Dionysii Sandelli Patavini De Danielis Concinae vita et scriptis Commentarius ..

61쪽

28 COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT. haberet, quo vir servidi ingenii acrius Concinam laceraret. Εκ furiosissima interim hac Mnirii apologia necessaria consecutione deduci posse plerisque visum est : illum auctorem eorum librorum esse, qui sub Copellotti & C alii nomine prodierunt: cum incredibile fere sit tam atroci crimine se obstringi voluisse , ut alieni ingenii foetus pro

pugnaret.

C A P. X., P. Pius Thomas Millante Vindicias Regni, rium scribit adυersus Disciplinam Apostolico monasticam , euius frustra Concinue adversarii proscriptionem

molliuntur.

VI x hac procella defunctus aliis ab adversarii

Concina impetitur. P. Pius Thomas Miliau. re in Neapolitano Athenaeo tunc sac. Theologiae Proselsor , ac postmodum Stabiarum Episcopus, editum a Concina opus de monastica paupertate vulgato libello perstringere conatus est. En ejus inscriptio: Fr. Pia Thomae Millante ex-Vicarii Generalis S. Mariae Sanitaris Ord. Praed. S. Theologiae misistri, o in Regia Neapolitana studiorum Uniυersitate Primarii Professoris Vindiciar Regularium in caussa monasticae paupertatis. 4. Neapoli MDCCXL. ex TypO- graphia Mutiana. Dominicanum hominem, ex editis jam e ercitationibus in plures a Romanis Pontificibus proscriptas propositiones non inclarum , mirati plerique sunt tam acriter in Concinam e Xarsisse ν

62쪽

RDAMIEL CONCIN. 29sisse,& placita Probabilistarum, quae olim irriserat, eo in opere excepisse. A Neapolitano Archiepiscopo hac de re severe fuisse reprehensum , ipsumque

postea sibi displicuisse de vulgatis Vindiciis, plerique scripserunt . Dum vero monachis gratificari contendit Millante, in invidiam maximam apud eos Venit , quorum eit ingentior numerus ; concedit enim determinatam pecuniae summam Doctoribus, caeterisque in studiis litterarum impallescentibus , reficiendi fovendique animi cauta, ignaros vero nubioque ins gnitos titulo quorumcumque bonorum usu, ac possessione dei tituit, incongruum esse dictitans :ut asini pascantur dum boves arant. Huic Millantis opusculo, in quo cum incondita eruditione admirabilis confusio rerum, perturbatioque decertat , nullum afferre responsum Concina decreverat, ceu quo sui causam nulli bi convulsam cognosceret , sed aliis exinde permotus caussis , edito apologe tico opere ea omnia solvit , quae alicujus moementi esse visa sunt. Laetus interea Millaute egit

per amicos , ut Treυοltiensium Dbemeridum scriptores cum laude sui Opus nuntiarent; unde gratiarum actiones a monachis etiam longinquis conse queretur. Hi homines , qui alioquin tam multos prae claros Italorum libros alto silentio premunt , exacerbato jam animo in Concinam propter ipsius in Bollan d; stas dissertationem , quod Millante vehementissime optabat, implevere; sed eo quidem proposito, ut acrem jam caeptam adelpho machiam ulteri u s promoverent: quemadmodum Concina, illorum artium appsi me gnarus, observavit in animadver

63쪽

3o COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT.

dicium sa). At graviora hujusmodi Vindiciis suerunt, quae plerique in Concinam excogitarunt; quo enim pii hominis conatus Dangerent Disciplinam Aposto,

Hico-monasticam ad S. Congregationem Indicis in Urbe, ut solemni decreto notaretur, detulerunt. Grave ipsi facessebat negotium ea res, qui horum tentaminum vim probe noverat. Hoc modo tot eodem tempore adversariis circumseptus jam quo se verteret, ignorabat, & gemebundus Dei, in qu unice confidebat, serventius implorabat opem. Monachi, iique pretesertim, qui Romae Sacris Congregationibus intererant, Conciniani operis proscriptionem urgebant. Ridolphius S. P. A. Magister, Concinae caetera amicitia devinctus, nihil ommisit quod horum votis optatum exitum posset afferre. Card. Annibal Albanus, cujus sub auspiciis prodiit Concinae lucubra tio, ad monachorum castra transierat. Ita fere vel inmoderatis animis ab hominum studiis excitati motus ipsa etiam sacra amicitiae & benevolentiae foedera turbant. At protegente rem Numine, post di turnum gravissimumque examen , nihil in eximio libro repertum spongia dignum; demonstratumque ἡ contra fuit a viris, ea in Congregatione praecla rissimis, monasticae paupertatis caussam ab eo fuisse Vere, ac sapienter actam.

tus Litterariarum Ephemeridum scribillator ad. 742. num 4 . sub die 27. Oetes, ris, cum Vindicias P. M uuntii nunciaret, duplex mendacium more suo protulit. Uide multum praefixum Tom. II.

64쪽

P. DANIEL CONCIN. C A P. XI. . Controversam de jejunio cuin esu carnium conjungendo binis EncFelicis Benedictus XIV. definit , quae a Concina illuserantur. DII in multa adversus Disciplinam Apsolico.

monasicam Concinae adversarii mollirentur, controversia de friuuio cum carnium mu coniungendo, cujus ortum progressumque narravimus, ad Benedicti XIV. aures tandem pervenit . qui sanioris doctrinae vindex acerrimus, custosque eximius statuit ipse eam opinationem accurate statim exinpendere , & consultationem adhibere etiam hominum doctissimorum. Post diligens hinc peractum examen , sententiam a Concina strenue adsertam probavit , illique contrariam Apostolica auctoritate confixit. Quare die xxx. Maii A. MDccxxxx I. deindit Encyclicam ad Archiepiscopos, Episcopos, caeterosque Ecclesiarum rectores, in qua ab exemtis usa ciborum quadragesimalium ob nauseam atque fastidium unicam comestionem fervandam esse sanci vit a). Quo animi gaudio Pontificium oraculum, Concina suspexerit, qua vero tristitia ejusdem adversarii exceperint, conjicere facillimum est. Ini. tio tristes moerentesque querebantur; inde commenta varia sparserunt ad Apostolicae definitionis vim eludendam. Alii eam En clicam non praeceptum,

H In Eneyestea Non ambigimau. Servandam feAien esse aenisam com sicinem, ficiis atidis hic Roma ac nos ipsi hoc anno ingentibus eaussis dispensanter expresse praescripsimus . . . conmentiam arius i qua vestism onerandam esse dualmur. Disiligod by Cooste

65쪽

sed merum consilium praeseserre dicebant: alii acu. tius atque adeo fraudolentius: continere utique praeceptum , sed hoc monachos tantum , eosque item populos obstringere, qui a quadragesimalibus cibis dispensationem assecuti fuerant. Non defuerunt etiam qui perverse confingerent: prodiisse Encylicam illam a Benedicto XIV. tamquam privato Doctore, ac propterea ab altero Pontifice abrogandam fore aliquando. Haec aliaque edita in vulgus ab irreligio. sis hominibus Concinae calcaria addiderunt ad Apostolicarum litterarum interpretationem, illustrationemque suscipiendam . Iam sere opus absolverat , quum Benedictus XIV. eorum, quae in editam a se Encylicam vulgata fuerant, certior redditus, die xx II.

ejusdem anni, aliud, quod incipit In suprema , edidit diploma in quo quinam prioris sit sensus, contra ac Apostolicae Sedi mos sit, explicat, & contumax nonnullorum ingenium reprehendit a). Nova haec laetitiae causa Concinae fuit, qui ab se iam mprimi diplomatis illustrationem, ejusdem Pontificissensibus apprime congruere ex secundo diplomate animadvertit. E re sua proinde esse duxit, hoc postremum etiam diploma illustrare , atque aliquot phrases perpendere , queis jejunii dignitas ac praestantia , & gravissimum , quod incumbit fidelibus illius religiose servandi, onus comprehenditur. Edi-

. tum

- In Eneyesica quae incipit In Suprema. Non defueνuut, qui, per hu

mauas hominibus a Christiana paen/tentia abhorrentibur duntaxat a nas luationes . sibi aliisque persuadeant , unicam potissimum comemonem servare m. cum multitudini quidem ιndiscriminatim , non vero siquiis di pensatur. Inde subiicit : Nemine excepto unicam comestionem serυandam dociaramus , oe edicimus , quemadmo dum . . . unicuique expresse praeserabimur, atque praecσιmu .

66쪽

tum est Concinae opus cum hac inscriptione : LaDisiplina antica .e modrena delia Romana Chie inrorno at scro quare funale digiuno , espressa ne' due Brevi: Non ambigimus, In suprema dei Regnante Sommo Pontefice Benedet to XIV., illustrata con siservaαioni storiche, critiche e Teologiche. 4. Vmnezia MDCCxLII. presso Simone occhi. Bonis plane avibus librum inscripsit Dominico Pa lanaeo, Card. illi amplissimo ac spectatissimo , inque Reipublicae Christianae gravissimis, maximisque negotiis cognito , atque inprimis probato ; qui licet antea, modestiae caussa, operum inscriptiones recusasset hominum praeelarissimorum, Concinae tamen pietate, insignique doctrina permotus , miratusque etiam quam maxime ejusdem zelum in dedicatoria epistola ad se transmissa , ut suis sub auspiciis prodiret Concinianus liber, ultro concessit a . Nec habuit unde poeniteret tantae humanitatis ; probatus est enim cum a multis egregiis viris, tum praecipue ab ipso Christi Vicario insigni elogio perornatus: Concina vero fibi optime consuluit ; nam moec. nas pius atque doctissimus, praescius omnino eum a divina providentia ad maximos pro Christiana Republica subeundos labores fore delectum, illius

patrocinium suscepit, A pro re nata sustinuit inui.

67쪽

34 COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT. , CAP. XII. De Probabilismi &Rigorismi Historia a Concinafripra , deque iis, qua editionem praecesserunt. EXpediti modo a minoris momenti rebus, potiorem Conciniante historiae partem ingredi inur, de Probabili i Rigori i Historia, deque iis, quae hujus editionem praecesserunt, dicturi. Qui Concinam id operis suscepisse volunt ad inclytae Societati Iesu insignem conflandam invidiam, ii maximam ipsi , & quod pluris refert , veritati injuriam faciunt. Quamquam porro aliud consilii, atque propositi Concinae fuisse jam egregii Scriptores, atque inprimis Paruααius, demonstrarint, ju.vabit tamen rem ab initio repetere, variosque per censere casus, quorum notitiam eo gratius lectores excepturo confidimus, quod eos nemo hactenus mandaverit monumentis litterarum . dui itaque

Proba.ilimi Hisoriam a s Concina in vulgus emissam dolent, ii sibi caussam imputare debent, duri

ipsi tam atrociter atque indigne insultarunt. Ca. pelloxtus .atque C alius, ea in Disserιatione The Iogico-morali - tritica , quam in Mantegatium & --νaxorium editam diximus, longa oratione de. probωbilitate reflexa, atque directa sermonem fecerant. Concina dissertationis hujusce impugnator, atque eversor eandem quoque probabilitatis doctrinam versare voluit; at levi tantum calamo, nam fusiorem orationem ab instituto suo habebat alienam. P. Herocules Montius, furiossis Concinae adversarius ,&duο-

68쪽

P. D A N I E L. CONCIN. 33rum illorum presbyterorum vindex, uti caetera, sic etiam traditam a Concina probabilitatis notionem petulantibus verbis reprehendit, eumque monuit , ut Copeliotium, Gublium, Segnerium, Camargum ,

Elixaldam adiret, si de probabilismo loqui, aut scribere ulterius vellet sa). Qua hominis petulantia Concina provocatuς, totis viribus, jugique studio in

doctrinam de probabilitate incubuit,diurna noctu naque manu indicatos sibi ab Montis scriptores veliniando, unde suarum vigiliarum fructum modestissi mo admonitori posset ostendere. Quare septem circiter mensium spatio librum non parvi voluminis consecit ita inscriptum: La Morale Evangelica cou-unente i punii fondamentali' quem titulum postea sustulit ea propter, quae modo narrabimus H. Itaque complerum , absolutumque opuς hujusmodi suae Congregationis Vicario Generali de more obtulit, ut

Theologorum ordinis suffragio probatum in lucem posset emitti. Ab eodem Vicario delectus est ope. ris censor Vir Cl. P. Io: Bernardus Maria de Rubeis , qui ' tamen de mandatam provinciam ab se procul rejecit. Hujus exemplum alii secuti nemo est inventus, qui censoris personam sustinere volue-E a rit;

69쪽

3ε COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT.rit; nondum enim pulvere excussio , timebant se. rique rebus suis, & PP. Societatis plus aequo verebantur. Ita Concina ab iis desertas, in quibus confidebat quam maxime , haesit aliquamdiu dolens &anceps quid ageret. Tandem rem totam communicavit cum sui amicissimo P. Iosepho Augustino

Ursio, quem S. P. A. Magistrum, ac demum Cardinalem vidimus ; qui , opem ferente Caes. Nereo COUnio , Dominicanae Familiae protectore , censorem deligendum curavit P. Fortunatum Tambur num , qui & ipse sacra purpura ornatus est . Hio vero, accuratissime Concinae libro discuta , granda suffragium pro editione consecit. At rebus postmodum diligentius consideratis, incommodum Urso atque Corsnio est visum a consueto more reced re Itaque Corsnius MS. ad supremum ordinis Praed. Praesulem detulit , rogans vir de eodem optime meritus, ut Theologorum judicio subjiceretur,& eeleriter illius edendi facultas Concinae fieret. De signati illico censores fuerunt PP. Thomas Augustinus Rieebinius, tum Generalis sui ordinis, at vocant , assistens, & modo S. P. A. Magister , ac Pius Thomas SYhiara, Bibliothecarius Casanatensis nunc vero Sacrae Indicis Congregationi a secretis. Hi

ultra annum unum opus perscrutati mutarunt plara, multa vero pro communi genio resecarunt. Concina interim sui operis edendi facultatem ad grae. cas kalendas sibi videns differri, per epistolam censores admonuit: paratum esse se autographum praelo committere : mirari admodum in tam longum tempus exirhai censorium suffragium : id si ultra differrent, traditurum se opus homini legibus or-

70쪽

R DANIEL. CONC. 3 dinis minime subjecto, cujus sub nomine statim prodiisset. Hisce obfirmati animi sensibus perculsi praedicti censores, Operis apographum una cum ad prinhatione, & Generalis Praesidis facultate , Venetias ad

fidei duaesitorem miserunt, ipsum hortati , ne idem amplius Concinae traderet, sed partes identidem tu inpedi taret typographo praelo subjiciendas verebam

tur enim , & jure quidem , ne tot lituris vari tionibusque detectis, aliud iniret consilii, ut bono plane omine evenit: nam fidei Quaesitor , vel nulla sive consilii, sive precis habita ratione, integrum N S. in manus typographi conjecit . Concina ex diutina mora suspicatus id, quod revera acciderar, librum suum a typographo citra dissicultatem ullam obtinuit caepitque evolvere, as, praeter . plura , quae ingenti admiratione detruncata conspqxit , ipsam quoque inscriptionem in hanc commutatam vidit: Giusti axione di F. Daniele Cqnciua . Quo praepostero titulo ,infamiae minime vacu9, commotus censores saepius. enixe rogavit, ut illum expungerent, alterumque pro arbitrio subrogarent. At rem, alioquin aequissimam, frustrat diu multumque deprecabatur;

ad namque respons accipiebat; vulgare opus desii-neret, si inscriptio aisplice t. Tunc non amplius dubitans, liguli i qu muta hist in secultate sibi a Prae. side pro illius editione facta legeretur aliarumque

mutationcm rerum e sprum arbitrio contigisse, piaculum nullum sore censuit , si aliquanto etiam sibi

indulgeret, plenam . . persectamque texeret apologiam. Versa vix proinde Iucubrationem denuo, iisque deletis , quae consilio non optimo immutata fuerant , & restitutis , quae pari erasit momento expum