Aaron del conte I.C. de iure legitimarum successionum nouissimo commentarius

31쪽

eognatis vel proximioribus exclusis quod nee

ad iis miliam, neque ad gentem pertinerent. Ex. lcludebantur porro emancipati liberi, in adopti 'nem alteri dati,' qu a iam e patris familia exi eis irant, .itemque illegitimi omnes. Μulier etiam, . quae in manum viri conuenisset , quoniam pro- 'ximis suis t4mquam extranea erat , in domo Iautem viri erat veluti sua heres : hinc num.

quam illis succedebar, sed ad viri successionem cum liberis in potestate pro aequo , liberis deficien er xxoris dote GENTILITIIS hereidhatibus mul-

ratus . Plinius panegyr. cap. XXXVII. . Mon;festum erat, ρMod non latura homDies essent , desi μεν alia lquid . re abradi de bonis, quae tam fanguine , GEM rTILIT sTE , sacrorum denique societaιe meruisent . iEt Catullus ad Munitum e ' lx meo tuἐatas initi lἰt tu tabulas, i Impia deris GENTILIS gaudia ιollens. : Latinis quoque scriptoribus, & praesertim im risconsultis, quas lex deferebatis successioues , redire ldicebantur. Sic Crito ille Terentianus in Andri acti sIV. sc. ε : lMorte eἰus ea ad me lege REDIERUNT hora . iAd quae verba Donatus: hie itis tractauit dicendo, liredierunt, ρυιa io fomitiam redeunt ,. si non es herer iae proxii Iia, aut ex testamento . Dictio eadem apud lPapinianum L. r. D. de legat. 2. , Paullum . I. io. pr. D. de gradib. ρο -mb. , aliosque iuri L iconsultos occurrit. id factum esse videtur, quod ad- tignati , ac gentiles omnes eumdem parentem suae . originis auctorem quondam habuerint , a quo bona in adgnationem , ac gentem transierant : proinde quotiens bona in adgnationem, vel geatem migrabaat , icit Suodammodo redire visa sunt. l

32쪽

eientibus ex asse vocabatur . Tandemque mater & filii , utpote cognati dumtaxat, mutuae successionis expertes erant. Profecto haec omnia ita . procedebant non aliam ob caussam , nisi ut ne bona ex una familia ac gente in aliam mi

Vll. At quoniam leges pro ereto reipublieae statu conditae inutiles paullatim ad usum

evadunt, quum rerum iacies sensim mutetur; tandemque prorsus alia ciuitatis conditione mmnino non expediant; hinc legem Xll. tabulaurum de intestatorum successionibus pro summa

B illius

' Iti alia prorsus diuersa luit elarissimus Comnelius Van. Bynkerihoekius obsaνuation. lib. II. g. , qui opinatur decemviros intestatae sueeessionis fundamentum hausisse ex iure συνδεσποτεiser, hoc est

communis dominii; quod liberi, adgnati , & gentiles, tamquam partes familiae, & adgnationis habere videbantur. Vir doctus familiam, ab Aristotele reipublieae adsimilatam , veluti quamdam uniuersitatem considerat, quae in patrisfamilias tamquam familias principis, ut Gaio L i 93. D. de υerbor. Muscar. dicitur, potestate st: liberos huius eorporis tamquam partes haberi; proindeque res ad corporis uniuersitatem pertinentes , vel patre uiuente , ad ipsos qua dammodo liberos pertinere, ac tam dominio , quam possessione , ita ut post illius obitum, dominium , potilemonemque quae duo libera prius non erant plene nancisci intelligantur z atque vi liberos primo loco , se etiam adgnatos , & gentiles , qui eumdem paren em h buerunt auctorem ad familiam pertinere ei stimat, eiusque res possidere, ac, prout in proxima posellione sunt, ita heredes esse .

33쪽

Illius Mui egestate prolatam , Romana eluitata igradaties opidus, diuitiisque aucta, . paullatim laboleri oportuit. Ita labente tempore praetores, rquibus leges, variis adhibitis artibus , in meis iliorem formam redigere datum erat, quum ad- lgnoscerent, legem hanc de intestatis successioni. thus potius arcana politicea sapere , quam natu- a

Atque ita putat decemviros ob ius - δειν τtiae rad intestatam successionem post suos heredes adgnatos , & gentiles vocasse , cognatos vero exclusisse, quod ii quamuis cum eo, de cuius successione agitur, 'communem originem habuerint , ipsius tamen fami- λliae partieipes non sunt, ae proinde communis dominii expertes . Sic etiam mulier, inquit , quoad ita propria familia degebat . non secus ae ceteri ex familia, s cedebat : sed ubi saeris egressa paternis nuptui se dedisset , quod naturalis familiae ius amitis iteret, & in mariti familiam pergeret, eiusque adquireret iura, marito quidem succedebat, sed iuribuetum iliae suae successoriis, tamquam iuris συνδεσποσειας expers & cognata, tam ipsa , quam liberi destituebantur . Tandemque matrem & filios eamdem ob caussam , quod non adgnati forent , non gentiles , sed e nati dumtaxat, mutua successione caruisse ar- lbitratur . . liVerum haee , quae sola ingenii subtilitate eom- ι mendari. possunt, eum rei veritate maxime pugnare videntur. Nam huius eondominii ius vix liberis qui- dem suis heredibus competiisse videtur, quod Pater& fillifamilias unam personam efformare visi sunt e communis dominii adgnatorum nee vola nee vesti- sium ullum Oeeurrit in veteribus monumentis . Et lii illud adgnatis , qui in familia eonstituti sunt , 'competiisse adii rueretur, ad gentiles adhuc , qui tu familia non erant, pertinuisse demonstrandum esset . l

34쪽

raletri simplieitatem, eopiisque in dies Romanis affluentibus , rei publicae non adeo expedire ,

eam varie atque varie emollire sategerunt . Iis itaque cognatos, emancipatos liberos, matrem

dc filios vicissim ad intestatam successionem invitare ratum, pensumque fuit. Quia vero Romanorum opulentia magis labentibus annis auis gebatur , & eiusmodi lex magis magisque pro-ncua esse desinebat , eam deinceps ad simplici rem sermam traducere opus fuit. Qua de cauuta quum mater & filii ad mutuam lueeessionem iure praetorio post adgnatos vocarentur ; post rioribus temporibus primum ex constitutione Claudii imperatoris, ac postea ex senatusconis'

fulto Tertylliano matri successio inter legitimos delata est: deinde filiis idem ius in matris heredit tem trihutum est senatusconsulto Orphitiano. Atque ita non dissimili modo pluribus de intestata successione capitibus naturalis simplicitas donata est. At Iex illa deeemuiralis praetorum edictis, senatus, consultis, ac principum quoque placitis haud suit penitus euersa : alia adhuc mutanda supererant; quamuis ex lactis iam mutationibus ius succeiatorium perplexum , ac inuolutum potius redi xit . Eigo Iustiniano tandem ad imperii fastigium euecto , quemadmodum uniuersa sermo Romanorum νηλούεσια , licet multo tardius , quam opus erat, ita etiam ea pars, quae int statorum sue cessiones complectebatur , nouum. veluti splendorem nacta est . Imperator enim

nostet quum in Pandectis & Codice pleraque is legitima successione capita in meliorem so

35쪽

mam redegisset , constitutionem tandem pereeis lebrem edidit, quae est nouella CXVIII. , qua, optimam sane operam reipublicae nauans ius successorium commode , breuiterque complexus est, atque ex simplicitate naturali definiuit Is enim intestatorum luccessiones non amplius :ex decemvirali su amento , sed ex coniectura

oluntatis, quam naturalis ratio plurimum comis

mendat i '), deserti statuit . . 'VIII. Coniectura voluntatis ea est , quae

' Cessant ergo veteres leges de intestatis suceensionibus, nouissima edita eonstitutione, ex qua here- ditas omnis deferenda , ut si quid uspiam in Pand ms & Codice eontrarium inueniatur , obseruandum non sit; utique quod hac eonstitutione cautum est . At non potuit isthaec eonstitutio adeo diligenter scribi, ut nihil in ea da suecessionibus deesset, quemaδ- modum in omnibus serme legibus comparatum esse docemur. Apposite Iulianus L. ia. D. da legibus :ροάμοι, inquit , omnis articuli sugulatim aut . legibus aut senatusconsultis emprehendi . Nec porro omnis veteris iuris auctoritas aboleri debuit , sed id sol lummodo , quod digredi ab naturali simplic1tate ividebatur. Unde, quod in iure nouissimo deest , ex iveteri supplendum, quam non sit nouum , Ut priorer . t Ieges ad posteriores trahantur , ut inquit Paullus sa . D. eod. 'Nam quum ex gentium consensione rerum idominia ad alium transferre datum esset, si quis , iquum inter vivos ageret, mentem suam haud declaraia , .set, quum tamen defunctum non eiusmodi voluntatis ,

fuisse constaret, ut sua post obitum bona primo oc-οupanti cederent, quod & alias uberrimam discordiari l.

rum ' l.

36쪽

na urali honestaeque hominum inclinationi quam maxime congruit. Naturalis inclinatio eo potitsimum fertur, ut iis , qui ex nostro eo pore descendunt, bene prospiciatur , atque Viaequo prosequamur amore liberos , qui in nostra potestate manserunt, quique laribus paternis egressi sunt , siue mares sint , siue feminae . Deficientibus vero liberis in proximo nobis amoris gradu parentes sunt , quum eis non ' parum debeamus , quod originem ab iis nostram , educationcmque acceperimus . Tandem post liberos & parentes, reliquos nobis sanguine iunctos , quos inter eum, qui gra iuproximior est, prae ceteris diligimus. Sapienter quippe obseruat Aristoteles et bici ad Nisom. Iib. VIII. cap. 32. , magis impelli caussam gignentem erga genitum, quam genitum erga gi

gnentem nam quod ex aliquo ortum est , id ei quasi est proprium: post vero genitum, di

riam segetem pareret; sequitur omnino, ut talia bona ici illius abeant dominium, ad quem ea conflue re , defunctum quam maxime optassa, probabile esset. Apposite Plinius Iib. IV. v. io. : Ddun Iorum , ait, voluntates .ntelisiuste , tro Hre est. Et auctor decla mationum declamat. CCCXL: Libat scrutari etiam dissuum voluntatem , qua nihil potentius a u i nos , nihil uosero animo faeratius esse seb t . Hine . Λε fideicommissa dari pesse ab into uto Decedentittis , ait Paullus iuriseontuitus L. 8. q. r. D. de iure codicillis. , quoniam crediIuν pate familias Ooute Lahis reIinquere legitimam hereditatem . Adde Groti utari iuri bια ac paci Isb. II. cap. I.

37쪽

gignentem magnam inesse vim ταυταν αριατι,κα ταυτη eidem sanguini , m eidem radiei. Ex voluntatis igitur praesumptione primum ad liberos parentum successio deserenda siue suos , siue emancipatos, siue mares, siue seminas , aenon solum primi gradus , sed ulterioris , puta nepotes, pronepotes , ceterosque , Ut pote patris sui locum subeuntes per ius repraesentationis , quod ab naturali ratione non abhorret . Vide Cocceium ad Grol. de iure bell. ae pae. lib. II. p. 7. Qiiod si non habet successio , quo de. scendat, aequum est eo casu, ut adscendat, hoe est ut parentes vocentur . Tandemque tum liberis tum parentibus fato iunctis, pro laterali. bus proximioribus . voluntatis stat coniectura :quumque ii siue adgnati, siue eognati sint, nullo habito discrimine diligi soleant; hinc, spreta penitus adgnationis & cognationis differen- ltia, omnes ex aequo vocandi sunt ad successio. lnem. Iam imperator Iustinianus naturalem rationem hae in caussa ducem sequutus, principio ad intestatam, uaccessionem. liberos Vocat tam ssuos, quam emancipatos, tam mares, quam fe- iminas , tam primi , quam ulterioris gradus , sneglecto prorsus iuris ciuilis diserimine inter lisuos & emancipatos , atque inter descendentes Lex masculis, ac descendentes ex seminis . Defi- ieientibus vero liberis , quum homines parentes communiter heredes optare soleant ; hinc imp irator post liberos secundo succedentium ordine liparentibus hereditates deferri iubet , quum post ifratres sororesque tam germanos quam consan- lgulis

38쪽

guineos antea vocarentur . Tandem In tertio ordine ad successionem laterales proximiores invitat, eosque siue adgnatos , siue cognatos promiscue admitti voluit. IX. Quamuis autem istae praesumptiones aliquoties a vera defuncti voluntate digrediantur' nihilo tamen minus ex rei publicae tranquillit

te hominum voluntates communiter magis a

stimari placuit ,- quam si neu lares sectari eoniecturas: quippequod, si singulares forent discutiendae coniecturae , innumeris litibus semes procul dubio suggereretur, ae eonfusio , horro que inextricabilis in rempublicam irreperet . Quapropter, ad. eas declinandas , desunciorum voluntates hae in re potius quales esse debeant, quam quales reapse fuerint , inspiciuntur . Ita

aliquando parentes quosdam ex liberis vehementissimo prae ceteris amore prosequuntur , Ut fortasse bune pristis nascensi locus , illam gratiorem praefecerit infantia I alium laetior vultus, blandior osculis, amplexibusque facies ' quos am magis seueritas, probitasque eommendet g in quibusdam 'diligantur impatient us ealamitates zdamna corporum , debilitatesque membrorum notabilius miseratione complectamur: ut more suo

grauiter inquit auctor declamationum declamat. κ: tamen ubi parentes ab intestato decesserint, aequae singulis liberis hereditatis partes adsignantur , non aliam serme ob eaussam , nisi quod diuturnae inter eos essent surrecturae lites, s stricte paternae caritatis ratio habenda seret. Ita si quis fratribus, quos, dum vixit, non ae- ,

39쪽

quo seuerat amore, dumtaxat dimissis , sine te. stamento obiisset' si ex variae adfectionis rati ne bona eius diuidenda essent , uberrima inter fratres oriretur litium seges qua de caussa pari iure censentur omnes . Sic quoque haud raro euenit, ut quis, dum vixerit, cognatum aliquem numquam dilexerit : contra impenso fuerit prosequutus amore extraneum , eique ob accepta haud sorte leuioris momenti beneficiasiimmopere debuerit. Si defunctus testamentum condidisset , in eo extraneus benefactor fortasse praeteritus non esset: tum eius voluntas fuisset utique seruanda . At in successione ab intestato deserenda , quoniam inextricabili controuersiae ansam praebitura suisset inter sanguinis & beneficentiae vinculuna comparatio ς placuit, cognatum extraneo, licet benefactori, praeserendum esse. Confer Pussendorfium de iur. naι. oe gent. Iib. IV. cap. 12. j. CA- Rursus eum Bynhershoehio dimicandum. Vir

amplissimus cit. obsitiat. lib. II. cap. r. intestatae sueeessionis fundamentum secundum naturalem rationem aliunde , quam ex coniectura voluntatis , etiam iure nouissimo luilinianeo, expetendum demonstraturus, haee congemit argumenta . Quum maior erga uxorem amor sit, quam in quemque alium , mal rem quoque pro ea, quam pro cognatis ipsis voluntatis exilare coniecturam elicitur : dc tamen nonnisi omni eo natorum linea deficiente succedere constat. Deinde languida saepenumero est parentum & libellorum beneuolentia : rara etiam fratrum coneordia; .eterorum colluatorum rarior et ut acinima praximo

40쪽

D. Mistas liberarum successione. I. AD succedentium personas nune dec a A. damus, quarum triplex iure nouissi. nio ordo est, liberorum scilicet, parentum, lateralium e quibus coniuges & fiscus addendi sunt, qui,

νωm odia esse dixerit Taeitus histor. lib. cap. 7O. bi inter alios frigustulum , inter hos incipit odium , & quae apud eoncordes vincula caritatis , incita me et-ra irarum apud infensos fiant , ut idem 'Tacitus auis Ol. lib. I. cap. 33. Histe argumentis vir doctus a ductus aliud intestatae suecessionis principium expetendum existimat, quod in iure communis dominii reperiri credit : idque non tantum sectatos suisse decemviros , verum etiam Iustinianum , adfirmat . Quamuis enim imperator adgnationis , Sc cognationis discrimen sustulerit ; tamen hoe caussam succedendi non mutare , ait, sed dumtaxat declarare, hodie cognatos, aeque ae adgnatos , ad familiam per

tinere .

Haec omnia viro eeteroquin doctissimo , optimeque de iurisprudentia merito, quo pacto excidere potuerint, plane non video. Nam quod de uxore profert leuissimum esse vel inde patet, quoniam , squimulierem fortasse praefert, amor, is quo initio exardescit , eo magis de inreps tepescere solet : alioqui hic amor, utpote ad voluptatem pertinens, non ex .ingenua sanguinis rati e proficiseitur. Parcntes deind',