장음표시 사용
31쪽
EX Mandato Illussirissimi Galliae Cancellarii,
Esto sacrae pacultatis Parisiensis Doctor TheolO- igus, ac librorum Censor Regius, legi & exploravi diligenter libros tres sub nomine Laxmndi 'itanii deIM niorum moderatione in Religionis negotio,ubi qua jura , qua rana futura sint homini Christiano in inquirendact tradenda νeruate, ostenditur 1, O sanctus Augustinus vindicatur a multiplici cenbura Joannis nervoni: Opus, meo quidem iudicio, eximium ac multum ut litate multiplici commendandum , in quo suspexerint aequi omnes rerum ae ' stimatores literatissimi & eandidissimi riptoris stincerum veritatis ac Religionis amore variam &lummam eruditionem cum modestia lamma, gravem sermonis e- . legantiam, lucidum rerum tractandarum ordinem, me-
ditatam in tradendis scribendi , ut par est & incumbit lhominibus christianis, legibus sapientiam, exquisitae M temperat. Criticae specimen , & exemplum omnibus pronandum , nervosae Censurae laudabilem aequitatem adversus Censorem iniquum , de Criticum non satis temperantem, &c. Quapropter luce & laude publica
dignissimum mihi videtur. Dauam Parisiis, die deci nona uatit 7 D s
32쪽
Vmoe 2 rastantissma natura. Nullum Verum est quodo mesiste natura non liceat, is discere non sit hon brum. sententia ab objectionibus liberatur, ct sancti Mystim auctoritate sirmatur. Veritarum duplex geηni: auerum silentiam, alterum persuasionem pariti ordo - χει inter veritates. viis ponymis ad Religionem 2 L ikν waη
E Vero ae veritate locuturis in h'oc opere, nulla nobis erit quaestio de veritate illa ,
quae inter morum virtuteS connumerat justitiae in hominum commercio retinem dae plurimum conducit . Veracitatem pe- culiari α commodiori nomine appellas Asita est in concordia enuntiationis externaς inius o iudicio nostro, nempe cum lingua menti r in det, Arui re nolumus alio Huamvis sortias nos in-
33쪽
scii vel judicando, vel loquendo fallamur. Alirum sit de
hujusmodi virtute disputare. Nos illius ustim retinenteride vero agimus, sive de veritate, quae rebus ipsis inest, de Philosophiae,Theologiae,Eruditionis,aliarumque Scientiarum dc Artium est scopus. Atque de isto vero, cuius ditiolatissimὶ patet,it1 hic agendum est nobis, ut omissis sirpe vacaneis utiliora solum ac necessaria tractentur. Erit igitur nobis ista divisio. Primo investigabimus, quae futura sint jura ct frena quaerentibus verum ε tum quae tradentibus, sive alios veritatem docentibus. inlaerere autem verum alicujus rei,nihil aliud est ex eri ditorum sententia,quam utrum,ct qualis aliqua res sit, iri- vestigare. Verum invenire, nihil itidem aliud est , quam utrum, qualis sit aliqua res, deprehendere.Quorum quidem primum nobis ratione utentibus unici consentane um est,alterum vero plane jucundum. Imo tota ratio beatae vitae ac felicitatis ad quam a natura instituti, volentes nolente'; contendimus, ct per solam Christianam Fidem
Pervenire possumus,in cognitione veri,atque amore boni consistit. Bonum enim Δ: verum in Deo veluti in suo centro existunt, sive ut congruentius loquamur, Deus est ipsa veritas ac bonitas, quippe de ipsis ait: Gosum via, verisas, ct vim , Joanxiv. 6. Clim autem aeterna Dei clementia mundum condere voluerit , hominemque constituere tam admirabilis operae spectatorem, verum quoque , num, emidit in cunctas creaturas,ut quidquid esset, verum esset; dc quidquid verum esset, saltem quatenus est Verum, bonum etiam esset. Deinde humanos animos stimulis ingenitis ad Quaerendum versim &bonum incitavit: ac proinde quemac modum in illud motu perpetuo intel-IeAiis fertur, ita oc in istud humana voluntas. Hinc Tuli ius lib. i. Tuscul Quaest. I hy, inquit, menιibusnestris, nabilis quadam cupiasi as mer. videndi &Iib i.OEc.In primis αλ hoministropria veri inquisitio atque investigasio. Quod cum Invenire nobis contingit lecundum regulas a ctristiana Fide praescriptas, tunc in terris felicitatem illam nobis in choamus, quae summa perfecta, atque aeternum duratura aliquando speratur in coelis. Inquirendum igitur esse verum, ct natura suadet, ct ratio docet. Nullum autem verum esse arbitror in tanta Varietate humanarum divinarumq; rerum, quod generatim loquendo quaerere nobis non liceat, invenire non fit honestum. Paradoxum id prima fronte nonnullis fora videatur animo volventibus , quae vi quanta mala passim fluant
34쪽
Euante notitia quarumdant veritatum. Sed non secus ει- tuendum ostendit veritatis ipsius natura. Nani duodctimque verumest , si mente percipiatur, intelligentiam vel scientiam parit in nobis , animumque nostrum, ilice sitam 'parunt, modo multum, sed semper aliquantulium,1uumt: quod ceres homini semperei optimum. Et quis ama- nepet, ignorantiam inter mala perniciose referendis Atiniid malum, cujus nemo est expers, ab una intelligentia ac Sientia depellitur, hoc est 1 veri cognitione. minae neceue est. veritas ejussiue possessio, bona sint ma-aume expetenda. Et Ianὸ quando nobis contingunt,ad s
si xiam in uunt allimum, propioresque nos faciunt uariti licet post tantam primi pareritis ruinam ) illitissimae conditioni ι mentis vivacitati , quam noseon ecutum taminus, nisi unus ille peccasset.Quod etiari evidentia qlacet ex eorum beatitate, quos coelo Deus do Quidquid enim mortalium genus intellectu conse- i misti a cupit, immortalibus iis spiritibus apertum est
in Deo , Utamque illorum sortem mirum in modum
auget ac periicit Neque miserit, ut est apiid nos ignorantiae, ullus esse aut excogitari locus potest in tranquillintinis illo scien tae ct veritatis Regno. .' 'de' o raimn puto, qui hac in re haesitent, no- inque occurrint .his fortasse rationibus. Bona quoque ani o ia, quae sunt & boni amoe non Deo solum naturalis, ita etiam homini ipsi est insitu, , hostiamquep tissimum hi.2temae vitae felicitatem cotistituet. Nihilomibus nitura sithi deiectabilia, atque utilia bona, quae amareno ni in terris sit nefas, ct fugere atque execrari honestissimum. yicissim igitur Veritates occurrere possunt,imo as occurrunt, reius probeque instructis mentibus omnino evitandae, utpote quae nihil aliud, si percipiantur,ad- , , quasn Rerniciem animis ad sublimiora tenderiti s. Et cui, quae , tamparum cordi sit pudor, ut nonestuul censeat, tot vera facta, ac probra discere , quapumqSm peregit ingeniosissima in vitiis hominum quorumdam luxuria s Malὶ procul dubio secum ageret,qui fa- , quaecunqιie insecessu Capreensi
abs Tiberi0 Caesare perpetrata rirerunt, menti suae committere Milet, neque aversa tur noscere Eariam fidem artana rum GHiniim, ut suetonii verbis utar, clemenstressos c minus renitus excogitatos, ct omne genus libidinis,
quod Raiffudit impurissimus iIIePrinceps.Non esset hoc illustrare, sed foedare Iegentis intellectum, di quisq; bonus
35쪽
nefandae hujus veritatis potita ignorantiam quam scien tiam sibi optet Ad haec, multa quidem mendacia,&fallinciae innumerae, sed aliqtiae tamen fortassis veritates in magica arte veneficiorum cantiomimque magistra habentur.
Eas vero discere, i md vel attingere, justissimis legibus ve- tantur homines . quod Ec de aliis huiusmodi rebus dicendum succurrit. Itaque nihil minus verum videatur,quam quod nulla sit veritas, ad cujus inquisitionem convertere animum, ad cujus inventionem laetari nobis non liceat. Sed hic distinguamus oportet jura veri α boni , quantum spectat ad humanam naturam, ct ad honestae felicita
tis consecutionem.Veri commercium cum solo intellectu nostro esse potest; boni vero cum voluntate, ut cum Peripateticis loquar. Ejus natura poscit,ut intelligatur; istia US,ut ametur. Et quanquam intelligamus ipsum bonum, tunc etiam non aliud, quam verum intelligimus, h e. an, mo percipimus veritatem alicujus rei , prout verε est aut honesta, aut utilis, aut delectabilis. Rursus amamus Verum , sed illud amamus sub specie boni, dc prout bonum est. Cum igitur naturale sit homini verum intelligere, Ecbonum appetere, seu amare, nullum est verum, quod nos.cere; nullum est bonum, quod amare ex natura sua nobis non liceat. Sed postquam iri calamitatem maximam , quam nemo non sentit, conjecta est hominis natura, tum actum est, ut duo turbarent, perverterentque saepissimhnobilem cursum intellectusct voluntatis nostrae. Ista duosiint, falsum S malum, quorum uno intellectus, ut ita dicarim, corrumpitur, ac laeditur, altero voluntas. E falso iri intellectum error manat, cum nempe vera pro fallis, falsa pro Veris accipimus, ct credimus. E malo in voluntatem profluit peccatum,cum videlicet bonum tanquam malum fugimus, malum vero tanquam bonum amplectimur, Ee amamus. At sicuti assirmare cogimur , cum notitia Veri
nunquam mentis adesse errorem , ita nihil dubitandum est, quin α inde abesse possit voluntatis peccatum. Nam quanao alicujus malae, ac inhonestae rei veritatem discimuS, non continuo malum eligimus, sive diligimus ; sed
illius rei veritatem, ejusque veritatis cognitionem amare in nobis possiimus, simulque rei malitiam, deforiNitatem, ac vitiositatem voluntate aversari ct odisse in aliis. Qitare non ex natura sua verum nocere potest , sed ex pravitate tantum hominis bono abutentis; atque ea ratione,& nos
concedimus, esse posse quasdam circumstantias , quibus
positis notis ut nomini quasdam veritates perquirere,
36쪽
eum videsiere ista in pravum finem perquiruntur, aut risimile perinitum subest,/ ne infirmitatem animi diseeniatis percepta veritas ad malum trahat, aut etiam selicitet. Ita. rumassint , quae positis quibusdam circumstantiis imath ab homine eliguntur, ct redi δ ὲ ratione vetantur. At iid non accidit, quω verum S bonum mala unquam sine i ex natura sua , sed qu3d concupiscentia nosti a iisdem ab- , oti possie , aulabutatur contra ordinem a Deo constitinitum, Et a ratione, ligibusque nobis significatum.' Nihil est ergo , quod libidinota voluptatis flagitia in
medium advocemus, ut ex eorum foedissimo aspectu V .ritateminterdum sordere ostendamus. Certe ista curi .ia rima iris aut periculum, aut crimen erit. At ne in istis . quidem mala dicenda est Φectata in se veritas, quae sem- , per hem,sempemuemtilis esse potest , sive sit, Me enoscatur in vitiis, ct ab iis fugiamus, sive in rectis operbus. utad ea imitandasestinemus.' Quippe in his, uti cu incognitione cinusque alius rei nefariae Bagitiosaeque, duo
attendenda sunt, verum, dc malum. Istud, quia voluntatipemiciossim,perpetuo abhorrendum , nobisque evita
dum 'uhid , quia erudiendo intellectum scientiam parit, quavi, s spectetur in is, improbandum. Quanquam igitur nemini auctor sim, ut sine discrimine ct moderati
ne in cuiuscumqHe veri inquilitionem incumbat,attamen affirmandum reor, quidquid mali nonnunquam imporitatcomitaveritas, non veri naturae optimae tribuendum, esse, edomiptioni humanae naturae, quae sibi parum cavens medicinas in venena convertit. Idque exemplis eti.
am constatis, Nam si libidinis,quam de nobis opposuimus, ,
arcana cognoscere nefas esset, ratioque interdiceret,pes
m,mofecto de nobis mererentur, gravimque hisnestis legi si retent injuriam, qui disciplinam morum prosecuti., Latinis literis tot ex rimenta luximae consignarunt, Omnitimque uitiorum, ut ita dicam, latebras excus- istie. Deinde tibi mala prospicerent, quicumque Cath lico in clero autes quotidie commodant paenitenti populo suacrimina acculanti. Ingenti demum periculo obia noxium foret eorum munus, qui magicis artibus, aliisque 4rimi visevertendis praesunt ό neque enim fieri potest, quin plurium scelerum veritatem discant, dum damnant. sunt 'ultim,quibus non satis probatur institutum S. Σωlus Theologorum quorumdam proferentium in lucem tot Π'clara luxuriae , cum in eorum libris non improbi
minus ad malum, quam probi erudiantur ad bonum. Sed ' - Λ 3 ad
37쪽
ad propositum nostrum scire hoe sussicit utique endistendi veri, alia tradendi jura, At certe Sacerdotes de Magistratus in Ecclesia Dei cunstitutos ad auaiςndas piorum Cliristianorum confessionesii S ad plinunal das magica artes, aliaque populorum flagitia, nemo sanae mςntis insimilet eo nomine , quod veritate suasd'm ediscant i quas ignorarς praestet, quam scirς. Discunt ii medicorviramore vulnera de vitia, quae in aliis sanent, in se non admi tant i dum alienae prosunt voluntatii non metuunt suae. Quae hactenus deduximus ad commςndandam Veritatiscindolem, semper in sp honestam, nostru solum viii interdum perniciosam, multorum auAoritate conflanaari possunt. Unus tamen ipstar umnium erit mihi βanctus Augustinus. Quaerit ille Cap. r. lib. i. dς lib. Arb. nuinquid mali esse possit disciplina, seu discere, quod discipulorum est, uti Magistrorum doctrina, sive docere. audeat, responde β odius , Acere m4lam ebe discipit in Z bibynum videtur. Cui Augustinus Mn san , squidet
fias linam aliqv dZHuic ubi vero addidit, se arbitrari, nulla mala, immo nihil niti bonum . per disciplinam percip,
frustra quaerendum ait, a quo malf Laxere iscamus ι 1iqui- non ἁνeuosur mala auis δίκηι' , visano, ne facien- lia discumur. Cum tamen Evodius dubit re videretur , taliam esse disciplinam, per quam ben, facere, aliam, petquam male facere discamus; Saoem , inquit Augustinus ,
gentiam quamlibet Augustinus laudat, utiquς intelligentiana, disciplinamque veri significat ; neque enitri falsum disci intelligive proprie dicitur. Itaque perspecta institutione naturae ambigendum non est, quin goneraliter loquendo liceat homini verum quodvis indagarς , sibiquφetiam de illius inventione gratulari, dummodo alto in animis nostris haereat semperessatum istud :
osse exustasire,is non omnibus uti; 42 veritatum parum non
esse nobis eurioia comparandam notitiam, quae illustrare
quidem intellectum possint, sed voluntati perverisfacesiimul ministrare agrasitis.
38쪽
Di RELIGIONIS NEGOTIO Lib. I et
Nunc progrediamur. Amplissima boni veri familia in Qua lurima classes dividituri Nos caeteris divisionibus dimissi h αdesso vero loquentes, veritatem nunc divid, is in Masaci . Siquidem altera est veritas, quae scitur 3 ait Amecreditur. Priorem in nos immittit accuratus si sexternorum sensuum, ubi ad eorum fidem accedat e men, que 'nsensus rationis, aut quando illam ipsa r tio deriit, adhibitis in consilium G praesidium artibus, omnibusquc Logices de Scientiarum documentis.Alterius verit4t uae creditur,compotes nos faciunt probabileiae veris ita ratione alie auctoritas , seu famae traditio Mnten ex gris , ψd in s transiens per Historias germanah- - πεδ aeouales nostros fide dignos, pex'; alia hinmisi e hqrcii subsidia.ut autem posterioris hujus veritatis notitia solet appellari persu/sio, cujus tamen interdum cuimodiest vis ae pondus,ut firmitatem quensumq; in immite non minonem, quim altera obtineat S. exigat ε io prioris verit tis cognitio strictiore vocabulo scientia num eupatiar.Nihil gnim mor mur,quid Arcesilas,quid Carn .ades,&'istho cum toto hepticorum, Academicu imq; obsevantur, qui cum caeterorum Philo phorum cautissimi esse vellent,aqt videri assectarent,omnium ineditissimi eviserunt,eejora deliria amplexi ; naim sublata protervὶ omni scienti , ne hoc quidem,quod certe par erat, Dieri cum amarunt,se hoc unum scire,quia nihil
scire 1: Hor in sententiym M tempus ex rmavit, ratiorem dudum coniscit,n'stri sque praecipuὶ temporibus emaendini exhibent tot artes, disciplinaeque latae regnante
Et sanὶ,ut cum Lamiatio loquar tib 3 p.is, diu inae
non si dolore, fatendum est , in comparatione ig-rantiae perquam curtam misse, semperque fore , hominb- bus suisllectilem stientiae. Quemadmodum enim horiς- stahona, quae amanda sunt nobis, facilὲ noscuntur,dissici- se amantur; ita si verum, quod noscendum sciendumque
nobis esset, facith ab omnibus appetitur , ac amatur, at . dissiciis invenitur,ct noscitur Nihilominus multas veri
. talea hic in lligi sciri, nemo nisi inverecundae Doritis
neget, nisi mentis infirmae non sentiat. Latius Iongiusque etiam patet τμum Veritatum campus , quas non stimus
quidem, sed credimus,opinions scilicet, non stientia du-i Medium vel inter persuasionem , de scientiam A teneri
39쪽
tenere locum, S cum utraque participare videtur fides, quae Religionis verae firma persuasio est. Accedit ista ad prioris naturam obore vero vel ipsam superat scientiam, quippe ε coelo delapsa, divinaque auctoritate nixa , anis mos hominum beatissimε allicit Ec vincit, ibique tali insidere vi solet, qualem nulla hominum violentia , nullus mortis terror vincere aut infirmare deinceps possit. Ut vero in dilectione bonorum, ita etiam inter tam diversas veritates hic ordo constitutus est, ut infimum pretium, αIocum obtineant, quae ad corpus pertinent infra nos positumῆ medium, quae ad rationalem animam; supremum vero, quae ad beatam immortalitatem animae corporisque olim resurrecturi spectant. Et cum nihil sine ordine aut pulchrum, aut perfectum esse possit , tum praeceptis suis
Deus conditor, tum ratio magistra , oc natura nutrix in-eterna pulsatione nos ad hunc ordinem in veritatis investi patione servandum quotidie impellunt atque hortantur. Nempe ante omnia ἰ ut in Evangelio praecipitur, quaream 6t Kegnum Dei. ad quod studium refertur in primis veritatum illarum inquisitio ct cognitio, quibus ad rei aridum cum Deo aptissimi essicimur. Deinde eruditio animi, icientiarum splendor, atque humana sapientia praecaeteris diligenda atque aestimanda sunt , ne qui ratione bestias superamus , miserabili ignorantia nos ad illarum
conditionem demittamus. Potii emo con parandae veria' latra , per quas corporeae vitae creari pollit incolumitas,
ornamentum, atque horaesta voluptas Sed quota pars hominum est, queis eximius iste ordo serveturi Eorum plerique toti sunt in inquirendis insimis veritatibus, nimique soliciti de illustrando beneque anformando per sapientiam animo, totam felicitatis rationem collocasse videntur in scientia ct usu voluptatis chrpore commodic.
due terrenae vitae. Alii veὰ ita se quibusdam scientiis , isciplimssue liberalibus tradunt atque iti in iis habitant, ut, si non contemnere , at obli visti ceris videantur potissimum humanx vitae negotaum. Si Graecarum,R
manarumve Antiquitatum peritos, si humani Juris, aut Physicae, aut Geonretriae se scientissimos, si in mitioribus litoris se ingeniosos, de inlisit rationiblis aciitosessicere
se prodere possunt : tum libi mirifich plaudunt, facileque
seponunt omne studium veritarum illarum, quarum scientia, di meditario probos in hac vita, beatiffurios in altera homines fatidi Ab utrisque igitur peccatur, non prC-pteret, quod infimis aut mediis veritatibus dentoperam,
40쪽
verum enim discere ex sua natarea malu non essetatneo
stituimus) sed quod in sumis quoq; addiscendis, ct conte-plandis, parem, sive majorem non ponunt operam, ordianemque divinitus constitutum- aut tanta socordi, postis habent, aut tanta ambitione evertunt. Hinc Aug. in lib. de utit credendi, eap. ι . Intestuere, inquit, iam insuev-- est. Iraemgere magna, cthonesta , via etiam divina, nasu aestimest. Minligere ause Ures , ndrinoce sed Hasse A.
In tanta ergo veritatum copia distinguendae praesertim sine delectabiles a necessariis. Nam delectabilium quidem veritatum ignorantia laude saeph careat , nunquam culpa censeatur; ignorare vero necessarias veritates, non eulpae tantum datur , sed etiam in maximas miserias -minem devolvere sole: Quare a nemine prudente vituperabitur,qui canendi, pingendive,ciborumque apiciana1ndustria parandorum intentiam negligat, tametu multa inde corpori venire possit delectatio . contra vero desi pere dicatur quodammodo , qui quid corpori noceat , quid valetudini sit necessarium , quaeve pericula immineant, planε ignoret, ct discere noui. Quis non sentit ,
quantopere colporis nostri curam nobis natura com-
mendet i Ejus profecto societatem odisse , ct sine gravi
consilio, aut sine verae fidei virtutisque conservandae causa, nos ab ipsis liberare, infirmi nimium Et aberrantis anu mi est, legibusque adversatura Deo, atque a natura positis. Simili ratione vitio nobis nequaquam vertatur, si a
Mathematicis Disciplinis , si ab Artibusliberalibus, si ab
Historiae prophanae, Phuficaeque studio abstineamus, , quamvis ingenti cum delectatione hisce adminiculis e
colatur animus , dc amplificetur rationis innum. Et contra nemo nos excusatos habeat, ubi ignoremus,' ct cognoscere nolimus , quae officia, quae virilites, Hui mores exigantiit a legibus , tum ad prudenter honestique vivendum , tum ad continendam societatem humanam. Ex quo enim nos natura fecit , non bruta, sed ratione utentia animalia neque solitarios esse voluit , έed propinquis, amicis, civibus, citerisque mortalibus per domos , pertimes, per diversa iura commercia conjunxit: tunc impolita nobis necessitas ea nostendi atque intestigendi , quae honestatem vitae aIant,quae prudentiam adferant,quae nos iri omni officioru genere peritos expedit6sq; essiciant.
Nihilautem hominibus magis futurum est e di,qu,mea perspecta aere , quibus erudimur in veri Dei resuΛ s sione.