장음표시 사용
61쪽
alioquia duos habere pedes avibus conme niat,intelligentia vero, substantiis amateri separatis. Emendabitur autem di usio, si nomine speciei, quo insima intelligi solat, quaelibet res uniuersalis concipiatur. Omnes enia species, que infimae siue sub alternae , addem omnia sumina genera,sua habent propria ac
Proinde accuratior diuisio erit si propriuismplex,& accidentarium distinguatur,r priminum in proprium simpliciter, quod absoluate soli conuenit rei, cuius dicitur proprium: P in proprium secundum quid , siue compa tace, quod iam explicatum est. Deinde proprium simpliciter in propitu persectera & im, perfecte. Perfecte illud est propriu quod tre illarum conditiones sibi vendicativi omni & so li,& semper accidat. Quicquid enim huiunmodi est, reciprocatur cum re cuius est proprium , habetque in ea causatri adaequatam cur ita conueniat. Imperfecte autem, cui vexsola prima coditio deest,ut bleso ab ortu,re; pectu hominis; vel prima & tertia,ut Gramininatico,eiusdem habitudine; vel sola tertia, ut canescenti. Nam si desit secunda, id iam norierit proprium simpliciter, sed secudum quid
Ita potest uia quadrimembria solius proprist
62쪽
t instater diuisio usurpari, ut vel accidat h. iudi semper, sed non Dinni; vel soli quidem,
sed neque omni, nec seniper: vel soli&omni, sed no semper; vel omni dc soli,& semper,quo i qm exempla ex dio is patent. Hac vero ratione secundus modus prioris divisionis rei)citur,qci id sit proprium secundum quid; prismus autem diuiditur in primum , & secunduposterioris;tertius vero& quartus isdem sunt in utraque . Atque haec de proprio, quatenus proprium est auxia primam nominis imposiationem Rationemque, satis fiserint. Quatenus vero proprii nomen quartae universalium speciei accommodatur, alis sic de finiendum putaueruntat in quaestione quale est de iis tantum dicatur, quae solo disseiuntrium rori. Quopacto et si priori definitionis parte recte excluduntur genus di species; posteriori tamen non recte reiiciuntur differentalia& accidens, qtiod duo haec non semper deditarentibiis specie praedicetur, sed tape etiade grum quae differunt solo numero. Corrigi taliten solet definitio, reiecta posteriori parte. sobstitutisq; hoc modo aliis verbis. Propria est uniuersale, seu quod praedicatur de pluri-hus in quaellione quale est,accidentaliter , dc
necessario: ut prima parte rcimani ui in diu ia
63쪽
dua ,secunda,genus,& species;tertia, dissereriti liquarta vero accidens. Exemplo sunt proprietates ridendi, capessendi disciplinas, senis tiendi. generandi, incedendi,intelligendi. Malia huiusmodi; etsi earum quaedam non recurrant cum genere aliquo,aut specie. Porro necessarrum nomine hac in re,nsi quiluis necessies tas, sed quae ex ipsa natura subiectorum dum catur, intelli enda el etili proprium quide sumatur, ut proprua, atque adeo ut perfecte proprium s nulla enim de imperfecte propriis in hae consideratione propo sitae diuisionis habet ut ratio 3 illud generale dici solet, quod reciproca tuecum genere aliquo; speciale,quod cum aliqua infima specie . Si vero ut est quarta uniuersalium species, generale dicitur, quod praedicatur depluribus specie differentibus . Specia ie,quod de iis tantum, quae solo numero di
ferunti Seu reciprocentur cum genere aliquo . . aut specie, seu minime, ut dictum est. Quae enim non reciprocantur, etsi no sunt ptopria simpliciter, ut propria sunt, sunt tamen quatenus uniuersalia. Ita fit ut non sit necesse omane uniuersale huiua speciei reeiprocari cum
64쪽
E M v M accidentis nomen tribus modis potissim si accipi solet.vno pro re,quae suapte natura subiecto inhaeret; cuiusmodi sunt color, por laetis,& similia. Alterodro quovis attributo non pertinente ad es sentiam rei,de qua dicitur; quopacto accidue rebus non solum omnia contingentia attributa,ut serro calidum esse, di homini esse candi. dum aut Grammaticum, sed etiam plurima necetiaria;nec quavis tantum necessitate, sed ex ipsa subiectorum natura ducta, ut homini este risus aut disciplinae capacem. Qua senificatione usi sumus paulo ante in verbo, Accidit ubi quadripartitam proprii diuisionenae explicauimus . Tertio pro attributo. quod nec pertinet ad rei essentiam,neque ex ea ne hilaria veluti emanatione profluit: quo pa- ration' accidit heu ini nigrum esse,ialia esse disciplinae capacem,quod hoc in ipsa nominis,quatenus homo est, natura lubeat unde oriatur,illud aliunde proueniat. Atque
65쪽
hisec est propria, S peculiaris ratio accidetis.
quod quintam, extremamque facit uniuersalis speciem; modo accideris- sumatur, non ut hoc aut illud numero,sed ut est pluribus commune. Nam etsi accidentis nomen nihil uni-iuersale praeseseri, potestq; pro singularibus aeque,atque pro uniuersalibus accipi: ex ipso tamen Philosophorum vis accommodatur agnificandae huic extremae speciei uniuersaltu, de qua nobis reliquus e st futurus sermo.De feniri auteni solet accidens hoc modo
sumptum quod adest, & abest sine subiecti
corruptione. Iteria quod eontingit inesse, de non inesse. Ac demum, quod nec genus est, nec species, nec differentia,nec propriu, inest autem rei: quarum explicationum idem est sensus. Quibus in definitionibus loco gene, ri; intelligitur uniuersale, ut sic habeat prima definitio. Accidens est uniuersale quod adesese,& abesse potest, affirmari que ac negari desubiectis sine eorum euersione. Atque eodemodo intelligi potest secunda definitio. Tertiam vero sic licet exponere Quod pluribust
quidem eadem ratione conuenire potest, veru n non ut genus,aut species, aut differentia
aut proprium. Itaq; in omnibus his debitionibus extrema ponitur cotingentia ut iusteis
66쪽
Fentia accidentis constitutiva. Explicat tu, tamen definietur accidens, si dicatur uniuersale, seu quod praedicatur de pluribus in quae. stione quale est,accidentaria, di contingenti praedicatione; ut apto ordine primo loco excluditur indiuidua; deinde genera , species;
tum vero di Arentiae; postremo propria. Complectitur autem hoc genus uniuersam lium non tantum accidentia realia, sed etiam attributa rationis, negationesque .quae cotingenter de pluribus dic utor, atque adeo ipsas substantias more accidetium circumpositas, ut esse praedicatum subiectum, caecum, tenebrosum,indutum, ornatum . inauratum munitum. Omnia enim haec pluribus continge- ter conuenire, deque illis affirmari possunt haud destructis rebus,de quibus dicuntur.
Diuiditur porro accides in id quod re ipsa separabile est,& in id,quod inseparabile. Niet si omne accidens huius speciei praedicabilium, cogitatione , eaque negativa separari potest incolumi subiecto, quippe cuius naturae in se consideratae nihil repugnat illo carere; non tamen omnia re ipsa seiungi possunt. sed quaedam possunt,quaedam non item. Na
67쪽
ne quidem separabilia sunt, non etia reipse. Qua in re late patens discrimen cernitur inter accidens,& propriu, quod nec reipsa, nec negatiua cogitatione seiungi potest seruato subiecto. Si enit exempli causa, neges,hominem e sse disciplinae capacem, ipsa negatione cogeris illum fateri,ne hominem quide e se, cum ex ipsa natura humana necessario conset 'quatur ad disciplinas capessendas aptitudo &propensio, . . . o
Potest etiam diuidi accidens in generale,& speciale,quemadmodum & differentia, Nproprium sui generale quidem dicatur de specie differentibus veluti album , vigilare, dormire; speciale vero de solis numero differentibus, ut ridere, Grammaticum esse. Iam si accidentia cu propriis conferantur, sit a sermo de veris ac realibus accidentibus, S propriis, illud obseruari solet,quemadmodum propria primo conueni ut uniuersalibus, deinde per uniuersalia singularibus comuni- . cantur; ita accidentia primo conuenire singis laribus , deinde per singularia uniuersialibus attribui. Quod si accidens cum omnibus quatuor superioribus uniuersalium generibus comparetur, hoc discrimen,prater alip,quae iam dicta sunt
68쪽
sunt,inter ea cernitur, quod quatuor illa semper habent actum essendi in pluribus cia aptitudine c5iunctu, siue ipsa,eorumve particularia existiant, siue noexistant semper enim veru fuit Socratem esse homine,& animal,& rationis participem,ac disciplinae capace, etiam ante qua ille.eiusmodiq; praedicata in rerunatura existeret;verumq; est nuc postqua diem clausit extremti; perpetuoq; verum erit ac cides vero etsi ex omni aeternitate habuit aptitudinem essendi in pluribus ; non habet tame actu, nisi cum & ipsum existit,& particularia in quibus existit;vt calidum existens,in aqua,& ligno existentibus.
uersalium speciebus quas ethnici Philosophi non agnouerunt. Caput. XII.
E D quoniam diuina ineata natione factum est, ut natu ra diuina ,& humana in una Christi Domini persona cyiunctis, vere dicamus illu &Deum esse,& hominem(id
quod omnes vel in ipsa Christianae fidei cate Ea chesi
69쪽
thesi didicimus aequum est ut pro ratione Ioci exponamus, cuiusmodi sint hae praedicationes, & caeterae omnes, quibus vel diuinae, vel laumanae naturae attributa de Christodicuntur; virum ad ea uniuersalium genera pertineant, quae hactenus explicata sunt, & a veteribus Philosophis tradita; an ne ad alia,quq illis ignota fuerint, quae proinde qualia i sint , explicare sit necesse. Neq; enim haec prorsus dissimulanda sunt,&abscondenda ias, qui iaPhilosophiae praeludia excesserunt, manu Sq; conserere disputando incipiunt, quippe quibus haec dubitatio tanqua de re omnibus nota facile proponi pote st, ut intelligat quot, ecquae tandem omnino sint uniuersaltu species.
Atq; ex is s. quae supra dicta sunt, per facild cognosci potest,qua locunq; Deus, diuinaeq;
naturae attributa de Christo dic utur, nullam earum pr*dicationum ad ullum genus uniuersaliti posse pertinere cum diurna natura, cum qua idem sunt ei ras attributa omnia, non mo 'do singularis sit, sed maxime etia singularis.. At cum homo, & humana pr edicata de illo affirmantur, distinguendus est usus. N acceptio nominis Christi seu I E s V. D. N. Nam si illud sumatur pro Christo Domino quatenus singularis quida homo emnon tan-
70쪽
tum homo, sed humana quoque praedicata, quae de eo en unciantur, per inde se ad illii habent, atq; ad caeteros homines. Subest enim homini Christus Dominus hoc pacto sumptus, ut suae speciei, queadmodu & caeteri homines;eodemq; modo animali, ut mo generi, atq; ita caeteris. Si vero sumatured Deus et est, secunda' in diuinus pertan prim ii quietiet dem fateri necesse est, hominem vera habere uniuersalis rationem illius respectu, eodemq;modo naturae humanae attributa, quae de illo dicuntur, cum aeque potuerint omnia de aliis persenis diuinis eadem ratione distributeq;
praedicari, si earum singula singulas naturas et huminas assum p si sient.
Cum aute quaeritur ad quae uniuersaliunera pertineant sunt qui velint, ea omnia quintum ex vulgatis speciebus refer cita esse. quod homo & humana attributa non necessario, sed contingenter de verbo diuino dicantur. Qua in sententia etsi error est nullus, si intelligatur,ut ab illis exponitur; abstinenduest tamen a nomine accidetis,cum genera nostra, eciemq; humanam, eiusq; differentias specificas Christo Domino attribuimus , ne a Gere te videamur, illum naturam nostia non