장음표시 사용
81쪽
quid demum aut Carrattino reponeret , aut Vulgaret, impetrarunt. Silentii praeceptum sibi a supremo Ordinis Praed. Praesule indicti eo, quo par erat, obsequio Concina evcepit : indoluit tamen vehementer ab iis, quos verse germanaeque paupertatis tutores agnoscebat, nullo suo in libro deprehenso vitio, sed contradicentium tantum habita ratione , sibi silentium imponi, atque aditum obstrui ad sui vindicias evulgandas. Caeterum ne quid damni caussae accederet, a Pontifice deinceps suae elucubrationis edendae facultatem assecutus est, ut suo loco dicemus.
De primis Iaeob. Sanuit alis, Nicolai Ghetii, Francisci Ant. Zachariae re aliopum Iinuitarum,Historiam Probabili sint I Rigoris mi mollitionibus, deque Vincentis Μariae Dinellii re Danielis . . Concinae in isos responso. Uamquam P P.Societatis, uti jam diximus, Proba.bit mi 3c Rigori i Historiam initio aspernari
viderentur, aegerrime tamen ferebant adeo
avide ab Italis aliisque populis exceptam, ac lauda ram fuisse. Clericos primum permultos, aliosque sibi devinctissimos ab illius lectione avocare conati sunt tam indigna in Concinam evomentes, ac si esset actum de libris Calυini, Lutheri, aliorumque majo rum gentium Haereticorum. Inde pium , doctumque Feliriae Sacerdotem, Ridolphium agnomine, ab illius latio donandae consilio abi terruerunt quemadmodum ex epistola cujusdam sacerdotis, Ridolpbii nomine ad Si.
82쪽
R DANIEL. CONC. 49 Simonem Orebium , honestissimum typographum , scripta clare dignoscitur aj. Erat tamen major Historiae illius dignitas ac pondus , quam ut inanibus vocibus, aut multiplici injecto terrore ejus praestantia labefactari, atque extingui posset. Quae eum P P. Societatis optime nossent, non diu differendam judicarunt operis impugnationem , quae sibi tanto. pere displicebat. Primus in hanc Historiam stylum acuit P. Jacobus Sanvitatis , qui malo sane consilio sese certamini immiscere voluit, cui ea aetate sustinendo erat omnium infirmissimus. Post varia incassum tentata , ut Venetiis quendam libellum
edere posset nam ejus socii infirmitatis hominis
apprime gnari id impediverant Lucae tandem eum decem circiter soliis comprehensum A. MDccxLI v. in
vulgus edidit, ita inscriptum: Giustificanione di piis
personavi, e di oirri fometri rarauardeυoli controte accuse disseminare a loro pregiudixis. Non est cur
de huiusce libri pretio ipseῖdifferam; cum plurimi
jam scriptores meridiana luce clarius monstraverint
tum libelli hujusce senis ineptias, tum caeterorum
a) . . . ouando υede ij p. concina L presto a νiveriris in mio nome , e Ibni Martii che ii sig. Ridolfi , A quate aυeυa cominciato , anetiera inaurino nella straatietione in latino deIla Storia dei Probabilismo per uso delia Germania, ὸ flato ne' passati glorui eostretio a I penderia da questi diae Gesmii ran mille minaceis; einiuia il ρουπ nomo, cia fi trava an poco boona fortuna , ha λυuto promettere di non ava retas neVopera intramina. Tanto esto mi ba eommesso di far in-rendere at P. Concina, da mi ebbe da quakia tempo ia faeoliis di tradiarre la deita Storia. Felire ii a 6. Giugno I 44. 4lae cum ita sint, mirum videtur, neminem e Dominicana Familia hactenus id oneris suscepisse. ineurrit tamen ipse Concina hisce impedimentis, suae Historiae compendio consecto, atque praemisso Tomo II. Apparatus ad Chrisianam Neologiam. Caeterum hujusce versionis . opimo occupaverat ea aetate plurimos, quorum alii brevi proditu.
ram , alii saetam vulgarunt ; veluti auctor Elegiae , quam edidi. mus, in laudem ejusdem Historiae. Diuiti oti by Cooste
83쪽
IO COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT.
quos deinde adversus Concinam scripsit. Certe ubique ratiocinatur adeo frigide, jejune atque insulse, ut non dicam ullam eruditionem acumenve , sed nec sensum quidem communem habuisse videatur. Quare Probabilistarum causa minime bona hujus patroni inscitia deterior est facta : quidquid con tra dictitaverit P. Franciscus Antonius Zaccharias, qui miserrimos .Sanvitalis libros sua illa in Litteris. ria Historia ubique praedicat & extollit. Quanquam
porro plerique Sanvitalis summopere miserarentur ejusque exactam aetatem in erratorum Iantorum partem vocarent, stylum . tamen ejus sere omnes damnarunt, quo Concinam est insectatus, summam. que in invidiam adducere conatus test; mutuando
ab aliis scriptoribus quidquid malignitatis, atque
invidiae nancisci potuit. In Sanυitalem sermonem edidit P. Vincentius Maria Dinellius O. P., elegi co carmine compositum, δc prolixis enarrationibus illustratum, atque ita inscriptum : De uerelas Probabilistarum ad Danielem Concinam. 4. Veronae vere Lucae MDC cx Liri In quo sermone Dinellius elegant et & solide Concinianae Historiae praestantiam celebrat,& Sanυitalis libelli patefacit insulsitatem, atque mendacia. Sanυitalis seripsit alterum libellum cui titulum indidit: Querele della Giustifcaeiune, i nquo cum ipsi incumberet Diuellio respondere, totus fuit in Concinae fama dissipanda, injurias & mendacia recoquendo, quae Millante & Carrairinus furore perciti in eumdem Concinam evomuerant. Dionellius illico fecundum Sermonem in eumdem Vulgavit ;Concina vero sui apologiam texuit cum hoc titulo: Oserυaxioni critiche morali in dis a della Storia
84쪽
R DANIEL. COM CIM. P ma dei Probabili Odel Rigori o contro ii libror:, inritolator Giusti fieagione di pili personaggi ed altri. 2ggetti ragguardevoli ec. Quod opus apologeticumr Anno MDCCxLI v. a se compolitum , nonnisi in .
a sequenti evulgavit, compulsus jactationibus Jesui-x tarum, qui silentium ejus operis dissicultatem in- a terpretabantur . Quanquam igitur Sanυitalis libel- ω li Probabilistarum caussae magis ac magis despera-it tionem suaderent, doctique homines illos ubique et risu ac jocis excepissent, Jesultae tamen, ita ut ipsis et mos est, in communis caussie defensionem ipsis, etiam utebantur ad eam promendam vocem , quam, docti viri nihili faciunt: iam responsum est. At cum, haec vox non ita pronis auribus exciperetur , uti prudentes viros posset decipere , sortiores militest excitarunt, quorum legionem jam praenuntiaverat, P. Monitur. Inter hosce milites ad instructissimam. Probabilismi Rigorismi Historiae machinam diruen- . dam designatos, primo loco occurrit P. Nicolaus Gherius, elegantis ingenii vir, atque editis aliis libris inlustris . Hic Deeimen supplementorum ad labora. vit, queis Probabilimi H storia sibi indigere vi saest. Post absolutum duorum sere annorum tempore opus, obtentamque a Praeside sua: Societatis il- Iius evulgandi facultatem, secundum praescripta Fidei Quaesitori Mediolani, ubi cudendum erat, pro illius etiam adprobatione obtinenda traditum est; ab eoque delecto censore adprobatur. At inopinato Fudet Quaesitor primo Ghetiani libri titulum , inde censoris sitffragium, postremo autographum Operisae supremis in Urbe Judicibus Romam jubetur
transmittere. Ghetius ex rei novitate rem male sib
85쪽
sa COMMENT. DE VIT. ET seRIPT.bi parari ominatus, opus suum recuperare satius duxit,& Lucam mittere ad Ioannem Dominicum Mansium, celeberrimum nostrae aetatis probabilistam; quo agente Ghetii opus praelo subjicitur. Sed vix inchoata editio intercipitur. Cuius rei in caussa fuit Joannes Lamius, vir velint nolint ejus Adversarii, doctissimus, atque editis libris in tota liti rarum Republica celeberrimus; conscius enim ipse felle imbutam scriptionem adversus se, a Societatis homine compositam e Lucensibus typis prodituram, gravissimam ad Generalem Praesulem Societatis Iesu epistolam dedit, in eaque ipsi in memoriam revocavit: plures e cae tu , quem moderabatur , acerbitate plenis scriptionibus innocuos, virtuteque prae-
flantes viros vexare ac proscindere : horum arro.
gantiam grande societati damnum inserre , cui occurrere, dum poterat, necessario debebat: quod si id facere negligat , doctos prudentesque viros in eam ituros sententiam : famosos libellos totius So-eietatis suffragio comprobari ; ac propterea privatorum hominum deliramentis totam faedari Societatem . Ossiciosissime respondit Lamio Praela I Societatis: acturum nempe se, ne quid in ipsum a suis
exaratum Lucae prodeat. Verbis praeter morem rem
spondit eventus: nam ipso Praesule intercedente, Lucensis Magi stratus proditurae adversus Lamium satyrae vulgationem inhibuit quam quoque sertunam expertus est Gherii liber in Concinam, cujus ea in epistola Lamius opportune meminerat. Avpost mensem , nitentibus quam maxime Gherii P. tronis , quos hic casus vehementer afflixerat, editio rursum incoepta est, ea adjecta conditione, ut pa
86쪽
R DAMIEL. CONCIN. 33ginae statim ac e praelo exibant, Romam corrigendae, castigandaeque mitterentur. Quibus persectis, vulgatum est cum hoc titulo: Sanio di supplementi Teol gici morali critici , di cui abbifogna la Storia dei Proba.hilismo e Rigorismo. In Lucca MDCCXLI v. Opus hoc septem dialogos continet, in quibus equites duo Philander atque Eudoxius colloquuntur; quos Probabili i re Rigorismi Historia perterrefactos Ghetius
solatur, & bono esse animo jubet. Quum vero ipse Concinianae Historiae confutationem magnae mo.
lis opus esse novisset, hac illhacque propterea excurrens, in non magni momenti rebus moratur, Aminuta vellicando , ommissa discussione rerum gravissimarum, Historiae illius dignitatem atque inconcussam fidem prodit evidentissime. Concina , Apostolici muneris caussa Romam properans, Lucam pervenit eo ferme tempore, quo absoluta suerat horum dialogorum editio ; cujus etiam circumstantias habuit eo loci perspectas. Comparatum horum exemplum secum Florentiam detulit, atque in coenobio S. Marci non ultra duas hebdomadas commoratus iisdem responsionem paravit. Quamvis enim sui Historiam nullo in capite a Ghetio labefacta. tam facile deprehendisset, verebatur tamen ne elegans , & captiosa forma scriptionis multos decipe.
ret, ut saepe contingit. Gberius tamen patrocinatores excitaverat suos, ut Concinae apologiae editionem
impedirent. Verum ii, qui librorum editioni praesunt, tentaminis iniquitate comperta, ultro libri vulgatio nem concesserunt sa). Itaque Venetiis A. MDccxLv.
editum est, cum hujusmodi inscriptione: Efame Tem
87쪽
34 COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT.
Iogico dei Libro ivtitolato : Saggio di Supplementi Teologici morali critici, di cui abbis gna la Storia dei Probabilismo e Rigorismo &c. flampato in Luc-
ea I anno I 44. LI R. P. Nicon Ghegat. In Pesaro Venetiis MDccxLv. appresso Nicola Gavelli. Ita quo apologetico opere Concina adversarii sui potiora momenta discussit, suamque Historiam vindicavit sa)- At nimia celeritate usus nonnulla
praetermisit, quae Ghetio cavillandi materiem praebuerunt is Quamvis porro optaverim , ut Concina longiori examine Ghelii dialogos excussisset summam tamen ejus ingenii promtitudinem, animique praesentiam maxime suspicio, quo Gbetii librum, diuturna opera, ac duorum sere annorum labore confectum, nervose exagitavit tredecim spatio di rum , quemadmodum sancte assirmarunt Florantini Monasterii Patres , quorum testimonium plus fidei habiturum puto, quam Ghetii sociorumque ejus admirationem. Ut vero P P.Societatis cuncta, quae Coneina in Historiae suae defensionem vulgaturus esset, oppugnare acerbissime constituerant, sic non ita mulisto post editos duos. illos, quos memoravimus, libros, pugnam redintegrarunt. Iacobus Samital , quamvis satis a Concina exagitatus , tamen magisterii nescius, libellum alterum scripsit, cui hunc titulum indidit: Diegaesone breυe e sincera di aDeune proposiαioni inferire neva Giuitificaetione di pia personaggi, e r posta alis Osserva gioni criti the oe
88쪽
R DAN IEL. CONCIN. II morali. In Lucca MDCCXLV. per Giusippe Salani, e Vinceneto Giuntini. In hoc paucarum paginarum
libello senex iste sibi per omnia similis, si stylum
excipias, quo amarissimo utitur solita absurda, nenias Sc ineptias ita congessit, ut fere totus ad lectorum solatium esset heic exscribendus. Sed ultra quam nostri muneris esset, peregisse arbitramur, illius integro titulo recitato: quam rationem servabimus ubicunque Sanvitalis scriptionum mentio habebitur. Atque haec quidem adversus primum apologeticum Concinae opus. Alterum vero duo oppugnarunt ejusdem Societatis homines; quorum
primus ita librum inscripsit. inferυazioni fora i
primi eapitoli deIι' Esame ec. Bastia presso Fram cesto Romanetli. Hujus auctor est P. Franciscus Antonius Zaecheri, vulgo Zacharia, vir, ut amici ejus credunt, doctissimus, ut vero libri ejus testantur, minorum gentium scriptor. Hic Genuae degens quinque solum Conciniani Examinis capita in exa. men vocare se potuisse scribit, quum per noctem unam illius exemplum penes se tantum habere potuerit. Sit fides penes auctorem. Qua immodestia libellus hic, qui vere tenebrarum opus dici potest, exaratus sit, dicere supervacuum fuerit, quum nemini maledicentia scriptoris ignota sit, 3c scribendi in sui ad.
versarios aculeata consuetudo. Quo vero pondere momentorum Concinam aggrediatur, ejus in rebus Theologicis innocentia, a clari nominis scriptoribus patefacta, me plura dicere non sinit. Alterius autem libelli in idem Examen editi auctor est P. Nicolaus Gherius, qui nonnulla a Concina praetermissa , aut levi tantum calamo indicata, recoxit atque ampli-
89쪽
ficavit in opere , cujus haec est inscriptio: Rissessioni fuli' Elam e Teologico ec. proposse at M. R. P. F. Daniello Concina da Nicon Ghegeti delia C. di Gm . Lucca per i Marescandoli MDccxLv. Quamvis porro Gbetius liberius interdum, quam libero atque ingenuo homine dignum sit, excurrat, atque extra veritatis septa vagetur , mitius tamen atque humanius, quam caeteri, Concinam excipit. Ipse tamen , & quod magis ridiculum est , Sanυ italis quoque, tantopere suas in Concinam iactarunt scriptiones, ut quasi jam publice de falsitate innumerisque mendaciis convictum palam postulaverint,& publicis litteris aut ad responsionem edendam, aut ad canendam palinodiam excitarint. At vero post tam solemnes denuntiationes, atque praecepta, artes adhibuere omnes, ut respondendi facultas Concinae eriperetur; unde hac ratione ipsi jam neminem haberent, qui ab se editorum librorum peccata patefaceret; imperitis vero hominibus rerumque insciis persuaderent: Concinam publicὶ falsit iis convictum, ne mussitare quidem esse ausum. Qua agendi ratione nihil inhumanius nihilque monstruosius excogitari potest. Ac revera quidem pdit varia media adhibita, quorum excogitatores sunt callidissimi , quod votis cupiebant omnibus, impe trarunt . Pontifex & ipse eorum artibus circum ventus, Patribus Congregationis SS. Inquisitionis significavit: avere se, ne quid ultra Concina illis de rebus conscriberet. Concina per id temporis, Neapolim praedicationis caussa properaturus, Romam pervenit , atque eorum, quae PP. decernere in animo habebant, conscius factus, comite P. Orlandio
90쪽
Monachorum Coelestinorum Procuratore Generali , Guillelmium S. officii Assessorem , ut vocant, convenit, ab eoque Romani Pontificis, Patrumque exploravit voluntatem. Guillelmius rerum apprime gnarus , eam Patrum sere sententiam dixit: ut nil ipse ultra Sanmitati Gberioque reponeret. Erant tam ea qui Patrum illorum voluntatem extenderent, eaque cautum putarent: interdictum esse Dominicanae Fa. miliae alumnis , ac praecipue Concinae de probabilitate adversus G betium , caeterosque Societatis homines quid elaborare. Hac in sententia erat P. Thomas Ripollius ord. Praed. , ut jam diximus, Generalis Praeses, qui data die a a. Febr. A. MDCCx Lur. epist. Concinam Neapoli agentem commonuit: s-ibi a suprema S. Osscii Congregatione in mandatis dis. rum , ut expresse inbiberer fuis , o nominate ipsi Coneinae, ne quid amplivs de Probabilissimo adυe uaGhetium aliosque Societatis Iesu scriρrores vulgare. xuν i). Concina eorum, quae a Gultielmio accepe.rat, memor non sine admiratione sui Praesidis mast. datum perlegit. Cupiens interim facti veritatem ultra cognoscere , rem , ut solebat, cum Iosepho Augustino Ursio contulit. Urses negotii e R planationem commendavit Cardinali Nereo Corfinio , apud quem gratia plurimum valuit. Coonius rem totam ex ore ipsius Pontificis hausit, obtinuitque ab