장음표시 사용
651쪽
propter omnia oracula quae aeternitatem corporuna, quae, nunc sunt videntur asserere, Miminii tabilitatem,
usque ad mundi huius fine intellis debent. tale est illud Psalmi centesimi quadrages uni octaui iuria ipse
dixit fam sunt,ipse mandauit. creata sunt.Statuit ea in aeternum, in saeculumsaeculi,praeceptum posuit non praeteribit. Et illud Psalmi nonagcsimi secundi, I tenim tranavit orbem terrae, qui non commouebitur. Nimirum Ecclesia Catholica semper proclamatDies illa in qua caeli mouendi sunt, terra Itaque usque ad mundi finem stabunt haec qualia nunc sunt, nulla sen
tentia mutationem naturalem,tunc autem deleta, mutabuntur in alia noua,& pulchriora.
P cap.3. Vtinam frigidus aut calidus esses sed quia tepidiis, neque calidus, neque frigidus, incipia te euomere ex ore meo. Res est medicis omni b. notissma,& confirmatissima experimento tepida ita 'mnia ventriculum subuertere, frigida vero aut cali-misum in daretineri multo melius. Vsq; adeo ut sola aqua quae nullam vim vomitoriam habet ea solum causi, qu)d tepida bibatur,vomitum moueat, non omnin segniter.Huius rei causa est, quod tepidarum rerutactus,blandus,placidus ac laxans est .Quod aperte indicant medicamenta proprie modi na, a bluendo dolore vocata qtia tepidi caloris sunt,quia immoderatius frigida, calida utraque mordent, frigida quido,quata contrahendo exaspcrant, calida quia pungunt, ac virorumque tactum contrahuntur partes ad epi- diui autem blandum suauem,laxantur,atque e te
652쪽
luitur,aa Dialiter atque animalia aflixa, aut crustra tecti, quae videntus quaecunque causa doloris accedat, iue mordens siue pungens, sese contrahele,perfusa vcro tepida, seu ad solis moderatum calorem, dilicdi.Ita faciunt sponte naturq ventriculi partes. Cu vero primo occursu cum quadani voluptate id accidat partibus mox ea tactus vertitur in tristitiam, S anxieta tem, ob quam accidit abominatio,&vomitus.Na vcntriculus bene constrici us,atque corrugatus circa cibum,aut potum,continet illum sine molestia, tui iam offensam ab co setit.Si vero laxatur, demittit, qui dimissus pondera est ac molestie.Non aliter ac manus laxata euertitur ab eodem pondere, quod firmiter costricta facile sustentaret. Itaque eandem passionem afferunt ventriculo tepida, ri alioqui vomitoria non sint facultat quam quae sunt per sese, propria potentia talia,Horum enim quaedam quia sunt laxantia, Memollientia,sunt cliam vomitoria,ut oleum S omnia quae sine sile sunt pingitia: quaedam sunt malignitate quadam abominabilia,ut Agaricus Turpetum in Atanc. Eleborus,& succus Raphani. Vtraque vero riuo a: In g diuersa ratione, faciunt ventriculi in quem ingerii tur laxitatem, saltem p cundum fibras obliquas, quaesii bseruiunt retentioni.Transuersae nim quae ser uiunt expulsoni, constringuntur, insurgente virtute
partis in id quod molestum ci est. Similem huic etiapali ionem facit tacius rerum tepidarum. Fibras obli quas laxat per se ob blandum sensum, transucrsas per accidens sicit constringi ad explendu quod quia in te continetur, grauat. Vt ergo sana no mouet sola penuria suetiis ab habitu c0rporis excitatus, sed quae-cuq smile sici ut in ore vetriculi corrii gatione, ac da:ita abominati nem, cotrariam ei appetitui in quo
653쪽
famem ponimus, essicium non sollim quae aborrinabilia per se sunt, sed &.quae quacunque ratione lixari illud faciunt, in quibus sunt quae accipiuntur terida,
praecipue vero qua liquida.His enim accedit fluctuatio, qhia non parum facit ad vomitionem .Ex hac cali dorum frigidorum, tepidorum proprietate, accepit Spiritus Sanctus allegoriam transferens ad hominum mores, dicensque, ut ι nam ritidus aut calidus esses, sed
quia tepidus es. neque frigidus, neq; calidus,incipiam
te euomere. Quae verba sunt Dei ad hominem improbum, posuntque Theologicos sensus recipere, mes vero muneris solum si, ea Ethice interpretari, id via de allegoria accipitur sum interpretatus physice. Constat nomine frigidiri calidi non intelligi contrarios aiketus inter quos sit tepiditas, ut mediocritas quaedam, nihil admittens nimium. Nam ut in secundo ii bro Ethicorii Arist.monstrat,virtus filia cunque, atque adeo virtus omnino, in mediocritate consistit, inter excessum, fidesectum constituta vitia ver,cons stupesin extremo.Si igitur calidi, S i igidi nomina extremos affectus fgniticarent,&tepiditas eorum me diocritatem , videretur virtus priae contrariis vitiis vituperari, quod consentaneum non est. Ob hanc obi
ctionem plerique, calidorum, mirigidorum hominum nomine, intelligi pi)rant optimos, pessimos tepidos veris vocari remisi, cuiusdam in impersectar virtutis homines , hosque vituperari plus aliis, non quod utrisque fiat deteriores sed qudd sua mediocritate decepti iri inus soleat res piscere, Mad persectam Virtutem aspirare Placet hoc non paucis mihi verbnon sitis. Nam preterquam quod manifestima, meliorem esse conditionem hominum, qui etsi persecta virtute non sint neque vendiderunt omnia quae haberet,
654쪽
ut pauperibus largirentur,sequuntur tamen temperatum quoddam,& mediocre vivendi genus , seruantq;
mandata, quam eorum qui sunt manifeste improbi: sed Mad proficiendum, ac ad resipiscendum a peccatis, sunt illi quam hi paratiores.Nani sinaturales ipse runa vires consideres, constant tanto cuique esse dissi citius bene agere, qi tanto plus criminibus assu cuit. Quandoquidem habitus omnis facilitaten parit ita operandi, in contrariidisti cultatem habitus quidem
virtutis facilitatem bene operandi, de secundum rationem;vitiosus vero disti cultatem, quanto maior, tanto maiorem Sin autem consideres auxilium quod
diuinitus accedit, id quoquc constat tanto desiderari maius, quanto homo pluribus maioribusque peccatis est implicatus vc hoc s)lum argumento, quod ea auxilia morborum animi medicamina simi, morbi autem maiores maioribus indigent.Tametsi ergo pessimi, Miniquissimi hominis iustificatio ni erito sit Deo gloriosissima,& caelitibus iucundissima ut scilicet me
dico eius amicis reuocatio opi rati, eius tame status nulli exoptandus, ncque impraecandus est, utpote periculosisssimus ex quo perpauci eri adunt. Haec igitur cum ita se habeant, A Dominus particula exortandi utatur dicens, utinam frigidus aut calido esses, nccesse est nomine tepiditatis, significari dispositionem quampiam animae, que mediocritatis,&tranqui litatis cuiusdam speciem prae se serat rc vera autem sit vitios stimes, dicaturque topiditas ob apparentem pacem,Vitupercit rautem omnium maxime, ob verissima,' maxime latonii vitia. Quae autem si haec dispositio,optimc mihi videtur Aristote.explicasse .Ethi
coriam ad Nicomachum, continentis ac incontinentis, 3 temperantis, ac intemperantis rationes expo-
655쪽
nens atque differentiam Nimirum dicit intempe- 'ς rasitiam, de incontinentiam eadem est contrariori mriuriis 'a' ratio circa eadem versari.Nam speciatim ac propriuit, acceptis his nominibus,versantur circa volii ptates in cius,5 gustias, neque quidem circa omnes tactiles, sed solum circa venereasci itaque circa ingluuiem, venerem:translatitiesverbri latius patentibus nominibus,vcrsantur circa omnem dolorem, voluptate, atque ut est incontinens cibi, solus, nasciuiae,est etiam incontinens irae, A cupiditatis diuitiarum,&honorum. In quocunque horum generum ci per
turbatio animi, Mipsum peccatum, Muiti uic quod p cccatur. Velut cst ira, vitio, ipsum virium animi per quod homo sponte sua deliberat ulcisci. Non esse autem idem , iram, illud vitium, constat quia multi et si irascantur abstinet a vindicta, quia sunt probi. Eli igitur virtus qui obsistit irς.Cu ergo ira &vir tus illa non sint in eo de genere proximo, quia virtus est affectus in anima permanes,liabitus sciliceti,ina autem passio,constat praeter iram esse vitium quoddam, illi virtuti contrarium,in eo qui irascitur,4 cum deliberatione,& sponte ulciscit uti aut ulcisci vult. Cum tamen sint haec tria,ira vindicia, Lillud vi lium, constat malignitatem per se non esse nisi in illo vitio.Nam vindicta potest elle botra,vt vindicauit Moses in fratres suos. Ira quoque nam in sitelicium rectae rationis data est hominibus a Deo. Vitium Vero nunquam potest esse bonum, quia est per se malum. Dicit ergo Arist. temporantiam Mintemperan- Te pre t iani versari circa aditiones bonas, aut malas continen tali Mincontiliciatiam potitis circa ipsas palliones, ita ire perturbationes silue animi, siue corporis.' a. Animi dic, ut circa iram et auditim,& cupiditates
656쪽
cliuitiarum,aut honoris ,corporis,ut circa carnis lasciuiam, scii pruritum, cupiditates cibi aut potus.Tcmperans enim est, qui ui irritetur commoueaturque temperat a crimine intcnapcrans qui non temperat, utcunque habeat circa irritationem. Incontinens Vero aut continens, potius propter perturbationes
dicitur. Est enim incontinens,qui leuiter, Mob quaecunque irritamenta perturbatur, ut qui de quavis levicula causa. Irascitur, aut prurit, aut concupiscit. Itaque qui conspecta muliercula non se videtur poste continer sed citra deliberationem mox irruit, ita Ve-
ro aut traicitur, aut utcunque aliter patitur, conti . . bis
nens est Continens contra , qui talis est, Vt minus iis iis, iis .etiam quam homines solent perturbetur, quaecunque occurrant irritamenta. Ex his definitionibus constat, continentiam in incontinentiam, quodammodo non esse virtutem, neq; vitiu, quia per se no versantur circa actiones bonas, aut malas, sed circa passisiones, qua natura indifferentes sunt. Praeterea incon tinentia, ct contrarium, nascuntur sepe ex cuiusque hominis temperamento, aut compositione, denique ex natura, b quam ncque laude, neque vituperio dignus est homo, ob ea autem sunt vera vitia aut vir tutes, merito vituperatur quis aut laudatur.
Verbi gratia, culpa non est in ira, sed in vindidia. Ira vero fugienda est,quia st anima perturbatio, cum qua per dissicile est, a vindicta velle abstinere. Por sese autem culpa est, in vindictae cupiditate spontanea,& cum delibcratione. Dixi vero incontinentiam quodammodo non esse vitium , neque continentiam virtutem, quia quodammodo etiam sunt Saepe enim illi naturali, siue impotentiar, si hic potentiae,admiscetur illi quid voluntarij. Vt qui facile irascitur, non tamen
657쪽
omnino poenitc leuiter admissis irae. Is enim iam nota meram habet incontinentiam, sed intemperanuae e tiam aliquid , iiij, quatenus vult,5 delectatur. Ita etiam continentia tua non venit ex natura, sed hac repugnante,Vsu comparata est, timore Dei aut amore,ca maxima temperantia,& eximia virtus est. Itaque signum incontinentiae merae, quae nihil habuit culpa est mox a sedata perturbatione paenitentia vera conceptae perturbationis. Contra siquis incontinenter est iratus, postea vero illum perturbationis non poenitet,
ac multo magis, si quem iratus laesit, euidenti argumeto est, aliquid ibi fuisse vitiose voluntatis, Vculpae. Cum igitur quispiam iratus est,quantumuis vehementer nullum tamen laesit,aut non sponte, cum deliberatione, cillum cito incontinentiae illius poenitet, in nulla culpa est. Quod aperte satis insinuant illa verba Psalmi quarti. Irascimimis nolite peccare, quae dici tis in cordibus est is, O iucubiliores vestris computCimini. Quas dicat, cum irascimini id quod natura hominibus inest nolite peccare,idest opere exequi, aut cum deliberatione velle,ea quae in cordibus vestris dicitis cum estis tr ii, quae scilicet, comminamini, sed ab iniuriis temperantes postea in vestris cubilibus, ubi
sedari consueuit hominiim animus,compungimini,&p nitentiam agite conceptat ira: Ita enim ob naturalem quidem debilitatem egeritis incontinenter, non eritis autem in culpa .Ex his quae dicta sunt, constat, temperantium, A intemperantium posse essequatuor Quatuor modos.Nam potest esse quis temperans siniit, 3 conmod tem tinens qui scilicet minus perturbatur quam homines p sulent sim lique a peccatis abstinet Potest etiam esset)νi ita incontinens, reduena perans, qui et ii ob naturale vitium, aut in iacteratam consuetudinem, eorum quibus
658쪽
cum vixit,ut domus,aut urbis, aut gentis facile irrita tur, a committendis peccatis abiunet, cum locum deliberationi passio concedit. Intemperantium quoque sunt duo modi Nam potest esse quis smaul incontinens in intemperatas, qui quacunque occasione perturbetur,di quiduis opere exequatur , non primo solum impetu, sed etiam postquam deliberandi tempus aliquod nactus cst, ne lue cum facti poenitet; potest etiam esse intemperans, etsi non sit incontines, qui scilicet,non admodum per moueatur, neque irritatur m occasionibu z:imperturbatus vero, citra irritatione,nihilominus committit peccata. Horum quatuor, duos quidem constat studiosos este, temperan te scilicet siue continentes etiam suit,sive secus. Atqui si multitudini videntur esse meliores longe,qui continentes simul sunt temperantes, reuera tamen non semper ita est, sed tunc solum , cum continentia meditationesvirtutis comparata est, aut incontinentia culpa est contracta.Si enim tam cotinentia, qVam incontinentia naturalis est;aut gentilis, melior nito est temperatus incontinens, quia longc maioris dissicultatis est, cum ea incontinentia temperare difficultas vero nulla sua culpa orta est. Duos alios constat esse vitiosos, prauos intemperantes, scilicet quorum, ij qui simul sunt, Mincontinentes, vulvo videntur esse deteriores , reuera autem sunt tollerabiliores Reliqui is . . aenim qui scilicet sine incontinentia sunt intemperan Diste omnium sunt pcssimi, i que multis de causis. Primum quidem , quia quo quis cum minori perturba tione, ' peccat cum maiori libertate, R deliberatione.Passio enim libertati detrahit,adeo ut ni nnuquam
in ipso primo impetu omnino tollat. Cum igitur malignitas in libertate operandi consistat, malignior st
659쪽
nus recta rationis fines Atque vidistis, se ΓΘ λι -
eadem causa, oua vulgo videtur minii, a ri timcon inens, sibi videtur etiani esse botiti, Ad o 'a cat Aristot. Magnorum moralium e hi .6. ti 'corruptum se principium, hoe est fui , em ii tatem, coquon prauis rationem aliquam auia bota ba sed plerunque per errorem talem multi et amri ulieribus abutuntur non per amorem ne ii verbadmodum per pruritum a d per licentiam Tcorruptionem principio, quapropter neque poeta si
ta agnoscunt, Nam perturbatione Vi ii a r bit
.e,m... μ' im V pMitur, intuentibus.Peeeata Vo perturbationibus latent, quia nulIam pes risb; externa opera.Hinc nascitur tanta illa difficultas a noscendi peccata,qua Dauidem in illa verba seeit Lm domine L hos igitur quos omnium esse pessimos
660쪽
dicit Arist.optime quadrant illa verba capitis duode
cimi Proiter b. Vii ulti recta in oculis et s. Quomodo igitur curacionem quaeret, clui se putat bene vale
rescit itaque hic petiimus, quia re ipsa malignior,&quia incurabilior, deinde & quia inexcusabilis non e qa.
nim habc perturbationes quas causetur, sed , tum legis virtutis contemptum , quasi nihil inter sit ita aut aliter agere imperturbat , ac proinde ine mendabiliter peccat. In hoc genere sunt simulatores, callidi, parati scilicet, ad proditiones fratrum 4rbium,S regnorum,qui ut dicitur Iob 16. prouocant irani Dei.Nam ut dicitur Prouerb. tr. Quiitim indicat iram suam fatuus eri nimirum, ut Aristo t.indicat cap. decimo septimi Ethicorum, incontinens non potest esse prudens qui vel o disiimulat iniuriam ut scilicet
viciscatur melius calliatus est. In hoc etiam genere sunt hypocritae, qui speciem virtutis prae se serentes, alios primum,deinde icipsos aliquando seducunt. hos vocat Sanctiis Spiritus tepidos, quia neque boni sunt, neque conspicue mali, cum reuera sint omnium pessi mi hos evomit Deus,atque a se reiicit,4 indurat,tra Nipore ditque non raro in reprobum sensum. Ergo inquit, Mutinam calidus,aut frigidus esses 'ioc est,bonus,aut a perte malus, perturbationibus plenus, ut iis sedatis ager poenitentiam, ac resipisceres, sed quia tepidus
es, hoc est sub specie boni iniquus cimpaenitens,
legis comenaptor Ulam re euomere, velut qui opida deglutierim ius cuia i Tu autem domine miserere nostri.