장음표시 사용
251쪽
αμ RE NATI DE se ARTE fmatis propositum erat explicare; nihil restat, nisi ut de natura hominis aliquid addam, ut deinde exscriptum ad te mittam ; sed tempus definire
non amplius audeo, toties enim promissis meis jam deses, ut me pudeat. Quantum ad quaestiones tuas, primo non credo senum reflecti in unum punctum , sicut lumen; propterea quod non communicatur ut lumen per radios omnino rectos, sea semper in gyrum undiquaque extenditur.
Ex. gr. si corpus A iumen emittat, istius luminis radius per soramen B transmissus non poterit videri, nisi in
recta linea BC; sed si idem corpus A nummiquem edat I senus iste per soramen B transmissus, haud sere minus audietur versus D, aut versus E, quam versus C. Secundo. Ratio 3 ad 8 est consenantia, quia audito Eno 8 auditur etiam ejus semissis q,quod quidem in ratione 3 ad 7 non reperitur. Sonorum refractio,quemadmodum etiam illorum reflexio, exacte mensurari nequit ; sed quantum observare licet, certum est il-tim debere fieri a perpendiculari in aqua, luminis, Vero contra. Quod ad modum mensurandarum refractionum luminis instituo comparationem inter sinus angulorum incidentiae, & angulorum refractorum; sed
nollem hoc adhuc propalari, quia Dioptrices meae prima pars nihil aliud continebit. Non potest facile determinari qualem figuram linea visa in sendo aquae si habitura, neque enim certus est aliquis locus imaginis in reflexis aut refractis, quemadmodum sibi vulgo persuaserunt optici. Non egeram tibi gratias per superiores pro demonstratione de duabus mediis proportionalibus, quam ad me missit; sed literas tuas nondum acceperam,& dicam tibi D. Mydorgium illius etiam demonstrationem invenisse, simul atque rogaveras ut illius constructionem tibi exhiberem, neque illam unquam judicavi dissicilem. Maluissem proposuisses constructionem modi, quo angulus trifariam dividatur, quem, ni salior, eodem tempore tibi exhibueram; est enim paulo dissicilior, &mihi fassus est D. Mydorgius se non potuisse illam demonstrare. Sed longe mallem ut in propositione Pappi indaganda se exercerent. Quod enim D. Mydorgius illam in Conicis suis expositerit, haud facile credant, qui illa paulo propius examinaverint, ut ego feci, neque
vim puto id persuaderi potae D. G. qui mihi olim dixit se proposuisse il
252쪽
ΓΡIsTOLARUM PAR sIL Epist. LXXIV. a slam D. M. prout facta cognoscere poteris, si velis ad illum hac de re scribere. Vale. EPIs TOLA LXXIV.
De celeritate qua corpora descendenna morentur. De resonantia chordarum.
EXistimabis sine dubio me esse in rescribendo ad te pigrum; sed scire
debes novissimas tuas Amstelodami diu detentas tuisse propter a sentiam ejus, per quem illas ad me mittebas, ita ut non potuerim illas citius accipere. Libenter scirem quis Dominorum F. te percontatus sit de me, multi enim sunt hoc nomine. Quod vero scribis de calculo, quem GaIlleus, habet celeritatis, qua corpora descendentia moventur, cum Philosephia mea neutiquam consentit, secundum quam duo globi plumbei, ex. gr. alter unius, ester centum librarum, non eandem inter se rationem habebunt, quam duo lignei, quorum unus sit otiam unius, alter centum librarum, imo neque eandem, quam duo etiam plumbei, quorum unus sit duarum, alter ducentarum librarum, quae quidem ille non distinguit, unde suspicor illum non potuisse verum assequi. Sed libenter cognosterem quid de reciprocatione maris scribat; etenim id unum est ex iis, ad quae invenienda maxime laboravi, & quamvis putem me rem consecisse, restant tanwn circiunstantiae quaedam mihi nondum satis perspectae. Si D. F. literas meas communicaverit cum aliquo Matheseos vel minimum perito, non dubito quin facile intellexerit, qua ratione angulum refractionis mensurem; libenter autem sciam utrum praefatus F. aut quisquam alius det operam inventioni perspicillorum ad praxinrevocandae, optarem enim utrem effectam reciderent.
Magnum illud interstitium , quod interjacet tertium & quartum soramen instrumenti illius musici, quod serpentis figuram & nomen habet, non debet, ut puto, reserri, nisi ad modum, quo inflexum est,&distantia illorum soraminum debet mensurari ex perpendicularibus, quae ex singulorum foraminum centro cadunt in rectam lineam ductam ab instrumenti illius extremo uno in aliud. De ratione 1 ad 8 quod ad te scripseram, in eo non consistit, quod possit eadem ista ratio per numerum aliquem maiorem aut minorem exprimi, sed in hoc, quod audito aliquo sono, audiatur etiam naturaliter alterius soni per otivam acutio-
253쪽
x 6 REMATI DE s C ARTE fris resonantia. Et sic audito duarum chordarum seno, quarum una octo partes, altera quinque contineat, & sic sextam minorem conficiant, a ditur etiam re nantia semissis chordae 8. nempe q. quae cum chorda s.ficit tertiam majorem. Tractabo de homine in Mundo meo paulo uberius, qium mihi proposueram, praecipuas enim ejus sunctiones omnes explicare aggremor; jam illas absolvi, quae ad vitam pertinent, quales sunt ciborum concoctio, arteriarum pulsus, alimentorum distributio, β c. una cum quinque sensibus. Nunc in variorum animalium capitibus anatomiam instituo, ut explicem qua in re consistam imaginatio, memoria, &c. vidi librum de motu cordis, de quo mihi olim locutus sueras, meque ab ejus se tentia parum diversum deprehendi, quamvis illum non viderim, nisi post pertractatam hanc materiam. Vale. EPIs ToLA LXXV.
Varia anima erfimes ad Massam pertinentes. Rationes propter quia Mumdam suum nati ad ipsum miserit. Desiodo chordarum. V Alde miror quod amissae fuerint trinae illae literae, quas ad me dare fueras dignatus, vellemque me posse detegere unde id factum sit, quod sorte possem facere si exacte meminisses dierum, quibus datae se runt , hac enim ratione scirem in cuius tabellarii manus incidere debuerint, nam duos habemus in hoc oppido. Quantum ad id quod dicis duos nos aliquando simul audiri, quando unica chorda plectitur, em quoque
hoc olim observavi; & rationem esse puto, quod cho dae, cum sint aliquantulum salis & inaequales, duo tremorum genera uno eodemque tempore admittant, quorum unus, nempe qui graviorem sonum edit, quique praecipuus est, 1 tota chorda pendet; alter vero, qui acutiorem, in inaequalitate partium ehordae. Coiapita , ex. gr. quod si plemtur chorda A B, tum quoties illa progreditur & regreditur ab I ad 6, ut sonum naturalem edat, inaequalitas partium ejus alium in ipsa minorem tremorem essiciat,quo fit ut progressa ab i usique
254쪽
que ad 2 recurrat versus 3, atque inde versus Α, atque ex 4 ad 1, & de- isque ad 6 ; quod quidem sonum generat praecedenti acutiorem per duodecimam: consimili modo, si secundus iste tremor sit tantum prioris duplus, dabit octavam , si quadruplus quintam, & si quintuplus decimam
timam majorem. Valde curiosum est experimentum illud quod de horologio absque te ad me scribis, modo ut sit certum ,& habeo tibi gratiam, quod illud ad me scripseris, sed de effectu adhuc multum dubito, quem tamen non judico impossibilem. Quaeso rem mihi accuratius describas, si quidem fuisti leuis oculatus. Tractatus meus ad finem pene perductus est, superest tamen ut illud corrigam &exscribam; laborem autem adeo restigio, ut nisi pollicitus suissem plus tres abhinc annos me missurum illum ad te sub finem hujus anni, non puto me ante Iongum tempus impositurum suisse illi ultimam manum; sed conabor promissum inicerep atque interim quaese me ama. Huc deveneram cum mihi reddita sitit uIisma tua r et mensis hujus data. Jamque id meditabar facere, quod pessimi debitores, qui credito
res suos adeunt, ut aliquid morae habeant, quum tempus sis vendo constitutum adesse sentiunt.Revera tibi destinaveram Mundum meum in hujus anni strenas, nec adhuc duae sunt hebdomadae, ex quo mihi proposueram saltem illius partem aliquam ad te mittere, si totus non postet in hoc tempus scribi: dicam quod, cum nuper curassem ut perquire--xetur Leydae & Amstelodami an systema GaIllei ibi haberetur, audive--ram enim editum fuisse in Italia anno superiore,responsum tulerim,revera impressum fuisse, sed omnia exemplaria eodem sere tempore Romae com--busta esse,atque ipsi multam aliquam irrogatam quod me usque adeo terruit, ut sere statuerim scripta mea omnia comburere, aut saltem nemini sacere illorum copiam. Nequeo enim imaginari qui ille Italus, & Papae. ut audio, gratus, potuerit aliam ob causam reus agi, quam quod sine dubio motum terrae stabilire voluerit, quem probe scio a quibusdam olim Cardinalibus fuisse censura notatum. Sed tamen ab eo tempore putabam me audivisse eum palam doceri, etiam Romae, & fateor, si salsiis sit,omnia Philosophiae meae sundamenta etiam salsa esse; ex iis enim clare demonstratur, & omnibus tractatus mei partibus ita cohaeret, ut illo sublato caetera mutila snt. Sed quemadmodum nollem quicquam a me profi-.cisci, qhod Ecclesia vel minimum improber, ita malim illum suppri- mere, quam mutilum edere. Nunquam addiditas sui libris scribendis,
nisi me tibi & amicis quibusdam promisso obstrinxissem, ut ratio promitti
255쪽
2 8 RE NATI DE s CARTE fmissi me ad studium adigeret, rem nunquam perfecissem: caeterum non metuo ne injus me sis vocaturus, quo extorqueas 1 me debitum, quin, mo forsan tibi gratum erit levari taedio mali libri perlegendi. Tam multae sunt jam in Philo phia opiniones, quae speciem habent, & disceptabiles sunt, ut si meis nihil certius inerit, neque possint absque controve sia admitti, nolim illas unquam promulgare. Nihilominus quia factum esset illiberaliter me, si putarem impetu uno satisfactum esse tibi, cui tractatum istum totum tam diu promisi, illum quidem quamprimum potero, tecum communicabo, sed annum peto, quo illum recognoscam,& ultimam ei manum imponam; monuisti me Horatianum versum, n
numque prematur m annum , triennium autem tan
tum est quod tractatum hunc aggressis sum; r so te etiam ut mihi renuncies quid de Galilei negotio intellexeris. Quantum ad quaestionem tuam, nihil habeo ultra id quod tibi per superiores striapsi , nempe chordam Α Β , currendo & recu rendo a C usque ad D, naturalem suum senum edere, & praeterea transeundo a C ad D sacere alios tres regressus minores CE, E F, F D, qui res nantiam generant acutiorem per duodecimam. Si . vero quaeras utrum ejusinodi chordae falsae sint necne, puto me iam scripsisse ad te, minus falsas esse quam eas, quae ditanantius resonarent; magis v ro, quam eas, quae sonum unum, simplicem & aequabilem habent; potest autem tubis & omnibus comporibus resonantibus non minus quam chordis sit sitas inesse. Vale. EPIs TOLA LXXVI.
Varia quas es. telligo ex tuis amissas fuisse eas quas ultimo ad te dederam, quan- a quam putabam me illas tutissime direxisse. Exponebam suse in illis r
tionem cur tractatum meum ad te non mitterem, neque dubito quin illam adeo justam invenias, ut tantum absit ut ss mihi vitio daturus, quod illius
256쪽
mius copiam nemini unquam sacere destinaverim, ut mihi ad hoc auctor futurus esses, nisi id mihi plane constitutum esset. Sine dubio haud ignoras Galileum ab inquisitoribus fidei fuisse correptum, ejusque de motu
terrae sententiam haeres s damnatam; omnia autem ea, quae in tractatα meo explicabam, inter quae etiam erat opinio de motu terrae, a se mutuo ita pendebant, ut si scias illorum unum este falsum, satis habeas ad concludendum rationes, quibus utebar, omnes corruere, &quanquam illas demonstrationibus certissimis & cvidentissimis innixas suisse putabam, absit tamen ut illas adversus Ecclesiae auctoritatem propugnatum eam. Scio quidem regeri posse illud omne non esse stitim de fide , quod Inqui-stores Romani definiverunt, atque ad hoc praerequiri Concilii decretum; sed mea non tantopere amo, ut ea velim sub istiusmodi excepti num specie defendere; & desiderium tranquillae vitae, quam inii, cum hoc mihi symbolum assumerem , bene vixit, bene qui latuit, facit ut mihi potius sit liberari metu, qui suberat, ne pluribus, quam optarem, exscripto meo innotescerem, quam grave erit tempus & operam in illo comscribendo perdidisse. Quantum ad rationes Musicorum vestrorum, illas tam absurdas reperio, ut vix possim a me impetrare, ut illis amplius respondeam; cum enim dicunt non posse auditu distingui differentiam inter octavam & tres di tonm, idem est prorsus, ac si quis diceret, proportiones, quas de columnis Architecti praescribunt, esse inutiles, eo quod oculo non minus placeant, etiamsi illarum debitae magnitudini millesima pars dest. I mo si D.N. esset adhuc in vivis, testari posset sensibilem admodum differentiam esse inter semitonos majorem & minorem; postquam enim id semel julsis sem illum observare, dicebat se non posse ferre concentus, in quibus ea non esset observata.Auctoris hujus Musicam libenter viderem,in qua dicis dissonantias tam multis& novis modis ab illo adhiberi, & rogo ic ut illius nomen ad me rescribas, ut librum nus per Bibliopolas nostros huc asportandum curem. Causa cur lapidis projecti motus desinat, manifesta est; non enim alia est, quam resistentia corporis aeris, quae valde sensibilis est; sed ratio cur arcus intensus resiliat, difficilior est, neque illam abs.que Philosophiae meae principiis explicare queo, de quibus mihi porro flendum censeo. Rumor erat hic nuper visum suisse Cometam, si quid de hoc inaudiveris, quae se ad me rescribas, &quia olim scripsisti ad me, notos esse tibi nonnullos, qui in experimentis, quae Vellem, faciendis me ad Varent, nuper legebam in recreationibus Mathematicis, unum, quod cuperem ut curiosus aliquis, cui commodum foret, exacte ficere
257쪽
1so RE NATI DE s CARYas conaretur, bellico nialirum tormento erecto de versus Zenith in planitiet aliqua exploso. Dicit enim auctor, id saepius tentatum fuisse, globo ire terram non recidente; quod pluribus incredibila suturum, apud me impossibile non est, & credo rem esse exami natu dignissimam. Quod ad experimenta, quae ex Galileo rescribis, illa omnia nego , neque propterea judico terrae motum esse minus probabilem. Non quidem quod negem currus, navis, aut equi agitationem in lapide ex illis projeia manere, sed aliae sunt rationes, quamobrem non tanta in illis maneat. Quantum vero ad globum tormenti bellici ex somma turre e plos , necesse est ut longius tempus in ndat descendendoe, quam si sponte sua decideret; offendit enim maiorem quantitatem aeris, qui non solum obstat quominus horiχonti parallelus sei atur, sed etiam quomianus descendat. Quantum admotum terrae, miror quod Ecclesiasticus quispiam ausit de illo scribere, quicquid in excusationem suam arriapiat ; vidi enim diploma de Galilei condemnatione, Leodii impres sum anno i 633 in quo haec verba diserte habentur, qua anνu upoth iise a sie illam proponi fimularet; ita ut videantur etiam prohibere ne in Astronomia adhibeatur haec hypothesis ; quod quidem me γ imitne meas ulli hac de re cogitationes aperire audeam. Praeterquam quod cum non videam hanc censuram suisse Pontificis aut Concilii, sta statum privatae Cardinalium Inquisitorum congregationis, auctoritate simmatam , non caream omni spe, idem in hac materia eventurum quod de Antipodibus, eodem sere modo olim damnatis, atque ita Mundum meum in lucem aliquando proditurum; quo casu meae mihi rationes necessariae erunt.
Quantum ad Musicos vestros, utut peritos illos praedices, dico iterum illos aut ridere, aut nihil omnino in Mustas theoria unquam intellexisse. Quod ad Rami cathedrae candidatum, vellem ipsi proposita suisset quaestio aliqua paulo dissicilior, ex. gr. ea, quam triennio fere ab incmihi ex Pappo proposuerat D. Golius, aut alia similis, numquid illa sese expedire potuis . Libenter audiam historiam longitudinum D.Μ rini, atque utrum possit Minilogiam aulicis commendatam ficere. Qua seme ama, & Val
258쪽
De libro Galilei. De celeritate in desiodendo. De mota charisiarum, O de motu terra. JAm anxius esse coeperam quod nullas T te acciperem, putabam te serian occupatum esse in impressione libri, de quo ad me antehac scripseras. D. B. huc venit die Sabbati ad vesperam, librumque G lilei secum attulit, & hoc mane retulit, ita ut triginta tannim horas illum penes me habuelim; integrum tamen evolvi, mihique videtur de motu fatis bene ratiocinari, non quidem quod ii sassentiar, quae de illo disserit, nisi in paucissimis; sed quantum videre licuit, magis errat dum receptas opiniones sequitur , q uam quum ab illis recedi t; exceptis iis, quae de re .ciprocatione maris habet, quam ratione ab eo plane diversa concipio, quamvis illam cum eo statuam amotu terrae pendere. Cognationum tamen mearum nonnullas hic illic sparsas animadveni, atque inter alias duae sunt, quas ad te scripsisse me opinor, nempe spatia, quae corpora gravia descendendo percurrunt, esse ad se invicem ut quadrata temporum , quae descendendo impendunt; ut si ex. gr. pila tria momenta ab A ad B descendendo impendat, unum tantum ii
B ad C pergendo impendet; quod quidem muti
tis cum restrictionibus dicebam, nam revera nunquam exacte verum est, ut a se demonstratum
putat. Altera est vibrationes ejusdem funis parisere temporis spatio fieri, quamvis aliae aliis longe maiores esse possint. Rationes ejus ad motum terrae probandum sunt optimae, sta ncm mihi videntur ad suadendum recte dispositae ; nam ex digressionibus, quas illis interserit, fit ut priores
memoria exciderint,antequam ad posteriores o tum sit.
Quod vero ille dicit de tormento bellico parallelo hori tonii explos si bene experiaris, puto te smsibilem differentiam deprehensurum. De caeteris quae scribis, mihi iam non vacat cogitare, praeterquam quod impossibile est ut ad ullam Physices quaestionem determinate respondeam,
259쪽
RENATI DE s CARTΕs nisi explicatis omnibus principiis meis, quod quidem facere nequeo une tractatu illo, quem supprimere decrevi. Vale. EPIν TOLA LXXVIII.
Oscii ergo, occasione libri quem ipsi Osert.
REcte judico tibi non succurrere nomina eorum omnium, quos M. aut χq. abhinc annis auditores habebas, quo tempore Philosophiam Flexiae docebas, meque esse in eorum numero, qui ex memoria tua oblit rati sunt; verum non ideo existimavi obliteranda esse ex mea tua de me benemersta, neque sane destiti illa grata memoria prosequi, quamvis nullam occasionem habeam id tibi significandi, nisi quod cum nuper lia brum ediderim, quem una cum hac epistola accipies, velim tibi illum offerre, tanquam foetum tuum, cujus nimirum prima in mente mea s mina aecisti , quemadmodum etiam vestris debeo paulum illud, quicquid est quod habeo eruditionis. od si librum hunc legere non graveris , aut ab alio quopiam, cui magis per otium liceat, legendum tradideris,& errores, qui sine dubio magno numero occurrent, mihi indicare digneris, de sic docendo pergere, dabis me tibi devinctissimum, illosque pro virili secundum monita tua corrigere conabor. Interea Deum oro ut te salvum conservet. Vale. EPIs TOLA LXXI K.
Ad quendam Principis Auriaci a Camera.
Osuit ergo, occastiore libri, quem Principi auriaco aserendum mittit. Α Coepi tandem privilegium, quod ex Gallia opestibam, quodque
in causa suit cur typographus tamdiu moratus sit in excudendo ultimo solio libri, quem ad te mitto, & quem te rogo ut Principi offeras, non ausim dicere nomine auctoris, propterea quod neque auctoris nomen in eo exstat, neque etiam ea me tenet ambitio ut nomen meum dignum existimem, quod ipsi innotescat; sed tanquam compositum ab
aliquo tibi noto, jussis ejuscapessendis devotissimo & addictissimo. R
260쪽
Es Is Tot AR 1Μ PARs II. Epist. LXXX. is3 vera possum profiteri quod, quumPatriam meam linquere, atque sa- miliaribus meis secedere destinarem, suaviorem & tranquilliorem, quam antea vivendi rationem initurus, in hasce provincias minime concessis.sem, neque illas aliis multis , quae bello carent, & in quibus serenitas &sccitas coeli sitibus ingenii aptiores videbantur, praepositurum, nisi praeconcepta magna de Principe opinio tutelam eius & regimen fidissimum esse mihi persuasisset; atque ab eo tempore cum fuerim sub armorum ejus umbra stultus otio & quiete sperata, ingentem illi hoc nomine gratiam habeo, librumque hunc, qui nihil nisi otii hujus frictus continet , illi melius, quam ulli alii deberi existimo; quapropter si placet ut
hoc per te debitum perseivam, quamvis tuus eisa illum amor non relinis quit locum suspicandi velle te adulterinos nummou pro bonis ei obtr dere) accurata, quae in te est, rerum omnium, nedum earum, quae inscriptis meis sunt, cognitio mihi suadet magnum illis ex commendatione tua pretium accessurum. Uale. E P I s T O L A LXXX.
Quorundam errorum excinsatis. Varia. De Diralis cordis.
QVamvis nihil habeam quod ad te potissimum scribam, tamen quia
plus duos abhinc menses nullas a te accepi, diutius procrastina dum non existimavi; nisi enim benevolantiae tuae erga me diuturniora argumenta haberem, timorem sere ne aliquantulum refrixis et ex quo
defui promita mittendi ad te aliquid de Philosephia mea; sed ex alia
parte virtutis tuae cognitio spem facit te eo melius de me existimati Tum, quod tractatum meum supprimere, & quadriennii sere laborem omnino perdere voluerim, ut Ecclesiae obedirem in eo quod opinionem de motu terrae prohibuit. Verum tamen quia prohibitionem hanc I Q-lis Cardinalibus librorum Censurae praepositis factam nondum intellexi a Papa aut Concilio confirmatam suisse , vellem scire quid in Gallia de hoc sentiant, atque utrum illorum auctoritaς articulo fidei constituendo sussiciat. Audivi N. N. ad Galilei condemnationem contulisse; &totus liber P. N. satis probat eos non esse illi amicos; sed ex alia parte observationes, quae in isto libro habentur, suppeditant tot argumen ea, quibus adimantur Soli motus, quiipsi vulgo tribuuntur, ut nequeam