Antonii Zeni patriciI Veneti In concionem Periclis & Lepidi ex libro primo historiarum Thucydidis et Sallustii, commentarius

131쪽

ενω Iii 'gyp c. Co Noe terrestrerm spectemus militiam, & militum num mero , & peritia' Atheniensibus praestitis Ie,ec multis Thucydidis locis licet perspicere . itaquα hoc inter cetera praecipue assumebant Corinthii ad bellum sua)endum.Plutarchus in periclo sexaginta trullia Peloponnesiorum Atticam prumo liniasisse scriptum reliquit.

primi consilii sumpta i loco consequentis contrariorum , de quo Aristoteles exemplum huic ualde simile tradidit in Rhetoricis. Sacerdos quae da lium cum populo agere nonfinebat, quia si iusta dixisset, in bominum ornsionem indusirum, si iniussa,

in Deorum,dicebat. ita Athenienses pugnantes cum Lacedaemoniis , si uieti suissent, res sociorum perituras , si uicissent, nihilo minus cum aliis non paucioribus pugnaturos.

SOCII, UNDE VALEMUS, INTERIBUNT.

De Atheniensium sociis , ac quomodo eos tri-lbuta sibi pendere coegissent, narrat Thucydides in praefatione harum historiarum 3, secundi uero libri initio sexaginta ea talenta quotannis suisse etiam adiicit; sed de his uidendus est Xenophon , qui inter cetera, quae ad corum re publicam pertinerent, hoc praesertim consid

132쪽

Pendent haec a superiori illo uerbo, vortet. Re feruntur autem ad consilium de negligendis domibus, agris confirmandum . in quo etiam, eo quod res aspera, duraque esse uidebatur,diutius oratione uersatur, eamque sententiis, m ribus , affectibus ornatiorem, uehementi remque mirabiliter reddit.

NEQUE ENIM HAEC VIROS, SED VIRI HAEC PO II IDENT . Grauissima, ac magnanimitatis plena sententia, cui simile suit dictum illud Themisi octis iqui cum ex procis filiae uirum probum diuiti praetulisset, quibusdam hoc admirantibus , malo , inquit, virum avique pecumina, quam pecuniam assique uiro . Nam quemadmodum ex Platonis Eryxia refert Stobaeus eo quod χρήσιμα sint, dicta sunt, adeo ut quibus usui, utilitatique non sunt, neque eorum esse existimanda sint . itaque Bion huiusmodi homines nummulariis comparabat, qui egent iis pecuniis, quas habent, ita ut eis habere, & non habere simile sit.

ET si Pu TAssEM &c. His uerbis fidelem, probum, magnanimum, reiquepublicae amantissimum ciuem se mirifice ostendit, populum R 2 autem

133쪽

IN PERI . CONC. autem suimet exemplo ad pudorem, ad aemulationem, ad gloriamque impellit. nedum igitur affelta, sed 3c moratissima haec oratio est, cum praesertim dc sui, & populi Atheniensis praeterea diligentissime ratio habeatur.

RETIS. Quemadmodum secerant eorum pDtres in aduentu Xersis, qui Themistoclis consilio Atheniensi agro uastato pueros quidem, mulieres in Salaminem insulam transportarunt,

ipsi uero naues conscenderunt. ET PELOPONNESIIS OSTENDERETIS, Vos HORUM CAUSSA NON ESSE OBEDI-

Tvllos. Archidamus Atheniensium agros, dum incolumes essent, a Lacedaemoniis obsidum loco habendos censebat. Pericles uero in altera secundi libri concione indignum Athe-iliensi populo esse iudicat illorum causa a bello deterreri, eosque publicae utilitati, dignitatim praeferre . quin etiam cum Lacedaemoniorum exercitus Atticam ingressus aliorum agris uast iis, ipsius tamen parcere uideretur, eo consilio, ut suspeetus,inuidiosusque Pericles populo redderetur , de hoc ubi se ipsum in concione excusauit, illos se in publicum reserre, promptum

se denunciauit; cuius simile factum de Fa-

134쪽

bio Maximo legitur etiam in Romanis histo

riiS. MVLTA ETIAM &c. Fiduciae, pudoris, prudentiaeque plena oratio, affecta igitur,atque

morata.

IMPERIUM NON ACQ v I RERE SIMUL BELLANDO. Hac eadem de re accusantur etiai Nicia libro sexto harum historiarum, cui cum non paruissent, sed Siciliae imperium affectaLsent, rempublicam penitus perdiderunt. PLUS ENIM HORREO dec. Sic etiam ωpe Demosthenes apud eosdem Athenienses, se enim magis Atheniensium errores , quam Philippi potentiam timere profitetur . quare in temtia Olynthiaca sic loquitur. Biasi relactis moribus sis militare uolitis Uc.

SED ILLA IN ALIA ORATIONE SPMUL CvM FACTIS IN DIC AB AN Τ vR . D mostheneS nriti των συμμοριῶν. eitia si nunc aliquid in

oratione praetermisimus, idisesbi res inueniet. Nos MEGARENIEs FORO, ET PORTUBUS UTI PERMIssu Ros, si &c. Historia superius exposita est . ratio uero, qua responsi honestas elegantissime demonstratur, a quo loco accepta suerit, aperiamus. is autem, si Arb

stotelis auctoritatem sequamur, proportio, sin

autem

135쪽

IN PERI . CONC. autem sutinet exemplo ad pudorem, ad aemulationem, ad gloriamque impellit. nedum igitur, sed 3c moratissima haec oratio est, cum pra sertim dc sui, & populi Atheniensis praeterea dili irentissime ratio habeatur.

RETIS. Quemadmodum secerant eorum pDtres in aduentu Xersis, qui Themistoclis consilio Atheniensi agro uastato pueros quidem, de mulieres in Salaminem insulam transportarunt,

ipsi uero naues conscenderunt. ET PELOPONNESIIS OSTENDEREΤIS, Vos HORUM CAvSSA NON ESSE OBEDI-

Tvllos . Archidamus Atheniensium agros , dum incolumes essent, a Lacedaemoniis obsidum loco habendos censebat. Pericles uero in altera secundi libri concione indignum Atheniensi populo esse iudicat illorum causa a bello deterreri, eosque publicae utilitati, dignitatiq; praeserre . quin etiam cum Lacedaemoniorum exercitus Atticam ingressus aliorum agris uastatis, ipsius tamen parcere uideretur, eo consilio, ut suspectus,inuidiosusque Pericles populo redderetur, de hoc ubi se ipsum in concione excusauit, illos se in publicum referre, promptum

suisse denuiiciauit ; cuius senile satium de Fa-

136쪽

. COMMENTARIVS. II 3 bio Maximo legitur etiam in Romanis historiis. M vLTA ETIAM &c. Fiduciae, pudoris, prudentiaeque plena oratio, affecta igitur,atque

- morata.

IMPERIVM NON A Qv IRERE SIMUL BELLANDO. Hac eadem de re accusantur etiai Nicia libro sexto harum historiarum, cui cum non paruissent, sed Siciliae imperium affectas sent, rempublicam penitus perdiderunt. PLUS ENIM HORREO 3cc. Sic etiam simpe Demosthenes apud eosdem Athenienses, se enim magis Atheniensium errores , quam Philippi potentiam timere profitetur . quare in te

tia Olynthiaca sic loquitur. Quod si rebitis moribus

istis militare uoletis e c. SED ILLA IN ALIA ORATIONE SPHvL CVM FACTIS IN DIC AB AN Τ vR . D mosthenes etiamsi nunc aliquid in oratione praeter simus, id se sibi res inueniet. Nos MEGARENS EI FORO, ET PORTUBUS VΤI PERMIS sv Ros, s I &c. Historia

superius exposta est. ratio uero, qua responsi honestas elegantissime demonstratur, a quo loco accepta suerit, aperiamus. is autem, si Ari-hotelis auctoritatem sequamur, proportio, sin autem

137쪽

334 PER I c. Co M. autem Ciceronis, similitudo uidetur esse. neque utrumuis approbemus, multum tamen intorest,

si modo illud a nobis intelligatur, tres esse locos , qui ualde inter se similes sunt, a propo tione, a similitudine, a pari , inter quos nulla alia est dihrentia, nisi quὀd in proportione consideratur similitudo rationis, 3c respectus, quem res una aduersus alteram habet, in similitudine uero similitudo qualitatis, similia enim sunt ea, quorum qualitas est una, & eadem, substantia iero diuersa, at in paritate respicitur similitudo quantitatis, quae sequalitas dicitur . quanquam pe haec intcr se a dicendi magistris conseia

sunt. In Periclis argumento magna est certe ra-.tionis similitudo, cum utraque eadem de cav si uel iusta, uel iniusta existimanda pariter esie uideantur: Verum cum in eadem ratione obi istio, criminatioque a Lacedaemoniis in Ath nienses faeta in eosdem retorqueatur, ex loco praeterea, qui ab.iis, quae, ex se dicta sunt asuersus eum, qui dicit, ab Aristotele in Rhetori- eis appollatur, eadem ducta suisse uidebitur.

Si AT LACEDRMONII PEREGRINO RV M EXACTIONES NON FACIANT . Ex

Lycurgi instituto uidelicet, de quo plutarchus in eius uita, atque in libello de institutis Lacedaemonio .

138쪽

COMMENTARIVI. daemoniorum. Xenophon ubi Lacedaemonio- rana instituta explicat, idem confirmat, ubi uero Atheniensium, eos contra maxime hospitales fuisse commemorat.

MISSUROS, SI&c. Quae ctiam ad huius locii expiationem spectant, in legatorum mandati, dum a Pericle accusabatur, expositione, declarauimus. loci uero iidem sunt, quibus &sup

rior argumentatio tractata est. ET Nos voLv Iss E&c. Haec asseruntur

ad caussam Atheniensium honestiorem, tace daemoniorumque turpiorem reddendam , est enim omnium sere ante, quam bellum suscipiatur, consuetum, ut a se in aduersarios belli culpam conserant, itaque dc Corinthii in Athenienses, & Athenienses in Corinthios eam in concionibus suis hoc eodem libro coniiciebant. atque Philippus rex ad Aetolos apud Livium libro trigesimo secundo. non enim a me, sed ab illis principium belli ortum es . Demosthenes de Cheroncilio. maxime necessarium ess ulcisci, qui nos priores besis lacessunt.

ENIM IUSTA, ET CONvENIENTIA

dit orationem suam Archidamus. Haec enim opti

139쪽

Gre autem oportet, necessariu esse bellum, quod si sonte magis suscipiemus, minus inci betes hostes habebimus ex maximis periculis quod Griuitati, riuato maximi honores adsent . atqui patres nostri Medos sustinentes, neq; a tantis rebus profecti Jed

etiam ea,qua aderat relinquentes,animo ue

ro maiore,quam forturia, , audacia maiore,

quam potentia, s Barbarum propulserunt, o ad hac deduxeron in quibus inferiores esse

140쪽

no oportet edinimicos quacunq; ratione ulcisci,upseris conari hac no inferiora tradere.

SCrRE AvTEM &c. Quam affecta, morata, enthymematicaque in primis haec omnis oratio sit, ex singulis expositis partibus ia perspicuu cst; ita ut merito ipsam i Diony.Halicarnaseo adeo celebratam fuisse sate dum sit uerum haec omnia in praesenti particula multo maiora, illustri oram elucent.qua fidei subiiciendam putaui, cum ali rum multarum concionum meplo adductus, imquibus nihil aliud in extremo, quam consilii edi positio reperitur, tum etiam ratione permotus , quia in ea rationum repetitio, quae peroratiotiis proprium munus, ut etiam prooemii sententiae propositio est, non satis appareat. sed in ea tamequin pleraq; eoru,quae de peroratione i dicendi

magistris praecipititur, existant, negari no potest

misiima sint, in principio suasionis collocanda ,& quae excellant ad peroradu seruanda esse praeeipit Cicitia secunJo de Orat uo in libr6 neces

statem ad persuadendum,immo uero ad cogengum auditorem in cosultatione maxime ualerectiam docet.quae utraq; praecepta in hac conci S ne