe admixto

80쪽

sorbendum dato , si aestus non fuerit : si vero fuerit, ne sorbeat; sed cibis utatur salsis, ac pinguibus, & marinis potius quam carnibus. Quod si non tibi rite purgari videatur, infuso ac fomento utitor : si quidem pus crassum fuerit, so- veto; sed si tenue, infundito. Et cibis quam maxime acribus adhaereat; carnibus vero bubulis, ovillis , & suillis abstineat. Suppuratus ex periplae Limonia. Qidum eX pulmonis inflammatione purulentus eaestiterit, febris detinet, thisiis sicca, dissicultas spirandi, pedes

huntur. Quum sic habuerit, decimo poti die, a quo pumulentus fieri coeperit, huic multa calida toto, ari radicem tritam tali magnitudine, salis granum, Sc parum mellis, ex aqua & pauco oleo, exserta lingua, tepidum infundito; deinde humerum concutito. Quod si ex eo quidem pus erumpat, sat eri sin minus, aliud facito. Malipimici acris, & cyclamini succum exprime utri-USque acetabulum parvum esto , deinde laserpitii succum fatae quantitate terito, ac diluito; & lactis caprini aut asinini acetabulum commisceto , hoc tepidum infundito. Si vero ob id non erumpat , raphani corticem, & peris florem trium fata harum quantitate, laeViter terito sit autem raphani duplum P olei heminae quadrante diluito ;hoc tepidum infundito. Quod si pus eruperit , cibis quam salsissimis & maxime pinguibus Utvtur : sed si pus non prodierit, paulatiin ad os sumtum adhibeto ex laseris succo, vino Tornio,

lacte bubul , aut caprino, pari cujuSque Commi ta mensura; sit autem trium heminarum quantitas ; deinde furni testas ignitas injicito; hoc per

fistulam trahat, cavendo ut ne aduratur. Ubi vero purius sputurn prodierit, urticae semen ,