Selections from modern Greek writers in prose and poetry

41쪽

ματα του ουρκικοὐ κράτους. κληρος, στις εις τους πρώτους της δουλεία χρόνους εἶχεν ποπεσε εἰς πολλην μάθειαν, ρ χισεν μοίως ν εκπαίδεύεταιοπωσοὐν, και ν η 17' κατονταετηρίδι εκκλησιαστικοί τινες ανδρες διακρίνονται ηδ επι την σοφία αυτων τοιοὐτος το ἰδίως μέλε ιος, Ἀρχιεπίσκοπος Αρτης καὶ επειτα 'Aθηνων. Metro το δεύτερον μυισυ τη 17 κατονταετηρίδος, πο λοὶ E ληνες κατεστησαν, δια της ευφυίας καὶ της παιδείας αύτων, τόσον ναγκαῖοι εἰς τους Τούρκους, ωστε λαβον και το ξίωμα οὐ μεγάλου διερμη - νεως, δια τολοποίου γίνοντο λαι, προς τους ξενους διαπραγματεύσεις, διότι ι Οὐρκοι τότε δεν μάνθανον

του ανδρο η ἱστορία λεγει, τι το επιτηδειος ει τας διαπραγματεύσεις, φίλος της δικαιοσύνης, προστάτης της ριστιανικης πίστεως την ποίαν πολλάκις προεφύλαξεν ἀπο πολλων πιβουλων καὶ περ της οποίας κατώρθωσε α πιτύχη μεγάλα προνόμια To Πανα-γιωτην Νικούσην διεδεχθη, ς μεγα διερμηνεύς, προρρηθεὶς Ἀλε ξανδιος αυρο κο δάτος, ἀνηρἴσως καὶ οὐ Παναγιώτου ξοχωτερος, στις κατηντησε

42쪽

'Aπο των μεσων της περιοδου ταύτης, οἱ 'E ληνες ηρχισαν ν ἀγωνίζωνται δια να ἀνακτησωσι την λευθερίαν αυτῶν. ο εὐγενες τουτο αἴσθημα παρηχθηκα ενισχυθη εἰς το θνος ἀπο πο λα περιστατικά, κυρίως μως ἀπο την αυξησιν της παιδείας του θνους και διὰ τουτ εἶναι δίκαιον Γομιλησωμεν προ πάντων περὶ αὐτῆς. Εἰς την διάδοσιν των γραμμάτων συνετελεσε τότε μίλιστα η εν Ιωαννίνοις τ' 'Hπείρου σχολη, τις εσυστηθη περὶ το 1690 ετος, και διετηρηθη μεχρι του 1820 τους Πρῶτος διδάσκαλος αύτης χρημάτισεν ὁ ντοπιος νη σὴρ ίω ν ἡ Ῥης, ερομόναχος, μαθη-της Αλεξάνδρου του Μαυροκορδάτου τον δε Βησαρίωνα διεδεχθη ὁ ἱερεῖς Γεωργιος γουγδου ρη ς, τουοποίου οἱ μαθηται συνετελεσαν πολ εἰς το νὰ διατη-

ρηθῆ καὶ καθαρισθη Ελληνικ' γλῶσσα εἰς την

43쪽

νούπολιν τα σχολεῖα λων των πόλεων τούτων συ- στηθησαν μετα το των Ιωαννίνων Me o λίγον δε

πρωτεύουσα της 'Hπείρου λαβε νεον κλεος δια του περιφημου Εὐγενιου του Boυλγύρεως. Ei γωνιος ὁ μο αμις γεννηθη εἰς Κερκυραντ 1716 τει, καὶ, εκπαιδευθεὶς εἰς Ιταλίαν, διωρίσθη περὶ o 1742 δίδάσκαλος του δευτερου λείου τοοποῖον τότε συστηθη εἰς Ιωάννινα 'Eκεῖθεν o νοματο επισημου τούτου, δια την κρίσιν, τον νουν καὶ την γλαφυρότητα της γλωσσης αὐτου ανδρός, ρχισε ναδιαδιδεται εἰς λην την Ἐλλάδα πι μικρα πολίχνη της Μακεδονίας Κυζίνη η ποία ομως εἶχε τότε εμπόρους πλουσίους καὶ φιλοκάλους, προσεκάλεσεν εἰς το 'λεῖον αὐτη τον Εὐγενιον, ω 1750. ετ ολίγονο τοτε πατριαρχευων Κύριλλος 2 8 συστησε, τω1753. νεαν, λην εις τον θωνα της Μακεδονίας καὶεκά λεσεν κεῖ λάρχην τον Εὐγενιον εἰς την αὐτην σχολην δίδασκον δύο α λοι νομαστοὶ νδρες, ο ερο- διάκονος Νεόφυτος ὁ Καυσοκαλυβίτης, Πελοποννησιος, καὶ ὁ ΙΠαναγιωτης Ιαλαμας, Μεσολογοίτης μεγάληωφελεια προεκυψε καὶ ἀπο της χ'λης ταύτης, τις ομως διελύθη, κατα δυστυχίαν, μετα πεντη τη, καὶ

τότε ὁ Εὐγενιος, ἀφου διετριφεν λίγον εἰς Κωνστα τινούπολιν μετεβη κατ ἀρχας εἰς ne ιαν της Γερμα-

44쪽

HISTORICAL EXTRACTS. νίας καὶ τελευταιον εἰ Πετρούπολιν, την πρωτευουσαν

της Pωσίας, που νεδε - ἀρχιεπίσκο πος, καὶ ἰλκολούθησε μεχρι του θανάτου αὐτου, συμβάντος ω1806, συγγραφων και μεταφραζων. Ta συγ γράμμα

χεν ἀνεδείχθη λιγωτερον του Βουλγόρεως χρησιμος εἰς την εκπαίδευσιν του θνους καὶ εἰς την δώρθωσιντης γλωσσης ὁ Νικηφόρος μεοτόκιος, καὶ αὐτος Κερκυραῖος, νηρ ἱεροπρεπης καὶ σεβάσμιος, διδαξας κατ ἀρχας ις την πατρίδα του, ἀπο ου 1756 4762,

επειτα διατελεσας ἱεροκηρυξ εἰς Κωνσταντινουπολιν,

τελευταῖον προσκληθεὶς, δίδάσκαλος της σχολης Ιασίου, πρωτευούσης της Μολδαυίας Aioτι ἀφ ς πο- χης, μετα Αλεξανδρον τον Μαυροκορδάτον, αἱ γεμονίαιτης Βλαχίας και η Μολδαυίας πχισαν να διοικωνται υπο Ελληνων, οἱ γεμόνες υτοι σύστησαν και εις 'Ιάσιον καὶ ις Βουκουρεστιον σχολας Ελληνικάς, καιδι αλλων πολλῶν τρόπων συνετρεχον εἰς την αὐξησιντης παιδείας του γενους. Θεοτόκιος π 'Ιaσίου μετεβη εἰς Γωσίαν, που τιμηθη, ως καὶ ὀ Eυγενιος, δια του ἀρχιεπισκοπικοὐ ξιωματος. ai τούτου τασυγγράμματα ξεδόθησαν διὰ δαπάνη των Σωσιμαδῶν. Αλλο ονομαστοὶ διδάσκαλοι της εποχης κείνης καὶ των μεταγενεστερων χρόνων μέχρι του 82l, σα ο Γρηγόριος Κωνσταντας ὁ Λάμπρος ωτιάδης ὁ Νεο-

45쪽

PAPARRHEGOPO OS 23 φυτος ουκας, ὁ Κωνσταντῖνος αρδαλαχος, ἀψηλο- διαδόχως σχολαρχησαντες εν Ουκουρεστίω ὁ ῖος Σωρόθεος Πρωὶος, στις διεύθυνε την νεαν σχολην την συστηθεῖσαν εἰς τον Βόσπορον της Κωνσταντινουπόλεως, ω 1 803, δι ενεργίας του ημη ρί, Μου- ρούζη, νος ἐκ των Ἐλληνων κείνων, λινες μετεχειρίσθησαν την παρα τοῖς Toύρκοις ἰσχυν αυτων, δια νασυμπράξωσιν εἰς την ἀναγεννησιν του θνους 4 Πάριος 'Aθανάσιος, διδάξας εν ω, ὁ Λεσβιος ἱερομόναχος Bμνιαμίν, ε Κυδωνίαις της μικρα 'Aσία Κωνσταν- σῖνος Κούμας, διοίξας εἰς Λάρισσαν, ει Σμυρνην, εἰς

Κωνσταντινούπολιν, κα ἄλλοι. 'A ' Ἀ λην, στις προ της επαναστάσεως συνε

τελεσε περισσότερον ολων των ἄλλων εἰς τον φωτισμον του θνους, καὶ εἰς την διόρθωσιν της γλωσσης, και τοκυριωτερον εις την προετοιμασίαν της λευθερίας εἶναιό αείμνηστος Ἀδαμάντ ιος Κοραης, στις γεννηθη

δ οσων γραφε, συμβουλεύων, προτρεπων, ὁδηγῶν, απεκτησε τοιαύτην πόληψιν, στε εν διαστηματι τεσσαράκοντα των αὐτος διεύθυνεν λην την παιδείαν του εθνους ' πρωτον αὐτο εκ των νεωτερων Eλληνων, καὶ οι Εὐρωπαῖοι τίμησαν δια την σοφίαν του ' πρῶτος δεσυνησθάνθη καὶ κηρυξεν, τι το Ελληνικον θνος εἶναι ἀδύνατον πλεον να εξακολουθηση διατελουν πο ουλείαν.

46쪽

24 HISTORICA EXTRΛCTS.INόντι η προς την λευθερίαν ἀγάπη, η προς την πατρίδα ἀφοσίωσις, η φιλοτιμία καὶ λ εν γενει ταευγεν η αισθηματα σα παράγει εἰ την ψυχγην του ἀνθρωπου λαληθιν παίδεία εἶχον τόσον διαδοθῆ εἰ τους

Ἐλ ληνας, στε υτοι σαν τοιμοι να υποβληθωσιν εἰς τασαν θυσίαν, δια να ἀνακτησωσι την ἀνεξαρτησίαν αυτων κα να φανωσιν αξιοι τω ενδόξων προπατόρων. S. PREΡARATIO FOR THE REVOLUTION. Ἀτι ἐξακολουθουντων ων ἀγωνων αυτων του Σου

εθνους. Pηγας ηρ χισε α νεργῆ επὶ τουτω εἰς Βουκουρεστιον, παραλαβων συνεργους πολλους πλουσίους εμπόρους καὶ πολλους ἀρχιερεῖς δια να εὐκολίνητο επι χειρημα, πεκίνησεν εἰς πaνάστασιν κατα του Σουλτάνου ἰσχυρόν τινα Ουρκον δυνάστην του Βιδινι-ου, καὶ μετεβ επειτα εἰς Γιεννην, δια να ζητηση την συνδρομην των πολλῶν λογίων κα εμπόρων Ἐλληνων,

οιτινες τοτε κατωκουν εις την πρωτευουσαν ταυτην του

47쪽

κικην κυβερνησιν κα ἀπαίτησιν αυτης και aνατουται

ληνος με Ου σά ποτε ea δι κη μη τον θανατον μου Τοσαύτη το η περὶ παναστασεως πεποίθησις του μάρτυρος κείνου της λευθερίας Εἰς την πανάστασιν ταύτην, πελθουσαν τω τι με ου πολύ, δενσυνετελεσαν λίγον οι ενθουσιωδεις υμνοι και παιανες

τους ποίους συνεταξε ' το δε εθνος διατηρεῖ μεχρι της σημερον ς ἱερὰν την μνημην του ἀνδρός. Περὶ τους αυτους χρόνους το Ελληνικον θνος ἀπεκτησε ea δυνάμεις, διὰ την ξαισίαν πίδοσιν τηνοποίαν λαβε το ναυτικον αυτοῖ εμπόρων Τότε ηκμασαν παραδόξως τρεις μάλιστα νησοι η 'Υδρα, αι Σπετσαι και τὰ α ρά, αἴτινες, διατελεσασa ολως διόλου κατονόμαστοι ἐς την ρχαιότητα, απεβησαν περίφημοι ις την νεωτεραν μῶν ἱστορίαν οἱ ναυτικοὶ των νησων τουτων, προσβαλλόμενοι πολλάκις πο

48쪽

HISTORICA EXTRACTS. τους πειρατάς, λινε τότε νεφωλευον εις την βόρειον Ἀφρικην, ναγκάζοντο ναάπλιζωσι τ πλοῖά των ως πολεμικά, καὶ γυμναζομενοι εἰς ας συμπλοκας ἐκείνας, παρεσκευάζοντο προς το μεγαλύτερον γωνα, στις εμελλε να κραγη με ολίγον.

Τελευταῖον εν τε 18 14 ολίγοι τινες νεοι καὶ φιλο- πατρὶδες ανδρες συνεκρότησαν εἰς 'Oδησσόν, πόλιν της μεσημβρινης Γωσίας, κειμενην παρα τον Eυξεινον Πό

τον καὶ κατοικουμενην πο πολλῶν Ελληνων, ταιρίαν μυστικην, τις, νομασθεῖσα 'Eταιρία των Φιλι- κων εἶχε σκοπον την γενικην του Eλληνικου θνους ἐπανάστασιν κατα των ούρκων μολοι οἱ Ἐλληνες ησαν τόσον προητοιμασμενοι καὶ πρόθυμοι εἰς το πιχείρημα τουτο, στε, εντος πολλα λίγου καιρου,

Ἐταιρία αυτη περιελαβε πολυαρίθμους λογίους, εμπώρους, αρματωλούς, ναυτικους, αρχιερεῖς, πολιτικους - δρας πῆσαι αἱ 'Eλληνικαὶ χωραι, πο ου Ιστρου μέχρι του Μαλεου και ἀπο των 'Ιονίων νησων μεχρι της Μικρας 'Aσίας, συνεταράχθησαν καὶ παρεσκευάσθησαν τα πολλα ετη τοσαυτ δε ητο η μάθεια και τύφλωσις της Τουρκικης κυβερνησεως, στε μεχρι ης τελευταίας ρας ὲν νόησεν ποία κίνησις γίνετο

εντος των σπλάγχνων αυτων του κράτους αυτης. IN

ξανδρος Υψηλάντης, ως Γενικος πληρεξούσιος και εὐί ροπος της ἀρχης. Ἀλεξανδρος Υψηλάντης τ υἱὼς του Κωνσταντίνου 'Τψηλάντου,

49쪽

δρου, καὶ εἶχε δωσει λαμπρα δείγματα ἀνδρείας, δωτι, εν τε 1813, εἰ μάχην τινα μεταξυ Γαλλων και Pώσων, ἀπωλεσε τον δεξιο βραχίονα. 'Aφο δε κατατο αυτ 1820 ετος, συνεννοηθη μεθ' ολων των πολιτι- κων και στρατιωτικῶν ἀνδρῶν της Ἐ λάδος, εἰσηλθεν,εν ἀρχαν του 1821, εἰς Μολδοβλαχίαν καὶ ἐπεχείρησενεκεῖθεν τον ἀγωνα συγχρόνως δε σχεδον ρχισεν ὁ πόλεμος καὶ εἰ την Πελοπόννησον και ει αλλας Ἐλληνικας χωρας.

50쪽

II ληνικη ἐπανάστaσις διακρίνεται των λοιπωνεπαναστάσεων διά τινα διαίτῬα χαρακτηριστικά της πολ λου λογο αξια πι πανάστασις αυτ μητε τον ἀπολυτισμον η τον δεσποτισμον πεχείρησε να χαλινωστὶ μητε το κυβερνητικον εἶδος του τόπου ν ἀλλάξη, μητε του μητροπολικους δεσμους να διaρρη . 'Eπεχείρησεν et χείρημα δεινότερον και ενδοξότερον λωναυτων ων επιχειρημάτων ' να εξώση δια των πλων ε της Ελλάδος μίαν ξενην και ἀλλόθρησκον φυλην, η ποία διλτων πλων την χμαλωτευσε προ ἰωνων

καὶ την θεωρε μεχρι τελους αἰχμάλωτόν της καὶ ποτην μάχαιράν της.

Πολλα και μεγάλα θνη των νεωτερων χρόνων, εἴτε καταθλιβόμενα πτο τον ἀπολυτισμόν, εἴτε τυραννούμενα πο ξενην ξουσίαν, νετρεψαν, ω και η Ἐλλας, ε θεμελίων τα καθεστωτα, η δι της μεταβολης της