장음표시 사용
41쪽
, U IN pgχIc. CON c. itaq; uideretur: ita ut exceptio quaedam magis, quam regula prudentiae existimanda esse uidemtur. Quare in secundo etiam harum histori, rum libro cum ciuitatem pestilentia inuasisset, idem Pericles se eiusdem adhuc sententiae de nocedendo Peloponnesiis, belloque continuando esse repetit, populum autem ob leuitatem immutari . Et Annibal in ea concione, quam huic Periclis comparauimus, idem sere dc se statim a principio significat. Sed quando, 3c quomodo aliis hac eadem de re similis a Pericle sententia dicta est S non multis ante diebus, ut rcfert Thucydides hoc eodem libro . idem enim, cum primi Lacedaemoniorum legati, ut piaculum Mineruat dilueretur, petentes Athenas uenissent, cum esset, inquit,omnium potenti simus, ac reipubbcae princeps contradicebat in omnibus Lacedemoniis, neque illis ut obediretur,permittebat, uerum ad amma excitabat tb idem etiam, ut censet Plutarchus hacium de caussa Corcyraeis auxilium decernendum suasit. de Graecos omnes iam multis temporibus antea cum decreto quodam, tum uero
per legatos solicitans ad suas partes uariis simulandis consiliis traducere conatus cst . atque interim Lacedaemona quotannis decem talenta, ad principes ciuitatis demulcendos inittere cqn
42쪽
tum impetraret. PELOPONNE IIII CEDENDvM NON
ass g. Tacuit illud, bellum esse si cipiendum, eo
quod belli nomen odium, metumq; contineat, eius autem loco dixit . cedendum non esse Felvom
n sis. id quod modestiae, honestatisque plenum
est simulque uidetur & Athenienses ad iram impellere, cum enim inter reliquas contumelias contemptus praecipue irae concitatio sit, apud eos praesertim, qui se magni faciendos esse existiment, & cum iis in primis, apud quos in praetio, honoreq; esse uel soleant, uel deberent, nihil magis meo iudicio poterat in Peloponnesios Atheniensium animos commouere , quam siquisipsis Graeciae tunc,&potentia,& gloria principibus Peloponnesiorum pauperum scilicet 8c tenuium mandatis obtemperandum csse diceret.Sed quando in hunc locum nos deduxit ora. tio, ut superius de moribus, sic in praesenti de assectibus pauca quaedam explicemus. Atque affectus quidem uariae traditae sunt desnitiones inam Stoici uehementem incitationem, uel appetitionem rationis expertem uocant. Andro
nicus dicebat esse animi motum rationis exper-: F tem
43쪽
a IN PERI . CON c. te vi ex opinione uel boni, uel mali cuiusdam cxcitatum. Aristotelis autem sententia, etsi nul-
tibi illum perfecte uidetur definisse, ex iis tamen, quae secundo Rhetoricorum, & Ethicorum dicit, sic Artasse colligi potest. Affectum esse motum ab appetibili in appetitiuo excitatum ad persequendum, aut fugiendum aliquid,
quem uoluptas, aut dolor consequitur. cum enim tres sint animae particular, siue potentiae, vegetativa, sensitiva, ratiocinativa, affectus de quibus nunc loquimur, non uidentur spectar ad vegetatiuam, cum proprium huius munus sit nutrire, augerrigenerare aliud sibi simile . de omnino agere, siue facere, affectus uero, ut &nomen παθος declarat,sunt operationes passiuae; item quia affectus habent uim cognoscend omneS autem operationes uegetatiuae sunt sine cognitione . nec ad ratiocinatiuam, cum affectus sint operationes communes animae, dc cQrporis ratiocinatio autem non sit. relinquitur igitur
affectus spectare ad sensitivam, non tamen simpliciter,sed ad eam, quae nata est parere, & ob dire rationi. aqua dc in eo quoque ipsos disse re existimauit Plutarchus in libro de uirtute,
quod illa quidem simplicem facultatem significet, at assectus ipsum actu in quem iam erui
44쪽
pit ficultas. Recte igitur dictum, asse istum esse motum ab appetibili in appetit tuo faciti, quem
uoluptas, aut dolor consequitur. harcenim minime affeci iis ipsa quidem sunt ted asscitis con sequuntur. uoluptas quidem ex iucundi, dolor itero ex molesti perceptione. Atque de his quidem affectibus tractatio in primis pertinet ad
Naturalem, pro ut sunt accidentia potentiae animae sensitivae; deinde ad Moralem , quatenus per uirtutem corriguntur; itemque ad Rhetorem, ut instrumentum fidei. Inseruiunt autem oratori, ut ait Aristoteles, quia diuersa faciunt iudicia, id quod euenit propter prauitatem rerum publicarum, atq; auditorum, petunt enim eam animi partem, quae rationis expers est. quare quemadmodum argumenta mentem persua.dere, sic affectus appetitum cogere conantur: itaque Plutarchus argumenta amicis,affectus autem assentatoribus similes esse dixit. De his autem qui, quo modoq; oratori inserviant abunde Aristoteles secundo Rhetoricorum, quare ut ad argumentorum inuentionem excogitauit
locos , de propositiones . proprias, sic de de affectibus eadem tradidit.
45쪽
44 IN PERI . CONC.ro, ut diximus, huius sere caussa utimur prooe
mi is in concionibus; cum aut res, aut auditor, aut orator patitur obiectionem. His autem uerbis periculo illi medetur, quo fore prouidebat, ut populus Atheniensis, etiams tunc alacriter bellum suscepisset, non ita tamen sortiter, atq; constanter in ipso se gereret, sed ad belli casus opinionem immutaret, id quod certe populo, di Atheniensi in primis, ut in praefatione docia mus, familiare erat: id quod in hoc ipso bello, uel in primis Pericles expertus est : siquidem Athenienses statim grauibus belli incommodis
afflictati in Periclem au torem iram conuerterunt, 'eundemque mulctarunt. quod quidem etiamsi prospiceret Pericles, se tamen in eadem de bello, deq; non cedendo Atheniensibus sententia permanere assirmat. est enim sapientis, de iisdem eadem semper censere, optimi auic, atque amantissimi reip.suae ciuis, publicam utilitatcm populi opinioni, existimationique pra ferre, qualem Periclem fuisse, cum de illo loqueremur, multorum testimonio comprobauimus.
Ecce igitur quomodo his paucis uerbis, prudentem, probum,fideleqhac reipublicae studiosissi- .mum, amantissimumq; se ostendat. quibus omnibus modis fides comparatur, in primisq; b
46쪽
COMMENTARIVS. 4ineuolentia conciliatur,quae quidem pertinet ad mores, ad affectus, atque ad munus prooemii; his enim omnibus modis beneuolentiam colligi ab Aristotele traditum est. Simulque etiam in his, dum & propriae personae conditio seruatur,& auditoris naturae ratio habetur, alteris duobus modis, quos attuli, orationem mor tam effici videmus. Cum tot igitur bona hic occupationis modus contineat, factum est, ut is ab illustribus oratoribus saepissime usurpatus fuerit. nam Demosthenes ilic, a quo plura ex
Thucydide expressa suisse Halicarnasseus scripsit, hoc idem ita prima Olynthiaca praestitit. Ego
suro quanquam illud non ignorosepe uos non iis, qui sunt in culpa ed bis, qui ροψὶremi sententiam dixerunt, irasci, ubi quid ex sententia non euenerit; non tamen arbitror priuatae incolumitatis ita babendam esse rationem , ut qQcquam di simulem, quod e re uelira suturam ese ducam Similiterq; &in tertia Olynthiaca oratorem rei, publicae charitatem suauitati orationis, ac pro
priae securitati anteponere debere ostendit, qua ratione, atque instituto in republica gerenda uti solitos suisse Aristidem, Niciam, Demosthenem,atque Periclem assirmat. Idem adhuc repetit in oratione de Cheronesso, ubi etiam, qualis bonus ciuis, sortis orator , optimusq; consultor
47쪽
46 IN PERI . CONC. esse debeat, uberius demonstrat.
NON EADEM IRΑ ΗΟΜINEs AD BEDLvM IMPELLI, AT EVE IN IPSO SE N E- eo TIO GERERE. Hac eade in ratione, atque
sententia usi sunt legati Atheniensium ad Lacedaemonios a bello deterre dos hoc eodem Titu, didis libro . bomnes mouenda bellis 'raeposere faciunt,rem enim praecipiunt, quod erat poserius, ubi uero iam plectuntur, tum demum rationes attingunt. Huius autem rei ratio reperitur in concione secun drCorinthiorum apud Lacedaemonios, quae huic ipsi Thucydidis historiae inserta est. nempe quiam ducia defuturissentimus,cum timore autem in aetion descimus. Itaque Pindarus. νυκὐεπολ φος απῶ
Tulce bellum inexpertis,expertorum viro aliquis proximo accedens, id corde uehementer horret. Quare apud
eundem etiam Thucydidem in hoc primo libro Archidamus Lacedaemoniorum rex, cum bellum dissuaderet, ostendebat, si, ac reliquos senes, eouod multorum bellorum periti essent, minime esse bulusimodi,ut ob imperitiam essent belli appetentes, idque bonum, ficurumque exilirmarent. Est etiam huius mutatio. nis illa caussa, quae in his uerbis a Pericle uidetur innui, quia uidelicet bella plerunque, maximeq; a populo ira iubentur , at quae ira decernuntur,2 . eadem
48쪽
Cor OzNTA Rivι 4 eadem cito deseruescunt . Ira enim, ut inquit Horatius, brevis furor es. Quod autem uos iram expressimus, graece0M legitur, sunt tamen, quia, legendum putent; atque ita impetu dicendum erit, quemadmodum etiam Liuius inconcione Appii Claudii Tribuni militu libro quam to exponit, qui non impetu, sed perseuerantia bella geri oportere conatur suadere. Erit au- tem impetus subitus,acerq; animi affectus ab ea animi portione, qua irascimur, knpulsus. Verum apud auctores 8c ii μν αιτι τις οργης,&-α τὸ ὀρμῆς usurpari saepius reperitur.
TI Is VARIARI. Id iis euenire solet, qui non ratione sed casu reguntur, huiusmodi autem iii- constantes, imprudentes, popularesq; homines esse consueuerunt. itaque Cicero pro Milone. Hoc plerique facimus, vi consilia euentis ponderemus, Ucui bene quidprocesserit , multum illum prouislse, cuieus , nihilsensisse scamus. Et in Epistolis familiari-- bus. Totius si titui iudicium non tam ex confido, quam ex euentu bomines sunt facturi. Sed apud omnes se re auctores, atque in sapientum omnium sermone vulgata haec sententia est. unde illud tritum . Exitus asia probat. Est autem haec actionum iudicatio ab euentibus similis ei demonstrationi,
49쪽
48 IN pEM c. CONC quae in rerum cognitione inquirenda a signis, te effectibus, posterioribusque petitur ', quare ut haec imperfecta, tenuis, atque sine causa ratio dicitur, ita de illud uulgare, imbecillumque iudicium existimandum erit.
VIDEO AUTEM SIMILE MIHI, AT VEPAR CONSILIUM ESSE DANDv Μ. Explicat adhuc magis sententiae suae perseuerantiam, eamque magis ad ipsos auditores, de ad consul
tationem accommodat., Pos TVLO AUTEM A VOBIS dcc. QSelm
admodum superius statim sententia sua exposita, ad populum Atheniensem eius instabilitati
occurrendose conuertit, sic etiam nunc consilio suo explicato, ad illos, qui eius opinioni sus fiagati fuerint, secumque de bello suscipiendo
senserint, se confert. atque ab his petit, ut aut hanc communem sententiam quaecunque accidant , seque simul, qui cum eis eiusdem de bello decreti auctor fuerit, defendant, aut neque laudis, si recte res succedat,se participes faciant: aequum est enim,ut& in mercium societatibus, sic in iis omnibus , quae in sortunae potestate sunt,&boni ,3c mali, &laudis,& probri par, ter omnes participes esse . quare cum human, rum rerum, bellique in primis euentus a serim
50쪽
COMMENTARIVS. 4 vna, ut & omnia hominum consilia, pendeant, e go merito ex iis omnes, quicunque ab initio huius belli id secum probarint, eandem etiam usq;
ad illius finem iudicii sortem subire debebunt. Ad huiusmodi etiam difficultatem similiter&Diodotus apud eosdem Athenienses respondes harum historiarum libro tertio, liberam cuique ad consulendum facultatem oportere esse iudicat , ita ut is, cui res ex sententia euenerit, honore quidem afficiatur, neque is tamen, cui minus successerit, iccirco ignominiam patiatur . contra quod Athenienses ficere solitos suisse dicit, consulentium enim suasio legibus tenebatur , populi autem auditio libera erat ', cum tamen eadem, qui suasistent, atque ii, qui laudaLsent poena plectendi esse uiderentur. Nihil enim, ut etiam in Antonium attulit Cicero, dissera inter
serim , probatorem Quare etiam in se,. cunda eiusdem scriptoris historia Pericles, immerito se, cui de se ipiendo bello omnes assieni. si fuerant, quia aduersi aliquid cecidisset, eius culpam sustinere conqueritur. haud enim idiuo merito euenisse, ait, nisi, si quid etiam boni non ratione, sed casu euenisset, id sibi assignandum esset iudicassent . quare cum ipsum reprehendore it, non solum illos se eius belli audiorem, sed