Francisci Vallesii, De iis quae scripta sunt physicè in libris sacris, siue de sacra philosophia. liber singularis. Cui, propter argumenti similitudine, adiuncti sunt duo alij. Nempe Leuini Lemnii de plantis sacris et Francisci Ruei de gemmis, ante q

711쪽

stem patriam sed que beatas sit transitus. Praeeipi tur autem edendus agnus cum lactucis siluestribus, si ue herbis amatis. Siquidem in huius seculi curriculo. Omnia amara lunt, acerba, tristia, calamitosa, quae phis aloes quam mellis habeant. Sunt qui laetu caenomine Seridis species designari credunt, Inlyba, hoc cli, Cichorium N qua corrupta voce Scariola dicitur,Belgis a candore, mitte,lio est, candida Tndiuia, ceruleo tiore eaque in ascituas dissecto speetabilis, hanc fabulo obrutam hybernis mensibus inter

acetaria primis mens inserim t. Hoc siquidem arti scio tractata amaritudinem exuit, atque eximium candorem adsciscit, ut sunt interna brassicae capitatae .h, tam sella mommode autem magnoque successu adhi-h.hiis bentur huiusmodi hcrbae hepatis obstructionibus: L.ἶre habent enim amaritudinis ratione abstergendi vim, qua meatus recludunt, atque opilationes expediunt. Tertianas quoque febres 'xpugnant atque teterum seu morbum regium, discutiunt fellis enim atque hepatis intemperiem, cui sere Iudaeos si e obia lxiosi lor must ellinus indicat, mitigant.Sunt autem istae stir- ωπ N. L pes Virgilio decantatae in Georg. nec amam in balibris eliciunt.

Rursus: G oni Forsitan O,pingues hortos inae cura coleηdi. Or Iaret, caneron, biferique rosaria Paesti: Quoque modo potisgauderent intγbariuis, Et virides apio ripae:tori: o; per herbam

Cresceret in ventrem cuci is. I. b. io Commendat haec quoque Columella in hortulo, eaque cxcolenda praecipit tanquam alteram succi diana sic enim prouentum hortensem noniinat Ci Dasentit cero spar-

712쪽

Spars te quaq; viros acuunt,arm.-q puellas Iam breue cerephilum, C torpenti grata palato Int)ba,iam teneris frondens lactucula librιs. Congeneres istisque sunt astines Chondrilla, Sonchos siue Cicerbit , qua vulgari voce Dens leonis,

rostrum porcinum vocatur, hieracium , quae Omnia lacite succo maciescunt, ac faucscenti flosculo

conspiciuntur, leporibus cuniculisque gratissimum pabulum. Siquidem earum stirpium eiu minus hydrope haec animalcula turgescunt, amaritudine exiccante humiditatem. Quocirca earum nonnullae quae non intentius amarescunt, ineunte vere ibi folia tenerescunt,acetariis immiscentur, in pratis obuiae equi no generi pabulationem suppeditant, aliae laeteturgescunt, multis hortorum cultoribus erumpunt atque eruncandae eruendaeque sunt, ne salutares herbas strangulent, Ceterum lactucam illam siluestrem qua uis ieris

Endiuiae nomine insignita est,in edendi agni Pasci a laesura I lis usum adhibitam , velut condimenti loco,non faci p η te mihi persuaderi potestri quum ob insignem urentemque amaritudinem quae linguam vellicat, non sit esculenta, nisi quum primum emergit, nec adhuc spinis in dorso parte que auersi arimata sitri vincit enim Endi uia vulgaris quae germana est lactuca siluestris, amaritudine reliquasi pes quae succo lacte madescunt. Quocirca medici nouellam ac teneram in V sum medicamenti adhibent, non adultam quae acu leata est ac spinulis horret, tum vetustate amarescit: Inlybae vero species cocto elixoque agniculo condimenti vice adhibitam prorsus crediderim , nempe horium Ieriolam, ex quorum non solum solds,sed radicibiis etiam acetaria conficere Belgidi dicerunt Siquidem radix ad sesqui cubiti sere longi

713쪽

udinem se porrigit,quam autumno enatam in laico las ac tesselas dissecant, vi rubram pastinacam , quam

Carotam vocant, eamque ex aceto oleo,inspersi, piperis polline,etitant,ut etiam cucumeres, critnmuna,

rapistrima,vulgo Laiponse, compluraquc alia quet tem

CAPUT V. - η,7 K M, GAT palma qua ponderi non cedit,victo ma, e insigne, ita olea pacis index cuius

rei specimen columba ex arca Nohae e- missa edidit,quum desinente diluuio defluxisque ac subsidentibus aquis, olivae fruticem attulit,mitigatae irae Dei argumentum .Foliae auten est hae e arbor salicis aut ligustri, superne viridi, auersa imaque parte qua terram spectat,albescente atquc incano talba populus flosculo minuto sed lioso,colore luteo,non sine grauitate odorato sciictifera vero est scecundaque numerosis baccis, oblonga serina atque ovali,quae ubi maturescunt,atque ingrC-scere incipiunt, oleos pin , que succo turgescitiat, ex qitibus Oleuin exprimitur articuli firmandis, s uendisque membris, tun mitigandis doloribus accommodum .agilitatem ni in vigoremque iis Dra stat foris adhibitum potius.quam in corpus admissum eo siquide . corpora persula non solum nitescunt, sed robur etiam concipiunt atque ad obelindos labores red alios duntur habiliorari Quod indicasse Dauidem obseruo atque Deum ob huius aliarumque rerum muniscentiam

714쪽

tiam in immensum extu e pse est enim qui germanare facit foenum omina um curis,herbas in sum ho

cor hominis uti cet,oleum, corpus eo niteat ac xires concipiat. Quo spectat illud Pluris Duo liquore corporibus bumanis Ialuberrimi mωνια oris olei. & μὰ io. Samaritanus quo Cluilius designatur, tuo haec ometa vulnerato adbibuit: vinum, quod abstergit emundat: oleum, quod lenit,quod dolorem iugat, quod vulnus ad sanitalcm perducit: quo indicar Chrduim secus quam sacerdotes Levitasque ossici; sui negligentes,salubri doctrina afilictis ac sauciatis rixentibus mederi animi lue vulnera obligare,ac cicatrice ita obducere ut nullum vestigium apparcat,hoc est, nihil eorum quae ante commisit,illi imputetur Oleum autem

intus exhibitum,aluum mollit ac lubricum efficit, aspera quaeque mitigat, venςna paulo ant ei usta retundit atquc hebctat,eaque inniaxia iacit, ac ventriculum ad vomitum incitat quo seresnoxia ac perniciosa

quaeque excutit, essicit luc lubrica Vi,ne venenataei tiones venas subeant, moietemque inserant: quaiacultate hoc etiam adfert comulodi, ut praesumptum t mulentiae obsistit, me quis confestim ebrietati succumbat.Praeter artis rationem faciunt qui rupti. , tu uis iis taxatis contusis, collapsis, ruinaque Opprcssis Oleum Vel ruina ορ-

butyrum cadat bent,ut membra ast icta consolidentat ractandi, qui instaurent nisi omphaceum oleum, botest, immaturum quod nondum maturescente oliva exprimitur.Na id adstrictionis est particeps, qua vi corporis partes hiantes ac dissolui coalesciniis atque utuntur. Butyrum vero oleum maturum inter initia, incisa primi in vena, si aetas patitur, non inci inmode exhibetur ad dolorem mitigandum, ac dissoluendum coim

715쪽

globatu in concretumque sanguinem, in quem usum potionem conficio ex ramentis rubiae intcrnis acri

, muscata postmodum consolidantia propinari curo milicsolium, rosas rubras antequam prorsus dehiscere incipiant aut folia dilatare, myrti baccas,omnes sImphiti, hoc est, consolidae species, succinum mari nulla, quod speriar Ccti,vocatur gnesiam a germanam muniam, rha barbarum,ac nucem muscatam i stam, eaque omnia decocta in vino ibro stiplico at- astringentis naturae:baccae quae citrant sere nationi cili odiis .is Maediciliatur,ante maturitatem lecto e, quum adhuc vita. - ridescunt in muria asseruantur ad pellenda ciborum fastidia,ac nauseam,acuunt enim appetentiam , atque via migdalae amarae, ebrietati obsistunt. Sumuntur autem ab huius stirpi seu tu foribus a criptoribus sacris similitudines concinnae cumprinais .elegantes.Sic Iob'inim improbo cuique de lacinoroso prae

Calui. Is maturum interitum demancrat, antequam inquit, dies

et impleantur, peribit, crisimius illius arescet laedetur . . . '. . ias, ita lorescens botrus eius, ct relut olea proiiciens uis poremsuom: hoc est ,ante diem acproperata subitaque

mortε conficietur, nec ad aetatem mathiram aut ad stoetu tum legitimumque vita tompus est perirenturiis similitudine desumpta ab arboribus ac florentibus herbis,quae ineunte vere spectatissimc prodeunt, ac florescunt: sed quarum flosculi, Hiredine percunt, vel ab Aquili,ne seu Borea decutiuhtur Deus enim non sinit nefarios diuturna prosperitate sevi aut optatum suecessiim consequi adeo ut quum multum vita superella possit, atque illud produci longius, prae Cusi maturam mortem illis accelerat.' Sic legimus in Genesi acceleratius oppressisse homines diluuiurn quddmoniti non rcsipiscerent, nec ad frugem se conuerterent, scd in dies in dulcriora prolaberentur. Et quum

716쪽

Deus Sacerdotibus optimatibus Efisaim minita . tu atque inopinatum exitium denunciat ob religionis neglectum,in quem propter ebrietatem ac temulentiam erant deuoluti lic in illos per Esaiam iram. suam exacuit ac vaticinium fulminat: P a Corona super Cap. 8.

s teporalius ante maturitatem. Quo indicat illos cum omni fastu Marrogantia,ut flores decussum iri, ut si cus prima: praecoces cluae confestim decepta deuorari solent Laestiui fiuctus qui in hyemem asseruari nequeunt. Non dillimile argumentum amplificat so-tra Aegyptios, obita Dei nomine legatione Esaias: cate mes em totus e populi Aegypti populus, ct pracinaturae perfectione germinauit, ' praejcidentur ramusculi e i .Q:i9 designat Aegyptiis tale quiddam obiiciaturum quale praecocibus fructibus ac primitivis baccis, ipsis ire segetibus &vitibus quae festinantius crumpunt,atque intena pestiue ac praeter temporis ratio iaci maturescunt. Cui ita me enim huiusmodi metus corrumpunrur, nec ad conseruandum, siti sunt. Quo denunciat illorum selicitatem non re diutumani. Per O eam etiam aliasque arbores indicatur piorum successus, rem nullic omnium assi uentia, peta te hqc progressiis & incrementa virtutum: Quod ipsum omnibus testatum esse vult David, qui virum pili ac Deo addictum arbori frondosa ta foecundae aequiparat,quq γψ non otiosa est&'sterilis sed fructuosa&fertilis,suos αque ramos late diffindit,& fructiis.edit salutares,qui bus non ta ipsa,quam ali se oblectant aes, escitit. Haeremias quoque idem argumentum amplificat es, atque improbis qui nulla habita Dei ratione humanis praesidiis inniti intues, ac rebus caducis. sidunt, omni aduersa pollicetur ess Ialedictis , inquit,

qui considit in hominet a Domino recedit cor ei

717쪽

erit enim velut mirica quae iusticulos ac ieiuna terra posita,nullum bonum, nihil sentit commodi ex aeris clementia. Felι beatus qui considit in Domino, in eoque

omnem spem c fiducia collocat .is arbori Iimilis es quae in irriguis locis consita eliduasque radices ad humorem dissuridit,nec aestum pertimescit, quo fer excresceresol&t quae tu arido solosita Diu: eiit olium eius viride, sed dolum, e temporesiccitatis fructum proferrenidesinet.

Contendatur huiusmodi Metaphoris fiducia in Deli, nec alio deflectendam me iuem,alio dirigendum cor, quam ad illum a tuo omne bonum pronianat, S: qui hominibus nillil non praestaressit paratus. Hinc David Deo potius quam rebus luxis, caducis, momen-Ps ' taneis innixus, secus quam impij, Ego, inquit,sicut oliaua frumfera florebo in domo Dei,quoniam confido in mia sericordua eius. Ruisus quum indicat homini minime otioso, & qui se in Dei eloquiis exercet uberem reruditis iis prouentu in , V cori numerosa prole is cuditatem,Beatas, inquit, quι timet Dominum, oeambulat,in viis eiu prserabitur manuum suarum labore elix beatus ipse erit.Vxor tua, cui itisfoecunda,in lateribus domus tua: Fila tui, sicut plantula olivarum,iu circuitu mensae tuae. Ecce sic beari ac ditescere solet homo qui timet C p yy Dominum. Similiter apud Hieremiam Deus illum cui unice asscitur, quo se obieetat ac reficit oliuam pulchram voca uberem speciosam fructiferam, hoc est, no neius apud 1llum gratiosi in est amabile. Huic Ostas consonat qui ex codem fonte oracula sua hau cap. r. sit,eodem spiritu conciones suas persecit. Et quasi oliva gloria eius,c odor eiusit Libani, Quo de si gnat illos qui Deo in diuuls adhaerent illiusque pla-

friti. copios. Vt enim suauis halitusvi fragrantia, spiritus uet

718쪽

iret ac recreat ita Deum retici Moblectat odor hominis, qui salutarem illius doctrinam amplectitur, ac Diuinae voluntati se praebet obsequentem.Sic Pau- - , ius quo ostendat illos apud Deum gratiosos esse fauorabiles, qui eius Euangclium propagant, ac fide a lios instruunt, Chrisi, inquit,bonas gratus ut odorsumus in omni loco. Et Patriarcha Isaac,odor silii mei,ta I quam odiar Iri pleni, cui bene dixit Dominus, Deniq; in Cantico Sponsa, Curramus in Uuctorum suorum, hoc

est,id quisque ciscere studeat, ut pasci possit ac refici

salutari illius doctrina, qua lassos ac labantes nil cit ac recreat, non secus quam suauistimus Odor naribus oblatus collapsos animiqi: doliqui sopitos instaurat atque erigit. DE RHAMRO CVLEAT FR VTICE CAPUT VI. Hamnus ubi adoleuit, validis robustis.

qtie quaquauersum vallata aculeis, homi ni si manum incautius admoueat,infesta est radiis rent illi racematim exiguom mmoque petiolo numerosae baccae colore croceo , orbiculatae, magnitudine vel myrthi

vel iuniperi,sapore acidissurao, quas qui improuiso decerpere cntat, crebro insfixo acti leo ac mucronata cuspide manum vulnerat. baccae ubi dentibus linguaque atteruntiri , vel prementibus digitis csit rectantur,croceo succo manus insiciunt: sunt enim flaccidae Muligi nos .Quum autem tres sint Rhamni species, ista Zelandicis fabuletis dumosi' colliculis copios innascitur, Oceani accolae Duneu vocant, quae o corrupta an a uino ac dumeto deducta sit, nsi ausim certo staritere.Sunt tanten arenos isti, maritimiq; tractus pas-

719쪽

sim multis densisque virgultis, ominibus, spinosismac sciaticosis fruticious,atq; aculeatis stirpibus incuravi sunt Rhamn s rubus,Halmius,panurus,OXIachata carduus stellatus, umgm,o nouistiue clia bouis,praeter insignes alias herbas,quas inatim ea loca suppeditant.Bellonius qui Palestuam ac Syriapcragratait,eata stimat CD Ri sui Seruatoris sertum, scis pineam coronam illius capiti implicatam,ex Rhamno nusse co- sectam , qu bd in iis regionibus nulla alterius generis P s7. spina se proserat. Desumit autem Dauid ex spinoso

hoc frutice appositissimam similitudinem contrahi stum ac tyraiulidem,contra factiones: saeuitiam improborum qui innocentibus insidiantur atque inlesti sunt, damnaque inferre meditantur,quorum conatus

molimina trita fore praedicat Minualida,Ant quastinave irae,inquit,indurescunt in Rhamnum, Posque aculeos infigere possint.Dominus velut empestate quada

robur imminuet. Quibus verbis indicat ili strau-L V des,imposturas,technas,sycophantias,caedes, Omma-

ue hostilia comminisci ac meditari, sed antequa Vit id, illi, suppetant ad perscienda quae animo conceperint,consa cientur aetate immatura,hoc est, priusquam adolescant ac vires ad infercnda incommoda sint co sequuti.quibus verbis haec quoque sentcti subest, ut ex hac vitae station in qua in tenuiores tyrannide exercent,exturbandi sim,ut ex olla aut lebete eximi sio lem carnes semicrudae,quae non satis elixatae elui suntinidoneae quum vix calorem conceperit ab igne qui ex spino atq; aculcato stridenta e rhamno extrit1-tur.Solet enim strues lignorii aut fasciculi ex paliuro, rhamno iunipero,riibo, vepribus,ac sentibus confecti non solum manibus tractantium vulnus inllagere,

720쪽

sed soco immissi crepitantibus flamis ac stridoredam horrendo assidentes territare licit etiam ratissas scintillantes atque gratas facultas in obvios vosque eiacule, tur.Hic ita e sensus ex propheis, ibis erui debet,Quamlibet ili saeuiant atque noctiites, Opprimere tentent: nihil illis ex voto aut anim sentetia successurum, sed inopinato ac repentino ill rum interitu insbiates periculo eximendos De Rhimno ac de mpta ex hac stirpe fi militudine nonnata tractata sunt lib. .Cap. 9.I VCU RITA SILVES TRAvulgo Colloquimida. CAPUT VIII. Olocynthi seu agrestis cucurbitam dicis sui est in expugnanda pituita, &bile tum flaua tum atra quos humores violenter xvalide extundit non sine vi rium detrimento, kreseratis venaru fibris,sairguinis eductionc quocirca coercetur illius serocia mastiche, aliis quae vetriculo robur cociliant.

Friictus huius stirpis orbiculatus est,ubi maturuit, cadidus pilae magnitudine, vel ut malum Medicum seu citrium, quod ab auri colore an rangium vulgo Vocat, si extima putaminis pars stauescens cultro adimatur,er imiae nec prorsus ferendae amaritudinis Quod indicatur in Regii historia Quuenim Helisei famulus in .set. rus digressus herbas colligendo pulmento collegisset, inter alias cucurbitam siluaticam quam vulgus Collo- quinti iam vocat ignarus quid esset in olla coquinaria coniecit,illisque ededum apposuit, ubi decustassent

Morsan olla, conclamat hoc est, venenu nobi exhibi is istis tuin est Heliseus ni imperitus rerum naturae,conse Minat.