장음표시 사용
31쪽
humana. Respondeo ad i. negando, a non esset unitas capitis in Eccleia,quod est et inconuem s. Ad 1.potius conueniens crat assumere humi nam . t .vi eius potentia manifestaretur,
quod infirma mundi elegit Deus, ut confundat sortia 2. vi per eandem naturam repararet lapsum, de diabolum
Dices a. Incarnatio iacta ita ut Chiistus tot labores & aerumnas pateretur,fuit prodiga, cum potuerit Christus unico opere superabundanter satisfacere. Respondeo quod donum
quod respectu hominis plebei j est pro
digum, respectu regis est liberale. Deus qui est summus rex & Dominus, debuit maximam exercere liberalitatem ut eius donum suetit superabundans, et ibi abundauit
Dico . Incarnatio fuit villis ad fines Dei intentos consequendos, & in hoc sensu conueniens Deo & naturae humanae, D eo, qui ostendit sua attributa , Homini, ut ita eum promoueret ad
bonum,quialper Incarnationem homini data sunt adundantiora dona gratiae: tandem ad reparationem generis humani;nam licet gratis posset fieri, contuentius scit,ut perfecta satisfactione
Dices non est conueniens ut vita Christi,quae erat stipremum bonum,or
dinaretur in bonum spirituale hominum, quod est inserius bonum . Respondeo veru esse, si tantum in tale bonum ordinaretur, sed fuit etiam ordinata in gloriam Dei, quae est superius bonum, quam vita Christi. Petes quare conueniens fuit homines lapsos & non angelos reparare ZRespondeo l. quia fragilior natura humana propter appetitum senstiuum &ita magis prouocabat diuinam misericordiam. a. quia tota natura humana corruit,non vero tota angelica,sed minor pars, ut dixi tractatu de angelis. quja angeli peccarunt propria voluntate, nos vcro in voluntate Adae. ε . Addit quidam recentior ex nostris, quia angeli habent voluntatem quodammodo instexibilem, sed non placet, quia contra Scotum in z. dist. 7. de quo dixi tractatu de angelis, alias congruentias adduxi cap. 9. diis. 8.eiusdem
Dico conueniens suit ut in illo
tempore exequeretur Incarnatio; Nam l. debuit fieri ante peccatum, cum In carnatio si peccati medicina. 2. neque immediatὸ post peccatum,tum ut morbi grauitas & medicinae necessitas m gis innotesceret, tum etiam ut auidior excitaretur cupiditas, & tanti Domini aduentus & praeueniretur, de decanta retur 1 Prophetis. 3. neque debuit differri in fine mundi, ne ita sera esset medicina. Se conueniens erat quod homines saluarentur pec fidem tam suturam quam praesentem de praeteritam. Neque ex hoc existimetis quod Christus
venerit in medio annorum , ita ut tantum supersit annorum, quantum ant
cessit; sed dicitur Abacuc. 3. iumedio
annorum, quia non venit in fine mundi, sed eo tempore, quo eius aduentus pri mis de nouissimis potuit elle notus. Obiicituri. Ioan. a. ubi dicitur nune naui na h ras. Et r. ad Corint. Io.
tempus gratiae & legis Euangelicae dicitur sinis seculorum , & in quodam hymno Ecclesiae, mergente mundi me pere; ergo Christus venit in fine temporis. Respondeo in omnibus his tantam velle significati Christum venis Iein ultima aetate, scilicet in sexta: Nam sex sunt aetates, prima ab Adam usque
ad diluuium; secunda 1 diluuio usque ad Abraham; tertia ab Abraham usque ad David; quarta a Dauid usque ad captiuitatem Babylonis; quinta a cap -
32쪽
tiuitate, usque ad Christum ti sexta IChristo vique in finem mundi.
Vtrum Incarnario fuerit neeessa ia.
DIiscultas est supposito peccato
Adae, vitam ad hominem redimendum fuerit necessaria Incarnatio 3
eit frustra, sed hominem creauit propter beatitudinem consequendam; ergo cum per peccatum hoc frustretur. debet eum reparare. Respondeo quod haec necessitas est tantum secundum quid, ex suppositione quod hominem ad beatitudinem praedestinauit: alij vero qui non essent praedestinati, sed tantum ad finem supernaturalem
pro quo Nota quod duplex est necessi' ordinati,si in illis talis finis frustraretur. iasiilia simpliciter sine qua finis conse- per ipsos stabat: nam adiutoria suffi- qui non potest ; altera est secundam l cientia habebant, sine Christi Incita quid, de est illud sine quo finis ablolu
te consequi potest non tamen ita bene, vel absolute consequi potest, non tamen ex suppositione alicuius : Difficultas ergo est an Incarnatio fuerit simpliciter necessaria Dico i. non fuit necessarium re par re genus humanum, ita Scot. in 3. dist. ao. & omnes scholastici. Probatur sap.
a. quis tibi imputauit,siomnes natIones perierint, um nonsit alius Deus, quam tu.
Ratione probatu quia poterat Deus ex Iustitia omnes homines punire,propter peccatum. a. quia reparare homines fuit opus misericordiae de ad extra; ergo liberum suit Deo, ergo non necessarium.3. P robat Scotus, quia est ne cellaria Incarnatio,maxime ut praedestinati saluentur, at Deus libere eos: praedestinauit; ergo libera est Incarnatio. Rursas potuit aliis modii. & sue
Incarnatione eos saluare, ut ait Aug. 13. de Trinitate cap. I . sed Anselmus qui lib. i. cur Deus bo-mo cap. 12. dicit necessarium esse hominem lapsum reparari: l Respodet lib. . cap. I, quod supposito, quod Deus libet E creauetit nominem & permitteret peccaremecessarium est ut reparetur. Sed contra , quia reparatio non habet necessariam connexionem cum lapsii ; nam angeli ceciderunt dc nonsuerunt reparati.
a. Obij c. In conueniens esset,quod tota natura humana periret. Respondeo, quod sicut non est inconueniens quod aliquς species angelorum peri rint, ut docet sanctus Th. ita nec quod tota species humana. Rurs s poterat Deus creare alios homines qui non ensent ex semine Adae, dc non peccarent, de saluarentur. . Dico a. Et si necessarium esset hominem reparare, non tamen necessarium est ad hoc Deum Incarnari, ita
Scotus citatus dc communiter autores. Probatur : nam Incarnatio fuit opus
liberalitatis Dei de charitatis Ioan. 3. sic Deuι dilixit mundum ut silium suum dcc. dc ad Rom. s. in quibus locis e tollitur charitas de misericordia Dei. non sillim quia voluerit nos reparare, sed quia ad istu finem elegerit tale medium. Ita Athanas. sermone 3. contri Arrianos. Aug. Leo, Greg.& alij relatii Recetioribu s. Ratione probatur,quii poterat Deus graetis remittere iniuria, scut potest homo, ut late probaui tractatu de Iustificatione; deinde remissa
iniuria poterat Deus remittere scpnam,& reconciliare sibi hominem per gratiam. dare illi gloriam. Dices sicut iustum est punire malos,
ita iniustum non punire , ergo Deus nequit remittere poenam. Respondeo,
33쪽
antecedens est verem in iudice inseriori,qui tenetur punire malefactores; At vero rex qui tenet vices totius uniuersitatis quae manet laeta, potest iustis de causis remittere poenam i ergo multo melius Deus in casu, quo tota hominum communitas deliquerat. Dices 2. opera Dei ad extra sunt misericordia & veritas, veritas, id est, iustitia Plat.1 . mniuei ia Domini miserim diu cr meritas, Sec. Sed si Deus remitteret,non esset iustitia, ergo. Respondeo,non est intelligendum ut Deus
in omni opere sernet persectam iustitiam; sed dicitur seruare iustitiam, quia omnibus rebus dat debitum, scilicet proprietates α accidentia, cum ipse non sit debitor. deinde Deus seruaret
aliqualem iustitiam : nam licet remit tere iniuriam esset misericordia, & 6-
militer dare gratiam, tamen postea l quod iustos tentat ut captiuet, pecca-I.& 2. erat homo tripliciter Lb diaboli potestate. i. qRia qui facit peccatum, seruus est peccati, & quia diabolus suit
auctor peccati, ideo dicitur esse peccatorem sub diaboli potestate; homo enim propriis viribus non poterat resiugera λ peccato. 2. quia dabolus est executor Dei ad puniendum hominem. 3. quia habet potestatem semel & iterum hominem tentandi, & ag liberandum hominem, ab hac potestate, fuit utilis mors Christi, quia homo pluribus tentationibus succumberet, nisi ei daretur gratia Dei per Christum qui tingores nostros ipse tulit,crpricata n. ira i eportauit, Ilayae Petes quomodo liberauit nos Christus a tali potestate , si diabolus modo iustos tentat, & tentauit primos pλrentes in statu innocentiae. Respondeo dando gloriam esset iustitia. Ex quo reiicitur I. proposito Anselmi & s- militer.3. nimirim quod haec reparatio fieri non poterat sine satisfactione, &quod talis satisfactio, iacienda erat ἱDeo homine. Dico . cum Scoto citato, licet Incarnatio esset simplicitet misericordia;
non tamen mors Christi: nam ad condignam satis factionem sussciebat quodcumque opus Christi, saltem ex
acceptatione diuina; nam mors Christi solum erat decens, non necessaria. Ad Haebreos 2. decebat eum per pasii nemce ummare, erat tamen mors Christi
cimine utilis ut ita Christus nos liberaret a potestate diaboli, quam potestatem negabat Abadardus ,& alij haeretici, contra quos arguebat diuus Ber- nardus Epistola iso. ex sacra scriptura
Ioan. 12. ii nc princeps huius mundi ej-ci. M oras de r. ad Thi. r.& resipiscanta di iboli laqucis a quo captiui teneri tur ad ipsus voluntatem, & hanc captiuitatem definit Trident, Seu 6. can,
tores vero ut iam captimos; & iustis trinbuit Christus per mortem auxilia, qui bus resistant praedestinati essicaciter,& reprobit sussicienter: Nec enim in hac vita est persecta libertas,& ita semper erit pugna & aliqua tentatio, etiam in iustis, erit tamen persecta libertas in patria, ubi non erit pugna. Ex dictis rei jcitur sententia quae , Raymundo tribuitur , asserens quod supposita creatione mundi,necessarium si erit Deum incarnari. Reij ciendus etiamsst Vasquei, sui cum polint benigne explicare Anselmum de Ricardum Victorinum,sicut explicuit Athanas.& alios Patres hoc modo, quod Incarnatio fuit necessaria,necessitate immutabilitatis, supposito decreto. quo Deus voluit sibi reddi perfectam satisfactionem per hominem Deum,noluit, praecipia E cum Anselmus lib. 2. cur Dem hamo cap. I'. dicat, non indigebat Dem de creti descendere it vinceret diab,lum nos tiberaret. An ad perfectam satis actionem suerit neces
34쪽
saria Incarnatio ex capite sequenti constabit.
DIFFICULTAS PRIMA. 94 ,. quotvlex sit satisfacti. '
cessaria est ad ea,quae a nobis dicenda sunt in praesenti & sequenti capi,
te. Satisfactio igitur in communi, quae secunddm nominis proprietatem significat compensationem debiti, & ve Scotus notat in . dist. I s. quaest. r. s. responcto, in sine , adaptari potest tam compensationi gratitudinis quina iustitiae.Nam recte potest satisfieri pro beneficio accepto, sicut etiam pro iuria, ac damno illato; sic a Scoto loco citato definitur : Est redditio maluntaria a uiualentisabas indebiti, quam sic explicat, es redditio, quod est genus,quia non est absoluta datio , sicut donatio gratuita; nam ii f tu , denotat quod id quod datur, est in ordine ad illud
quod est receptum. dicitur maluntaria,
quia si inuoluntaria esset, non esset satisfactio, sed satispassio, ut est poena
damnatorum. dicitur aequivalentis, de non dicitur aequalis; nam non requiritur aequalitas in entitate, sed in valore, di in aestimatione. Dicitur alias indebiit, id est , non alio titulo debitum, nisi ellet satis iactio ita excedens ut posset pluribus debitis adaequari. Haec definitio ita explicata a Scoto desumpta est ex Anselmo lib. r. cur
n iter auctores recipiunt, licet aliqui addant alias coditiones,quq, meo iudicio
in definitione Scoti comproenduntur. Ptima conditio est quod satisfaciens
satisfaciat ex bonis propriis quam com ditionem assignant communiter Sua-rez. s. p.disp. . se l. 6. Vasqueet disp. s. cap. I. 4. & s. Lorca disput. s. demini placet: nam quod meum non est, non possum in alterum transferre, ita ut altet sit dominus illius z ergo neque pro priὸ satisfacere alteri cum illo , quae conditio aliquo modo includitur in illas coli, alias in ebiti s nam si illud debetur creditori vel alteri, ita quod illius satisfaciens non habeat dominium,noa poterat cum illo satisfacere. Secunda conditio est, quod satisfactio fiat ex bonis,alio titulo non debitis creditori , quam conditionem assignat Anselmus Ferrata,&alij,quae includitur in verbis Scoti, scilicet alias indebiti& implicite in illo aequivalentis. Differ ut autores in explicatione huius conditionis: N am Vasquca disp. 2.c. 6.
intelligit illam deindebitis quouis alio titulo, siue religionis , siue gratitudinis
dcc. Suater. vero loco citato, intelligit de aliis indebitis ex obligatione iust tiae; Ego Vero cum Montecino existimo quod si sit duplex debitum, sivi
utrumque sit ex iustitia, ut quando debeo decem ex surto, & decem ex mutuo: siue unum sit ex iustitia, ct alterum ex religione, ut quando debeo decem ex mutuo & decem ex voto: quod cum decem non satisfaciet ex iustitia,&ita haec conditio in hoc sensu requiritur ad aequivalentem satisfactionem. si vetb non sit duplex, debitum sed unum tantam , est tamen duplex obligatio debili: verbi gratia, ieiunare die veneris , quia vigilia, & quia est dies quadragesimae, vel ire Romam ex voto, de
propter stipendium ex iustitia ; tunc unico ieiunio satisfacit ad ςqualitatem, vel uno progressu; & in hoc sensu haee conditio non impedit satisfactionem
35쪽
Tertia conditio est qubd bona, quibus satisfacit, non sint sub dominio utriusque, scilicet creditoris de debito. iis, ita Capreolus & alij: N am si talia
bona iam sunt sub dominio creditoris, satisfaciens nihil illi tribuit. Suarea disp. .lea. 6. dicit quod si satisfactiost pro debito pecuniario,vera est& ne- cellaria conditio ; at vero si sit pro iniuria illata in honore, fama,&c. optim Esatisfaciet per operationes , quae fiat etiam sub dominio creditotis. Ratio est quia haec satisfactio non fit per applicationem domi ij, sicut in satisfactione pecuniaria , sed fit per obsequium Ne submissionem: unde non tantum debet satisfaciens abdicare dominium illarum, sed potius debet retinere honorem offensum, Imo modus dicendi non displicet, solummodo quod licet inter homines, duo possint habere dominium,se tui verbi gratia) in indiuiduo,non tamen in solidum, quia vendito seruo, quilibet tallim recipit dimidiam partem preti j: benὸ tamen possint duo homines esse debitores in solidum verbi gratia) qui suratur,x qui
consulit, In quo casa remissio debitos rati,remittitur consulenti. Haec conditio optime explicatur verbis Scoti ex
alias indebitis; Nam quod est sub dominio creditoris, illi debitum est. Quarta conditio est, quod satisfactio
non supponat gratiam creditoris; Nam si debeo centum, & creditor contentus
quinquaginta, non satisfacio illi aequaliter : Sol diti est dissicultas, si creditor mihi tribuit centum , ut illi satisfaciam, an verὸ & proprie satisfaciam, vel solum sit reminio debiti, exparte credi
Vasqueet disp. z. dicit esse remissio nem debui,& no satisfactionem, si cre
ditor dedit cuin animo dc voluntate ut
illi fili fuit: si vero sine tali voluntate dccit, esse rei sectam satio factionem. Sed magis placet suarea dicens, qubdsi creditor transtulit dominium rei indebitorem,quocumque animo fiat, adaequalitatem debitor satisfacit, quia reddidit aequalitatem cum re cuius est dominus : Nec est remissio debiti, Ut ait Vasqueet, cena dominium sit translatum & possit debitor, si velit, non soluere debitumi; esset tamen remissio si dominium transsatum non esset. Dices, haec solutio landatur in gratia, ergo non est vera iustitia. Respondeo quod donatio creditoris gratia est . at vero postquam accepta suit a debitore, iam ex iustitia soluit debitum creditori, N am gratia illa antecedens, non tollit veram rationem iustitiae, sicut gratis ego volo emere pannuex taberna Petri; nam poteram emere ex Pauli, po- 'stea tamen ex propria iustitia tribui ei pretium rei emptae: haec conditio explicatur a Scoto illis verbis , aqu1uatin
ω' alias indebiti. An hac conditio tollat rigorosam iustitiam dicam cap. 3. dissicultate.4.
Quinta conditio est,quod satisfactio fiat ad alterum, quod intellige, sue se alter in persona, siue in natura , ut Christus& homo satisfecit sibi ut Deo. sue sit alter in iuribus seu dominiis,quo pacto iacile intelligitur,quomodoChristus satisfecerit pro iniuriis factis suae
humanitati,per eandem humanitatem, quia eadem humanitas , ut offensa, diuersa est moraliter a sieipsa, ut satissa- ciente. sic venit intelligendus Aristoteles s. Ethicor. cap. a.&3. dicens quεδ ei dem, a s i am non est iustitia, rursas Aristoteles non cognouit hoc mysterium Incarnationis , haec conditio etiam in definitione explicatur. Sexta conditio est quod talis sit satisfactio, vi teneatur creditor, secluso pacto, illam acceptare, quae conditio si intelligatur, quod teneatur creditor ex congruentia de connaturalitate , est
36쪽
de Incannatione. necessaria, s verbi gratia in debet quis
decem modios hordei, si tribuat creditora decem modios tritici, tenetur cre ditor ex congruentia acceptare , non tamen ex iustitia i nam iuste petit hordeum. Et hoc explicatur a Scoto dicente, aequivalentis. Si vero intelligatur quod creditor teneatur cx iustitia acceptate, non est nec elsaria talis conditio ad satisfactionem aequa lem, licet fortE necessaria sit ad satisfactionem , ex rigore iustitiae. Vltima conditio est quod in satisfactione iniuriae, eadem periona quae iniuriam intulit, sit satisfaciens, Nam
licet altera reddat aequi ualens , non tamen satisfaciet, ex toto rigore iustitia .
Ex quibus colligunt auctores triplicem esse satisfactionem ; unam quae dicitur ex toto rigore iustitiae , ut est illa cui omnes istae conditiones conueniunt. Alteram quae lolum reddit aequale , licet aliqua conditio deficiat, ut . 6. de ultima ;& dicitui condigna, & ad aequalitatem. Tertiam quae dicitur de congruo, de est quae non reddit aequi ualens, quia vel creditor remittit partem debiti, vel non soluitur a debitore adaeqtratc.
illum qui per unionem hypost ticam non est Deus; de quo quaeritur, uti in possit satisfacere pro proprio, vel alieno peccato, actu ordinis natu ratis, qui sine auxilio elicitur, ut diri tractatu de gratia: vel elicito,cum auxilio ordinis naturalis indebito , ut docet Vas l. i. 2. disp. iso. dc I. quaeriatur de facto in quo est. I. sentent. Vas'.
i. p. disp. 9 i. cap. I a. & I. a. disp. I9o. cap. io. dc i. dicentis , quo. opus bonum morale factum ex auxilio naturalis ordinis,est satisfactio impersecta Pro peccato proprio, sicut est dii politio remota ad iustificationem. Sedia ac reieci tractatu de gratia. N obis dicendum est, non posse hominem actu bono naturali, adhue elicito ab auxilio naturali satisfacere imperfecte pro suo peccato , ita communiter auctores. Quod ii talis actus non sit elicitus ab auxilio , definita est nostra sententia contra Pesag. de Semipe l. in Mileuitano &Arausicano. 2.&in Trid. les C. O cap. s. sic, neque tamen siue gratia Dei mouere se ad iu-Πitiam coram illo tibera sua maluntate
psit. Si vero fiat ab auxilio ordinis
naturalis , ut ait vasqueet , non est ita definitum, cum P P.SConcilia solun reij ciant opera facta ex viribus na
Nihilominus est salsa doctrana. r. quia Vasquea supponat nullum opus bonum morale polle fieri sine auxilio. quod tractatu de gratia reieci. a. qui isequitur esse in homine infideli, ante fidem, aliquam dispositionem remotam , quae sit satisfactio impersectat ro peccato eius ,& impetratoria ip- ius fidei, quod est contra Aug. Epistola. ios. & contra Trident. ses. c. can. 3. dicens fidem esse initium, sundamentum, de radicem humanae salutis. Probatur ratione Scoti in et . dist. s. quaest. 2. f. contra. .art. satisfactio idebet esse redditio alicuius obsequij, quod habeat aliquam proportionem cum debito contracto per peccatum, quod est contra finem supernaturalem; sed actus mete naturalis adhuc ex auxilio elicitus non habet proportionem cum aliquo supernaturali , ergo nequit esse nussinio, etiam im-
37쪽
persecta pro peccato. Maior dissicultas est virdm id possit
talis homo , de potentia Dei absoluta. Thomistae communiter negant, quos aliqui Scottilae sequuntur.
Nobis dicendum est poste puram
hominem opere bono morali, merenaturali, sine auxilio elicito, impersecte saltem fatisfacere pro suo pecca to. Fundamentum est, quia Deus potest acceptare tale opus,quae acceptatio icibuit illi valorem. Tenet Scotus in i. dist. 17. quaest. 1. , Ide, i. ars: Dico quod Deus de potentia ais tuta benὸ ρε- ruisset acceptare nati ram beatisicabilem existentem inpuris naturalibus, cr similiter actum eius ut merrtorium. Idem habet quodlibet tr. 9. ad argumentum litera O. tenet Rada in I. contro. l. articulo. r. f. I. Obserua Faber in 3.disp. 42.cap. 2.&cap. I. num. 2 o. de de poenitentia disp. I. a.num. 22I. Pylig. in 3. dist. ig. art. i. Et probatur; nam Opus bonum morale naturale est aliquod
obsequium Deo factum, ergo poterit Deus illud acceptare pro satisfactione peccatorum.
Respondent quod non habet proportionem cum debito contracto per ςccatum: nam per hoc auertitur ateo fine supernatu tali, dc ut habeat proportione,debet homo se Deo coni sere supernaturaliter. Sed contra, quia hoc est tantum necessarium de ox dinaria non de potetia a , cui non implicat, ut statuat remittere peccatum, si homo benE
Respondent non implicare ; sed
tune Deuet ex fidelitate remitteret' peccatum,non ex iustitia, quod debebat esse, si talis actus bonus natura- Iis esset meritorius. Sed contr1. quia ad hoc ut peccatu remitteretur ex imilitia, satistachio deberet esseIersecta, di condigna, dc Arct talis ratisfactio
est tant dici imperfecta de quo late etixi tractatu de merito. Addo quod etiam poterit esse perfecta . nam sicut gratia non ex natura rei, sed ex pacto. tribuit dignitatem sebiecto Sc operibus , ut dixi tractatu de Iustificatione. cum Scoto , Ita poterit Deus suo pacto tribuere tali operi naturali dignitatem , ut ex iustatia satisfaciat pro peccato; & sicut in opinione Va'. de
aliorum opus bonum morale naturale
elicitum ab homine iusto, est merit rium de facto vitae aeternae , ita tale opus elicitum ab homine peccatore,
accedente pacto Dei poterit esse fatisfactio perfecta pro peccato. Obij cies , quia talis actus sol timesset signum quo posito Deus liberaliter remitteret peccatum, de ita nullum esset meritum,nec satisfactio. R 'spondeo quod clim talis amis sit liber, de bonus moraliter , est aliquod obsequium, & non merὸ signum, de ita Deus non se habet metὶ liberalitet cum respiciat illud opus ; N am qui liberaliter agit, nullum respicit opus. Addo contra Scotistas quod Scotus
hoc opus vocat actum meritorium, &meritum non est mere signum.
turali sit satisfacere de crudigno ag AEqualitatem pr. με
DIiscultas praesens est dea di
lectionis Dei, de contritionis, qui est perfectior satisfactio, quae exhiberi potest ab homine;¬o quod cum satisfactio fiat in genere causae essieientis cum sit causa metitoria, haec dissicultas diuersa est ab illa quam tractaui tractatu de iustificati ne, scilicet an contritio sit forma sum
38쪽
ctificilis ; nam hoc fir in genere cauta formalis, & ibi negauimus adhuc de potentia Dei iustificare.
In hac re communis sententia do-eet purum hominem non polle actu contritionis satisfacere ad aequalitatem pro suo Peccato mortali; & quamuis Vasq.dis p. t. cap. I. citct pro contraria sententia Scotum, Alensem, Richardu, Caietanum,& alios; optime eos excusat Lorca disp. . Scotus noster pro nostra sententia est in A. dist. Is . quast. I. ,.q ntum adi IIuin, er-ν litera, E. dicens qubd absque gratia
iustificante non potest in homine repetiti satisfactio aequivalens: Cum ergo peccator non habeat talem gratiam , neque satisfactionem aequiualentem potest elicere. & litera, D. d.
cet quod de potentia Dei, potest homo latisfacere pro suo peccato mortali, si eliciat attritionem, & propter illam tanquam dispositionem Deus daret graciam habituale,& postea eliceret contritionem , quae contritio licet tunc non esset satisfactio pro peccato proprio, quia iam erat remissum per gratiam; erat tamen de se, & inachii primo satisfactio aequi ualens, sed in hoc nihil habet Scotus contra
Dicit hic Scotus qubd attritio per
informationem gratiae fit contritio,
subd intellige, quoad e stactum c causaliter ; Nam sicut contritio delet
peccatum, ita attritio informata gratia habituali; non vero quia unus actus transeat in alium .hHanc nostram , de communem sententiam diuersis sundamentis auctores dessendunt. Ferrara Caiet. & solus dicunt contritionem procedere a gratia habituali, & ita licet in valore adaequet indignitatem peccati,& con sequentet sit aequivalens satisfactio pro illo; non tamen dicenda est condi
gna, quia talem valorem habet ex gratia creditoris, & non ex propriis vitibus hominis. Sed contra. I. nam quod ocedata gratia creditsris,cum iam si sub dominio hominis , no tollit qubd satisfactio sit aequivalens de condigna, sortE tollet quod non sit rigorosa. a. quia si in sententia horum auctorum qu bd culpa supponatur remissia per gratiam, non tollit quod contritio ab illa
procedens sit satisfactoria pro culpa, & alias ipsa aequivalet indignitati culpae; ergo de facto est satisfactio, quod ipsi negant. Capreolus ex Anselmo dicit ideo
non posse purum hominem satisfacere, quia ad condignam satisfactionem requiritur,qubd nat ex alias indebitis, 5e omnia opera hominis sunt Deo debita, item titulo creationis. Sed haec ratio non valet, quia talis obligatio non ponit nouum d ebitum, sed nouam obligationem eiuslem debiti, quae,v t
dixi dissicultate. I. 6.γ2. conditao, non
tollit condignam satisfactionem,
cum non tollat aequalitatem cum de bito.
Durandus de Almainux dicunt,qubd sicut ex Aristotele 8. Ethic. cap. vltimo Diis , patentibus de magistris non potes aequalem gratiam referre, ita neque Deo aequaliter satisfacere pro iniuriis illatis. Sed haec ratio non placet I nam sol sim est simile, dc non reddit rationem illius. Deindὸ ideo non potes Deo condignas agere'
gratias pro beneficiis , quia ipsa gratiarum actio est etiam beneficium pro tuo tunc non agimus gratias; at vero itisfactio non est nouum debitum, pro quo debeat peccator de nouo satisfacere ; nam non est peccatum, sed
Propter quod Durandus aliam ad- ducit rationem; nam sicut homo non
39쪽
potest Regi aut Reipublice satisfacerepto debito, pro quo debet mortem Corporalem , quia vita ust praestantius bonum, ut docet Scotus in. 6. dist. is. quaest. 3. ν.κ secundo, . itati infinitae diuitiae multiplicentur, non possunt vita adaequare,'ut ibi docet doctor; ita neque homo potest Deo satisfacere pro quo meretur mortem spiritualem. Sed contra quia haec non est ratio efficax, sed exemplum. 2. non valet,nam in bonis corporalibus, ut docet Scotus , nihil est quod aequivaleat vitae corporali, at vero in bonis spiritualibus, iunt actus supernaturales ab homine iusto procedentes , qui vitae spirituali aequi ualent in valore, Se digni
Diuus Bonaventura, auctias An. selmus , & diuus Tho. . p. quaest. I. art. I. ad 1. Richardus Uustorinus, Al-uareet disp. 7. Ragusa disp. s. & 6. dicunt ideo non polle purum hominem satisfacere, quia olfensa est simplicit et infinita, at vero satisfactio eli simpliciter finita. Sed haec ratio supponit offensam esse simpliciter infinitam, quod est salsam. i. Nam sequeretur non polle expelli per gratiam quae est forma simpliciter finita. 2. vel offensa est ipsa macula, quatenus per illam dicitur homo offensus Deo , vel est quid morale posterius ipsa macula, de propria passio illius, ut aliqui di- eunt ; sed ipsa macula in quocumque consistat, de quo dixi tractatu de Iustificatione, non est infinita simplici- iter . ergo neque offensa. P robatur mi- lnor ; nam peccatum actuale non est
simplicitet infinitum, cum tant sim sit priuatio rectitudinis debitae quae finita est, ergo neque macula. Deinde si peccitum est simplicitet infinitum, cum nullum infinitum sit maius, altera omnia peccata erunt aequalia, quod est eris stoicorum. sed isti auctores obiiciunt, eo grauior est offensa, quo persona offensia est dignior 3 sed Deus est infinitae dignitatis , ergo offensa contra ipsiam est infinita. Respondeo verum esse offensam crescere ex dignitate personae, non arithmetice , id est, quod si persona sit infinita,offensa fit infinita. sed geometrice id est, cum proportione, quod maior sit offensa facta retivam duci; Sicut neque visio Dei estmplicitet infinita; licet perfectior sit quam visio lapidis.
t. Obiiciunt, Deus punit citra coim dignum , de punit aeternaliter peccatum mortale, ergo est infinitum. Recpondet Scotus in s. dist. 19. F. ad . -- Iumentμm , quod peccatum punitur aeternaliter & infinit E, extensue, non vero poena infinita intensiue i durat aeternaliter poena, quia anima aeternaliter manet in peccato, de iustum est,
ut quamdid eit sub peccato, tandiu sit sub poena peccati. 3. Obiic. peccatum ita est malum, ut non sit committendum pro infinitis rebus huius mundi ; ergo est infinitum. Respondeo, sol sim probatur esse
contra rationem , non vero elle infinitum, alias etiam veniale esset infinite malum, quod nullus dixit, siquidem non est committendum pro omnibus rebus mundi.
Ultimo, quiὶ peccatum iti Deo aduersatur,ut quatum est ex se, Deum destruerer, si pollet destrui, de infinitam tristitiam in eo causaret, si illius esset capax ; ergo habet infinitatem. Respondeo negando peccatorem velle Deum non esse, de etiam si ponat
ultimum finem in creatura, non tamen vult Deum non esse ultimum finem creaturarum, de licet vellet ex malitia Deum non esse, non tamen hic actus esset infinitus. i. quia est inefficax, ut pote circa impossibile, de
40쪽
non potest censeri sussciens t Deum destruat adhuc ex affectu peccantis. a. quia actus oppositus quo Deum ei se vult, non est infinite bonus simpliciteri ergo neque ille. Neque peccatum causaret in Deo infinitam tristitiam, etiamsi esset capax illius quia laesio solitin fit in bonis extrinsecis, ut est honor, cultus , obedientia, &c, non vero in intrinsecis. Nester Vega,Suare Edisp. . sect. 9.Montecinos dicunt quod licet offensa non sit infinita, purus h-mo non Potest satisfacere, qui λ offensa creicit, saltem geometrice ex persona laesa, ut constat ex lege , aut f. yersonari arnu, ut ex Aristotele. s. Et hic cap. I. dicente, quod si magistratus percutiat personam vulgarem, non est ipse
repercutiendus, u vero vulgaris percutiat magistratum, maiori est mul-Jandus , de satisfactio crescit ex persona satisfaciente , & cum Deus onsensus sit infinitus , dc satisfaciens creatura finita , hinc est quod non possit Deo ad aequalitatem satisfacere.
Sed licet haec ratio sit satis appates,
non tamen est es scari concedo verba legis de Aristotelis, ut pote vera , rei Scoto in s. dist. iv. F. aut . principale
litera, G. admissa, dequbd praecise ex hoc capite est impos Iibilis fatisfactio in creatura, respectu Dei,& loquimur de sati suctione iniuriae & honoris; nam satisfactio pecuniaria ad aequalitatem fit a persona vili, respectu regis, ac si esset persona principalis;tame fa tisfactio potest crescere,ex alii s capitibuε , scilicet ex obiecto & circunstantiis: Nam si vilis percutiat regem, po te a tale opus facere, ut satistaciat supcrabundanter, vi si regem liberet a morte cum periculo propriae per sonae, vel si illi repnum ablatum ab aliis, restituat: imo aliqui dicunt quod infa-
ma ad aequalitatem, homo viris . resti
tuet regi, si coram omnibus sateatur se sinite mentitum. Ad rem ergo licciperiona satisfaciens sit creata,& finita,& Deus olfenius infinitus,tamen sicut offensa habet infinitatem extrin secam ex obiecto; ita dilectio Dei. v docet Scottis in . dist. t . quaest. t. admisimum litera, T. Et homo retractatur & satetur se esse mentitum Dices, quod in humanis non suis cit, ut qui abstulit famam, retractet se, sed etiam punitur punitione talianis. Respondeo hoc non es le propter
restitutionem famae, sed pro populi
exemplo, qua ratione etiam peccata condonata puniuntur.
Vasqueet disp. 1. cap. s. dicit hominem per peccatum tam mortale qulinoriginale contraxisse debitum carendi auxilio , ut a peccato: restagat. quod verum est, quod dicitur ex Prospero, Fulgentio, Bernardo, & aliis Patribus. Hoc supposito docet rationem,quare purus homo non possit satisfacere ad aequalitatem pro suo Peccato, este qui 1 ad eliciendam contritionem per quam debebat satisficere. requiritur tale auxilium, a per coim sequens quod Deus gratis remittat partem debiti contracti per peccatum, scilicet debitum carendi auxilio.
Addix quod semel collato gratis auxi
lio, per talem contritionem ,homo adaequalitatem satisfacit pro toto peccato : nam r. 2. disp. IOI. cap. IO. altcontritionem nativa virtute et se incompossibilem cum peccato, si de ficto Hrmaliter illud non expellit, est quia gratia habitualis praecedit contritionem tanquam causa efficiens illius ,& ita contritio inuenit expulsum per gratiam. Vasq. sequuntur plures Iesultae praecipue Hurtado disp. r. diss.lo. II.& I 2. quamuis in aliquibus diniserat 1 Vasquca, ut videbimus. Vas-