장음표시 사용
261쪽
EpisTOLARU Μ PARs II. Epist. LXXX. 1ssin eundem mecum finem adhibere. D. I Zuilicitem tuos etiam librin accepit, de quibus si ad te non scripsit, in causa fuit uxoris nus nimbus& satum , quae duobus abhinc mensibus illum affigunt. Λccein biduo tantum abhinc duos exiguos libros in solio, quos ad me misisti , quorum unus, qui de perspectiva, non est improbandus, quique stylus exquisi .
tus & nitidus nabendus est in pretio; quantum vero ad alterum, pessime consulare videtur rem refutatu facillimam, & multo satius suisset ipsum siluisse. Mittis etiam ad me aeometrae cujusdam, Senatoris in suprema curia Partamenti Tholosani, propositionem pulcherrimam & quae mo valde delectavita, quia enim per Geometriam meam facillime solvitur, in qua modum trado locorum omnium non selum planorum, sed etiam selidorum inveniendorum, spero virum illum, si quidem sincerus sit, ex illorum numero sore, qui eam in pretio habeant, & intelligere v - Ieant; fatebor enim vereri me, ne paucissimi futuri sint qui illam intellia
Quantum ad Medicum illum, qui negat valvulis cordis exacte claudi. anatomicis, qui id tradunt, omnibus, potius quam mihi contradicit, nam non est necesse ut exacte cIaudantur ad demonstrandum motum cordis talem esse qualem describo; etiamsi enim ne dimidium quidem aditus cujusibet vasis occluderetur, nihilominus sequeretur necessario, ut dixi, moveri automatum. Sta praeterea experientia clare ostendit magnam arteriam ,-areteriolam venam Ecvsvulis suis exacte claudi, 8e quamvis venae cavae &ineriae venosae valvulae in animalis mortui corde tam facere non ideantur, nihilominus, si advertatur, pelliculas, ex quibus contant, de fibras, quibus adhaerent, multo magis extendi in anima- Iibus vivis, quam in mortuis, in quibus contrahuntur, nemini eriddu- im, quin aeque exam claudantur atque aliae. Quod vero addit me
potius bruti, quam hominis cerebrum & oculum inspexisse, haud video unde ille id colligat; nisi forte quod, cum sciat me non profiteri indicinam , putet quia sileri velim, mihi desulta opportunitates ad amisismiam exercendam; aut etiam quia schema, quia in Dioptrica mea subjeci, ex vervecino cerebro delinearum suit, cujus scio ventriculos, &mteriores partes reliquas respectu totius cerebri molis multo mai res esse, quam in humano, sed illud ramo aptiusjudicavi, ut oculis sulficerem H qvid erat mihi propositum, quodque hominis & bruti commune est ;hoc vero contra me nihil omnino facit; nam nihil in anatomia supposui, quod esset novum, aut inter auctores ullo modo controversum. Denique non miror quod mea de refractuinibus& patura colorum Cilicatio
262쪽
116 RE NATI DE s CARYs snon satisfaciat omnibus; hactenus enim nemo satis Iempotis habuli ad' illam perpendendam; sed re stiis examinata mihi pergratum secerint, qui errores, quos deprehenderint, mihi indicare non gravabuntur , prinsertim si sinant ut responsa mea cum illorum scriptis imprimantur, ut
quod uni, sit etiam omnibus responsum; denique gratias tibi ago pro
omnibus tuis ossiciis. Vale. EPrs ToLA LXXXI.
De motu circulari corporum mul motorum. De consistenta persticita.
llus dubito quin possis rationem reddere, & quidem melius me- ipse, cur aqua, quae est in instrumento ABCD, a te descripto, non essiuat per foramen D; sed quandoquidem sententiam meam audire
dignaris, dicam me considerare primo nullam esse in natura vacuum, & proin de quando corpus aliquod movetur, debere illud necessario in quorumdam si rum locum succedere, atque hoc inde exturbatum debere eodem instanti est rius lotum occupare, atque hoc iterum alterius, S sic cons uenter, donec postremum occupet eundem illum lacum, quem primum reliquerat; ita ut motus
omnes, cpii in Μundo fiunt, sint aliquo
. modo circulares. Deinde ut sciamus
trum corpus aliquod moveri possit, necne, attendenda sunt omnia, quae in istiusmodi motus circulo fieri necesse est, supposito quod moveatur. Ut hic ex. gr. si gutta aquae, quae est ad D, descenderet, advenendum est non solum hanc aquae guttam occupaturam locum aeris subjacentis, sed etiam fore ut pars istius aeris ejusdem cum hac aquae gutta magnitudianis occupet locum superficies aquae, quae est in vase Α, illac enim necessario transire debet ad motus huius circulum perficiendum, atque γtiam re ut aqua haec superficiei istius vasis occupet locum alterius guttae, & haec iterum alterius, ascendendo per tubum ΑΒ C, donec ultima occupet locum eius, quae erat in D; verum quia superficies aquae, quae
263쪽
Γ prs TOLARU Μ PAR s II. Epist. LXXXI. is quae est in vase Α, supponitur depressior, quam apertura D, si id fisret , major esset quantitas aquae ab A ad B ascendentis, quam a B ad D descendentis: quapropter id non fit. Tota autem aqua, quae est in capacitate vasis C, nequaquama remit eam, quae est ad soramcn D, singulae enim aquae istius partes partibus vasis directe subjaccntibus inni
Sol aliquantulum colluxit hoc mane, unde mihi copia fuit vitri tui experiendi; sed pace tua ausim dicere tornatorem tuum non dedisse illi figuram a te praescriptam , idque iacit et deprehendes, si latus illius planum obtegas charta hac, in qua varia sunt foramina, illudque ad solem exponas pone aliam hanc chartam, in qua plures sunt circuli & lineae designantcs loco per quos transire debent radii selis per haec seramina transinissi; vitro enim propius admoto vel longius remoto videbis radios, qui per minoris circuli soramina transeunt, coire ad quinque tantum aut sex digitorum distantiam, secundi vero radios longius multo, postquam nempe radii primi circuli ab invicem iterum recedere incipiunt; tertii vero & quarti circuli radios adhuc etiam longius, posteaquam primi & secundi ab invicem iam multum recesserunt, cum contra debuissent omnes ad 14 digitorum distantiam coire; & quidem dicam me voluisse explorare num quid hoc oriretur ex eo quod hyperbolen delineando supposuisses refractionem vitri maiorem vera, aut minorem, propterea quod nesciebam an
illam prius mensurasta; sed invenio id non posse fieri; nam si minorem supposuisses, tuamque figuram tornator recte observasset, radii medii probius quidem coirent, quam ad rq digitorum distantiam, ut fit, staqui peroras transeunt, propius adhuc coirent, quam medii, contra quam fit; si vero majorem supposuista, radii quidem, qui per oras transeunt, ad majorem distantiam coirent, quam medii, ut fit; sed hi medii ad maiorem , quam quatuordecim digitorum distantiam coirent, cum contra ad minorem multo coeant; & sic hujus vitri figura non potest esse hypembolica, nisi hyperbola ejusmodi esset, ut ejus exterior Locus scx tantum digitis distaret, interior vero multo pluribus; nam quando refraetio reliqui vitri est sere ut binarii ad ternarium, si distantia ab hyperboles vertice ad ejus exteriorem secum sit sex digitorum, distantia ad interiorem non debet esse ad summum nisi digiti; si vero distantia ad exteriorem sit 1 digitorum , distanidi ad interiorem debet esse Octennium est jam aut novennium quod secandum curavi vitrum ope torni, quod optime successit; nam quamvis diameter semissem tuae non excederet,
tamen magna vi ureiat ad octo digitorum distantiam, illudque charta
264쪽
118 Ic a N A T, D E s C A R T ns eodem modo perforata explorando, cernebantur omnes radii haec sera mina pervadentes proportionaliter accedere ad octo digitorum dista tiam, ubi in unum exactissime coibant; sed quid in illo secando precaverim dicam. Primo triangula tria aequalia curavi secanda, quorum singula angulum unum rectam, alterum Vero triginta graduum habebant, ita ut latus unum alterius duplum esset; erat autem illorum unum ex montano crystallo, alierum ex crystallino, seu Venetiano vitro, tertium ex vitro minus puro; deinde conficiendam curavi regulam aeneam cum duobus foraminibus, quibus triangula ista applicando refractiones me surarem,quemadmodum in Dioptrica mea exposui; atque inde deprehendi montani crystalli refractionem esse multo majorem, quam crystallini, crystallini vero quam vitri minus puri. Sed singularum magnitudinem non recordor; deinde D. Mydorgius, de quo sorsan audivisti, & quem in delineanda figura aliqua inthematica omnium hominum exactissimum duco, descripsit hyperbolen, quae ad Venetiani crystalli refracti
nem reserebatur, super magna lamina cuprea polita, idque ope circini jus mucrones chalibet erant instar cuspidis acus; deinde laminam hanc juxta hyperboles figuram exacte limavit, ut esset archetypus, ex quo. Mathematicorum instrumentorum faber quidam, nomine Ferrier, sectae modulum ex cu pro sphaerice cavatum quidem cum vitro se Pando magnitudinis, & ne primum archet Pum huic modulo saepius applicando corrumperet, chartas tantum ex illius figura secabat, quibus ejus vice utebatur, donec persecto modulo, vitrum torno assixum, & cote interposita applicatum secaret; sed cum vellet postea concavum eodem modo secare, impossibile illi suit, propterea quod cum torni motus minor esset in medio, quam in extremis, vitrum ibi semper atterebatur minus, ubi de- huisset magis. Sed si tum venisset mihi in mentem id, quod ab eo tempore animadverti, vitia nempe concivi vitri non esse tanti momenti, atque convexi, credo quod satis bona ope tomi conficere potuisset. Ignosce, Domine, si te longo hoc & taediose sermone detinui, seu hanc in te molestiam tute accersivisti. Vale. E , I s T O L A LXXXII.
m secandu ct poliendu perstitilla. inibuscunque negotiis distinear,charissimae semper & gratissimae mu
lti tuae redduntur, cum me doceant te esse mei memorem, & velle
265쪽
tornatorem tuum in perspicillis nostris iterum exercere. Sed quoniam meam hac de re sententiam cognoscere tibi visum cst,libere dicam tantum abesse ut sperem rem habituram successum ope machinae ullius mea simplicioris, ut contra credam multa a me omissa illi adjicienda esse, sed quae non puto tam dissicilia inventu,quin illa doceat usus. Sic ex. ca. primo vitri delectus non est facilis, saepe enim in eo quod purissimum & pellucidissimum videtur, occurrunt undae quaedam, quae illud reddunt prorsus inutile, quaeque animadverti nςqueunt, nisi ab iis, qui plud per adversum lumen respiciunt, quique in hoc se exercuerunt ; vitrum etiam polire admodum dissicile est, nam quamvis vera prope figura vitrum aliquod donetur, tamen inutile erit, nisi poliendo donetur etiam curvatura adia modum uniformi. Atque hoc deerat ultimo vitro, quod a tomatore tuo saetium vidi: praeterea ad eximium quid praestandum, non satis est vitrum polire, cujus diameter sit duorum aut trium digitorum, hujus enim magnitudinis jam extant nonnulla, quae non obtecta extremitate objecta repraesentant: & cum hoc sit, quaecunque demum sit illorum figura , legitima debet reputari; sed operae pretium est majora conficere,
quae bona sint, quod assequi nequeunt artifices, qui illa sphaericae figurae
moliuntur ε, ut autem aliquid exquisitum fiat, vellem ut hyperboles, quam secandam curares, duo soci quatuor ad minimum pedibus distarent, &vitri diameter esset quatuor aut quinque digitorum. Caeterum machina me descripta mihi videtur satis simplex, praesertim si attendatur illam non consistere inisi in ea parte, la habetur pag. IA . di cylindrum & asseres, &c. posse fieri valde parvos, si
266쪽
xco RENATI DE s CARTEIviora istic depingenda curavi, quam requireretur, comparative ad alia, ueschema in mea charta melius exhiberi posset. Quantum ad illud quod de Mechanicis rogas, sateor me nunquam suisse a scribendo magis quam nunc alienum, & non solum deesse mihi magnum illud, quod olim suppetebat, otium, sed etiam me desider re quotidierempus, quod inrius mea imprimendo mihi detraxit. Canescentes capilli met admonent nihil in Physica esse, cui jam studere debeam, nisi canitiei disserendae; hoc iam ago, & penuriam experimentorum supplere conor industria; ad hoc autem totum meum otium tam necessarium est, ut integrum huic uni impendere constituerim, Mundumque meum procul hinc ablegaverim, ne me incessat illius exscribendi desiderium; mittam tamen ad te scriptum quod a me petis, praesertim cum illud trium tantum soliorum roges, & perlibenter testabor esse te meis apud me consiliis potiorem. Vale. E P a s Y o L A LXXXIII.
De Dioptrices ac metemrum examine.
ADmodum volupe suit intelligere ex iis, quibus me cohonestasti .esse me adhuc in tua memora simul & benevolentia; gratias etiam tibi ago, quod pollicearis curaturum te, ut examinetur liber, quem ad te misi, a quibusdam e vestris, qui ejusmodi materiis dolectantur, atque ut illorum 'censurae ad me mittantur; hoc unum insuper crutarem, ut tuas illis velles adjicere; velim enim pro certo habeas nullas fore majore apud me auctoritate, aut quibus me libentius subjiciam. Verum
quidem est me monitum suisse ab amicis quibusdam, qui hunc librum perlegerunt. requiri tempus & studium ad judicium de illo serendum, propterea quod initia saltem Dioptrices & Meteororum suaderi bene non possunt, nisi cognitis omnibus, quae sequuntur 3 sequentia autem recte intelligi nequeunt, nisi quis praecedentium omnium me isnerit r quare tibi devinctissimus ero, si ver per te, vel per alios examinandum illum cures. Nam revera nihil alidd mihi propositum habeo , quam mei ipsius eruditionem; mihique semper gratiores erunt, qui meos mihi errores indicabunt, quam qui me laudibus assicient. Caeterum nemo est, ut mihi quidem videtur, cujus magis intersit hunc librum,
267쪽
minare, quam Societatis vestrae, tam multos enim video in sententiam meam proclives, praesertim de Μeteoris ut nesciam qua rati ne poterunt a vestris dehinc doceri, sicut in maxima collegiorum v strorum parte quotannis in more positiun est, nisi scripta mea vel re- .sellint, veI sequantur; & quia scio novitates in Philosbphia a vestris sedulo respui, hac potissimum de causa, quod timeant ne aliquid etiam in Theologiam novitatis invehatui, hic te peculiariter monitum velim nihil esse hac in parte ex meis metuendum ,& habere me Deo gratiam, quod quae opiniones in Physica ex rerum naturalium consideratione vi-G sunt mihi verissimae, omnium etiam optime cum Religionis nostrae mysteriis consentiant, prout data occasione demonstraturum me spero.
Interim autem quae me ama. O .
m. De sorma perstitillarum. . Cur probatiotin ipsis rideantur osura.
De circulis qui videntur circa flammam candela ardentu. De Echo,
CRatias tibi ago pro opera, quam in libris nostris distribuendis naia vasti. Quantum ad epistolam Fratris mei, atque eam quam ad me dederas, in qua inclusam sitisse illam scribis, illas non accepi, quod me aliquantulum sellicuum iacit, & quaesis ut mihi rescribas an eas per eundem Tabellarium miseris, per quem scrip scras ad Marium cam, in qua
inclusiim erat scriptum de maximu ct minimis, an vero per alium quem- Inam, ut illas coner recuperare, aut saltem scire cujus culpa amissae suerint. Nullus dubito quin permulta de scriptis meisjudicia, & plura quidem adversa, quam secunda audias; etenim iis, quibus ingenium proclive est ad illa traducenda, facile illud erit in initio, tantoque maior ipsis erit occasio, quanto minus aliis perspecta suerint; sed certe ad recte judicandum de illis, necesse est illa multo cum otio antea legisse & perpendisse. Summopere devinctus sum Domino des Argues quod optare se testetur ut Cardinalis' curet inventionem perspicillorum ad praxim redigendam. Quantum vero ad artificem, de quo scribis, objectiones ejus ridiculae sunt, & maximam ejus ignorantiam produnt, quum supponit non esse opus ut vitrorum diameter in majoribus perspiculis, plus quam I h. 3 trium
268쪽
161 RE NATI DE s CARTA strium aut quatuor sit digitorum; contra enim tanto praestantiora erunt, quanto maioris diametri. Sed nescio an sit mihi optandum ut Cardinalis hoc opus ex Dioptrica mea aggrediatur; quisquis enim ille sit, qui me inconsulto daturus est illis operam, vereor ut illi primo conatu succedat, sorsit, autem ad excusandum se, transferet in me rei male gestae culpam. Librum pro Cardinali tradideram nomino de Char, qui cum ab eo tempore mortem obierit, nescio utrum liber mis sus suerit necne. Non miror quod D. Μydorgius in multis, quae de visione scripsi, a modissentiat; huic enim materiae multum antehac stoduit, & cum diversa a me principia suerit secutus, diversas etiam opianiones hauserit necesse est. Sed rationes meas quo magis perpendet, eo magis ili satis sectaras spero; ipse autem nimis pollet ingenio, quam ut veritatem non amplectatur. Veterem meam Algebram ad illum libe
ter mitterem, nisi mihi videretur parum digna, quae in lucem prodeat;& quia nemo est, quod stiam, qui illius exemplum habeat, apud me
imposterum maneat velim; sed si tertium Geometriae meae librum examinare dignetur, illum, ut spero, satis facilem inveniet, & deinde secundum etiam intelliget. Caeterum valde timeo ne paucissimi hactenus fuerint, qui rerum, quas scripsi, sensum integrum suerint assecuti; quod quidem ex verborum obscuritate ortum suisse nequaquam arbitror, tapotius ex eo quod cum videantur satis faciles, non attenditur id omne quod in illis continetur; & video te ipsum non bene intellexisse ratio
nes , quas de coronis circa candelam conspicitis assero. Non enim ut
scribis ibi loquor de ulla oculi pressione aut dissocatione, sed de diversis dispositionibus, quae eundem omnes effectum praesare possunt,& quarum una est ea, quam te expertum suisse ais; ita ut experientia tua pro me omnino sectat. vid. pag. 279. lin. s. Illud tamen quod humori oculum obnubenti adscribis, mihi videtur potius oriri ex humorum aut spirituum defcctu, ita ut superficies eius aliquantulum corrugatae sint, prout sci ipsi eadem pag. lin. 8. humores enim isti per ῆ-mnum minuuntur, & paulo post semnum facile redeunt; sed poteris
hoc nullo negotio experiri; si enim id oriatur ex humore oculum te gente , desinet hoc phaenomenon statim atque linteolo oculum absterseis ris; sin ex alia quapiam causa, haud ita cito desinet. Nondum remitto ad te scripta Domini Fer. de locis puris o semia, quia illa nondhun legi, ncque ut sincere loquar, legere constitui, donec binis illis, quas cum illo communicandas ad te dedi, literis responderit. Non est quod metuas, ne tibi damno sit, siquando mihi renunciaveris rumores, quide
269쪽
de me circumseruntur; quidvis enim potius serrem, quam ut te juritis meis admiscerem; sed certe nolles mihi manus ligare vapulanti, defensionisque rationem praecludere; & ii qui objectiones contra me tibi afferunt, mea tibi responsa imputare neutiquam possunt: neque succensere quod illas ad me transmittas; cum enim nota sit tua erga me benevolentia , non possunt alio fine illas tibi tradere, quam ut illas mecum communices; quantum vero ad N. non poteram alia erga illum civilitate uti, quam dissimulando nomen fui, ut sciat me scripto tantum suo re spondere; nec te misisse ad me quicquam praeter objectiones ejus, fama in periculum non adducta. Objectio contra tua de Echo experimenta nullius mihi ponderis videtur ι nam quamvis verum sit num circulariter quaquaversum extendi, non secus quam motum qui in aqua si ex lapide iniecto, tamen observandum est circulos hos multo longius extendi versus partem, in quam projectus est lapis, aut versus quam conversi eramus loquendo, quam in contrariam; unde fit ut Echo, quae non generatur nisi ex reflexione partis illius circulorum, quae quam longissime porrigitur, non audiatur nisi versus illam partem, Versus quam reflectitur. Vale. E P I .s T O L A LXXXV.
De possenta perstitissu. Vari s. I Olupe mihi fuit videre tornatorem tuum, iudicavi enim ex ejus ser-V monibus illum esse valde idoneum cujus opera perspicilla succedantν mihique adhuc magis volupe est quod ex novissimis tuis intellexi eum circa illa studiose laborare; dicebat ille mihi se facturum primo totius
machinae modulum ligneum, hinc enim incipiendum esse puto; quamprimum autem illum perfecerit, Amstelodamum me libentissime conseram, ut rem videam, tum enim erit illi facillimum intelligere & quid necesse sit in machina ista observare, & quid non. Ut ex. gr. nequaquam refert quaenam sit distantia inter cardines A & B, aut quodnam spatium inter duos asseres. Imo non necessc est ut cylindrus duos illos
asseres, sicut descripsi , contingat, si enim recte jungatur cum duabus cubicis partibus Y &Z , quae in ejus duobus extremis esse debent, satis est ut duo hi cubi illos utrinque exacte tangant; atque ad hoc non est
270쪽
Ra NATI DES CARTA sopus ut asseres sint uinque politi, aut in totum cuprei, sed Qtum vellem
illorum extrema cupro intus munita esse, ut hi
illis liberius moverentur, & eadem de causa existimarem cubos istos debere esse serreos, aut laminis' serreis munitos tum supra, tum infra; experientia enim docet femrum cum cupro multo
melius junci, quam seserum cum ferro, aut cu-prum cum cupro. Puto
etiam satis fore in initio ut distantiam duorum pedum aut paulo plus sumat a sisti O machinae AB, usque ad cylindrum QR; non quidem quod si tres pedes interponeret, perspicilla praestantiora non sutura sint, modo ut possit vitra tanto majora essicere, sed vereor ne hoc . tam facile non succedat. Caetera post persectum modulum dicenda dissero, cum ad illum videndum adesse me jusseris; prius enim nollem ut circa machinam serio laboraret. P. Μ. renunciavit mihi quosdam velle invitare Cardinalem ad perspicilia juxta Dioptricam meam curanda, sed metuo ut absque me sit succetarum: si autem tornator tuus rem primus perficiat, offero me conaturum impetrare ut illi seli liceat illa in Gallia vendere. Tres schedaequas ad te miseram, minime dignae erant honorificis illiqverbis, quibus in tua ad me epistola usus es; certe enim puderet me potius tantulum quid mittere, quam ut gratias expectaremό nam revera cum timerem ne me tractatu implicarem, qui esset expectat ne tua longior, omisi materiae istius pulcherrima capita. Ut ex. gr. considerationem velocitatis, dissicultates bilancis, & multos modos augendi vim motuum, ab iis, quos explicui, diverses. Verum ut ne credas me haec
memorare ut ad illa adjicienda me invites, respondebo ad ultimum epistolae