장음표시 사용
641쪽
ab amicis, ne illis videaris intractabilis,4 ex inelo'nesta latercedena,vt familiam nutrias, piam dando siccariis,aut meretricibiis,patrimoniuna perdere. Sed oportet ut aliis omnibus rebus in rcbus, aequalitatem comparationum seruare, conterrei lue studiosa cum studiosis, iraua cum prauis, eritque ita generatim Proistari atque omnino,beatius dare quam recipere. Nam&tatu liberalis qui largitur,beatior est multo, eo qui recipit mercedem iusta in; prodigus cst minus malus,qu m auarus,ut idem Arist o multis argumentis probat G. I.quarti Ethicorum ad Nicomachum. Quorum haec
sunt praecipua.qubd prodigalitas prodest multis, auaritia nulli: quod curari facilius potest; idque multis de causis, quia propinquior est liberalitati,cum habeat
coinmunem cum ea voluptatem dandi,& dolorem recipiendi, quia ipsa seipsasti curat, consumens suas facultates, sine quibus largitio cessat Avaritia verbic cunias cumulans, seipsam auget, curatur etiam aetatCprodigalitas auaritia crescit senectute. Itaque prodigalitas his causis minus mala esse probatur,quam auaritia. Quod quidem ut exacte consideretur aliqua indiget animaduersione.Non enim omnino, neque semper ita habet.Nam sunt utriusque viti multi gradus. Est siquidem prodigus, qui sua omnia', sibique necessaria distribuit et si non omnino indignis: deterior adhuc qui talibus largitur sua Maliena aliena scilicet rapiens,videt quibusvis: omnium pessimus, qui consumptis iam propriis, rapit aliena tribuitque indignissimis .Porro auarus est, qui non largitur ex suo pro nodo suarum facultatum: multb autem magis, qui penitus largitur nihili magis adhue, qui retinet sua Maliena:omnium pessimus, qui sibi etiam denegat necessa ria ad victum, Laliena quacunque ratione arripit, atque
642쪽
que omnia congerit. His ita positis, constat quosdam prodigos cietiores csse quibusdam auaris. Si tamen pares paribus gradus componas,starit adhuc argumenta quibus ciliciebatur, prodigum minus malum esse, quam auarum,atque adeo beatius este dare quam ac cipere, quia in bonis melius, in malis minus malum est.Euenit autem mox dubitare ex dictis si liberalitas rationem habere debet suarum iacultatum , atque ea cura deposita vitiosa largitio sit, quo pacto consultum esse possit cuipiam, ut vendat omnia quae habet,& et pauperibus, quod tamen scimus dominum consuluisse cuidam Narci O. Lucae. 8. atque adeo in initio nascentis Ecclesiae ab omni b.solitum fieri Hyero limisΘtametsi enim hi conferebant in indigentes, Ddignos,tamen suarum facultatum rationem non habebant,cum darent omnia. Quod tamen necessarium esse ad veram liberalitatem indicauimus. Multo in
lius ad haec intuenti, videri possit consilium Tobiae, qui Cap.q. ad filium dixit, ex substantia tua fac ele
mositam, est noli faciem tuam auertere ab illo paupere, ita enim siet, ν neque a te avertaturfacies domini. Quomodo potueri sata Ilo misericors. Si multum tibi fuerit abundanter tribues exiguum tibi erit,etiam exiguum libenter impartiri Rude. Hic considerare oportet con' ditiones simpliciter liberalis largitionis, aut commutationis. Qui largitur enim primam rationem habere debet sui secundam eius cui tribuit.Sibi quidem cauere,ne auserat neces aria;alteri prospicere, vestribuat, tilia.Ratio igitur quam suarum facultatum habere debet liberalis,ec redigitur tota, quam sibi sint necessa ria, qua largitur. Cui ergo nulla bona necessaria sunt Laisa. omnia potest largiri sine ulla prodigalitate, modo re iis b.atis cte collata sint.Porro qui commutat,id solum videre sima.
643쪽
debet,quid pro quo det.Dan enim quod miniis, pro eo quod magis eligibile,vel simpliciter, vel saltem si
bi,errare non potest immo quanto excellus maior, tanto prudentius aget.Tobias igitur sapienter consulebat filio, ne omnia, sed pro modo sitarum faculi tuli largiretur,utpote patri familias trituro, uxorique ac proli iecessario prospecturo: sapientius autem multo Dominus adolei centa, qui ad celibatum, satuni nullis indigentem vocabatur, ut se ab Omnibus expediret,in primum periectae virtutis faceret gradum, pauperibus tribuendo Eorum etiam qui in initio nascentis Ecclesiae, praedio na praeti ponebant ad pedes Apostolorum,cst eadem ratio.Nam etsi uxores habebant,&filios,transserebant tamen ad aliam vivendi formam , ad communionem scilicet bonorum, in qua nulla esse poterat indigentia,ut nunc etiam qui qnobi ingrediuntur.Porro trique,&li, inquam qui resiciis retibus sequuti sint dominum,commutabant bona haec vilissima, maxime caduca pro optimis cinernis quae vertissima sapientia est,& beatis ini liberalitas.
SIT E r.Epistola secunda Petri, ita
scriptum est, dueniet autem dies Domi ni ut fur, in quo caeli magno impetu tran D. zil n sibi uet,Elementa vero caloresolue
, o. autem, critae in ipsa sunt opera, exu
aia. rentur c paucis interpositis θ properantes in aduentum domini, per quem caeli ardentes soluentur, o elementa ignis ardore tabescent nouos ero caelos, O nouam ter
644쪽
ram, promissa ipsius expectamus. Hoc idem videtur esse'liod Ioanni reuelatum est vigesimo primo Apocalypsis,ubi inquit.Et id caelum nouum, terram nouam.Primum enim caelum, O prima terra abiit. re iam non non est Quod idem reuelatum antea erat per Isaiam Capite sextuagesina o quinto,his verbis.E ce enim ego creo caelos nouos, di terram nouam . non erunt in memoria priora. David quoque in Psalmo centesimo primo dixit. Opera manu:ιm tuarum sunt caeli, ipsi peribunt, tu autem permanes, o omnes sicut venimentum veterascent, e sicut opertorium mutabis eos, mutabuntur, tu autem dein ipse es, O anni tui nou deficient. Donamus quoque in Evangelio dicit. Caelum terra transibunt, νerba autem mea non transibunt. Multa alia sunt oracula, quae nobis indicant, mundum hunc, quem conspicimus, mutandum csse, atque sormam aliana longe praestantiorem subiturum,tunc scilicet, cum cessabunt ortus, Minteritus rerum, cessantibus motu, tempore. Plerique nolunt intelligere,
mutandas esse naturas in fornias corporu caelestium, Melementarium, sed motum cum quiete commutandum in tempus cum aeternitate, manentibus tamen
eisdem sermis, S essent iis, atque ob has tam iasignes mutationes quas subibunt, dici mutanda faciendaque
noua. Itaque permansura in illa aeternitate, Solem, Lunam, Astra,& hos ipsos in quibus nunc sunt orbes,
nullas autem circumuolutiones eorum futuras Veniunt autem in hanc sententium, primum quidem, quoniam non videtur esse necessarium, hos caelos , haec elementa delere, ut creentur alia denuo , sed si Quam maxime oporteret,satius est e, hec reddi specio liora, adiicique illis decorem manente substatia. Cum
praecipue dictum sit ab Ecclesiaste Capi. 3. quod cum
645쪽
Platonico dogmate maxime consonare antea indica iuuinius Di ιιι. quod omnia opera, quaefecit Deus perse uerentes perpciuum. Cum ergo Caelum,& clementa ab initio iacia sint ab ipse Deo sine ulla causa secunda,videtur Oportere, ut perseuerent in aeternum. D inde Petrus dicit caelos ardore esse soluendos, terram caeli is aute, 'uq in ea iunt exure da. Coelorum autem sub modo igne statia non eli ustionis, neq; vero alterius alterationis si capax.Alioqui quid prolit beret multo iam antea exarcitie si eoru in cauitas pletia est igne, Milli adeo rapide mouentur,in Solis fulgor eum undecunque atrahitλmulto mimis intelligi possit calum prae ardore dissipandum, siquis ponat cum Ambrosio,Isidoro, la silio, caelestia corpora ignea esse,ne autem ardore sol uantur prohibere aquas, quae supra caelos sunt.Nam si ardores luenda sunt illa corpora, nihil sunt minus, quam ignea Ardor igni non potest esse alienus, neq; corruptiuus magis quam aquae frigus. Perinde ergo sit dicere, ignea corpora calores luenda,ac si diceres aquam frigore absumeda.Quinpotius oporteret corpora illa pertinere ad aquam, S frigoreisse concrcta
modo.nam quae concreta sunt frigore soluuntur calore, quae calore humore. Non videtur ergo consenta ncum,coelestia corpora calore,neque ulla alia virtute elementari corrumpi Post e, sed ut Arist. sensit, ac nunc omnes consentiunt esse incorruptibilia, Minalterabi lia,ae proinde si quis ortuum Mintcrituum rerii in se
tu rus finis est, siste da priuandaq; motu, ea figura qua
deprehensa sint in aeternum permansura, non tamen mutanda secundum substantiam, ' naturam.Nihilo minus maius aliquid mihi bnant illa oraculoru prae scriptorum verba, mutandos caelos,ut opertoriu ipsos perituros, lucdos,nouos creados .Quaproptersi'us ratio
646쪽
ratio inueniri possit, quam propositis arguamentis pari probabilitate obiicianaus,in ea certe acquiescere quum est Videtur autem ex hypothiesi probabilissi naum esse, mundum hunc corporalem quem conspicimus,periturum aliquando eu e,ac pro illo alium l6se praeliantiorem denuo creandum.Si scilicet,l sc se
ries ortuum, Minterituum in aeternum duratura non est,sed cessatura aliquando,cessurusque motus quieti,& tempus aeternitati Alienum enim omnino a ratione est, corpora natura mobilia, quetque naturali impetu seruntur,ut caelestes orbes, in aeterna violentia co
tineri. Nihil enim philosophis certius quam nullum
violentum esse aeternum. Caelum autem cum naturaliter feratur circulo, praeter naturam, ii olenter detineretur. Neque minor inferretur violentia elementorum naturae, si ea quoque quali nunc sunt natura durarent.Etsi cnim,corporibus suis ordine dispositis, naturalis succederet quies,esset tamen necesse, statim de illum ordinem, 'uietem interturbari altione mutua virtutum clementariuiri, nisi cliant adtiua passauis
proxima sine ulla actiones quod nihilominus raticini repugnat. Q iid enim posset eas illis indutias firmare, nisi a maiori virtute illata violentiayneq; enim satis sit ut quispia fortasse putet sublata esse latione, utpote motum primum ut tolleretur alteratio.Est enim latio prio alteratione, nulla causa,quam ob admotione e ficientisin recipientis. Si autem essent ordine posita, non solum prope est ent,sed de contigua .Essent itaque omnia violenter detenta,& actione orbata, quo nihil absurdius,in illo praecipue faelicissimo artio,in quo oportetet omnia esse pulchcrrima, & propriam persectionem cossequuta .Verisimitius ergo multo est,co pora haec caelestia,& elementaria, quae ad hanc velut
647쪽
rerugenesim optime coparata nunc sunt,exacto tototcpore,o eleuatis succcuiuis mutationib. Quasi toto C t in negocio peracto,velut defuncta munere suo,liniri, atq; tua pio illis longe pulchriora,& aeternam illa re elisior quiem naturaliter expetentia,& secundum se tota in- μι-ra alterabilia,crcari denub, quae immutabilibus, Mete nis subscrutant, ut priora haec nascentibus, Mintercutibus deserui ut modo. Videtur itaque inuenta Optima Iatio, qua quae nunc sunt dclcaritur, Missis eleuatis, creentur pro eis ali ut scilicet ad tam diuerses itatus res etiam diuersae accommodentur Neque obstat esse haec corpora a Deo crcata, ut deleri possint. No enim
ab ulla naturali causa ,sed ab ipso met Deo qui creauit, delenda dicimus: neque sane in nihilum no cnim hoc dignum censent Dei bonitates sed in alia essentialiter persectiora, in quibus horum ipsorum persectiones
maneant eminenter, demptis mobilitate caelestium,&corruptibilitate lena clariu, quae imperiacetionis sunt. Velut autem mutatio naturalis formae in aliam perse-
Itiorem,nsi vocatur interitus, scd ortus V cu ex em-brione sit animal, ita neq; nuitatio quae diuina virtute fit in substantiam praestantiorem, vocari debed anni hilatio, sed creatio.alioqui limum ex quo Adam crea tus est,annihilauit Deus,4 costam Adae ex qua Eua. Ita igitur dissoluere qua secerat, non est a bonitate diuina alienum mutando scilicet in potiora, in quibus priorum persectiones mancant emineter.Alioqui necesse esset in aeterno illo,& felici aevo, Equos cile, Leones,& Vrso ,ac reliqua animantia, quoru species aeternae sunt; et ortu, Minteritu singulorum seruantur, sed omnia huiusmodi habet firmam aeternitatem praecipue ii exemplari, deinde Min aliis rebus persectioribus, in quibus sent, ut trigonus in tetragono.
648쪽
Ita ergo animalitia reliqua erunt ii homine,&priora haec corpora in illis posterioribus, omnia aute in exemplari diuino. Hoc ei quod mihi sonant illa verba Pauli ad Romanos, omnis creatura parturit 6que adhuc,hoc est in potentia est ad aliam periectiorem n turam. Quod non solun soluendos esse caelos, sed ardore soluendos Petrus dicit,aliquanto videtur dilhcilius,&ob eas obiectiones quas antea scripsimus, ob ea qua tetigimus modo. Nimiru quae a Deo ipso per
se, ac sine causia secuda compacta sint, no posse ab alia 2 ' causa soliti, sed solii ab eo ipso a quo sint coagmetata. a.
Quae igitur Deus ipse composuit, ut caelestia corpora, sq:ην baud quaqua dissoluet ignis neq; aha causa ipso Deo μ' . minor.Certe ita est, virtutem diuinam apponi necessecst, ut deleatur quodDeus ipse fecit.no igitur, ni delere , aut disistitere caelos poterit sua vii, sed diuinina, quam Deus illi tunc,ad id ministerium exequendum
apposuerit. Velut damnatoru corpora torquebit non
corrumpens,ac multis magis,ut nunc torquc animas damnatorum.Nimirii in corpore hoc natura violetis simo utitur Deus ad actioncs cluae omnes naturae Vi
res excessertit,aut igitur hoc modo ignis dilibluet s-los,aut orbis mutatione inclimabit,tota hac corrupti bilium corpori molem exurens, interimque Deus sua virtute demolietur ciplos,ut videatur tota mundi a china conflagrare. Diceturque ita vere, per synecdochem,totus mundus igne perire quia urendis omni b. combustibilibus, mutatione recipiet. Complebiturq;
tunc qu Id Psalmo quadragesimo nono cecinit David dicens Deus man est veniet,Deus noster non silebit. Ignis ii eousspectu eius exard licet, oe in circuitu eius tempestas, a. Solum igitur superest, de hyp-pothesis , ex qua fluunt haec, probabilitate dicere.
649쪽
An scilicet,laturus aliquis ortuum,4 interituumnis sit.Futurum autem cite, videtur facile ex indicatis antea colligi posse.Indicatum cnim est,mundum huc
aeternum non se, sed incepisse aliquando, cum antea non extitisset. Indicatum quoque cum cste vescum,totum,pulchrum, perfecitum, ferrique totum in summum bonum, quo creatus est. Creati vero mundi velut apicem, per quem in Deum erutur omnia, esse honiinem .Hunc enim cile propter cum, propter ipsum reliqua, atque animos hominum esse immor tales.Ex his fit quod quaerinuis.Si enim mundus pulcher,ac persectus est,necesse est omnia in illo esse, me sura,numero, pondere,certis effecta. Nam neque magnitudo,neque multitudo actu infinita esse,neque
intelligi potest. Quod autem infinitum potentia, deforme, imperfectum est. Nam est id cui semper a liquid deest,constatque ea infinitas,ex nunquam iniud adiectione quae persectioni est contraria. a per secto, tua tale,nihil deest, nihil adiici potest. Cu igitur humani animi a mundi exortu continenter crcc-tur in corporibus,atque separati peria uineant si generatio hominum nunquam esset cessatura, illoru cs.set sutura multitudo potcntia infinita , quo nihil imperscinius,neque magis incocinnuum. Cum precipue iis, is sit mundi par.,earu quae cum corporibus habent ali-isi ista quid simeriij,praestantissima.Ad pulchritudine ergo xpersectionem mundi spectat, esse certum numerucreandarum animarum,qui ubi persectus crit,necesse est, aut easdem rursus redire ad corpora per psyngi-nesiam Pythagoricam, aut generationum naturalium esse finem: si aute generationii, motus, temporis. Ouantuli igitur habet improbabilitatis naturassis illa Palynginelia,tantum probabilitatis habebit, fine habituram
650쪽
bituram hanc rerum genesim.Sed ex ipsa humanae nimae natura colligitur haec ips assertio Indicatum enim anima hominis id habere praecipuit prae formis corporii, quod est separabilis, idq; singillate prae omnibus subitatiis in corporeis, quod eli etia actus co poris.Itaq; est pariter substantia incorporea, sine cor
pore potens extitere,ut Angelus Dei, di actus corpo D arernsiris,ut forma alia clusuis.Igitur cu est in corpore potest separari,& cu separata,expetet uniri no sunt igitur sine corporibus in aeternu victurae. Alioqui quod corporibus caelestibus, Melementaribus timebamus, eueniret animabus,ut scilicet, sterna priuatione rei naturaliter expetitae tenerentur. Quod tanto longius a ratione abest quanto vacuitas cu sensu iniserabilior
est, quam sine illo.Verisimili mii ergo est, illas se corpora aliqua do resumpturas. Si ergo naturalis palyngi-nesia impossibilis est, superest,ut sit alia loge superior
quae diuina virtute peragatur.Non autem ut naturalis virtus,proseret aliam post aliam regeneratione cluasi generationem pristinam ordine repetens succellio enim haec impotentia naturalis est sed unam totam somni u simul estici et palynginosam,tunc scilicet, cuimperfectus earum erit is numerus, quem ratio proportionis ad alias intelligentes substantias exiget.Si qua-do igitur animi omnes sunt sua corpora resumpturi, certe postquam separati sint omnes. Separati aut e si se omnes non potoriant, antequam finis sit nascendi.
Necesse est igitur,nas endi siris aliquando Lituriis statque ideo in iuendi, Id teporis.Hinc aut scbat, ut S caeli, Melementa essent in alia corpora praestitiora abitura.Verciet itur tota haec mu di moles peritura est