장음표시 사용
61쪽
r4 BIBLIOTHECA subactae Daciae sculpturis varie insignita, eiusdemq. statuam olim in summo vertice sustinebat: vel ut alij aiunt, pilam auratam , in qua cineres Traiani asseruabantur : nunc vero
aeneum sancti Petri Apostolorum Principis Simulachrum a Sixa o V. inibi collocatum sustinet, dextra manu librum, quo doctrina Ecclesiastica: altera claues, quibus duplex Pontificia potestas declaratur, gellantis. Huius columnae dedic tionem Petrus Galesinius Prol. Apost soluta scripsit orati ne, et luculenter quidem. Auctor autem InscAptionis Dediacationem describens hunc in modum ait :
Vt Cinctis tenuit Petrum , ic alta columna
SH et hinc decus est , dedecus unde fuit.'
AC v Τ v s est hoc loco Inscriptionis Auctor, sed eius semientia facile assequetur qui sanctum Petru Neronis iussit
ad columnam quanda marmoream, quae etiamnum-hodie in AEde Beatae Mariae Trans pontem religiose visitur, ferreis vinculis alligatum, & inibi verberibus caestim nouerit. Id quod planum nobis fit ex Altari dicta in Ecclesia sito, quod Cςlestia' - nus III. Petro & Paulo, quorum columnae, ad quas dum verberarentur alligati olim nierunt, inibi visuntur,cosecrauit, intra aram ab eodem Pontifice quattuor dentibus sancti Petri asseruatis, ut videre licet ex lapide fatis vetusto dictas columnas indicante, & ex lamina quadam ferrea consecrationem Altaris exponente & nuper reperta, cum ipsa ara in Aides nouas translata est. Caesar item Baronius sacrarum historiarum indagator diligetissimus,m Annalibus Eccle11aiticis dictas C aumnas commemorat, atque ijs sanctos Apostolos, Petrum et Paulum alligatos virgis caesos fuisse est. Id vero non absque diuino consilio factum este credendum est, scilicet taciuam prςcipuas Dei Columnas,et Christiani; Fidei Principes ad columnas ligatos uno loco,una die,uniusq. tyranni sententia caesoS,mar- F. MAExi- tyrioq. fuisse decoratos. Ille autem, ut Magistrum suum Chri-Hum tamquam ipsius Vicarius imitaretur, fuit Cruci affixus: hic vero,ut nomen suum post conuersionem sibi inditum factis responderet, capite fuit truncatus, seu diminutus. Quare,sicut Romae
62쪽
V A T r O A N A is Romae Beato Petro Columna iIla fuit opprobrio , ita haec
Traiana nunc in eius laudem et honorem, piorumq. selatium ceditu. Et sicut olim, tamquam Christi Athleta fortissimus, in columna strenue decertauit, ita nunc in columnae fastigio triumphum agit gloriosimis . Nam ratione postulante , per quae quiS meretur, per eadem honorem assequi eum debere
escendum ess Ob ici Inlcriptionis Auctor dixito :
Binc decus es, dedecus unde fuit Hoc non nisi historiam enarratam prae se ferre videtur:cetera adeo plana sunt, ut decIaratione non egeant. Nunc autem reliquum est, ut Inscriptiones tum veterem , tum nouam in
basi Columnae cochlidis incisas hoc in loco apponamus. Vetus inscriptio Traiano Imperatori Cochlidem dedicatam ad illius montis olim inibi extantis altitudinem erectam fuisse docet, ut infra videre est .
Hac in Inscriptione Cochlidis Traiano dedicatae, duo semi- deicta reperiuntur verba: hinc eorum sensus desideratur. Sunt qui eas voces imperfectas in integrum restituendas opinantur hoc modo: Tantis operibus. Alij: Tantis viribus. Alii Tantis ruderibus. Alij autem: Tantis molibus Inscriptio autem noua in Columnae fastigio ad sancti Petri pedes incisa et in quattuor partes distincta in hanc Qrmulam Iegitur :
Hac Inscriptione,atque dedicatione videre licet, quanta sit silmmi Pastoris pietas numquam satis laudata, gentilitatis impietate ac superstitione ablata , christiana obseruantiaia conseruata et aucta, Vrbeq undique illustrata , . Dum enim sacra emgies Beati Petri senea in Traiani Columna tam ce labri pijs precibus rite ex Ecclesiae praescripto expiata colIocatur , honor sanctis & Apostolorum praesertim Principi exhibetur, mentes hominum ad Christianam pietatem eX- citantur ,&Vrbs ipsa pijs ornamentis decoratur i. De hac
63쪽
a B 1 B L. VATICANA. in cuius tςi testimonium haec ad eam partem,quae Theatrum, siue inridiem spetiat, legitur Inscriptio marmore incisa: S I x Τ v s V. PONT. Μ A X.
Haec item Bibliotheca Vaticana quattuor habet facies
unam, quae vergit ad Orientem , ad Occidentem alteram . tertiam ad Meridiem, postremam ad Septentrionem . Porinta autem Bibliothecae primaria est ad Orientem , in cuius vestibulo variae sunt picturae tam ad pictoris arbitrium & ad operis ornamentum, quam ad librariam & Upographicam artem pertinentes. Bibliothecam vero ingredienti, & suspicienti statim fornix sese osseri, varijs picturis & imaginibus distinctus & insignitus, in quo pueri aligeri choros, siue coronas, representantes , sibiq. inuicem libros porrigentes cernuntur , & in cuiuscunque chori medio imago librum manu gestans & scientiam aut artem aliquam praeses es adstare conspicitur, multis item id genus alis picturis, & ornamentis ad stemmata gentilitia SIXTI V . non minus ingeniose ex . cogitatis,quam venuste,atque artificioso undequaque collocatis, atque ita,ut haec o nia Caelium ipsumci, quatenus humana imaginatio hoc αἱ tale struere potest, ante oculos proponere ideantur I n patietibus verointer fornicem & eorundem parietum coronas, varia Emblemata elegantissimis Inscriptionibus explicata,seu potius ijsdem tanquam poetico penicillo adumbrata circumspiciuntur, quae quidem soluta & pleniore oratione enucleanda mihi primum visa sunt , ut deinde alia omnia singulatim, & suo loco explicentur. Id quod pro ingenii mei imbecillitate praestare conabor is
64쪽
A Tergo introiius Bibliotheca ad dextram partem apparer blema. I.
j D E S I X T I V. C o RG T.I O E. OC Emblemate, quod ingentem utriusque sexus hominum, & cuiuscunque status, gradus , & dignitatis virorum multitudinem in me dium affert,SSIxΤI V. Coronatio celebrata kalendis Maij Is 8 s. ante Bres Basilicae sancti Petri Apostolorum Principis, ad introitus laeuam, tota Vrbe exultante, Illustrissimorumq. Cardinalium Senatu amplissimo adstante, feliciter repraesentatur. Nec silentio praetereundu est,cur Coronatio Pontificis ante coron aedes sancti Petri in Vaticano, non autem inBasilica Latera. cq f μ nensi,quae summi Pontificis Ecclesia episcopalis est,fat.Nani. tr et in Asia 'M. ut paucis agam, haec Coronatio in Vaticano celebratur, vel , iqui ut conijci potest,summi Pontifices proens in tempus hoc in loco solent residere: vel quia haec Basilica,prima sub nomine sancti Petri,cuius summus quisque Pontifex est Succetar,&Christi Vicarius, a Siluestro Papa huius nominis primo mirificis Constantini Imperatoris impensis, qui ab eodem Siluestro baptismum suscepit, constructa est quinque porticibus per intercolumnia distinctis, quas Naues vocant, magnis pulcherrimisq. columnis circiter centu sustentata, no Domini CCC. XIX. ut patet ex vetusto marmore incisb Iapidem Porphyreticum continente, & prope Portam sanctam sitor
65쪽
BIBLIOTHECA per quem lapidem ossa Sanctosem Apostolorum Petri, &
D. M . Pauli ab eodem Siluestro diuit is, & librata fuerunt a. Im- . t si, ut ait Onuphrius in libro de septem praecipuis Vrbis Romae Basilicis, hanc Basilicam parua Ecclesiae forma primus aedifieauit sub ipsa Beati Petri Apostoli morte Anactetus presbyter S. R. E. as eodem Petro Qrdinatus , & tertius ab eo postea Pontifex Romanus creatus. Hinc Ecelesa haedrin De-3's' ' 'μ' creto appellatur prima, de deteriri ni caput,idest, Apostolica, ut e ponityr a Hugono: quia frima,ut dictu est, sub nomine sancti Petri Apostoloru Principis fuit aedificata: ob qua rationem, necnon ob alias iam assignatas Coronatio Pontificis fieri solet ante sancti Petri Ecclesia:quar,ut,occasione sese offerete, parumper digrediamur, moxq. eo unde digressi sumus reuertamur,ad Sacellu usque sancti Petri primariu ,in quo SS. Apostolorum Petri Sc Pauli osis requiescunt,propedebMur. Sed Iulius II. veteris Ecclesiae parte posteriori disiecta, Brimantis eximiae industriararchithcti opera ii riouae I Basilicae toto Teriarum Orbe celeberrim, Suturae fim da menta iecit. Huius deinde fabricam a Leone ΣΠ& Clementes. Vi I P. nonnihil, Ut narrat Onuphrius , intermissam Paulus I Illi ex Michaelis
Angeli Bona rotae Architectura ι auxit .QHaec autem a ceteris
Pontificibus ita continuata est, ut, testudinibus aliquot factis, α Sacello Gregoriano mira structura consecto, amplissimae dc mirificae Basilicae formam ob oculos ponat, praesertim vero Six To V . sedente, qui Absidam,seu Tholum, quem vulgo Cupulam vocant, centum millibus aureoru, singulo quo- . Ocasino insumendis per operarios homines ad octingentoS, breuissimo temporis spatio perficiendum curat. Quae res etsi ardua est , ac pene olim ab omnibus desperata ,ranimi
tamen SI XO V. magnitudo tanta est, tam q. rerum ona
D nium admirabilis apparatus,vi summa diligetia Fabij Blandi;
Patriarchae Hierossilimitani, cui cura omnis est demandata inecnon Iacissi a Porta Architecti opera,non solu ad finem deducatur,sed etiam totius Ecclesiae fabrica suis omnibus numeris , Deo adiuuante,absoluenda iudicetur. Quod ut eueniat, boni omnes diuinam benignitatem suppliciter deprecantur .
De hoc Tholo Franciscus Bencius,& alis ex Collegio Societatis Iesu,necnon Iosephus Castalio iurisconsultus Latino stri.
66쪽
citate eXplicarunt . Haec pauca de opere tam excellenti dicere mihi visum est nunc autem ad propositam Coronationem redeamus. Inscriptionis igitur Auctor huius generis Coronationem tam insignem,tamq. sublimem,qua nulla maior in Terris inueniri potest, secum animo reputans,hunc in modum alta.
Hic tria Siste tuo capit Diademata dantur. Sed quartum in Caelis te Diadema manet.
CV Μ summus Pontifex, ut breuitati consulam, coron tur,capiti eius Tiara, quam,Regnum Mundi appellant, imponitur,tribus constas Coronis,tres potestates, ta est, Imperatoriam, Regiam ,& Sacerdotalem,plenariam scilicet &uniuersalem totius Orbis Auctoritatem repraesentantibus . Per Tiaram ipsam, quam Regnum Mundi passim appellant, Imperatoria ac temporalis Potestas: per Mitram III. vero , Pontificia & spiritualis Auctoritas significantur : ' 'quoniam Auctoritas Pontificia prior ac dignior, necnon amplior atque diffissior est Imperiali potestate, quia Sacerdo- et tium in populo Dei res num praecessit , sicut Aaron primus Pontifex Saulem primum Regem , & Noe ipsum Nem- Exocas. roth praecessisse leguntur, hinc summus PontifeX in signum O.. Pontificiae Auctoritatis semper& ubique Mitra uti solet: Re- Inn irregno autem, Imperatoria scilicet Corona, non semper & ubique, sed certis diebus & locis, intraq. Ecclesiam inter eundum ' ' '' ac redeundum , non autem in diuinis ossicijs celebrandis, nec in sacris faciecidis. Sed quoniam qui hoc in mundo legitime certa uerit,coronam sibi in Cano parat, Auctor inscri- rimis. ptionis ait, quartam Coronam S IXTO V. repositam esse in Caesis: & hanc stabilem & perpetuam esse necesse est. Id quod etiam figura quadrata ex sui natura praesesert.Quadru enim,
Quacunque vertatur,stare cernitur: cuius instar iu1tuS cum ce--α
67쪽
ε BI 2LI TRECAS 1 TY v M in Caelo, tamquam iustum: & Vere manet, quia stabile est: & amitti non potest, quia sibi aeternitatem sortitur.
tergo introitus Bibliothecae ad ianam anaret Emblema. I LDE EPISCOPATUS LATERANENSIS possisione adipiscenda siue capienda. OC Emblemate, sitsceptio Episcopatus Lateranesis reprςsentatur, hoc est,cu SI XΤVs V. Pontificia Qllenitate, ac pompa, Regibus Iaponesibus eu comitantibus,Basilica Lateranensem,ut moris ess, tamqua suam peculiarem, & primaria Ecclesiam agnouit,ac suscepit. Quo loco cernitur Potifex asturconi, quem chinea vulgo appellant, insidens,praeeuntibus longo oragine ta antitas quam extimis Cubicularijs,alijsq. nobilissimis Viris, necnon Vrbis primatibus equitatibus ut interim Celeres Equites,ac pedestres, & hastatos Helvetios silentio inuoluam)subsequentibus vero S. R. E. Cardinalibus Illustriss. Patria chis, Archiepiscopis Episcopis,ceterisq. Praesulibus. Idq. miro conspicitur apparatu. Ecclesia haec primaria dicitur, propte-D .pσ.e. rea quod Constantinus Imperator eam quarta sui baptismi stat his,'iVix Palatium Lateranen se a Laterano cive Romano di-''' ctum, ut in sexto Emblemate adlaeuam BibliotEecae sto fu-Tus explicabimus, Saluatori nostro construxit , summoq. Pontifici Siluestro primo , a quo baptismum suscepit, dono dedit. Haec item Basilica fuit prima Ecclesia publice constructa: & in hac sola Ecclesia ligneum est Altare arcae adsimile,
ut memoria praeteritorum temporum conseruaretur, quibus , cum tyrannorum persecutionibus vexaretur Ecclesia, a sancto
Petro usque ad sanctum Siluestrum , Pontificibus locus certus ac definitus non fuit, sed in cryptis, siue in coemeterijs, aut inpiorum aedibus super illo Altari ligneo consecrare solebant. Hinc idem sanctus Siluester honoris gratia sanciuit, ut in eo. quod est Altare maius, praeter Romanum Pontificem Missas nemo deinceps celebrare posset. Id quod ad hanc usque dieRxe cutioni mandatur. Nam in dicto Altari non nisi sum.
68쪽
VATICANA. Imo Pontifici, & Cardinalibus Episcopis per Pontificia dispem sationem, & in horum defectu, Cardinalibus presbyteris rem sacra facere licet,sicut de Altari maiori sancti Petri, sanctς Mariae maioris,sancti Lauretis extra muros, de sancti Pauli decre- tu huiusmodi obseruatur. Sancitu etiam fuit, sicut in Decreto legitur, ut haec Basilica Lateranensis Saluatori nostro dica' naMinucta, & Saluatoris nomine nuncupata, postremo autem san- ἔ- Οcti Ioannis dicta , principatum haberet non solum supra P ' triarchales Ecclesias, Alexandrinam scilicet, Antiochenam , Hiesolymitanam , & Constantinopolitanam, verum etiamia supra omnes in uniuerso terrarum orbe Ecclesias Dei. Quare AIuaν. v. Patriarchatus, Archiepiscopatus, Metropolis, & Episcopatus appellaturis: summus autem Pontifex, summuS Patriarctra, ecl. o. summus Archiepiscopus , summus Metropolitanus , summusq. Episcopus dici potest ac debet:sicut enim Ecclesia haec, ita & Papa tum nomin , tum effectum horum omnium optimo quidem iure sibi sortitur i. Basilica autem sancti P . tri, cuius fabricam , ut legitur in Decreto, Constantinus, do-ra. r. natione facta, instituit, quamuis prima Beati Petri sedes dia' 'catur, ut in Emblemate de Coronatione diximus, non tamen Archiepiscopatus, nec Metropolis, nec Episcopatus appella,
ri potest, sed prima dicitur, idest, Apostolica , ut dictum est .
Et quamuis Vrbs Romana instar uniuersi orbis quattuor Patriarchales Ecclesias habeat, hoc est, sancti Ioannis Latera. ni, sanctae Mariae maioris ad Praesepe , sancti Laurenti eXtra EZAsa muros,& sancti Pauli; Ecclesia tamen sancti Petri nec Patriar. M , chalis nec Episcopalis Ecclesia est,ut dicitur a nonnullis,qui ea Episcopo Portuensi subiectam esse, & ad eius Dioecesim peribnere dicunt. Praesens tamen in tempus haec Basilica sancti Petri Patriarchalis habetur & vocitatur i. Hinc quinque Patriarchales Ecclesiae in Urbe nominantur, dc unt. Haec dicem da erant, o sciretur,cur summus Pontifex iurisdictionem Episcopalem, non in Ecclesia sancti Petri suscipiat, sed in Basil, ca Lateranensi,quae Laterane sis a loco: Sancti Saluatoris a dedicatione: Constatiniana a conditore,Constatino magno:Faustae, ab uxore Constantini vi optatus Mileuitanus ait: Aurea ab ornametis,& diuiti)s: Sanctorum, Ioannis Baptistae,& Ioannis Euangelistae,ab eoru inuocatione nuncupata est, & R om
69쪽
s BIBLIOTHECAnorum Pontificum usui aedificata V. Idus Novembris cIrciter annum Christi CCC. xviiI. & a tincto Siluestro consecrata. Auctor autem Inscriptionis de hac suscepta possessione sic ait:
Ad Tempta Antipodes Sixtum comitantur euntem, Lamq. nouus Pastor pascit ovile nouum.
I C, ut reor, per Antipodas,Iapones tunc temporis Romae commorantes ut sumna prestori obedientia praestarent,sic dicti quasi contra nostros pedes non recta linea . sed traiersali degentes,intelliguntur: Antipodes enim, sunt Populi aduersa nobis vestigia vigentes Ier ouile autem nouumveLAFaIlusio ad illa mundi partem tamdiu nobis ignotam, α non multis ab hinc annis a Colubo inuenta: vel Inscriptionis Auctor Gente illam Iaponum intellexit, partem pro toto su mens,ac si dixisset,nouam Gentem ad fide Christi conuersam in Catholica Ecclesia tanqua ovile nouum pasci,& gubernaria Pastore nouo,idest,nuper creato. Id quod no sine diuino consilio factum esse credendum est: sicut etiam de illa femina nobilissima,quae tanqua Regina Saba ad sapientiam Salomonis audiendam,iam inde ab Aphrico sinu aa SI XΤvM V. Vna cum alijs eiusdem Regionis hominibns,superioribus mensibus Venit,dicendu est.Hocentiti nouum aliquod Regnum acqui rendumn ad fidem venturum , vel tale aliud praesagire mihi videtur. Quod sua Deus benignitate faxit . i
De Italia praedonibus es exulibus liberata. MB LEM A , quod Bibliothecam ingredientiunx oculis prinio ad introitus laeuam sele osteri, libe, rationem Italiae complcctitur:quς cum antea nefariorum perditorumq. homnium, praedonum stilicet atque exulum incursionibu esset exposiata , multisq. calamitatibus premeretur, SI XTO V. sedenκμα Oii te ab
70쪽
ANA. te, ab omni infestatione liberatur, ac magna quiete perfrubtur, exulibus ac praedonibus undequaque expulsis. Liberationis Symbolum
o V E s triplicem montem circumstantes inspiciuntur, in cuius fastigio positus cernitur leo, qui ignita fulmina deorsum torquens, Lupos omnes pascenti pecori aduersantes terrore,ac metu concustos in fugam hinc inde conijcit. Ouibus populi, Lupis praedones, Montibus qui sepra reliquam te ram se extollunt Ecclesia, Leone S I x Τ v s Pontifex , Fulmine Auctoritas eius & potestas repraesentatur: & ad eiusdem Pontificis insignia allimo esse potest, in quibus Montes Patriam significantes pinguntur, necnon& Leo, qui dominatum, & magnanimitatem', itemq. fortitudinem, vigilantiam, & custodiam significat. Hinc in aedificiorum, praecipue vero in Fanorum 'aluis, sacrarum i statum vestibulis Lemnes morei siue aenei tamquam diuinorum custodes, ut ei Pasiim cernere, statui solent . '-Lgo enim Si vigilat, oculos clausbs,cum vero dormit res, s si Am Phos nabe fedur: immo nonnussi putarunt, sed also quidε, δε-
Leonem semper somni esse expertem, quippe qui magnos cu . Vmos habeat oculos Dalpebrasq. pereXiguas, oculoS penituS obte-Sere non potest , hinc splendor ab eius pupilla emicans in-IOmnem ipsem repraesentat . Huic autem Emblemati, liberationisq. symbolo, S I x Τ I V. cum Alcide collatio aptissime quadrat, si amborum insignia Leonem habentia, fortitudo, resq. gestae perpendantur. Idcirco Inscriptionis Auctor haec secum , ut opinor, cogitans , SI XTVM cum Alcide comfert , & hunc in modum ait 3ἔ
lcides partem Italiae praedone redemit, Sed totam Sixtus idio mihi, maior uter P
AE C Inscriptio praeseseri, maiora SIXTUM praestitisse,quam Herculem,ab Alcaeo, auo paterno, Alcidem, B auctore