장음표시 사용
91쪽
33 COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT. quo Pontifex declarabat : mentem fui fuisse dumi xat , ut PP. Congregσσionis L .cii Concinae signim carent: nolis se amplius noυas in Ghetium se Sati.
vi talem feriptiones, ac velle omnino , ut concert
tio inter ipses exorra Aniretur. Caeterum posse Conc nam ipsum, caeter que Dominicanae Familiae alumnos Probabiliorismi doctrinam ramquam plausbiliorem atque fecuriorem docere, ac propugnare. Quos animi
sui sensus Cardinali jussit Pontifex, ut Ripollio aperiret quemadmodum constat ex ejusdem Corsnii epistolio , quod heic evulgamus , ne quis fidem nostram desideret sa). Jesultae porro totius machin tionis auctores, sive quod indictum Concinae praeceptum , quo non obscure sibi ipsis quoque silemtium indicebatur, ignorarent, quod non ita facile admiserim , sive quod verius fortasse suerit, se nescire dissimulantes, ut Concinam acrius vexarent,
Historiam Probabili i π Rigorismi impugnare per
rexerunt, ut post expositam concertationem P. Ben-
ii, dissertationis cujusdam caussa excitatam, expO
nicano debba tralasciare ae linguare, di ferisera, o di difendere iadestrina det Probabitiori ο el'ὰ ta otia plausibilo e pia sicura. Vuia pertanto Nostro signore eia di eis Da Paternitis Reυerendis. renda int si turri quel suta Religiosi, His orerebie dei quasi fosso perυenuto ii mimo suo ordine, cia per aetro reseris firmo Iolamente quanto vii feritii detri ai Iona ec. Epistolii hujusce exemplar Concinae misit
92쪽
FIsoria Di sertationis editae a P. BernardinσBengi S. I. in fus reservatos Veneta Diaeis feos ἰ adυersus quam Contina Epistolas Theologico . morales scribir. ANtequam postremos eosque validiore ζ PP. So. cietatis in Probabilismi ct Rigorismi Histo,
Fiam conatus memorem , celeberrimae modo concertationis historiam hoc loci exordiar,&prosequar, in qua quid utique soror, animusque Iesaitarum ia
oncinam ferox sane ac truculentus , excogita Uerit , quam verissime fieri poterit , aperiam . Dabit mihi propterea lector hanc veniam , ut priore illaeoncertatione paululum dimissa, ab eaque digressus, ea heic percenseam, quae Beatianae dissertationis causia contigerunt; ne nimium quam licet,chronologi co neglecto ordine rellam, vagari atque excurrere ubdear incertus. Id quod fidentius etiam libentiusque exequor, ut legentium animi, Probabili i & Ri. gorymi nominum jam fortasse pertaesi , novae con- Iroversiae expositione recreentur , si tamen citra indignationem audiri, legique ea possunt, quae contra omnes Ecclesiae sanctiones, castioris ethices dogmata, ae Christianae charitatis regulas peracta sunt. Amariorem sane calamum expostulare videtur series res rum narrandarum: sed temperabo mihi ac modum statuam, ne in idem, quod Concinae inimicis saepius exprobraturus sum , incidam vitium procacitatis. Itaque A. MDCCXLIII. , eodem scilicet tempore ,
93쪽
ω COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT. quo bellum Concinam inter & Iesultas ob βum dragesimam Appellantem & Probabili i Historiis servebat, P. Bernardinus Benrius. Venetus Iesulta dis sertationem edidit ita inscriptam: Di seriatio in Casus referυatos Veneta Dioecesos. Venetiis typis La Zaroni MDccx LIII. in 4. ac in 8. Casu in VIII. hisce conceptum verbis: quaelibet impudicitia eum monialibus facta, vel quocumque modo attentata, eX planat rus Bentius, inter alia huiusmodi quartitum tibi proposuit: an refer artoue inciatur ,i qui eum mniali peragat, vel attenter actus subimpudicos de δε υenialex, v. g. vellicare genas, mammillas tangere, o solum eae pravo assectu vel ex prava intentione mortales ; cui ita satisfecit. R. Negative : nam iuxta nostram re
gulam octavam, nonnisis peccata per externam mari-riam mortalia referυantur. Fere per annum Concinam latuit isthaec dissertatio. At quia enormis haec& scandali plena sententia offenderat multas , ita non defuere qui illius quaererent oppugnatorem. Duo ex Capuccinorum familia Patres Hieronymus a Castro Franco, & Felix a Venetiis eam dissertationem ad Concinam detulerunt, ut laetam a Bentio castitatem de senderet. Concina tunc temporis & sacris distentus concionibus, & Christianae Theol giae , in quam toto pectore incumbebat , elabo randae intentus, se tum illorum votis satisfacere haud posse respondit o facturum autem p
stea, cum opportuniorem occasionem , ac tempus
necessarium habuisset. Interim P. Fulgentius Cuni-liatus Ord. Praed. , eximiae pietatis & doctrinaeTh.eologus, Bentium admonere decrevit probavitque Concina pii hominis consilium . Usus e it autem ad id
94쪽
opera Canonici Oher; qui per epistolam Benitum hortatus,est, ut se traditam in Casus VIII. expia natione doctrinam i vel revocarer, Zntequam scanda tum ulterius cresceret, v*l, quod erat iactu iacit, limum , ea sublata. pagi ha , aliam in ejus locum lassiceret. Sed frustra. Benrim propositi tenax tantum abfuit a pii admonitoris consilio excipiendo , ut potius, die 4. Januarii A. MDCCx LIV. data ad eumdem epistola, tementiam suam defendere conatus fili sa) eosque repreheoderit qui contra senis tirent. Ubi malum serpere quotidie latius & ipsa patientia corroborari Benrii doctrinam Concina sensit, non diu dii tulit Bentianae dissertationis refutationem. Itaque duas latinas epistolas ita inscriptas edidit: Epistolae Theologico-morales ad Illustrissimum. R erendissimum N. N. ad ius librum inscii.
pium: Dissertatio in Casus reservatos Venetae Dice-ceseos. 4. Veneriis MDCCXLI v. In quibus valido Sc
95쪽
σ2 COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT. vehementi stylo, quemadmodum opus erat, cum roeensitam Bentii scujus tamen nomen silentio pressit doctrinam, cum alia singularia placita ejusdem diu cussit, & magno pondere momentorum Theologico. rum egregie perstrinxit. Summo proborum omnium favore exceptae suere hujusmodi epistolae , & non multo post cum Romae tum Lucae,& Venetiis do. nuo editae sunt. Concina deinde de tradita a Bentio doctrina Iosephum Augustinum insum, tum Sac. Congregationi Indicis a secretis, certiorem fecit. Ursus idem cum Benedicto XIV. communicavit ,
qui dictis ejus vix fidem habens jussit, ut Bentiana dissertatio epistolarum fasciculo, quo Apostolicae Sedis ad Venetorum Rempublicam ablegati epistolae
concluduntur, adjungeretur. Tum vero, ea non .
ne animi moerore perlecta, iussit ut eadem ad sacram S. Ossicii Congregationem deserretur, unde , opportuno facto examine, damnaretur. Fama inde Bentianae doctrinae ubique vulgata, obstupuerunt plerique, qui hujusmodi doctrina instauratam quodammodo sectam videbant ea longe deteriorem, quam quae olim inter Anabaptisas exorra fuit , quorum non pauci et si erimendum poena putaverint, nota tamen crimine absolverunt juvenem illum , quem alii, coacto conventu, excommunicationi subjiciendum arbitrabantur , quod manus in simum virgini k sibi desponsatae injecisset a) . Harum rerum Jesultae minime ignari in iis circumstantiis aristes omnes in sui praesidium vocarunt . Incredibile dictu est quot quantaque in Concinam per domos infimorum atque nobilium dictitaverint. Nullum con
96쪽
em, P. DANIEL CONCIN. 63vicii genus fuit, quod in illum non expueret eorum sacer furor. Graviora postmodum meditati, P. Millarium, Iesultam Venetiis agentem , & magnae existimationis hominem, totius coniurationis executorem delegerunt. Hic suorum sociorum adhortatio. nibus compulsus ad Marcum Fusarenum, Virum amplissimum , atque unum e Patavinae Academiae Triumviris, se contulit, eique significavit: Bentium Veneti Patriarchae jussu dissertationem illam, cuius caussa tot rumores audiebantur, adlaborasse r hane ipsum met Praesulem suo probasse suffragio, ac Parochis commendasse, ut id ipsum saperent omnes. Marcus Fufia enus, homo cetera oculatissimus, hominis pietatis & doctrinae fa notissimi oratione commotus, i hamum voravit. Villarius tum ubi se verba non inutiliter secisse novit , Fusarenum acrius in sententiam suam traducere sensim perrexit, atque in Concinam incitare : hunc scilicet Beniti disser. rationis oppugnatione se factiosum hominem , tumultuarium, ac publicae quietis perturbatorem manifestasse ; ceu qui probatum a tanto Praesule opus adeo insolenter exagitasset: optimum propterea si-hi consilium videri Fui camis suggessit, si Concinianas epistolas, in admissi ab illarum auctore criminis poenam, sua auctoritate supprimendas curasset, quaecumque demum caussae ratio esset habenda. His omnibus plenam adhibens fidem Fuscarenus publico in Magistratu sociis suis Concinae epistolarum suppressionem commendavit non modo, sed pro ea obtinenda gravissime, ut solebat, disseruit. At obstitit ipsi Pa ualuus, alter rei litterariae curator, qui historiam omnem jam antea probe cognoverat. Tum
97쪽
M COMMENT. DE VIT. ΕΤ SCRIPT. Concina Pa ualigi nomine atque consilio ad Fufem
renum accessit, totamque seriem rerum ipsi accuratissime exposuit. Acris ingenii Senator tum iis , quae a P qualigo audierat , tum Concinae narratione edoctus, a sententia discelsit, seque a Villario belle captum atque deceptum fassus est. Quod exinde non sine animi stupore narrare solitus fuit, vix oculis credere suis affirmans e religiosum hominem , quem magni semper fecerat, tam fidenter ad sibi illudendum accessisse . Quae quidem omnia tum a Fusareno ipso, aliisque gravissimis viris narrata saepius iis , qui tunc temporis Venetiis aderant, non erit cur Jesultae in dubium vocent. Quamquam haec omnia, atque alia omni suspicione falsi, dubioque eximunt ea , quae Iesu itas postmodum in Bentii defensionem , & Concinae dedecus i perfecisse constat. Haec vero, aliaque in Concinam en- tamina , Sc jugis vociferatio Iesu itarum notiorem controversiam effecerant Dicteria , jurgia & injuriae in Concinam iisque eo creverant, ut in triviis,
in symposiis , aliisque locis religioso viro malediceretur , nulliusque rei haberetur mentio frequemtior, quam an tangere mammillas monialium , earumque vellicare genas lethale crimen esset habendum. Plerique quaestionis minime sollicit, seu . verius ignari hascei vociferationes joco' excipiebant :alii pro aris & socis Iesultarum doctrinami sustinebant , & Concinam omni genere .conviciorum onerabant: alii denique politico supercilio agitatae concertationis exitum expectare visi' sunt : pr
bi vero piique viri lugere ac tristari. Iesu itae Roma ubi scilicet sortioribus erat opus patronis
98쪽
: P. DAN L. CONCIN. 6seu Istentes palam Bentii vindicias sumserunt, S. R. E. Cardinalibus, & sacrarum Congregationum Consultoribus scriptione oblata, in qua Concina atra bile, di furore percitus traducebatur . Testimonia insuper ac suffragia Dominicanorum Auctorum ostentabant, ut imperitis rerum Bentii doctrinam Domini canis communem esse venditarent . At ubi rem ad triarios redactam , & Bentium ab enormi errore excusari haud posse comperere , fati praescii, Concinae quoque Theologico . morales epistolas tanquam livore plenas, ad sacram Congregationem, nigro theta notandas, detulerunt. Tum iis, quorum intererat sententiam serre , omni vi atque calliditate persuadere conati sunt: optimum ea in re remedium esse, Concinianas quoque epistolas proscribere, atque utrique parti exinde silentium imponere . Dum haec molirentur, 3c inani spe Concinianarum epistolarum
damnationis animos solarentur multorum fere trepidantium, die I 6. Aprilis A. MDCCx LIV. soleminni Congregationis sanctissimae Inquisitionis decreto,
Beniti dissertatio carbone notatur, tanquam comtinens propositiones re ective falsas , male fonantes, scandalinas τ' piarum aurium ossensivas. Quo decreto pariter Summus Pontifex damnavit quascum qu
scriptiones sive jam editas, sive prodituras in Ben-rii defensionem a . Adeo tanto Pontifici cordi erat, I ut
99쪽
66 COMMENT. DE VIM ET SCRIPT. ut foeda doctrina uno ictu periret. Neque satis h sce consultum putans scandalo, quod intulerat Ben-rii dissertatio, voluit Ponti sex, ut hujus auctor publico scripto palinodiam caneret, quod celerrime ,& libentissime etiam, ut accepimus, praestitit a . Hunc deinde, quem Venetus Patriarcha sua in Dic cesi sacras Fidelium ex homologeses excipiendi a ctoritate privaverat, Jesui tete , inito concilio, Pata
vium ablegarunt. Publicato exinde Venetiis Apostolico decreto, quo Bentii dissertatio damnabatur, quaenam confusio pudorque PP. Societatis , eorum
que studiosos incesserit , facile quivis intelliget:
tot enim in Concinam declamationes curiosos quos que summam in expectationem adduxerant, quisnam exitus controversiae esset futurus. Major pars, quid
enutiret, ignorabat: nonnulli Pontificem studio par. tium laborasse impie blasphemarunt: alii alia, quae
reserre non vacat, excogitarunt. Rumores tam ea
sedare, ac extinguere lesultae percupidi, a rei Litte
a cum in mbo Libello, mi ritutus est: Di Drtatio in Casus Reservatos Ve
netae Dioeceseos , impresso Venetiis A. MDCCx Lili. nonnutia mihi exciderint, quae audio mulcorum aures osseudisse, quaque ego re --Itas consili ara probanda non esse is eo, ex anami mei sententia re-
, γ' retracto propositionem qua assertit: vellicare genas & mammilistas tangere momalium esse actus subimpudicos, de se veniales Misium ex pravo affectu, vel ex prava intentione mortales, tanquam rem falsam , male ouantem., piarum aurium offensioam G scandalinam. In ver riclaro me improbando Decialiter recensitam propositιonem nolle alias a me in eo libella Ierimas probare , si quas minus Mure, υσι minus opportune Icriptas prudens uctor depresenderit ; sed ea omnia superiorum iudicio, ac determinationi S. R. E. ειυerenter Dbiicio, paratus reυocare improbare quaecumque ab ea re. probanἔμr .
100쪽
P. DANIEL. CONCIM. ε rariae curatoribus , agentibus quam maxime eorum patronis, obtinuerunt , ut tam proscriptae differt tionis, quam Concinae epistolarum publica vetaretur alienatio. At hoc levis momenti fuit: nam Comcinianae epistolae privatim quotidie divendebantur. Iustam praeterea typographis ne easdem denuo cu
derent ; sed cum hoc Archi bibliopolae suggestio
potius, quam rei litterariae curatorum mandatum haberetur , post tres menses , caute tamen, praelo
subjectae sunt. Qua vero religione PP. nonnulli So. cietatis Romanorum judicum adversus Bentium senistentiam exceperint , ex multiplicibus scriptionibus constabit, quas percenseam , postquam nonnulla de satyra, a P. Scarponio edita, protulero.
C A P. XVI. De P. Scarponii S. I. sura, studi scio inscripta,
atque adversus Concinam aliosque vulgata. AN tequam bene multas nonnullorum PP. Soci talis Jesu satyricas scriptiones percenseam , quas in proscriptae Bernardini Bentii doctrinae vinis dicias evulgarunt , liceat mihi nonnulla dicere de satyra illa , fudi cio dicta , quae manu exarara ad manus multorum pervenit, & plerosque excitavit ad tantae acerbitatis in velligationem. Igitur satyrici huiusce poematii vulgandi caussa haec fuit. Menisse sextili A. MDccx LIII. duputationem Theologico- moralem habuit in Seminario Perusino P. Poezettius, ex ordine Servon B. M. V. Theologus. P. Archibugi rius, monachus Camaldulensis , quum ad eam dispu-I a ta