Antonii Zeni patriciI Veneti In concionem Periclis & Lepidi ex libro primo historiarum Thucydidis et Sallustii, commentarius

171쪽

C M ur hvr in I se I s,lis e simi at orationem stam , exempla erum. eoiicionibus aptissima esse diximus.Haec autem im3cipid Aristoteles, enti me se tritur, tun timiis uim habere , s msi potiantur, restimonii,iut hoc locounominat autem acerrimos impc ,rii Romani hostes, cum quibus de libertate bet rlatum est a maioribus.Aristotelis etiam hoc prae, ceptum esse diximus b, eum bello Amsilium daturussit , temtiaoportere, si ρ o Psseris ciuitas eae, cui constam detur, tu ad uidetur tenere etiam Lepidus; cumgepcrahaae belli exponit . Florus autem historiar libro primo quatuor genera bellorum tradit, quae gesta sunt a popi Ilo Romano; pro libertate ut cum Larqui h&Porseniis pro finibus,uicum ha giuis ,iveientibus'; Ei ulla pro seritis vi cum Saul nitibui, Campanorum sociorum caussa; pro imperii glo ria, ut cum Tarentinis,46rrho,dc Corinthiis, qu uiolati fuerant ii Quae Flori diuisio .anquamuEracsti, multas tamen habet diffrietillates nam Cikem primo de Ossiciis ait cum Celtiberis, & Cimbris de capite dimicatum se; cum Latinis, Sabinis, Samnitibus, Poenis, &ditium de impe io,id est de libertate . Sallustius intrem libellabo incuti Inrho, Anti dili αPhilippo de libertate esse certatum, Contra CL

172쪽

IN. M: L g. C o N Gicero pro lege' Maniliis ait maiores suos pro sociis pugnasse cum Antiocho,cum Philippo,cum Aetolis, cum Poenis.Quae igitur huius tantae diri sensionis inter scriptores causaesti haec nimiru,ide qua Thucydides, ac Polybius agunti Ier rhistoriarum suarum libro primo. placetenjsa; eis,cuiusque belli caussas esse duas, unam honestiorem,quam praeseserunt ii,qui bella iudicunt, alteram turpiorem,' quam occultant. I cum, Samnitibus bellatum est pro sociis Campanis, ut palam serebatur, re uera imperii caussis . ixem cum Annibale praetenderunt se bellum gςrere caussa Saguntinorum , at re vera pro uber,'ine pugnarunt.itemque in ceteris: pratores avitem utuntur ea,quae suae caussae aptior est.De his autem bestis cum Pyrrho, Anni' Q. Philippoq; de Antiocho,cui non patet S i

Cicero in Partitionibu&. Nonorum, inquit, palam nec suu . atabunt perse repetenda, ut ea , quaesinabunt in Od m, arsis uirtutibus, alia,quod aliquid 'nos es iciunt , --, oicopia . ita Lepidus hic duo attigit genera bontarum,libertatem, atquς

173쪽

Aristoteles libro tertio Rhetoricorum inter ea, quae grandem orationem faciunt statuit, uti dei titione prono ut pro circu heircvli de tonem Fre idem docet Cicero in Partitionibin cubit,inu promu aut idem significans, aut factum uerbuminplura verba diducitur. hic etiam post nomen libet talis, definitionem eius posuit, quae est, ne tui, nisi legibus pareas. Nam Aristoteles libro sexto de Republica . Lisertatem esse, ait, fundamentum p

pularis reipublicae. Liberturis autem partes esse duas.unam uisissim parere, atque imperare; iseram uero vinere, ut δε-

λ , siquidem serui est uiuerenon ut uehi. Haec Lepidi definitio superiorem pestem libertatis ab

stotele traditam uidetur attingere. nam parere uicissim, & imperare est legibus parere. ea enim mut ex legibus omnia,ut omnes in ciuitate aeqviles opes habeant. C UNC T A 8cc. Redit opportune ad Syllam, ut commemoratione scelerum eius , &earum rerum, quae gestae sunt ab eo, in odium adducat populo.Facta uero eius sunt lia c. Libertatem cuiusque,dcta mi Ia.per uam erepta tenet . caedem ciuium secit. proscriptorum liberis thonorum petitionem ademit. nunc tutus pra--uissime furit . quare scelera sunt, iniustarapaci-Y a tas,

174쪽

s x lit Μ Let p. cio hi C. tas, crudelitas, contumelia, ruraeluae quemadmodum tractentur ,& amplificemur, sigillatim

- Racv'NCTA&c. Rapacitatem iniust notat, eamque auget, primum quod libertatem rapuit, idest per uim abstulit, deiiide quod tantquam ab externis rapuit, tum quod rapta telari. 'Is TE. Cum indignatiolae dictum, ut & Graue

ROMULvs. Romulus Romae conditor,&primus Rex suit, sed clemens, & iustus quaret Puidiae concitandae caussa hunci Romulum uocat pro rege, quo nomine etiam multis placitum est uocari Octauium, ut ait Suetonius in Octauio- Sallustius in oratione contra Ciceron eu um cat Romulu Arpinate inuidiae mouendae caussa. hic autem ut odium adderet, saeuum appellauit, quod fuit contra Romuli mores . ' lRAp TA. Odium habet, non enim iustum possidet dominatum, sed rapuit,haes autem rapina tanto est iniustior, quor suis non externis rapuit. hic autem quasi ab externis rapta tenet . Demosthenes Philippica prima, πανπα τε rixa NON TOT EXERCITvvM &c. Indignam crudelitatem uotat, dc auget Syllae,qui non fue-

175쪽

Tor Exsaci Tu vixi.'Milites intelligit, qui pericle inbellis superioribus. Syllae,& Marii, Cinnae,& Octauit. Iterum Marii, dc Syllae, Syllae, te carbonis ; qui multi fuere.

C o N s v L v M. Eorum, ut imperatorum fa, tit mentionem. Hi autem maxime Consules perierunt. Pompeium Consulem milites Cn. Pompeii Strabonis interfecerunt. Valerius, Epiditomae. Cn.Octauium Marius, Cinna neca dum curarunt. Cinnam exercitus suus interfecit.kim

bria Consul sibi manus intulit, ne in Syllae majnus perueniret. Marium filium Sylla necandunt curauit. Carbonem Cn. Pompeius Magnus . hi omnes in Consulatu intersecti sunt. ALIOR vM PRINCIΡv M. Principes dicuntur primarii uiri in ciuitate, qui uel propter familiae splendore, uel propter diuitias, uel prinpter gestos in urbe honores, uel propter imperia, uel propter eloquentia sint illustres... Amtonius in Sardinia a legato Syllae L. Philippo cinius est. Epitomae. ' tFOR TvNA BELLI. Casus bellici, qui in

certi sunt. .

SATIAT vs. Verbum odiosum. habet auia

176쪽

IM M. LEP. CONC. quasi uero sitiret sanguine eorum. a sensu gustatus ad animum ducta translatio citi

Sie Cicero in Dolabellam Philippica unci cima.

O in eius corpore lacerando , cum an um non νοί et, oculos pauitβο - , SED TUM CR v DELIOR. Auget crudelitatem eius. quod non satiatus caede secta in praeliis alios uictor necandos curarit, quod est contra naturam humanam. nam homines ex ira inaecundis rebus ad miserationem uerti solent. hic autem ad crudelitatem delapsus est.ut autem ait Aristoteles, ea magna sunt, quae nonsiunt fecundum ηδ igram. Quid autem hoc sit uideamus. Artitor: lcs libro secundo Rhetoricorum. iram, ait, q7

appetitionem ultionis cum aegritudine ob contemptum Me nostrum, uel alicuius ex nostris indignum. Facili autem

placari bonums , ii, quibus irati serint, si eos elateantur, V paeniteat eos, nam cum uident eos pisas dedisse a cantur. Cleon quoque apud Athenienses in tertia Thucydidis historia, iratos, cum recemsimae ferint muriae,eas maxime ustifici, at facile uictoria, temporequι placari. quod autem ipse ait, misierationem, credo dictum esse per auxesim, pro lintrate, neq; enim aliquid eiusmodi statuit Aristoteles, inter eos, qui admisericordiam traducantur . . I CR v DELIOR. Plutarchus Syllam crudele

fuisse

177쪽

COMMEM ARIVS. I x73sdisse contra hominum opinionem scribit, cum ab adolescentia risui deditus suisse icque ad miserandum procliuis , Marium potentia ingenium auxisse, Syllam mutasse. victor autem octo millia deditorum in uilla publica trucidauit. tabulam proscriptionis ante inauditam in foro posuit. urbem,& uniuersam Italiam caedibus repleuit. inter quos omnes Praenestinos interimi iurusit . haec autem recuperata iterum republica, cudietaturam arripuit, secit. nam ante exacto Murio aliam etiam caedem secerat. De yllae crudelitate Valerius,Florus libro tertio, Plutarchus in Sylla, Epitome libro octuogesimo Oi' uo. SECvND E RE s. Viistoriae genus . Graese v IN SOLUS&c. Auget,quia nouo exemplo hoc sacturn est . quare inquit eum δc solum hoc fecisse inter omnes, & post homines n tossos,& nepotcs, ut ait Plutarchus. Q v EIs PRIvs INIURIA. Mouet pathos

, ab

l S v p p O C I A. Auxesis.supplicium enim dicitur in uexatione corporis,hic autem pro contu, melia,& dedecoratione accipitur. COMPOSUIT. Lege semit.' IN po T rv TVRos. In posteros,ideliu-

178쪽

ς IN M. LEP. CONC. ab iis, contumeliam passuri sunt, cum cemtiorem haberent contumeliam, quam uitam. I Niv RIA . Iniuste agere est contra lege sponte alicui nocere, suit autem lex haec iniusta

ponit autem iniuriam pro tu retia cnim non nocet alteri . sed hoc agendi caussa, ut etiam supra dixit supplicium. lVIT A.' Vita cuique erat incerta, ut est omnibit, holminibus.certum autem habebant , se, si nascerentur nullas eapere post in republica mastistratus. l

Nunc seroten auget. Furor in Tusculanarum Quarto definitur, mentis caecitas ad omnia. IS.dicitur Graecis M. ita: staq; de ea agit tu quarto ParaaOxo Cicero contra Clodiu ostendens omnes stultos serere. est aute serere caeco metis Impetu momni scelere uersari. qui furor proriae sult rI-bu 6tsi 8c potentium homiuum N ab ara nymia otofistitur saepe ipse uero indignatur eumituso etiam Consulatu res sceleratas moliri, neq; adhuc finem secisse scelerum.

T v s. Furit, quia tutus est ob magnitudine' steteris . sceleris autem magesIudo affer metu,

179쪽

stoteles libro primo Rhetoricorum inter caus. sis, quae ad faciendam iniuriam impellunt, statuit etiam hanc . iniuria magna, o nouafuerit, nemo enim eiusmodi iniuriam cauet. ut enim inusitatos moi bos non cavent bomines, sic neque inusitatas iniurias. idem

etiam paullo post ait, eos esse ad iniuriam faciendum prope os, quibus par para non es proposita commodo , quodvidetur inesse tyrannidi. eos vero adpatiendam inimriam se opportunos, qui inertiaesint dediti. itaque De- .mosthenes ubiq; clamat Philippum creuisse notantum ob potentiam sua, quam propter ineditiam Atheniensium. Sallustius autem ιαι in

pro inertia.

FIDES.

AGendum, atq; obuiam eundum es, i- rites,nes otia uestra penes illum simi non Prolatandum, neque uotis paranda auxilia.

nsifortesseratis per talum iam, aut pudV- rem tyrannidis esse eum per scelus occupata periculosius iumissurum: at ille eὴ proce i, ut nihildoriosum, nisitutum , s omnia re-

180쪽

1 8 IN M. LEP. CONC.

tinenda dominationis honesta a limet. itaque illa quies, otium cum libertate, qua multi probi potius, quam laborem cum honoribus, capessebant, nullasiunt. hac tempestateseruiendum, aut imperitandum: haendus metus est, aut faciendus Uuirites. Nam quid ultra 2 quave humana superant, aut disina impolluta fiunt 8 Populus Romanus paullo

ante gentium moderator, exutus imperio,

gloria, iure, cogitandi inops, de ectuseri ne seruilia quidem alimenta reliqua habet: Ρ- cireu, o Lari' magna uis ciuitateero multis , Segregiis factis a uobis data ter unum prohibetur: ta plebis innoxia patrias sedes

occupauerepauci satellites, mercedem selerum: leges ,. iudicia, ararium, prouincia,reges penes unum, denique necis ciuium,

uita licentia: simul humanas hostias uidi- flis, Npulchra infe sanguine ciuili. E

ne uiris reliqui aliud, quam soluere muria, aut is ri per inrtutem i. quoniam quidem uetum omnibus*em natura μὴ ferrontis saluit, neqtae quisquam extremam nec '