장음표시 사용
901쪽
siationis naenainimus,illud obiter lucidioris doctrinae gratia his quoque connectere libet forsitan enina tante diuersitatis occasionem scisciteris ac libenter au-
di quod tam discrepatis mixturae, coaptationis causiam philosophi sunt arbitrati esse, vim quandam Celestim subiectae alcris partes,varias licet,pro sua
virtute permiscentem Ladeoque vel vario huiu5 permixtionis tenore,cam materiam ad nouam formani
cccnter apparcntem, in quam tandem ad amussim dispositam & cxcultam mirificae illa transfunduntur virtutes,sormas consequentes specificas. Porro hac di cendi consequutione e tande deuenimus, unde carum quae in Gemmis sunt proprietatum facultatumque reconditarum causae, quas ante praest ruximus,no bis sese ultro ac praeter expcctatione diligentilis per scrutandae,ac in conspectum reuocandae,insinuent. Celebris est itaq; philosophorum sententia, quod omni commum causarum turba ab una eadόmq; principe pendet, du Cassarum citur atq; conseruaturiad quam cie propter quam, ceu V ad communem omnium finem causae omnes sua muta et 'nia tanquam communi quodam cinsito consensu dirigunt Deinde Momnia fieri desuper a summo bono, hoc est, Deo ipso eademque esse Sc optimavi or
dinatissma.Proinde non irent inficias,Gemmas Mearum virtutes a Domino Dco esse, cumque etiam solii in cunctorum causam dici posse veram, alias au tem caussas improprieri ceu per analogiam nominari non dissilerentur. Ucrumtamen quanquam philo
phis illis cognitum id Moptime perspectum esset, nihilo tame magis conquieuit mira infatigabilissiq; illoni auiditas discendi, Min suis operibus creatorem admirandi contemplandique desiderium. Quinimo insito
902쪽
quodam coelesti ardore vigoreque ad propinquiores rerum caussas ceu videlicet primae illi ac verae utcunque instrumcntarias animorum suorum pcne diuina atque perspicacissimam sublimitatem intenderunt. Hinc itaque, cum bono, mentem, hoc est, primam sapientiam, quam loni verbum illorum quidam no
minant: S cum mente, intellectum, totu utrumq;mu-
dum cintelligibilem dico sensibilem statuere sunt opinati. Quum vero bonum,ipsum, mentem intellectum unum quid esse ac unica simplicissimaq; substantia persistere adstruunt,unicum esse rerum Omniu& singularum principium profitentur, semper omni
bus adstans,cuncta fouens, vivificans, excitanS, n-
plens roborans, De quo sacer ille Orpheus ita cecinit:
Cuncta fouens atque ipse ferens super omnia sese. Hincvi diuinus ipse Plato diuino Sole collus ratus ita in Sophista ait Animalia cuncta mortalia plantasq; quacuq terra ex seminibus radicibusve nascuturis quaecunque inanimata in terra consi unt,sive liquefieri possem siue non nunquid ab alio quoda opifice fabricata quam a Deo facta esse, cum prius non fuissent icimus' An multorum doctrinam sermonesque sectabimur dicentium ista, natura ipsa,gignia caussa quadam fortuita sine mente haec agente:νel cum rotione potius scientiaque diuina, quae ab ipso Deo sit orta Nos enimuero Christiana fide ac veritate edocti, primum hoc rerum omnium principium,singulari substantia,&tribus per
nis,consormi, simplicisamaque Voluntate,unitate, maiestate,aequalitate,ac omnipotentia comprehendimus Veneramur,Patreq; Vocamus, que illi bonum sim plicitem Filiu4 verbii patris,no mctc,primaq; apic- etiam
903쪽
hlana,illi. Spiritum quoque sanctum nos aPpellamus, quem illorum diuiniuies boni intellectuis amorem
nucupant,vel animam cuncta vivificantem Manima tem alij. De quo Plotinus libro de intellectu ca. a. ita
insit. Quisnam es potissimum qui tradit, animo sapieΠ f. iatiam bic profecto necessario est inteluctus inquam P qui d D.
non alias quidem intellectus sit,alicis vero expers inrese Potinis ligentiae Ved erus potius intellectus, qui hanc ob causam 'seipso se pulcher. Sed nunquid hoc velut primo, nobis es quiescendum,an potius super mentem quoque progredie dum nempe mens ipsa nobis in altum progredientibus prior occurrit quam principium omnium primum, quasi
in ipsius boni vestibulo connituta, omnia in seipso nuntians significans, velut quadam ipsius boni iura. Deinde Meiusdem libri cap.3. Eadem quoque inquit
transferens ad uniuersum,in eo militer perveniet ad in teuectum, cognoscens eum effectorem reuera totiusq; artifice naiactemis Plotinus. Porro in intellectit mundum quendam intelligibilem haberi voluerunt, hoc est omnium rerum, idearum plenitudinem, sed Minmente omnium iuxtavi singularum creandarum, gignendarum ac producendarum, id est siturarum re rum ideas, aeterna, simplici congeneaque substantia, solis relativis rationibus ab inuicem dispescitas , per sistere intellexerunt, Easdemque ideas principes essererim omnium caussas arbitrati sunt, ab eisque ceu quosdam actiis,pendere Messe animas omnes intellectuales,intelligetias,corpora, coelestia, 'uicquid in inseriori hoc mundo est, iam Proinde proximam creati mundi caussam item & cunctarum proprietatum, meti de intellectui,hoc est verbo Dei spiritui sancto detulerunt: quanquam ne ipsum quidem bonum ab hac creatione separarint, ut ex locis iamiam
904쪽
citatis Maliis non raris philosophorun autoritatibus patere liquido potest quemadmodum sacras etiam literas legere est Deo patri per verbum .in spiritu sancto,tanquam uni principio mundi creationem tribuere. Ouifecisti inquit Sapientia omnia verbo tuo: dc
Psaltes, Verbo Domini coeli firmati sunt, spiritu oris
eius omnis virtvi eorum. Verum enimuero omnibus
rLa quid exploratum velim, Ideas illas in mente diuina nihil sint esse ab ipsa Dei substantia irsscientia, id est omniupraecognitioneri voluntate aeterna, discretum. Que, inquam, Deum certum est non tantum singulorii generum,uerumetiam specierum ac indiuiduorum omnium exactissimam propriissimamque .constituere Mab aeterno praescire substantiam compositionem,sormam ac vires tum proprias tum communes si
Diata quid praede Missis insit. Vt 'in accipias diuinas il-Idia, id las Ideas cuiusuis speciei ac indiuidui principes esse
est Deu causasmon modo quod sint,verumetiam cuiusq; ea- ipse iura potestatis tam communis quam propriae. Cui ha a. s. id miri pulchre arridere Videtur quod pleritque phitriheqs. Osophis placere inuenio: Nepe quod virtutibus ceriatis,id est, certam stabilemque rationem habentibus, non fortuitis, sed efficacibus, potentibus,indeficienti bus, nihil frustra inuantimque ex sese mouentibus,
moueantur vires in rerum omnium natura consisten
tes, sed de his in alio nostro opere fusius ac syncerius D. Q diis fauentibus disseremus. Porro a mente ipsa in ma ad tellectu illorum plurimi volunt effusi creatamve secundum animam unam intelleisi ualem, uniuerse orbi commu-ρμήρ/m nem, quam idcirco mundi animam vocant. Eand Cm sub mente illa mundi regina rectriccue toti mundo praeesse,atque per eum totum dissundi: ut scilicci tan quam prima illa causa ministrans, cuncta per eam
905쪽
sub eius imperio moueret,cogeret, foueret, mos ra-xent,essiceret,primariae illius cause, Dei videlicet ipsius,praecepto parens obsecundans lye. Quapropter&in animam illam mentem imprellille senserunt reruomnium primaria principesque rationes seminales,
tantum ab Ideis diuinis nobilitate diisitas, quatum ignobiliori subiecto ad obsequiu infusae haerent. Quasibrsitan intellexerit quispiam rationem esse omnium
Producendarum rerum,ac mediorum , quibus Deus ipse eas producere ac proferre voluerit constituerit
que cum facultate qua media illa promouere ipse possit anima: si tanten similis quaedam anima pio alioqui Christiano admitti debeat. Verum philosophorum
quorundam placita narramus,no approbamus. Iliam Praeterea animam sentiunt per omn1a in omnibus diffundi:& omnia menti obedientem,eique ministrante Promouere ac vegetare, via hinc non ab,re dici possit instrumentum primum eorum quae Deus ordina to communique uentu, hoc est, secundum naturam efficit: qua de re hanc anima a mente Mintellectu primam vitam nuncuparunt. Cui quoque mentem substantiam ac rationem:intellectum vero ut esset intelle flualis, imparti uisse in literis seceriit. Ea denique Per Gmnia latum spirare vitalem iptr:tualemque prodiderunt, dum suo scilicet spirito per omnia penetrans philoso- omnia videt,tangit sentitque:& id quide modo quo pue dam suo, nostris sensibus longe impari, incognito multis nominibu descriminato quo denique unico flatu spirituque actu hicido,vi calido Momnis generationis fomites; ceu scilicet interioris vita quadam propa ine, atque veritis tanquam diuinae virtutis vehiculo semper ubique pullulare animam illa in uniuersalem mundi existimarunt quum forsitan in-
906쪽
telle erunt sub Deo ipso principium esse intrinsecum, quo sermarum in materia rationes seminales ad sui scaturiginem promotionemque moueantur ace- mergant.Sed haec missa fiant.Discauco nanque logius me fortassis evagatu vela ventis praematur cocedo e. C ais Iam itaque qua diximus paucis perstringentes, id μν qer mus,Deum Opti. Maxi. omnipotentem,sunnuum
q denique bonum, ac liberalissima sua bonitate , ebu
cunctis pro sola sua voluntate,harmoniam , concen
s tum o ditiemque & a seis ad sese praestituisses quem
i pi ' stabilem ac incocussum catenus esse vult, quatenus - ορο lite disponere decreuit.Harmonico praetercesil
ita lo consensu , sibi omnium creatori ministrare volumis primum quidem cybd ad hunc materialem inferIO-rumque mundum spectat ecundum philosophos il los,ipsam mundi animam ac eius spiritum:deinde coelum ipsum extensum orbibus,saguris,astris maxumis, planetis,stellis Lluminibus consistens Illam laqtte animam,hoc quoque coelum,principi causisque sub
coelo Armatarum generatarumque rerum transtusarum proprietatum rationem quandam inuste . ideo
philosophi illi putarunt, quod ad mundi dispensatio
nem,tametsi non ex necessiitate,uberrima tamen Dei bonitat quadantcnus admittuntur.Quod& Avicen
in ipse in suis Metaphysicis sensile videtur suaecunque inquit Fhkfunt,oportet praeexistere in motibus conceptionibus arumis orbium Abir enim ipsa friam elementa,nonmonciliamin artes quaedam simιliteir res artificiosae accidentulissaltem vel externae caussequandam seibi denominationem vendicant.' Placet taque philosophis illis formam&ex ea vim occultam omnis mixti csse,primu quidem ab Idcis illis diuinis, id est,a Deo ipso omniuχrcatore ilasmatore, I nistran
907쪽
nistrantibus ei anima mundii si Platonicis consenti nius adlinimusve deinde Dipsis orbibus i celicisque corporibus,planctis, syderibus,figuris,luminibus,&s z.....tia
quid praeterea coelo extenso similis rationis insit:post si ea, sebaceri clementorum temperaturis coelicis influxibus vini simi. affectis,caussis inquam praeparantibus, lateria ad nouam formam coaptantibus Habent itaque iuxta philosophorum illorum sensum virtutes illa trecon ditae suam originem ab expressis specificis determinatisque forniis,a coelo tamen materiali per 'ire prae paratorias, in archetypo per Ideas ac sormas exempla res quae omnes caussae ad cuiusuis rei genocationem absolutam qu bd ad communem ordinatamque Dei constitutionem pertinet conuenire illis videntur. Vnde tandem id esse verum commonstretur, quod iamiam dicebamus, quod Deus scilicet rebus omni bus pro libera sua voluntateoltissima ac prsstabilisti,
malonitate, harmoniam,zoncentum Mordinem a se
ad sese quendam instituit,indeque rerum Omnium cum prima caussa, Deo ipso,sympathia,connexio,correspondentia consens isve, Divinum de singulis decretum natura sequens,non inepte statuatur hoc est, Vt omnes vires creaturis rebusque artificiosis insitas,a
Deo ipsi qui omnium est actus primus, Mactionis omnis principium creaturis impermiscibile ministra tibus eis iam dictis caussis, quae ideo secundae vocantur,pendere ac csse intelligas. Qito tame pro libera&Omnipotenti sua voluntate omissis quandoq; iis quota Is ''
ru me mmmaus mediis ac miniuris immediate e se spartim
ipso ea fici quae vult, quibusqrioque miraculis nome ex mate- est. Caeterum ex his luce meridiana clarius patere mi pi hi persuas, diuersos in rebus effectus pendere non 'l' '.
tum a materiae varia alteratione seu praeparatione,sed eaelo.
908쪽
a diuerso coeli amatu naaxime autem a discriminatis formis:discrimine,inquam, non solii in speciem con sequete,sed & cuiuis indiuiduo proprio Tametsi materiae apparatum rebus gignendis ac persciendis non obscuriisse momenti certum sit. Qua ratione videre est indiuidua eiusdem etiam speciei, alia aliis etia esse clariora,vel viribus ignobiliora,pro videlicet symmetria,puritate vel cosusione eoru substatia . Nemini naque rerum naturalium gnaro dubiu esse suspicor, coelicos influxus impediri posse vel omnino minui propter ineptitudinem materierum in quas suas exerce rent potcntias.Cui Millud subscribit virgilianum
Igneius est ollis vigoris coelestis origo,
Seminibus quantum non noxia corpora tardant.
Cui etia pulchre Mid Platonicum adstipulatur, secuta D more dii merita materia insunduntur vires coelestes Proinii Cregia de ex cuctis his diuinioribus meditatis, multis nomis nibus claretDemocriti illius extollenda multu sente tia, qua diis, id est diuinis virtutibus omnia esse plena, constanter asseuerabat. Is quide coelestium vires cu in serioris huius mundi generiti specierit ac indiuiduorunaturis ac proprietatibus 5 serens,sed, eorum cum superioribus,maxime vero cu bono ipso,connexione
perpe dens,a summo ipso bono sngula Messe,& pro priorum muniorum exerccdorum potestate adipisci doctus,in iis ipsis Dei vires adeoque Deu ipsum clam rere cernebat. Quas virtutes nonnulli diuinas illices vel idcirco appet harunt, quod contemplantium animos ad Deum alliciant tam insignem opiscem , vel quod potentia illae diuinae omnem in omnibus promoueant sinctionem, quod Guid praesensse vi
909쪽
Est Deus in nobis agitante calescimus illo,
Impetus hic sacrae Jemina mentis habet. Porrb,nescio quo tandem stiggerente Mercurio, a proposito scopo dilapsus quodammodo forsitan via debor:praestat itaque eo recurrere unde discelli In choatam tamen iam dudum hanc disputationem in medium communeq; theatrum adductam prius libet absoluere. Quaedam enim digitulo tantu tegimus quq dilucidiori enodatione egere fortassis videbutur, qua sic accipias velim.Vulgata multum est Aristotelis sententia quod necesse sit mulidum hunc contiguum es se superioribus lationibus, hoc est coelo extenso, ut inde vis omnis illius gubernetur,ut hinc plurimis creditum conspiciam quod coelum omnium gignendorum sit caula effectiva. Quapropter ut pro philos
phorum celeberrimorum tantum non diuinis meditatis rem hanc omnem explicemus operepraecium facturus videbor, si his quoque adiiciam duplex philo sephis sublimioribus Ase coelum, primarium vidclicet irinceps, coelum coelorum, quod spirituale a Wi quibusdam nucupatur: idemque illis esse intelligitur: atque anima illa mundi, quae astita sibi quadam simplici plurimu, sed congeiaca consentaneave substatia, spiritus euadit per omnia istu sibilis, omnium post Deum ipsum, ab eo functionum primarium ministerium.Neq; desuntqui syncerius existimat coelum it
hid esse in mente diuina ceu omnium rerum prototypum quanquam cintelligentias quasdam esse crea tas coelo extenso mouendo atque dirigendo non insi cictur. Qii Odri diuus ille Auetustinus sentire videtur si per Genesim dicens, quis i Deus sic mundum ordi
nauit, ut spiritum omni creaturae praeficeret.
Cui etiam subscritiere videtur Bonaventura
910쪽
lib. 2. dist.Ιq.. 2, Art.s.liis verbis: Sicut congruum eZ angelos deputari ad minis imum hominum, se etiam congruum es ipsos deputari ad motum regimen coelo rum,cum in hoc minoirent bomini viatoris diuin sub-
serviant maiestati. Et baec positio est magiserorum tam in theologia quam inpbilo ophia: quia concorspietati sim
dei ratiora plurimum eis videtur Haec ille. At teritin coelum velut prioris nabram quandam instrumoritum statuunt,& in eo sphsias situ dispo-
ni pro earum xcellentia naturisis viribus senserunt.Quas omnes xvicissam singulas ad primam comunemque mundi illam animam ieritis autem ad
spiritualem illam intelligentiam in hinc ad Deum ipsum,inctabili quodam ac obsequentissimo consensu conspirare sunt arbitrati. Item signa planetas, sydera, quicquid praeterea in coelo hoc extenso constitutum est,ut superioribus seruire, ita inferioribus xsubmissas potentias suas transfundere,via hinc subterra quaedam quas coelica gigni cernere sit: dum vi delicet corpora illa coelestia propriis lumine radiis
ac viribus, id est amati iis, materiam formarum auidissimam dispumant contemperantque, in ea semin riam introducendae formae rationem ad fiat propa a-tionem extimulant, atque ad forma susceptione plat-matori rite praeparant.Sicuti nanque haec illa, virtute praecellunt,nobilitate ac situ: itari in inferiora vires suas,ipsa transfundere superiora praestabilioraque niuersi ordo poscere videtur. benignitas creatoris voluisse perspicitur Nimirum ut qua ratione est momuens aliquod no mobile,similitera alterans sitquod
dam non alterabile, iisdem dico qualitatibus. Neque enim quod varios amant in fluxus, est ut pleri que putarunt quod qualitatis diuersae participes sint