장음표시 사용
31쪽
ε De Ente. er eius proprietatibM.
de rebus omnibus praedicantur; omnis enim res vel est finita, vel infinita, necessiacia, ves c contingeΠs.Hac eadem ratione Latisfacinuis secundo argumento,scilicet,idem, vcl simile,per se,& seorsum,lion esse transcendetia. sed cum disiunctione,idem, vel diue um,simile vel dissimile, qua ratione illa de rebus omnibus praedicatur; quia omnis res, vel est eadem,vel diuersia, similis,vel dissimilis alte Diuisiotr ri. Praeterea diuiduntur transcendentia, in ιμ-dextu. simplicia, &coniuncta, simplicia sutat, quae unico nomine exprimuntur, Vt Ens, Unum, Verum,& Bonum ; Coniuncta vero , quae pluribus nominibus declarantur, ut causta,
vel effectus,principium, vel quod ortum ha' bet ab illo idem' vel diuersu simile,vel dissimisse,perfectu,vel imperfectuna; ex his,simplicia, per se, & seorsum, de rebus omnibus
praedicanturiomnes enim sitiat entia, bona & sic de aliis; ex coniunctis Vero, nulla pars porse,& seorsum,diciturde rebus omnibus, sed vel una,vel altera,cum disiunctione; non n.omne Ens est caussa , neq;omno effectus, sed omne cum disiuctione,vel est caussa, vel - ' i effectus. De transcendentibus cum disiunctione agit Arist. ς lib. Metaphy.de simplicibus vero tib A. Nos autem in hac disputatione alijs praetermissis, tantum de simplici. bus di utabimu - . t
32쪽
non satis constat apud Philosophos, funt enim inter eos de hac re diuerta, multumque In- ex se discrepantes 'piniones. Laurentius falla lib. t. suae Dialecticae, Vnum solum l. anscendens,rem,scilicet,agnouit. Vertim Ita de Valaiaec sententia quam sit falsa, ex eo constare la tradit)Qxerit, quia transcendetia sunt quaedam at Μ n ortu.ributa uniuersa,quae de rebus omnibus pretlicantur: at non solum res, verum etiam V-niuersis. 'min,Verum, Bonum,dicuntur de rebus om cap.7.tibus,quare pr ter re, plura alia erunt conuiuenda. Alij E quorum numero est Petrus bregorius, lib. t o. syntaxis artis mirabilis,
cendentia, quae sunt Bonitas, Magnitudo, Duratio, Potestas, Cognitio, Voluntas, Vir- .us, Veritas, Gloria. Cui opinioni adb rere ridetur Philip . Mocenicus , in sua uniuerali institutione,contemplatione tertia,par ei. cap. a. Vbi constituit esse decem Trancendentia ,scilicet; Ens, quod est subiectum rommune., de quo omnes proprietates der C: es opstranxur,ea nimirum ratione,qua. de -
33쪽
multorum Latinoria. Consula istur superior opinio.
De Ente,er eius pro pristatibus.
tat essentiam; Virtutem, Veritatem, Bonitatem, quae sunt tres primae proprietates Entis, Existentiam,Durationem, Unitatem,
Perfectionem, Pulchritudinem,& Vim .Hi
tamen authores maxime errat, eo quod constituunt illa esse transcendentia, quae sub certis categorijs sunt comprchensa. Voluntas enim, Virtus, Potestas,& Cognitio, sub qualitatis specicbus cont1netur; V retus sub prima specie, si significetisibilum operandi, si vero significet facultatem naturalem,continetur sub secunda. Reliqua etiam sub secunda, quia sunt facultates quaedam naturales cognitio vero, cst terminus facultatis cognoscendi; & ita continebitur reductive tanquaterminus in eadom secunda specie , sub qua continetur intellectus 3 pulchritudo quoque
habitus quidam est iudicio Arist. . Physi.
cap. 3. Vt praetermittam magnitudinem, si proprie loquendum sit, in categoria quantitatis esse comprehensam, & durationem ad quantitatem quoque osse reuooandam, sub qua omnes eius mensurae continentur. Tertia opinio est multorum Latinorum,qui secuti Avicennam in sua Metaphysica, Lex tantii constituunt Transcendentia,quae sunt Ens, Vnum, Verum, Bonum, Res & aliquid. Horum tamcn Philosephorum opinio, etianobis displicet, ex eo quod asserunt, rem, Maliquid, es e Transcendentia ab eme distin- ' cta,
34쪽
ta, cum reuera ab eo nullo modo differant, bd sint nomina synonyma, curri co eandematui am explicantia ; quemadmodum sunt ladius,& ensi ,vestis, Sc indumentum. I rimis rem, nulla ratione distingui ab en-e,ita ostendimus, Ens apud Aristot. Sc D. ho. non tantum significat existentiam,sed tiam essentiam, ut ostendemus in capit.se- Uenti, non ergo constituendum est aliquod 'ranscendens ab enia distinctum , quod si-nificet essentia,ut illi constituunt re. Deine neque aliquid,essed ranscendens ab Enteistinctum,ad hunc modum demonstro. Pci
id , quia aliquid , nihil aliud est quam ali-
uod Ens; at aliquod Ens non potest esse a retio Entis , quemadmodum neque aliquisomo potest esse affectio hominis. Secundo uia aliquid, significat alietatem, vel diuertatem, unius Entis ab alio, idem autem, de iuersum, sunt proprietates Entis cum dis-anctione, quare aliquid nulla ratione receneri poterit inter proprietates simplices Ens. Est quarta opinio alioru, qui constituunt initim esse quatuor Transcendentia, sciliari, Ens, Vnum, Verum, Bonum,ab eoruMamero reiiciunt,rem, & aliquid: voliunt c- m haec duo sub Ente contineri.Hanc opia onem secutus fuit Picus Mirandulanus, e
35쪽
ao De Ente,ae proprietatibuί. catoriae insigne ornamentum etenim ipsino. ante obitum sacram Praedicatorum semialiam professum fuisse, testatur in eius vita Franc1scus Mirandulanus,illius ex Datre ne pos in opusculo aureo,de Ente & Vno,cap. ι d.' eandemque amplexus est Petrus Fonseca Io annes q- Metaphy.cap. a. q. s. & Ioannes Baptista N5lorius. Montorius,in disputatione de rebus Vniuersis cap. 7. Opinor tamen hanc sententiam,
ab ali)s Philosbphis Metustioribus prius eXAlςπηndςx cogitatam fuisse: Nam Alexander Alensis
Aiςμψ Theologus praestantissimus, & author anti- quus,prima parte q. I 3. membro secundo, illam explicat, duobus 4 ue argumetis, quae de Thomas inde proponemus,cofirmat, & Thomas Ax Argentina gentina etiam vetus author,& inter praesta- . tes Theologos merito recensendus, in primo sententiarum dis a. q. a. in tertia parte inius argumento r. verba lactens de Transtacendentibus,tantiim haec quatu0r, alijs duo'bus praetermissis re, scilicet, & aliquo, proponit.quae sententia,iudicio nostro, est mul- id Verior,quam sint aliae,quas proposuinuis; Laud*'Ry confirmareque illam possumus his duobus erit si es, rgumζnti ,ex quibus hoc sit primum, petiturq. x. ar- quadam analogia, quae inter anima, guinent. & eius saeuitates, & inter Ens Sc ipsius pro-r. Argum: PIIetates, intercedit. Eadem ratione se habet Ens ad suas proprietates, qua anima ham. xioius copps ad suas facultatesia sed tres sui ita lacus
36쪽
Liber primus. u. facultates animae rationis compotis ea ratione,qua est intelligens, scilicet intellectus, anemoria, & Voluntas, quae cum anima quae est earum proprium subiectum, cotistituunt numerum quaternarium, ergo tres quoque crunt proprietates Entis,scilicet. Vnum, Verum, Bonum, Unum, quod respondeat me, moriae; in qua res retinent vilitatem; verum intellectui per cuius conformitatem res dictuatur verae; & bonum voluntati,quae refertur ad ipsum , tanquam ad appetibile; quae tres proprietates cum Ente, carum proprio, S adtquato subicisto, constituent numerum quaternarium . Secundum argumentum est
haustum ex Pico Micandulano. Vnaquqq; res duobus modis sumi potest, vel ut est in se,vel ea ratione qua refertur ad Deum Op. Max. si hoc posteriori modo vinxpetur , Vel refertur ad Deum tanquam ad caussam cis Cientem , vel tanquam ad exemplar,vel tan quam ad finem; si referatur tanqua ad causisam efficientem dicitur Ens, quia quod coasertur a Deo,ut est caussa efficiens, per creationem,Vel per quamuis aliam productione,
est ipsim este; si tanquam ad exemplar, dicitur Vera,quia veritas nihil aliud est,quam coformitas cum exemplaribus diuinis: si tanquam ad finem, dicitur bona, eo quod boniatas rei, quae destinatur in finem, debet ab eo
postulari, tandem si res rumatur, ut est in se,
37쪽
Ia De Ente, Tein proprietatib*sἰ idicitur una,quia unum nihil est aliud, qualis illud quod in se est indiuisium.Hanc candem
rationem fere eisdem verbis,ante Picu,prO--
posuerat Alexander Alensis in loco allato;quamuis in eo differat a Pico, quod rationet
Unius, colligat ex ratione unius caussae effὶ- cientis primae; quemadmodum enim veritas creaturarum exprimit rationem exemplarium diuinae mentis, & bonitas bonitatem illius supremi sinis,lta etiam & unitas indicabit unitatem naturae diuinae,quae rerum omnium est prima, de suprema causia .Quod si quis obiiciat nobis authoritatem D. Tho. asseretis in opusculo 42. cap. et esse sex Trascendentia, inter quae fecenset re & aliquid. Respode. opus illud quamuis eruditum non es' D. Tho.quemadmodum rieque multa alia
quae eius nomine circuseruntur, de ita in operibus Romae excussis, hoc opus,& alia de quibus suboriri poterat dubitatio, num es sent D. Tho. fuerunt minoribus characterihus edita. At vero D. Thomam hanc quoq; nostram sententiam amplexum fuisse ex his duobus locis constare poterat. Primus petitur ex r. lib. Sent. dist. t s. q. s. art. 7 . ad ubi ita loquitur, Et ideo be quatuor conuertuntur, en , bonumvinuer uerum Quod si D. Tho. existimasset rem,& aliquid,esse transcendentia, ct convcrti cum Ente, cur qua se recen- .sens' qua conuertunt' cum Ente, his
38쪽
. Liber primus. 33ὁuo etiam non re censuit' Secundus locus estinc eodem libro l. dist. 3. q. a. art. a. in corpore, in quo loco tantum has tres proprietatesEnti constituit; unum,Verum,bonum, iiijs duabus , re scilicet, dc aliquo praetermissis. Praeterea Capreolus Thomissarum eruditissimus,in quo semper D.Tho.loque- Capreolustem intueor, tantum has tres proprietates in Ente agnoscit: verba eius sunt in i . dist.2. q. I. ad I 2. contra I. conci. Ad Ia. dicendum quod concludit, quod Ens habet alian irationem a suis passionibus, quae sunt, V serum, Unum,Bonum, ex quibus omnibus recte colligere possumus D. Thom. opinioni
Cap.III. De Ente, Eretu significat
. Vid sint,& quo numero comprehendantur transcendenistia,constitutum est in capiti .
bus superiorib u s, superest ia, ut de singulis, seorsum sigillatim disputationem instituamus; in qua hunc ordinem obseruabiis mus,Vt prius de erite,deinde de uno mox devexo, dc tandem de bono disputemus.Vt igi x nψivine emis initium ducantus . Ens,
39쪽
quemadmodum & essentia,nomina sunt La ri . . .. Gna,nec sunt tanquam barbara coiitemnenuuinitii/- credimus Quintiliano 3 lib.institutio num Oratoriarum cap. 3. quamuis enim illa non ita crebro fuerint a veteribus Latino limpiae antesignanis usurpata,ex usu tamen ita posterioru,qui his nominibus, ut Latinis v-tuntur,erunt illa omnino retineda. Est enim sacuatas apud usum,&Philo phoria consuetudinem. ix nominibus barbaris Latina, Mex Latinis, barbara cade iterum reddere, M sepisiimὸ apud maiores multa nornina nore
significant idipsum quod apud posteriores sit
gnificare videntur,ut acute coii scriptum retRM61. Α--R0d0lphus Agricola r clib. te inuen. gricola. xi0Πς,ς p.23-quod idem his carminibus eleHoratius. ganter cecinit Horatius, in arte Poetica; i. Nortalia facta peribunt, Nerumsermonum ho nos, o gratia uiuax Nesta renascentur,quae nane caecidere, cadentε. Q esant in bo, ore stoea uia uolit M, in penes arbitriu est, oe sis, Cr normalaqueia. Iusta ad- - inare Ruo animo ferre non possum quotis hominum fastidiosorum arrogan-
ticorum tanquam senes edentulli diu conse riuerint,veluti censeres scucri quamuis iniqui audacter has voces causalitas, issetitas.' xealitas , haeccaeitas, uniuersale , scibile , Sed alias
40쪽
ilias multas, a praestantissimis Philosophi,
'surpatas,contemnunt, & aspernatur. Velim hi tanquam Philosophiae o Gros,&pretantusimarum artium Imperit1,potius 1 intibilis a coetu Philosophorum explodendi, epistola ad suam sit eorum leue iudiciu,in aliquo prae- Hermolauio habendu. De his tamen h c fuerim fatis; d-xbδxu id nostramque disputatione de Ente intermisam regrediamur. Quam ut probe perspectaeneamus, erut breuiter nonnulla de concreis es abstractis nominibus altius repetenda. ἰominum itaque, quaedam simi quae signi- ri
lcat naturas concretas, ct alia sint,quae ex rimunt naturas abstractas. Concrcta nomi na concre
a simi, quae significant formas alicui subis & alia ηio accommodatas,ut candidum,lucens,ho- bsti δ' . . no; abstractaver4 sunt quae significant fornas ab omni subiecto, ut his nominibus si- : ': ν;nificantur avulsas,Vt candor,lux,humani-- - Inter quae hqc tria potissime intercedut Tria discrilis rimina Primum,abstracta sunt talia pcreipsa, concreta vero sunt talia per abstrata: quemadmodu albedo seipsa cst albedo, cta. Jbum vend albedine di itur albu. Secundit i. discrimebstracta sunt partes concretorum, at Vero , discrimuoncreta, sinit tota quaedam respectu abstratorum; ut humanitas pars est hominis,horo vero, cst totum respectu humanitatis. extium abstracta, nullam continent persa discrimesixtionem alterius natura,sed pura, es im . i rcr-