Thaddaei S.R.I. comitis de Trautmansdorf ... De tolerantia ecclesiastica et civili. Ad Iosephum 2. Augustum

251쪽

4., videte , ait , ne hoe ad irreligiositati elogium concurrat , adimere libertatem retiagionis , ct interdicere optionem divinitatis , ut non liceat mihi colere quem velim , sed cogar colare , quem nolim . Eadem scribit Lactantius lib. divin. instit. cap. 19. t non est opus νi ct iniuria , quia religIoeogi non potest. Verbis potius , quam νe

Beribus , res agenda est , ut Sit voluntas . . .

Quid ergo saeviunt λ. . . Longe diversa sunt earni ina , ct pietas e nec potest aut Nearitas eum in , aut iustitia eum erudelitate coniungi. . . Nihil e4t enim tam voluntarium , quam religis , in qua si animus Sa. erificantis aversus est , iam sublata , iam nulla est. Eodesti argumento utebatur S. Hilarius adversus Arianos , ut hos deterreret a persecutione . quam in catholicos exercebant. Orant, Riebat, vincula , carc res , tribunalia... Si ad fidem veram istiusmodi vis adhiberetur , episeopulis docyrina obpiam pergeret , diceretque e Deus univet sitatis est dominus 2 ObSequis non eget necessario δ

252쪽

eessario in non requirit eoacram eonfessionern . Non fallendus est. Sed Promerendus.

ΙΙinc scribens ad Constantium Augustum eum monet non alia ratione posse lites, ac dissidia componi , quam si efficeret , ut omnes dulcissima libertate potirentur, ac Permitteret populis , ut quos voluerint , quos putaverint , quos elegerint , audirent docentes. Hinc commiserebatur stultas , ut ait, Suorum temporum opiniones , quibus ad tuendam Christi Ecclesiam favor, ichumana vis adhibebantur . Proh dolor i imquit , disinam sidem suffragia terrena commendant , inopsque virtutis suae Christus , dum ambitio nomini suo conciliatur , an guitur . Terret exilio , ct earceribus Ecet aia , credique sibi cogit , quae exiliis, ct

carceribus credita est... Fugat sacerdotes .

quae Propagata est fugatis sacerdotibus e. Legite S. Doctorem in lib. contra Auxentium cap. 3. & q. II. ALTERUM principium inconcussum erat apud veteres, iniurias nempe divinitati

253쪽

illatas per apostasiam , es haeresim dimitis tendas esse ultioni supremi numinis Hoc principio nixi refellebant gentiles , qui ut

saevitiam aliquo colore praetexerent, qua christianos insectabantur , eo titulo se e cusabant , quod ulcisci vellent iniuriam diis suis a christianis illatam . HuiuS excusationis levitatem arguebant Patres Pag nos , eCrumque numina irridentes e Si quid

aiebant ) diis tuis numinis , ct potestatis

est , ipsi in ultionem suam surgant p ipsi se sua maiestate defendant. Aut quid praestareeolantibus possunt , qui se de non coleat hus vindicare non possunt et inquiebat Cy-yrianus ad Demetrianum ; Sc Arnobius lib. I. Ergo inquit , humana patroeinia dii

quaerunt , ct nisi Mestra fuerint assertione protecti , idonei non εunt , qui propulsare , defendere suas Maleant contumelias . . Eadem habet Lachantius divin. institui. lib. Σ. cap. 4. cum puniunt deprehensos in sacrilegio , ipsi de deorum suorum potestate di uni Cur enim illis potisSimum non relinquunt et ulcia

254쪽

vhiseendi sui locum , si eos posse aliquid arbitrantur Z Quod sane argumentum inepte intorsissent adversus paganos christiani doctores , si 8c ipsi credidissent ulciscenda esse ab hominibus adversus religionem peccata . Nam facile reposuissent gentiles posse quidem deos contumelias suas ulci , sci ; sed id muneris demandasse sacerdotibus suis , qui deorum honorem vindicare debebant Adversus Sacrilegos. III. EA quoque sententia plurimorum animos primis illis temporibus occupaverat , religione nempe christiana prohiberi homines ab effusione humani sanguinis quocumque modo peracta : ergo , ait Lactantius lib. 6. divin. institui. cap. 2 o. , si homiciatum facere nullo modo licet, nee

Interesse omnino conceditur, ne conscientiam

perfundat ullus cruo . Te uillanus vero de idolol. cap. I7. , neque iudicet , inquit , fidelis de Opite alieuius , vel pudore , neque

damnet , neque Praedamnet ς neminem vinis elat , neminem recludat, aut torqueat . Et

255쪽

de eorona mil. ct praelia, inquit , operabi- eur Flius pacis cui nee litigare conpeniat pct pincula , ct carcerem , ct tormenta , ct supplicia administrabit nec suarum ultor iniuriarum Z Quam quidem disciplinam , quam Omnibus indiscriminatim fidelibus servandam aliqui indixerunt, ad solos Sacerdotes Ecclesia coercuit , sed ex hoc imtelligitur , quantum eorum christianorum sensus abhorruisset ab intolerantium doctrina de mactandis haereticis ad ave

tendum fidei periculum . IV. SED opus non est, ut principiis ratiocinemur . quae Patres posuerunt, ut id consirmemus , quod volumus , cum hoc expresse docuerint. Defendenda religio est, inquit Lactantius lib. l. cap. 19. , non

occidenda , sed moriendo ; non saevitia , sed patientia . . . illa enim malorum sunt, haec honorum ; ct necesse est bonum in rein ligione veraari , non malum p nam si sanguine , si tormentis , si malo religionem defendere velis, iam non defendetur illa , Sed

256쪽

in polluetrer , atque xiolabitur . His additarynoduin Alexandrinam apud S. Athanasium

Apologet. contra Arianos cap. 4., eumdem que Athanasium cap. 33. , ubi multis argumentis redarguitur agendi ratio . qua utebantur Ariani adversus catholicos , ac ipsum praesertim Athanasium . Quae sane argumenta eadem cum illis sunt , quae supra recensuimus , petita nimirum ex libertate religionis , Si iniustitiae labe , ab exemplo , ac institutis Christi . Sc Apostolorum ; quibus maxime repugnare demonstrabant ii Patres Arianorum saevitiam , qua impetratis ab Augusto litteris exilio , carceribus , aliisque suppliciis vim inserebant catholicis episcopis . Neque argumen tum eluditur, cum dicitur reprobatos Arianos fuisse , quod contra veritatem abuis 'terentur favore , ac potentia Principum . Nam principia , quibus ad eos redarguen

dos utuntur, non tam ex falsitate caussae ,

quam Ariani tuebantur , desumpta sunt , quam ex ipsa rei natura , Sc ex indoleret,

257쪽

religionis christianae universim Spectatae; qua tum illi, tum nos ex aequo prohibemur , ne in religionis negotio vim im

V. PIAE religionis generatim aiebat Athanasius proprium esse non cogere . Sed suadere ; nec ideo armis , militibus , ca dibus veritatem annuntiari debere , sed perauasione , ct consilio . Quod & exemplo Christi confirmabat , qui neminem coegit , ut eum Sequeretur , sed id eorum voluntati permittens dicebat omnibus r siquis νult poyt me venire σα , quod non solum primis illis temporibus persuasum erat omnibus, Sed etiam postquam Ecclesiae nomen dederunt Principes saeculi. Nam inter caeteros venerab. Beda lib. I. cap. 26. commendat Ethelredum Regem Angliae , qui cum ab Augustino conversus fuisset ad fidem , ita se gessit , ut nullum christianorum , sed tantummodo credentes arcZiori dilecyione quasi concives regnitaelestis amplecteretur: didicerat enim, O a

258쪽

doeroribus , auctoribusque suae salutis , se νitium Christi Moluntarium , non coacZAtlam debere esse .

VI. MULTUM abfuerant Ecclesiae Patres ab ea distinctione ponenda , cuius supra meminimus , inter persecutores veritatis , &falsitatis, quasi nempe nobis pro veritate liceat homines mactare , ac perdere . Nam etiam haeretici , ut diximus , credunt se pro veritate pugnare . Haeretici sunt, aiebat de Arianis Salvianus Hassiliensis de providentia lib. l. , sed non Scientes ;apud nos Sunt haeretici ; apud Se non sunt. Nam intantum se catholicos esse iudicant , tit nos ipsos titula haereticae appellationis infament . Quod ergo illi nobis sunt, Ohoe nos illis . Nos eos iniuriam divinae generationi facere existimamus , quod minorem Patre filium dicant: illi nos iniuriosos Patri existimant , quia aequalem esse diciamus . Veritas apud nos est; sed illi apud se esse praesumunt . Honor Dei apud nos dat: sed illi arbitrantur honorem disinitatis

259쪽

esse apud se r insciosi sunt ; sed illis hoe rummum religionis scium t impii sunt;

aed hoc putant veram eSSO Pietatem . Em runt ergo , Sed bono animo errant ; non

odio , sed assecru Dei, honorare se dominum , atque amare credentes . Quamvis non habeant rectam Mem , illi tamen hoe perfectam existimant Dei charitatem . Qualiter per hoc ipso falsae opinionis errore in die iudieii puniendi sint , nullus scire pOrest , nisi iudex; interim idcirco eis , ut reor , patientiam Deus commodat, quia νώdet eos etsi non recte credere , assecru t meu piae Opinionis errare . Hisce principiis utebantur Patres , ut eum , qui proprius Verae religionis est , lenitatis spiritum sis delium mentibus insererent. Praetereo Ori

genis , Hilarii , Chrysostomi , aliorumque

Patrum testimonia , qui ubique eamdem doctrinam inculcant . VII. TACERE non possum aliqua S. Augustini testimonia , cum eius auctoritato adversarii abutamur . Quaedam tantum hauriam

260쪽

hauriam ad eius de hac re sententiam aperiendum aptissima in libro 3. contra Cresconium . Cum hic obiecisset catholicis , quod morti trium Donatistarum occasionem dedissent , respondet S. Dostor id nullo modo probari a nobis, sed improbari. NuLIis bonis in Eeclesia catholi , inquit , hoe

placet, si usqua ad mortem in quemquam , licet haereticum , saeviatur. Immo nec PrObari quidem ait, si, longe a morte molestiis quispiam assiciatur, vel aliena auferantur , etiamsi id fiat ex occasione procurandae pacis , & unitatis . Haec Omnia , inquit , displicent bonis , ct ea prohibent , ct cohi-hent , quantum P nuce ς quantum autem

non possunt, ferunt ; ct Sicut dixi , pro pace laudabiliter tolerant, non ea laudabiis lia , sed damnabilia iudicantes . In libro autem de fide , & operibus conqueritur S. Dostor , quod aliqui intuentes praecepta

sexeritatis, quibus admonemur corripere ininquietos , habere ut ethnicum contemptorem Ecelesiae , a corporis eo age membrum ave