장음표시 사용
51쪽
sensus expertem, quas animal,& plantam aprpellamus: sub animali hominem,& bruth aniinal; sub homine autem,nullus iam certus est numerus singulorum. Eodemque modo desecedere possumus per eas species, quas in hoc progressu relinquimus, donec ad infimas cuiusque ordinis perueniamus. Nisi quod non est nece sse bifariam semper genera diuidete. Nam etsi substantia corruptibilis in simplicem, & mi stam diuiditur; simplex tamen inquatuor elementorusipecies distribuitur, plataque in tria stirpium genera,arbolem, seu licem, & herbam diducitur: quod idem in compluribus alias generibus accidit, quae in plures, quam duas species, sed tamen finitas distribuuntur. Ita nunquam fiet, it siue a supremis generibus descendas, siue in transuersum progrediaris,in infinitas species,quaequidem sint verae, ac germanae species incurras ut mittamus eas,quae non ordinaria,sed absoluta Dei potestate in rerum natura esse pota sunt,de quarum numero non agimus. De earum autem persect ione omnes conissentiunt,nullas omnino aeque perfectas reperiri posse. Sunt enim species rerum, ut trEdie
Aristoteles, humerorum speciebus similes, tquemadmocu in numeris nulla: spccies sunti inter
52쪽
lnis se multitudine unitatum aequales, ita inspectibus rerum nulls sint perfectione pares. Quod Aristotelis pronunciatu ,etsi in ias speciebus, quarum aliae superiores sunt, aliae inis feriores,proprie intelligitur, in caeteris tameno etiam modo locum habet, quod omnes
ut idem alibi docet per se naturasque suas prioris, ae posterioris inter se ordine teneat; quopacto colores , qui primo . perscctissimoque colori propinquiores sunt,perfectio- mi habentur; quae animalia primo, persectissimoque animali magis propinquant,nia lorem perse ction em habeant nece De st. Porro quemadmodum genera natura sua priora sunt speciebus suis generationis ordine; ita est species suis generibus ordine pee sectionis: unde fit. ut a speciebus ad genera recte procedatur siue essendi, siue exi stendi consequentia; a generibus autem ad suas
species, neutra consequentia retro commeet.
Item, ut species sunt nobis notiores inuenistionis ordine i ita & genera ordine accuratae cognitionis . Nam ut in investigandis natu
tis communibus progredi solemus ab in serioribus, quae sunt propinquiora sensibus,ad superiola: sic in eis diuidendis, defintcndis.
dempnstrationem tra ctandis a superioribus D a ad
53쪽
cd inferiora descendimus. J et Deniq; ut ascendedo a speciebus ad gin
ra& ab indiuiduis ad species ex multis una colligimus , ita descendendo a generibus ad species, S a speciebus ad indiuidua, e svno multa facimus . Participatione enim speciei multi homines, unus homo sunt; at unus, de comunis, particularium coditionum additio. De,plutes; quod idem de animali coparatione hominis aliarumque eius specierum dici pote st. Atque haec de genere, ac specie dixisset sit satis. T
tamen differentia est diuersitas eorum , quae alioqui sunt unius omnino rationis: qua di ferentia, sola ea quae vel genere, vel specie,vei
numero idem sunt, differre inter sic dicimus. 3FFEREN TI A uno
modo dicitur quaelibet diuersitas i qua significatione, ea etiam dicimus differre inter se, quae toto genete diuersa sunt, ut substantiam & qualitate . Proprie
54쪽
AiP U T. m. Tere hominem ab equo, Socratem a platone,&eun dem senem a se ipso iuuene. Nota vero est differentiae hoc pacto sumptae in comunem,propriam, de maxime propriam distinctio. Communis dicitur, quaere ipsa separari pote st,ut sedere, stare, iuuentu S. A similia. Propria. quae et si re ipsa inseparabilis est;tamen ad essim tiam rei non pertinet, ut
cicatrix cum callum obduxit,caesus oculorucolor, & communium naturarum proprie tam te s. Maxime vero propria est, quae essentiam e ne it diuersam, ut rationale; hoc enim in causa est, vilis mo diuersae sit essentiae ab equo.n caeteris brutis animantibus. Itaque communis,& propria rem aliter affecta reddunt.*ut certe alio modo habentem . sed maxillae propria efficit, ut sit aliud secundum essen
i Diuiditur etiam differentia primum quidein separabilem.& inseparabilem ideinde inse, parabilis in differentiam per se, & per accliadens. Disserentia per se est eadem cum ma- ime propria, diciturque differentia per se. quia est per se diuisiua alicuius superioris, de alicuius inferioris costitutiva;quopacto sensitiuum est diuisivum viventis, & constitutiquum animilis;tatio itale autem diuisivum ani Z. Di maiis.
55쪽
malis, & chstituti uia hominis. Differetia preaccidens, si absolute sumatutino ut membra diuitiens inseparabilis disserentiae, coplectitur comunes,& proprias, vocaturq; per acci dens,quia accidentario tantum discrimine dividit,ac differre facit. Ea igitur missa, duplex est disserentia per seiuna specifica, altera indiuidualis . Spcci fica est, quae cum genere constituit speciem, siue media scilicet, siue infimam ; indiuidualis autem quae cum specie infima constituit individuu siue unum numero. Hinc fit, ut quicquid proprie differt ab alio differentia per se,& non per accidens,id omne, qui differat
Neq; enim audiendi lant,qui nulla differretia per se inter indiuidua eiusde speciei infimae agnoscunt, sed ea tantinn distingui volui per accidentia. Nullum enim praedi amentu est,quod per seipsum, & sine adminiculo alisterius praedicamenti non sit satis ad constitutionem suarum specierum, o indiuiduorum, squidem impermista sunt praedicam eta om nia a summis generibus, ad indiuidua usque. nec quaerendae sunt in uno praedicamelo dita ferentiae, quibus constituantui species , aut,
indiuidua alterius. Sed qpepudia.dum ex
56쪽
poterite cuiusque generis quodamodo natevntui di Srentiae specierum effectrices , ita ex pote state cuiusq; speciei infimae suo modo oriuntur differentiae indiuiduales. Dicteut quoq; differentia specifica id, quo species genus excedit. Quo eodem pacto diei pote st differentia indiuidualis esse id, quo individuum excedit infimam speciem . Veenim homo in suae mentia communi hoc aniplius habet, quam animal, quod sit rationi particeps;ita Socrates in edentia sua singula ri, hoc superat e Centiam hominis communis, quod fit hic singularis, ae determinatus. Diuidi etiam solet differentia per se in di, nisiuam, & constitutivam. Verum haec potium sunt varia officia dicerentiae, quatenus
differentia est quod iam ex dictit patet)quam differentiarum genera,quemadmoduae tertium illud,quod est facere differre. Nulla enim diffitentia per se est, quae tria hxc eo
ordine, quo numerata sunt, non exequatur,
cum & diuidat aliquid superius,& aliquid in , ferius constituat illudq: ab alio, aliisve eiu de diuisionis mobris differre faciat. Quanquasi diuisivae.& constitutivae differetiae respectu
unius,& eiusde comunis naturae sumatur. Duiu eade differentia est, quae tria haec praestare
57쪽
possit,sed necesse est, ut alia,vel aliae eam so stituant, &ab alia , vel aliis differre faciant, aliae vero diuidat; quo pacto alia est quae sub-ctat iam corpoream constituit & ab in corporea differre facit; aliae quae diuidunt incorruptibilem & corruptionis experterni aliae ite
sunt quae animal constituunt, , ab incorporeis substantiis, incorruptibilibus, simplici-huy,plantisque differre faciunt; aliae quaeiqvarias species distribuunt. Denique diuiditur differentia specifica in generalem & specialem . Generalis est , quae con si ituit speciem, quae ipsa gen 's etiam estivi sensitivum. Specialis, qu* constituit se ciem, quae non item est genus ; ut rationale, sed haec dicta sunt de differentia, quatenui ifferentia est, non quatenus est tertia uniet uersalium species, tametsi omnia ad hanc p*steriorem considerationem non parum conmducunt.
Deseribi autem solet di Serentia, ut uniueret sale quoddam est, hunc in modum. Differentia est id, quod de pluribus specie differentibus in quaestione quale qst, pr*dicatur; idque svi intelli ei solet secudum essentiam. Et haecq uid e d i S ren ti ae ex p l ica tio, q u te ex Ari pote te desumpta est, in solas generales differetias
58쪽
G-C A P V T. IX.' ixonuenit: idque ea de causa vitio non datur quod differentiae speciales minus notae sin minusque usurpatae. Dicuntur autem gen* rates in hac posteriori differentiae consideratione, quia praedicantur de differentibus specie;speciales autem, quia de disserentibus solo numero et quae differentiarum genera nec
differunt specie inter se, neque ipsae sunt genera, sed sola magis minusque uniuersalium ratione distinguuntqr. Communis tamen descriptio omnibus spexi ficis differensis est, qua differentia dicitui id, quod de pluribus in quaestione quale est secundum essentiam praedicatur. Complectiutur enim & generales, & speciales differetias; mccluditque apto ordine singularia , caeteraque uniuersalia ; si hoc modo intelligatur Differentia est uniuersale, quod necessarist v secundum e ssentiam praedicatur de pluribus. in quaestione , quale est . Qu*e omnia ex ills, quae supra dicta sunt perspicua relinquutur. Comparatur autem di retia specifica cugenere,quod diuidit tanquam forma substatialis cum propria materia; cum ipsa vero spe. cie, qua constituit,ut eiusmodi forma cum naturali composito substantiali; cum tame nec tarma, nec materiai u ae sent partes re ipsa coi poncntei
59쪽
Wineses totum. praedicetur de naturali copiasto. Genus autem, & differentia, quae cum specie unum atque idem re sunt, in quocunq; indiuiduo de speeie dicatur. Haec de uniuersalibus quae essentiali praedicatione de suis particularibus dicuntur.
usurpatio, qua ratione pro mpriu est.& qua certa uniueris saltu species. Quatenusenim
propriu est, uni soli couenit. ei scilicet cuius est propriuiat quatenus uniuersale, de pluribus dicitur. Funditur aute propris vocabulu, quatenus propriu est , si generaliter omnino sumatur,no modo ad ea quae accidui rebus, sed etiam ad ea,quae in essentiis earu cotinetur, sue universales illae sint, siue fingniarest nihil enim est in reru natura , quod aliquid sibi proprium habeat nee tantu coplectitur simplicia siue incoplexa .sed complexa etii. Qua genem rati eosideratione ipse etia differentiae specificae, & indiuiduales, dicuntur propriae sp eciem bus,& indiuiduis, quae ex illis proxime con-
stituuntur; & nonnunquam apud Aristotele
60쪽
ipsae definitiones qualescunque sint rem parixione rerum,quae definiuntur, proprij nomi
Misiis tamen iis propriis, quae ad essentias reru pertinet,coplexisq; omnibus;quod quide ad simplicia dc accidetaria attinet, in orem ni is est quadripartita illa proprii diuisio. qua propri* dicitur aut soli speciei accidere. sed no omni , seu totisvi homini blesum esse abortu, vel esse Gramaticura ut omni sed non soli:vt esse bipede, vel intelligenti; participe; aut omni &soli, sed no semper: ut canescerer aut omni & soli,& semper;vt esse disciplint,tim sue ea pace. Quae distinctio apta est, si par.
tina exponatur rect*,partim em edetur. Nam
quod omni accidit sed no soli id reuera. si simpliciter de absolute loquedu est, proprium dixi non potest,ut tradit Aristoteles et neque ei conuenit tradita proprii, quatenus propriuest, generalis explicatio . Potest tamen dici proprium ad aliquid cui idem loquitur nempe comparatione earum rerum, quibus non conuenit, quod est esse proprium secundum quid i quopacto proprium est homini; co- paratione quadrupedum aut serpentium, bipedem esse;&comparatione plantarum, aut