장음표시 사용
31쪽
sus; ut tum primum natura viii uel saliter exlsere in mente censeatur, cum P ci metae qualibet intelligibilem reptaesentatur, aut per cisceptum illi conformem percipitur ; siue species , & conceptus eommuniores lint, liue minus communes; siue etiam species gignantur ministerio phantasmatum , siue sola intellectus opera one. Atq; hac una ratione veru esse potest, quod apud Phils sophos dici consueui vini uersalia fieri operatione intellectus . Nam cum quicquid fit, noua exilietia actuale acquirat, est sit duplex; realis una, qua uniuersei g, yttalia sunt, habete neque ut quidquid enim realiter existit, singulariter exillat necesse esti altera obiectiva, quae isdem sensitiuae facultate3 dare no possunt;-fficitur,vi sola intellectus operatione uniuersalia,ut talia sunt, fiant, suo luesnodo pignatur, u(quod idcine si obiective existant; habitu quidem .in speciebus intelligibilibu , quibus repraesentantur; actu' to,ui conceptibus, quibus percipiuntur.
rione uniuersalium , O Dirticularia, ct
natio ea ad Dialiaticam pertituatit.
32쪽
ta patricolaria tribus n o dis, quemadmodum d chue te cta,cos de rari pocsimi. Na ut cauta S e tactavnomodo speciantur quatenus res ql adsm sunt, ut sol quatenus sol, Saurimqtmerus abiuraltero,ut causi aut effecta solit,veluti solot quinit aurum, , aurum, ut pignitur il sole; tertio ut inuicem referuntur, alter u ut causa ad c fiealteri in ut e flectus ad causans sic res habet in uniuersalibus & particularibus. Pri-gno enim modo considerantur,ut res quida, nulla uniuersalitati , particularitatisve habita ratione, ut animal quatenns animal, o hoquatenus homo; secundo, ut iniucrsalia sunt, aut particularia : aliud enim in animali est esse animal saliud, este ci mmune lic mini, S bestiae . cum illud omnibus animalibus coueniat; hoc soli animali praeciis sumpto, seu . non considerato cum ulla disserentia contrahenter eodemque modo aliud est in i cmine, esse hominen quod solis hominibus ci nuc-nit; aliud esse speciem an in ali subiecta, quod ab aliis animalibus participatur. eitio ri omdo considerantur,qeatenua inutuis relationi - uua
33쪽
t c se res iciunt uniuersalia quidem,' t
s attes de uniuersalibuS disse ui .
34쪽
disterendi rationem, communemq; usum coefert. Mitum enim in modum pendet no mo do doctrina, sed usus etiam Dialecticae ex uniuersalium, di particularium consideratione, corumque respectuum,quibus uniuersalia ad
particularia, &vicissim particularia ad uniuersalia affecta sunt. Quanquam respectus ip si, siue relationes minoris mometsi S in prima Philosophia, & in Dialectica, censentur,
quam ipsae uniuersalium,& particularium rationes,quae superius explicatae sunt. Sed cum in definitionibus uniuersalis tria spectentur, rerum uniuersalium unitas,aptitudo ut sint in pluribus, & aptitudo ut dicantur de pluribus, illud intelligere oportet, etsi omnia haec ab utroque artince modo aliquo tractantur, primum tamen Philolaphum de duobus tantum prioribus. Dialecticum vero de solo tertio ex proprio inliituto disserere. Primus enim Philosophus non alia de causa de generalibus praedicandi modis agit, ni sive eorum ductu generales essendi modos inueniat: neque item de definiendi ratione di putat, ni si ut multa de rerum quidditate, ac natura doceat. At Dialecticus ideo quaedam de modis essendi rerum,earumque unitate &distinctione tradit, seu potius a primo Philo
35쪽
lapho accipit,vi omnes praedicandi, dissere adique rationes colligat. Atque hoc idem de tribus alias particularium coditionibus, quae his altera ex parte respondent , de eorum,inquam unitate,& aptitudine, ut suis uniuersialibus sub sint, eisque in praedicatione subiicia tur sentiendum est.
NIUERS ALIUM VNITATE. C PUT. VI.LLV D etiam praetereum dum non est , duplicem eme
rerum uniuersalium unitates quatu altera formalis dici solet ; altera nostro iam more. - s praecisionis appellatui.
Formalis unitas nihil est aliud, quam indiivisio rei uniuersalis in se ipsa, hoc est, in natura,rationeue sua:qualis est indiuisio animalis in eo quod est animal,& hominis in eo quod est homo. Non sic indivisas i senatus,p pultas, quadriga, quia in rationibus suis non sunt indiuisa sed actu diuisa ac multa. Dicitur autem formalis haec unitas, quia est plurihus communicabilit,quemadmodum, di ipla
36쪽
res uni nersialis, cuius est unitas, primaque oroprietas.
Unitas vero praecisionis idem est,quod int, diu i sio rei uniuersialis no in se ipsa, sed in sua particularia, qualis est in diuiso animalis intominem,& bestiam, hominisque in Socrate, di reliquos singulares homines . Dicitur .vero praecisionis, quia non conuenit rei uniuersali in quocunque statu sumptae quo pacto
ei conuenit usitas formalis, quae semper rem comitatur, siue antequam ad sua harticulatia contrahatur; siue cum iam in eis contra 'eta est, si ite postqvana est ab illis abstracta, &quasi auulsa per intellectum , sed praecise in
eo statu, in quo apta est, ut ad sua particularia descendat, &inea diuidatur ac multiplicetur . Quatentis enim tes apta est ut sit in pluribus, in eaque diuidatur, &multa dici possit, necdum tarriun naturat ordine diuisa& multiplicata est; eatenus est in diuisa in il- . lasac proinde unum quid, hae praeeisionis uni tate. Alioqui si sumatur ut iam est in suis particularibus, in eisque diuisa & numerabilis, ia est multa, & non untini, hoc unitatis genere. Differunt aute in tribus potissi nuum harum c duo genera unitatum . Primum quod uni ths. formalis est proprietas rerum uniuersaliuiae, C a vires
37쪽
vi res sunt;vnitas autem praecisionis est pro prietas earum, ut uniuersales sun r, siue quatenus aptae ut sint in pluribus . In hac enim aptitudine posita est, tota uniuersalitatis e sentia, quo tamen modo illa essentiae nomine appellari potest. Proinde in priori illa definitione, qua uniuersale dicitur unum quid aptum ut sit in pluribus,nomine unius , quod loco generis ponitur , di pro re uniuersalitati subiecta sumitur, intelligenda est unitas formalis aut potius unitas, ut communis est se mali,& numerali rerum singularium: unitas autem praecisionis, etsi in ea definitione non exprimitur; ex aptitudine tamen essendi in pluribus,quae rationem uniuessalitatis comis plet, necessario colligitur , quippe cum id, quod aptum est,ut sit in pluribus, dum eam retinet aptitudinem,ut paulo ante diximus, indiuisum in plura sit, ac unum, hoc generet
Differunt etiam in eo quod unitas sormalis est in diuisio pure negatiua ; unitas autem praecisionis, priuativa. Formalis enim nulla supponit aptitudine rei uniuersalis ut sit multa in se ipsa: id enim quod in seipso inditii sum est,nullo modo in seipso diuisum esse potest et praecisionis autem unitas supponit aptitudi-
38쪽
ne, qua res voluersalis esse potest in suis particularibus diuisa & multiplicata. Eode modo dicimus, negationem aspectus, in lapide quidem, esse puram negationem. quod lapis nullam habeat aptitudinem ad videndum; in homine autem caeco,esse priuationem ; quod is natura sua aptus sit ut videat. Denique differunt in hoc, quod formalis
unitas multiplicatur cum rebus ipsis uniuersalibus in earum particularibus h unitas aut e praecisionis non item; tam multae enim sunt unitates formales naturae animalis in particularibus animalibus,& naturae humanae in particularibus hominibus,quam multa sunt ani .malia particulam, & ipsi particulares homines. At unitas praecisionis est unica tantum unius communis naturae in sua communitate acceptae, cum qua communitate ad sua particularia non descendit; ex quo discrimine patet , unitatem formalem esse etiam uniuersam lem,quemadmodum est res ipse, cuius est unitas;vnitatem vero praecisionis esse singulare.
quo pacto est singularis aptitudo ea, quam supponit, ac sequitur. Vnde fit, ut a sola unitate praecisionis, dicere possimus animal esse
unum numero genus;& hominem unam numero speciem ; t citque esse numero primaria
39쪽
o tia intellectus nostri, quot simi numero res uniti et sales
itaque cum unitas generaliter sumpta informalem , & numeralem diuidatur, forma- Esque sit propria rerum uniuersalium, qua etenus absolute sumuntur, piaecisionis autem unitas sit numeralis earundem rerum, qua te rius sunt uniuersales ; reliquum erit ut unitas
numeralis simpliciter & absolute sumpta sit propria & peculiaris rerum singulari v. Atq;haec communiter de quinque uniuersalium speciebus formistae dixisse sit satis. Nunc de singulis agendum , si prius tam Eadmoneamus, ea, quae in hoc libello vel diaeta sunt hactenus,vel post dicent pr, quae di siciliorem videantur habere intelligentiam, non esse hoc loco a praeceptoribus accuratius explicada, minus etiam tractanda . fusus,&exquisitius disputanda, sed familiaribus tantum exemplis exposita, quasi credita supponenda esse, ut ijs intelligendis,quae toto Philosophiae cur is tradenda sunt, usui esse poli sint. Nam ut his penitus ignoratis necesse est Philosophiae auditores in medio cursu saepe
hallucinari, & passim impingere ; ita cum in ipso ingressu longioribus, grauioribusque disputarionibus operantur. ut ea profunditis in
40쪽
telligant, despondent animum, & a suscepto opere vi quodammodo illata desistunt; aut
certe ita se gerunt, ut non modo ea tandem
non percipiant quod maioribus Philosophiae praesidias indigeant, sed etiam fessi & taedio afficti ad reliqua persequella minori affectu, studio ducantur. Quocirca satis erit ea hoc
loco victamq; capere, memoriaeq; mandare
D fere sola Magistroru fide tenere, donec suis locis aperti tis intelligantur. Oportet enim,ue tradit Aristoteles. discentem credere , quod de iis praecipue dictu e sse oonstat qui in ipsis scientiarum exordiis versantur. Atq; hoc idein praedicamentor pin tractatui in explicatio,. ne futurorum contingentium , quae in libris de interpretatione traditur ,&alijs locis si, milibus obseruandum est. Denique velle tudibus adhuc ingenias, & parum exercitatis haec omnia quasi ad calculos, ut aiunt,reuocare, eo tumque a nouis auditoribus accuratam ration*m poscere, ineptum valde, & iii decorum est et turpe est enim ea a tyronibus cxigere. quae saepe a veteranis pro dignitatqvix praestari solent. Sed ia in quid genus sit, quam vim habeat. dicamus.