장음표시 사용
41쪽
qui, illis omnibus deficientibus , in subsidium
admittuntur. De liberorum primum successione agendum. Potior in successione ratio liberorum
ae liberos non raro languidam fouere beneuolentiam, ac fratres, ceterosque cognatos aliquando apertas inire inimicitias, vitro utemur . Sed qui liberorum,& parentum beneuolentiam languidam utplurimum esse defendit, propugnatque eomatos ordinarie mutua se prosequi odio solere , is eommuni experientiae adversatur. Quum vero haee e natorum dissidia non adeo , uti Bynhetshoehius iactat, frequentia sint, quumque ius in iis versetur, quae plerumque eontin- sunt, m πλεMττον, ut ait Theophrastus apud Paulisum in L. 3. D. da legib. incongruum non est, ex ordinariae hominum voluntatis coniectura , una
eademque regula , successiones ab intestato deseret: alioqui peculiarium in iis deserendis voluntatum indagines sat magnum in republiea litium seminarium
Atque hine non aliam ob eaussam eognati ad la
cessionem eum adgnatis iam imi sunt, quam ut natu-ilis sanguinis ratio haberetur. Nam , & statequam Iustinianus adgnatos & cognatos exaequaret , praei res naturalem aequitatem, o rationem sanguinis sequuti cognatis bonorum possessionem indulserunt, L. a. D. υnde cognati; quum veteri Romanorum iure hereditates ex mera ei uili ratione deferrentur. Quin immo non adhue inter adgnatos, & eognatos discrimine sublato , in sueeessionibus ab inteliato deferendis se naturalem rationem sesiati imperator professus est, q. s. Iustit. d. h.νeditatib. quae ab intes. , &l. 4. Instit. de senatuscon. Ter ita adeo ut non aliam ob caussam adgnatorum , cognatorumque succeiasionem exaequasse , nisi ut sanguinis , aequitatisque naturalis ratio haberetur , non' leue praebuerit arἀu
42쪽
ell, a quibus omnes ex latere eoniuncti , ipsique parentes excluduntur, quum parentum commune votum , naturalisque propensio , quasi lex tacita quaedam, hereditatem eis addicat. Sane Aristoteles ad Nicom. lib. Vm eap. I 2. rein obseruauit, caussam gignentem magis im- Pelli erga genitum, quam genitum erga gigneatem. Hi ne filius Iuvenali dicitur duleis hereseM Antoninus patrem , qui manu sua filium sibi scripserat heredem , dulei incio funEIum duxit , L. I. C. da bis qui mi adscrib. I sollemnisque Romae erat illa sermula: ita mihi eonissingat , dulei herede *ἰo morte teste Quintilianos Uirution. orator ari lib. IX. eap. 2. Porro id piant quam maxime parentes , ut ipsi longae- am vitam transigant . ac post obitum , quasi ea ratione valeant ad immortalitatem contende re, liberos nominis, gloriae, ac rerum heredes habeant. Claudianus de Iaudib. Stilicon. II. i. Non visis adnexus amor meminisse sepultos Dinnis in molem transcurrit gloria patrum.
Et Callis ratus iurisconsultus in L. 22o. D. de verbor. I fear.e Ide reo filios, inquit, filiasue
coneVimus atque edimus , ut ex prole eorum , earumve diuturnitatis' nobis memoriam in aetium
relinquamus . Atque hinc apud omnes vel ipsas efferatas gentes prima ac praecipua liberorum
in successionibus eaussa semper fuit in .
Atheis Leges , inquit Procopius Perscor. 68. I. east.' λι. , quas cererum inter omnes plurimis .ufeientiis
43쪽
I thenis potissimum quum Solon testandi saeuitatem indulsisset, statuit, cuilibet licere, quem optaret, heredem scribere ' at liberis superstiti-hus, nulla eo casu facta testandi copia , bona parentum ad eos confluere iussit, ne testamento liberis fortasse adimerentur , teste Demostheneaduersus Lipiiten pag. 3I4. edit. Gen. II. Liberorum non una omnium est in legitimis successionibus eonditio pro cuiusque enim varia qualitate varie succedunt . Eorum vero multiplex genus est ἰ nam vel ex iustis. nuptiis, vel extra eas editi sunt: ex iustis nu-
. ' . ptiis quaesiti vel ex iisdem progeniti sunt, vel ex diuersis : extra noptias porro suscepti vel legitimi sunt, vel illegitimi. A suecessione liberorum ex iustis, iisdemque nuptiis ' partorum exordiamur. Liberi, qui iisdem nuptiis susce- pti sunt, succedunt omnes parentibus suis ab . intestato mortuis, siue sub eorum potestate , si-
, .nuicem pugηant , hae in re tam apud barbaras , quam apud Romanos consentitivi, atque conspιrant , , in liberos dominos pronuntient rerum a patre relicta
Id ubique gentium ti hodie in viridi est obseruantia, si Alios exeipias , qui hac in re a communi gentium iure desciscunt . Apud eos namque bona fratribus potius , quam liberis relinquuntur, ra- . . eos, fratres eg sanguine esse desumsti certius . quam liberos, constare; quum his status controuersia facilius, quam fratribus, diuturno annorum cursu e -
44쪽
ve sui iuris inuenti fuerint tempore mortis, aesiue mares, siue seminae sint, nouel. CIUIuea
dumtaxat, tui uilicet, qui tempore mortis in potestate constituti, & proximum a patresamilias gradum obtinuissent . Hinc omnes omnino excludebantur emancipati, qui ad familiam non pertinebant . Lapsu vero temporis, senescentibus veteris iuris principiis . praetor naturali motus aequitate, emancipatis siue solis, siue cum suis concurrentibus dedit bonorum possessionem unda ιiberi, quasi tempore mortis in potestate fuissent. At hodie nouissima Iustinianea iurisprudentia, qua fere omnia de intestatorum successionibus capita ad naturalem simplicitatem redacta iunt, emancipatorum, suorumque conditio prorsus a quata est, quum naturalia rura e uilis raris p νιπτere non possi, nee quia de unν sui heredes
use , possint definere fili , filiaeue . nepotes , ne. presue esse , uti perbelle inquit Tribonianus h.
ut nouissimo iure emancipati non amplius beneficio praetoris indigeant , sintque iure ciuili heredes , non aliter ac sui ).
Iaeobus Culacius ad nouel. CAVIII. praetoriam q0rum possessionem emanet patis adhuc opus esse arbitratur . Nae vir praeliantissimus aliquid humaniter passus est . Nouissima namque Iustiniani eoustitutio neglecto prorsus discrimine inter suos & eman-εipatos, quoad successionem , olim intercedente , li- heris omnibus aequum succedendi ius impertiuis .
45쪽
III. Haud inficias tamen eundum est inis 'ter suos & emancipatos hoc unum hodie superis esse discrimen , quod illis quidem , non his , ut hereditatem sibi delatam adquirant , ad heredesque transmittant, aditio opus sit, 'ut reis cte Viglius ad s. Insit. d. oberedat. liberari obseruat. Sane sui hereias a parente non distinis
guuntur, ae veluti una cum eo persona cense tur, sola adiecta nota, ut argute Paullus L. II.
D. de ιiber. possum. , per quam disingultu genitor ab eo, qui genitus es. Hi ne donationes, obligationesque inter patrem, & filium interem' dentes iure non subsistunt, L. I. I. D. pro donato, 6. Insit. de taurilib. stipulationis. Qua etiam de caussa suus heres , patre adhue Viuo, rerum paternarum quodammodo habetur dominus ut non magis alteri , quam sibi
ipso Vbi autem ipso iure ei uili intestata defertur herediras , praetoris beneficium superuacuum redditur,& nonnisi iuris ei uilis adiuuandi gratia conceditur. Conser Gudelinum de iure noui . lib. II. cap. 13. 'o Hue pertinet illud Lysitelis apud Plautum Triis Num. aci. II. sc. 2., qui patri interroganti , num amico de suo vellet subuenire, respondit:
Nam quod tuum s meum es , omne meum es
46쪽
ipse res existere , ac post patris obitum non
alienam sed propriam quodammodo hereditatem capere videatur, Graecis proinde dictus αυτοκληρονομος . Quinimmo non aliam ob caussam viis detur suus heres nuncupatus, nisi quod sit sui.
psus heres, cui aptari posset, quod Lactantius, vel quisquis sit, auctor carminis de phoenice einit de suo phoenice, qui ex suis reliquiis reis viviseere dicitur: . Ipsa sibi prodes suus es pater , ρο suus heres. Inde fit, ut sui heredes , post patris mortem,
non tam nouam hereditatem nancisci dicantur . quam liberiorem eis sint bonorum administra. tionem , in eosque dominium quasi continuari. eit, L. II. D. de liberi possum. . ac heredi. tas paterna minus iacere dicatur, notante Η tomano obseruat. lib. IX. cap. IO. ί quippe quum sui heredes e stant, nullum inter parenistis obitum, suique heredis existentiam temporis
spatium intercedit, L. I. 7. D. s quis omissa caussa resam. ') . Ex eo etiam tandem est, ut ii, citra aditionem , vel pro herede gesti nem, ipso iure heredes sint, L. I . D. de suis oe legitim. ; ac parentum sibi delatam heredita. tem vel sine ulla aditione ad beredes quoscum
Ita quum extranei hereditatem adquirem , adira , repudiare ς sui heredes existere , retinere herε- ditatem. immiscere se hereditari , ae hereditate se abstinere dieuntur, L. I a. l. υD. D. de 'bon. Iibertor. , L. Q. , L. Ia , Ο L. 57. D. de adquirεnda heredit.
47쪽
IU. Item iure nouissimo nullum est sexus discrimen , liberique omnes siue mares , siue feminae pro aequo veniunt. Nullum etiam sexus habitum discrimen iure XII. tabularum , quae indistincte suos heredes ad successionem v carunt . At quum Romani postea experiundo didicissent , seminarum suecessionem non ade conuenire familiarum , & gentium conseruati ni, quae in primaeua Vrbis ςonstitutione omniis no requirebatur ζ lege Voconia , quam tulit Q. Voconius Saxa, Caepione, & Philippo coss.Α. V. I XCIV. , coercita est mulierum suciscessio, qua inter alia cautum, ne mulieres ad ullam defunctorum hereditatem admitterentur . Ea lex omnes cuiusquumque generis seminas , etiam suas heredes, & consanguineas respiciebar, . adeo ut ne unica quidem filia heres instituis posset, ut ex Augustino de eluit. Dei lib. IILis cap. a I. constat: atque nec tantum ad testamenis 3a pertinebat, verum etiam ad successiones im
ritimas, ut pluribus adstruit Iaeobus Peritonius differt. de lege Voconia a quod 3c aliis quam pluribus gentibus placuisse compertum est i )
Noa Apud Graeem feminae a laeeessionibus excludebantur ; nisi quod tam in descenden tum , quam , in lateralium ordine, mastulis demum deficientibus
. succedebant, teste Demosthene orat. ιu Macartatum . Confer Petitum comm t. ad Ieges Attieas lib. VI. it. 6. Hebraeis quoque feminas a suecessionibus exis, cludi placuit, telie Ρhilone in υira Mosis : atque , ' ut genies alias mittam , de Assyriia hoc idem euin-
48쪽
Non diu tamen eiusmodi lex Romae viguit
fortasse ob auctam ciuium Romanorum opulentiam, ceu Gellius no I. Atticar. lib. XX. cap. Iia
arbitratur. Atque ita in integrum restituta feminarum ad bona parentum successis haud aliam amplius mutationem passa est, eademque manet adhuc iure nouissimo Iustinianeo t j. U. Porro hodie libori adscendentibus siue paternis, siue maternis indiscriminatim succedunt. Iure decemvirali mater, & filii mutua successione desti tuebantur ; non enim adgnati inter se, neque gentiles erant, sed cognati tantum I Sc eo iure cognati non succede, ani ).C Prae
eitur ex AEliano varior. hist. lib. IV. eap. I. , de que Babyloniis ex Herodoto lib. I. cap. i96. Hiae quum Iustiniani tempestate apud Armenios, qui Romano suberant imperio, liberorum , parentum, fratrum , aliorumque successiones masculis tantum deserventur, feminis penitus exelusis; instit tum hoe veluti barbarum , ferax, ct naturam exho-xorans ipse Iustinianus aboleuit, statuens , ut quae de virorum , ae mulierum successione Romanorum legibus eonstituta essent, haec etiam in Armenia o tinerent , nouel. XXI. de Armeniis , quum uterque sexus ab natura suam repetat originem, ac tam mares, quam feminae eodem generationis munere funis
Sueeedebant tamen lege quoque decemvirali filii matri, si haec in manum viri conuenisset. Quippe mulier , quae olim in viri manum conueniebat illis adhibitis sollemnitatibus , quarum Seruius ad Tigil. GDq. I. σ AEueid. IV., Ulpianus fragment. tib M., aliique memineru*t, in domo viri ius 4-
49쪽
Praetor deinceps naturali aequitate motus filios& matrem ad mutuam successionem vocavit, in ordine tamen cognatorum, quum mater Mfilii inter se naturaliter cognati sint. Senatus consultum Tertyllianum deinde Romae condi tum , quo matri legitima delata est fili rum successio; ac postea ad seruandam aequalita. tem sub diui Marci temporibus conditum est senatui consultum Orphitianum, Iuliano Rupho , &Gauio Orphilo coss. ) , quo cautum, Ut quemadmodum ex senatusconsulto Tertylliano mater ad intestatorum filiorum hereditatem ad. missa suerat, sic vicissim filii ad matris succes.sionem, omnibus eius qdgnatis exclusis, admit
liae nanciscebatur , ae suorum heredum iuris particepherat, quemadmodum ex eo matrimonio nati . Proinde tum mater, tum filii veluti sui heredes in potestate familiaque eius erant. Ergo & illa filiis veluti consanguinea erat, & vicissim fit matri loco consan-Mineorum habebantur e quod & citati auctores di ferte tradunt, & Gellius nos . Attica r. lib. Atque ita iure consanguinitatis , quae est species adgnationis , vel ipso iure XII. tabularum filii & lmater inuicem sibi laecedebant. ') Alius senatusconsulti mentio, quod nora o philianum , sed Orficianum pronunciandum υid tur, occurrit apud Paullum lib. IV. sentant rar. tιt. 34. q. r. Et nullum certe fundamentum habet opi nio Guillelmi Ranehini de Decusonib. ab intes. g. s. haec senatusconsulta prorsus confundentis . Quid enim vetat diuersa tuisse Illud sane, de quo Paullus , in manumissionibus , non successionibus vers tur. Vide Schult insium ad cit. Paulli loc. -
50쪽
terentur. Verum enimuero quemadmodum sentis tusconsultum Tertyllianum ad filiorum herediis talem matrem tantum, non auiam vocavit; sic etiam Orphitianum solos filios, non vero nepotes , ceterosque ad aulae hereditatem admisit& hoc vel inde patet , quod apud 'iurisconsultos veteres , in primis Paullum L. 7. D. de capite minut. , & Vlpianum fragmentori tit. XXVI. 7. , qui de hoc senatusconsulto loquuntur , fliorum quidem , non liberorum adpellatio occuris rit. Sane filii in iure sunt primi dumtaxat gradus descendentes , s. Inssit. qui resia m. rur. , L. 6. D. de linam. tui. Iam quod mirum
videri posset , illud est , serius de matris here. ditate filiis , quorum potior conditio esse debet
ob naturae , Sc parentum commune Votum , quam de filiorum successione matri deserenda Romano iure actum esse. Arnoldus Vinnius adiit. Insit. de senatuscon. Orphit. pr. de huius rei caussa sibi non constare aperte fatetur. Sed iam Schultingius not. ad Vlp. fragm. t t. XXVI. I. rem acu tetigisse videtur, hanc reddens causis
Quod si ita est . qui Gaius in L. 9. D. ad
senatusc. Teruit. de Orphitiano senatusconsulto disserens libreorum adpellatione utitur ρ Sed Gaius sub hae adpellatione non nepotes , & deinceps liberos , sed filium , & filiam , utut improprie , intellexisse videtur . Quod si haec interpretatio non placeat , dixerim simpli eius, hune Gali locum a Triboniano fuisse interpolatum, ut iuri nouo conelneret : quod frequentissime factitatum ita libris iuris nostri , euique uotum est .