Thaddaei S.R.I. comitis de Trautmansdorf ... De tolerantia ecclesiastica et civili. Ad Iosephum 2. Augustum

271쪽

tistas tractaverit . Hic aliqua veluti per summa capita perstringemus. Primum itainque quamvis Donatistarum caussa iam decisa suisset a Romano Pontifice in synodo , quae Romae habita est, iterum. que recognita ius,u Constantini , atque discussa in Concilio Arelatensi , auditis ipsis Donatistis coram acio. Se amplius episcopis , catholici tamen numquam reinnuerunt eos audire , immo plures iis obtulerunt collationes cum privatas, tum

publicas , in quibus iterum quaestio diis

scuteretur , ac caussam dicerent Donatistae; cumque isti ab hac ratione omnium facillima veritatis inveniendae abhorrerent, Augustum catholici orarunt, ut solemnes collationes indiceret, quarum ope restitui posset Ecclesiae pax , atque tranquillitas . Dabitae reapse sunt eius modi collationes plures a catholicis conditiones exhibitae Donatistis , ex quibus , ut diximus Cap. X. , intelligi potest, qua ratione Ecclesia studuerit pertinaces haereticos ad unitatem Teducere. IV.

272쪽

IV. SECUNDO constat episcopos catholicos non adiisse Principes christianos in caussa Donatistarum , nisi postquam Donatistae ab Ecclesiae totius iudicio ad eos appellaverant . Isti enim cum caussa cecidissent apud universam EccleSiam , ad Augusti tribunal caussam detulerunt . Quod Constantinus aegre tulit , illudque esse dixit argumentum furoris , ae pertia nactae . Noluit tamen eos repellere , ut omnem eis auferret querelarum occasi nem . Hinc auditi rursus Donatistae fuerunt , ac Caesaris iudicio condemnati . Quo factum est , ut sibi severitatem te gum consciverint , quas postea tulit A gustus adversus turpissima eorum flagitia me enim eontigit Donatistis , ait A gustinus , quod accusatoribus Sancti D nisis . Meut enim in illos leones , alain istos eonversae runt Ieger , lassur innocentem opprimere voluerunt V. TERTIo rursus constat catholicos non implorasse Principum opem adversus

erro.

273쪽

errorem , de schisma , sed adversus su-rentem Donatistarum licentiam , qui religionis titulo omne scelerum genus perinpetrabant , quae nulla sane heiae instituta respublica impunita relinquit . Opem autem Principis exorare , ut modus ponatur sceleribus, ut impediantur caedes , latrocinia , ac direptiones malorum, quo iure

vetitum suit Z Id prohat Augustinus exem plo Apostoli Pauli et neque enim , inquit,

Sax cIvs Apostolus Paulus vitae suae tram Sitoriae consulebat , sed Ecclesiae Dei, quando contra illos , qui eum Occidere eo spiraverant , consilium illarum , Tribuno ut Proderetur . effecit . . . Romanas etiam leges implorare minime dubitavit, CDem Romanum Se esse proclamanS , quem tunc affligi verberibus nou licebat : itemque ne Iudaeis eum interimere curientibus traderetur Caesaris poposcit auxilium , Romani quidem Prive'is . sed non christiani . VI. QUARTO liquet pariter eX rerum gestarum historia Principes christianos in

274쪽

ea cauIIa usos fuisse maXima moderatione ac lenitate ; nam supra modum

indulserant Donatistis ; tot enim iis iudicia concesserunt , quot ii postulaverant ;eos dederunt iudices sive ecclesiasticos sive laicos , quos illi expetiverant. Immo post tot tantaque lata iudicia , post decisionem habitam a Romano Pontifice , ab Arelatensi synodo , ac vel ab ipso Con- , Stantino , post innumera crimina ab iis, admissa per LXXX. Se amplius annos, adversus Ecclesiam , & adgersus matreta- . sem Principis , Imperator Honorius pros iisdem solemnem collationem indixit , in qua denuo res tractaretur , eosdemque, summa humanitate tractavit. Quare severitatem legum non tam Principes , quam i Donatistae sibi advocarunt , qui cum omnia implerent caedibus , ac sanguine, i ac universam Africam seditione turbarent, vel invitos Principes compulerunt , ut

tantam saevitiam terrore Poenarum comis

pescerent , ac rebelles subditos adversus Omnia

275쪽

omnia iura peccantes cohiberent . Ex quia hus demum intelligitur adhibitam vim legum fuisse adversus Donati Stas , non ut schisma, vel error puniretur, sed ut comis pesceretur secta societati perniciosissima , atque ad omne scelerum genus proiecta .

Legi potest de hoc argumento doctis simus Antonius Arnaldus in responsione ad librum Morelli .

VII. His interim in circumstantiis vindicat Augustinus a Donatistarum querelis aequitatem legum civilium ; atque in his vindiciis agendis omnia accuratissime expendit, ac numquam christianae moderationis oblitus quibusdam exceptionibus quaestionem omnem iustis finibus circum. scribit . Conqueritur primo , quod sibi Cresconius imputaverit , se dixisse persecutionem adversus schismaticos , & haereisticos seri debere ; aitque se numquam id assirmasse , sed solum fieri posse aliquando quidem iustis de caussis . Ita enim . ait Augustinus lib 3. contra Cresconium

276쪽

conium cap. 4 I. , respontis , quasi ego diserim perseeutionem vobis pro pace unitatis Ecelesiae feri debere , quod illa quidem Ioeo non dixi , si aliquid inique passi estis ,

non pertinere ad illos , a quibus laudabialiter pro unitatis pace tolerantur , qui taliata vos , quamvis improbe , faciunt . Hinc probat Augustinus leges poenales aliquando ferri posse in haereticos non quidem ab Ecclesia, quae uti non potest adversus errantes nisi persuasione , consilio , instruetione , poenisque spiritualibus , sed a

potestate temporali, quae non sine caussa gladium portat . Hinc ait non omnem Persecutionem esse iniustam, quae fit inhaereticos , cum scilicet iustae caussae adsint . quibus ea fiat, cuiusmodi erant in caussa Donatistarum .

VIII. VERUM his etiam positis iustis rationibus, fines quosdam Augustinus praescribit , ne lenitas , ac moderatio christiana violetur ; ac primo quidem sis esse non

dicit ob bonum Ecclesiae mortem a Principe

277쪽

eipe haereticis inserri . De vobis pit,

quidem dixisse Apostolum legimus , quod non sine causaa gladium geratis . ct miniastri Dei sitis inadice, in eos , qui male agunt . Sed alia caussa est Provinciae, alia Eeelesiae ; illius terribilis sereada est administratio ; huius clementer commemdanda est manduetudo. Adeo cavit Augu-Stinus , ne in puniendis etiam seditiosis ac turbulentis haereticis ita Ecclesiae tutela suscipiatur , ut ab eius mansuetudine rein Cedatur . Hinc semper Principes deterruit a mortis supplicio Donatistis ut ut sc testissimis inserendo . Huc spectant eius testimCnia superiori capite allata. Addo alia non minus iis perspicua . Sed ne Melipsi, quorum homicidium patefactum est , Per tuae potestatis sententiam multentur, hoe timeo ; hoc ne flat , ct christianus iudicem rogo , ct christianum episcopus moneo . Nec monuit Solum . nec solum

oravit , sed ea qua pollebat auctoritate episcopali praecepit . Si non audis , inquit epiSt.

278쪽

epist. I 9s , amicum petentem , audi epia acOFum consulantem p quamvis , quoniam christiano sequor , maxime in tali caussa, non arroganter dixerim , audire te episc piam eonvenit iubentem . Hinc in epist. 3α commendat Honorium Augustum , quod in lege adversus Donati clas lata a mortis supplicio inserendo Bbstinuerit propter sem ' ndam , ut ipse loquitur, etiam circa indi gnos mansuetussietem Hristiacam . Constansigitur Augustini sententia fuit neque Ecclesiae spiritum permittere , ut poena mortis adversus haereticos postuletur, nec pati imdolem religionis christianae , ut ea inseratur. IX. NUNQUAM igitur Augustinus inhaereticum usque ad mortem saeviri perinmisit . Immo in poenis decernendis ad verissus Donatistas semper timebat, ne Primcipes christiani Evangelicae lenitatis sines excederent . Unum solum est , ait epist. I 27. , quod in tua iustitia pertimeseimus, ne forte, quoniam quidquid mali contra chr atianam 3ocietatem ab hominibus impiis conruR mittitur,

279쪽

mittitur , profecto gravius est ct atrocius , quam si in alios talia committancur , tu pro immanitate facinorum , ae non Pο-rius pro lenitatis christianae eonsideratione censeas coercendum p quod tu per Daum

christum ne facias , obsecramus . Quare cum episcopi catholici Iu .peratorem orare vellent , ut quaedam poenae in Donat, Bias Sancitae semper vigerent , ut hoc fraeno eorum violentiae cohiberentur , quarum caussa legatos ad Imperatorem mittere decreverant , expeditionem hanc emollire studuit S. Augustinus , noluit que Imperatorem orari , ut Donatistarum Sectam destrueret , sed solum ut illorum ex Donatistis eskaenem licentiam coerce-τet , qui homicidia aliaque scelera adve Sus catholicos committebant . Quamquam Nonorius nova facinorum immanitate coma motus, quae Donatistae patraVerant adverse sus Clerum,. & praesertim adversus ep,

Scopum Vagiensem, legem eversionis iam Promulgaverat , cum episcoporum legati

280쪽

Ravennam ad Augustum pervenerunt. Qua factum est, ut Augustini, aliorumque episcoporum vota irrita suerint . Caeterum Honorius non mortis poena , sed bonorum temporalium iactura , ae iurium civilium privatione immanissimam sectam non Ecclesia solum , sed Imperio molestissumam extirpari decrevit.

X. QUID vero de hisce poenis, quae

infra mortem sunt, Augustinus censuerit, restat ut videamus . Has quidem iuste

aliquando haereticis inferri posse iudicavit, sed quasdam conditiones adiecit , sine quihus iustae esse non possunt , ac primo quidem asseruit eas debere coniungi cum instructione . ac illustratione veritatis . Si enim, inquit epist. 48. , remerentur , ct non docerentur , improba quasi dominatio sideretur . Quod deinde suadet exemplo Dei , qui semper instructionem cum terrore poenarum connectit , 8c in epist. III. acribit et onerosior est quam utilior diligentia , quamvis magnum δεJeratur malam ,