장음표시 사용
151쪽
is SAE. I. CV . XI. De rationali pulsuum explicatione
rem sanguinis in ordis ventriculos confluxumin exiguam ejusdem dia. stolen idemque in arteriis contingere denotat. Quando porro arteria: eeleriter micant citatiorem sanguinis ex partibus ad cor succedere refluxum
indicio est, ii tardes, tardum . Velie me iri pulsus ad fit ubi celerius ingens
sanguinis copia ad cor per venas appellitur e debilis conta , quunt pauca quantitas tardo . Inaequalis vero arteriarum pullatio sue mox magna, mox parva, mox celer, mox debilis,
intermittens quoque t , itando liber sanguinis transitu&per vasa coro. naria , vel etiam ventriculos cordis, a tiodam obstaculo ina peditur , ac uel sanguis grum e factus crassus in vas scorona iis, vel fibrosum aut polyposum concrementum in auriculis vel cavitatibus ventriculorum vel vasorum cordis haeret, vel etiam fit, quando sanguis crassus copiosius celeriter ad cor truditurin syclolen eius ad
Jam quum pullus coidisin arteri rum vitalem illum sanguinis circulatorium motum regat ac tueatur, acis vicissim ab hoc sustentetur qua stio disquisitione haud certe indigna
incidit: quoties una hor universa sanguinis c humorum malla mediante illo perpetuo circulo per cor transeat. In hac autem decidenda, ingens inter Medicos est sententiarum divortium, dum non solum in determinanda sanguinis 5ciuniorum quantitate in universo corpore sed etiam ea,quae uno ictu e corde elicitur, mirum discrepant ita quidem, ut Omnem humorum in corpore sano, adulto ac robusto apparatum, alii ad 3 alii ad
24.2C. 16. libras accedere autumenta,
pondus autem cruoris, una systole ecorde pulsi,quidam unam unciam,qui dam dimidiam , pondere aequare, ceu seant. Verum mihi certe vehementer
errare videntur ii, qui tam exiguam molem . portionem humorum per guor ovasa omnia ferri amrarunt, in eo plerumque decipiuntur, quod tantummodo sanguinis rationem inis eunt, quasi ille solus circumagatur, quum tamen longe maior sit quantitas lymphae, seri, chyli m succi ali-bilis quos omnes humores innumera
vascula & tot canaliculi , e quibus
maxima ex parte On pages corporis noliri eiusque partium coagmentata
est, cointinent, qui pariter non subsistunt, sed iugi etiam motu circumaguntur , id quod etiam de succo cerebra , med illa spinalis ac nervorum dicendum. Deinde illi quoque admoduin falluntur, qui quantitatem omnem sanguinis ex ejus per vasa
aperta effluxu metiuntur , eo quod hic tam diu tantum . quam cordis de arteriarum motus, lucredit, hoc au-
te in post interceptum a subtracto sanguine ad cor affluxumis sublatam diastolen , pereunte, subsistit, restitante adhuc in vasis minoribus&inferioribus magna critoris copia.
Pioinde alia potius via ae methoedus excogitanda, qua proportio Iliqui-j. di ad solidam in corpore humano clare certius polli: detegi id quod o. o. mea quidem senteni in commodius o ηι,-- perfici nequest, quam ii fluidarum se, 'que ac solidarum partium nonnihil lance prius libratum calori exponitur,
quo humidum aufugiat ex siceatum. postea rursus ponderatur, vide
do, quantum perciderii ponderis, inde calculum subducendo . Varia hunc in finem initi tui experimenta, saepius quidem cum sanguine eve. na muta , ac deprehendi quatuor ejus uncias , facta exsiccatione. nam ut plurimum unciam solidae, aisteriae reliquisse , ut adeo tres sint fluudae, &una tantum solida in cruore portio . Deinde fruitum carnis busebulae recentis , duodecim unciarum pondere, in clibano non adeo acri ocvehementi calore secavi in aridae subitantiae uncias quatuor obtinui reliquis octo unctis, partim sub vapa μrum sorma.dimatis, artim cum Urb
152쪽
θjudicis in morbis recte m iisdemfirmando ID
ad celeritatem quam magnitudinem, non in omnibus omnique tempore unum eundemque observari, sed ratio. ne magnitudinis ἰcordisin vasorum
guedine liquefactis exstillatis Ossa
quoque, quae sunt molestissima in maxime compactae partes, decoxi ad aliquot horas cum aqua , exempta postea arefeci, dimidium ponderi eorundedeceisisse compertum nabui. Licet autem pondus quantitas tot membranarum, cartilagmum omniumq; soli. darum partium in corpore humano eis xacte determinari nequeat illud tamen ex hac computatione recte elici. tur, Laidam corporis substantiam in genere longe superare solidam XVI. Ponamus itaque corpori molem attingere Ioo libras, minimum o li., brae humoris in eo erunt . Ponamus nisi porro , quod etiam fere semper in sano φημ' homine evenit, quod uno in minuto' o. pulsus, adeoque es hora, quae do. minutis absolvitur, quater mille, ducenti pulsus numerentur, in Aod
ea sit arteriae magnae cordi concretae
amplitudo m robusto iique diameter, ut quovis cordis ictu , unciam unam sanauinis quam commode recipere pollit,calcus subducto, patebit, minimum ter intra horae, ac septuagies &bis intrari . horarum spatium, humo. rum microcosmicorum pelagus cum sum eonficere 'cor in circulum ab- eudo perlabi. Et tam crebra liquorum corporis per cor: omnia vasa circula. tio, eam maxime ob caussam neeessaria est, quo succus ille, qui ex imgestis esculentisin potulentis extrahitur, ae in mediocriter robusto ει nonralde agili vi a genere minimum ad sex libras accidit, cum sanguine intiis me misceri, ad minima vascula per universam compagem pelli, iterum. que per subcuzaneos maxime urina. xios tubulos exire misit 'quando-quiae mobservationibus staticis liquiso conliat, corporis adulti idem sem. per fere manere pondus, egesta in qualiter respondei e ingestis.
f. Vii. Ut autem ad pulsus eorumquet ς' caui ale in disquilitionem redeamus μυια νοος tenendum est, pulsum tam quo-
copiae temperie sanguinis, nee nocvirtutis elasticae canalium , multum di mei te in hinc quoque pro ratione sexus, aetatis , temporum anni, aeris, motus, victus , somni, vigiliae, animi pathematum admodum discrepare . Si
lexum spectemus, viri plerumque mu- η mlieribus pulsum majorem citatio rem , seminae tardiorem Hebiliorem obtinent, quippe viri, corde majori ampliori cui, ut ego in quam plurimis sectionibus observavi, se mee vasorum amplitudo responder, firmioribus quoque fibris sarinuine magis calido turis gescente, quam ιsminae instructi sunt quae vasa habent exiliora , copiosiora Deinceps in cholerici, sanguineo cholericis, arteriae validius γηπι, celerius micant, quam in iis, qui phlegmatici Melancholici sunt tem peramenti. Nam cholericorum sanguis maiori copia partium sulphurearunt quae sensis matrix motus intestini ea-lidi&orgastici sunt, scatet, hinc tenuior, nuxilior magisque coccine e
loris eis, citatius rursum conficit ,-- excretiones promtiores tacit . Quoad
corporis habitum macilentiores es qui anzhbras stri Iiores,&liora vala ha uiuis . . bent prae obesis, qui laxis libris dotati, vasaq; geriint angusta, maiorem ia-lidiorem arteriarum pullationem experiuntur, uti de etiam saniores robustiores ac ad perserendos labores aptiores sunt illis
Porro aetas multum ad modificana dum arteriarum motum confert Ni πι- . mirum infantes insignem uecorum copiam ad alimoniam , cinereme tum necessariorum alunt, unde erebriores fiunt diastoles. vulsus, qui tamen ob fibrarum teneritudinem . laxitatem, molliter tangentis manum feriunt in juvenibus ac viris maxi-
153쪽
vel Des , ior observatur. Sero fi 'runt rigidiores, sanguis ob ce.sumem nutritionem redundans, angustatis nimium minimis canaliculis, in maioribus alis ipsoque cordema rorem dilatationem , adeoque pulsum magnum quodammodo durum facit, qui tamen ob eruorem , c; E cientibus particulis calidis sulphureis crassum ac spissum,tardior est. Labor, motus& exercitatio corporis , pulsum, &eircuIuax sanguinis ex. cretiones , praesertim perspirationem, augent quies autem Motium hardiorem is debiliorem , sanguinis progressum, adeoque etiam arteriarum motum essiciunt. Eundem cum
motu praestat effectum respiratio, per Iermonem excitatum , vel ascensum acclivium Densior saesta, qua sanguis non solum velocius per pulmones , sed etiam universi corporis canes csaac pulsus magnitudines celeritate increscit A vigilia evidentior arteria rum percussus sentitur , in somno vero tardior, & languidior est. Post potum sumtum calidum v. g. infusi Coisee Thee , vel etiam aquarum thermalium statim frequentiores vi. brant pullus, nec non post ingestum cibum , adeo ut saepius experimentum ceperim in quum ante prandium inminuto arteriae septuagies, in quibusdam sexagies quinquies pulsarent, post illud ad s. vel8o quin C. pultus -.scenderent . Nihil vero tam subito pulium cordis in arteriarum mutare valet, quam animi affectus ateris rore quidem pulsus fit inaequalis, parisv us&contradus, a gaudi frequens& masnus, ab ira celer ac durus is tristitia tardior, minor . profundiosiae debilis, post impensas meditatio- .nes, languidus ac debilior, neque dubium eli, qui in desideriis , lasse.ctibus venereis crebrius pariter tur'
Quam eximia praeterea aeris cir- r, maior ad sanguinis per arterias motum e Senes, e . rundemque percussum conturbandum, uotidianis experimentis incia rescit .nprimis experientia compertum habemus , quod limul ac poti diu in atm spl aera regnantes Zephyros, vel a tiros, aquili, vel eurus lare incipit,
mox maior tensi arteriarum ti .it m
sor quoque vigorin magnitudo in pulsibus, quod etiam observatur, quando argentum vivum in barometro situm suum humilem mutatin ad superiora scandit. Contra ea, si atmospheraei densa, humida, pluvios , diuturna austrina eius constitutio, sub vita praesertim sedentaria , longiori
somno, autumn .ili tempore, languescit pulsus minor redditur , mul quoque sanguinis circuitus cum excretionibus, inprimis perspiratione, impeditus luccedit. Ex eodem fonte derivandum , quod pulsus in arteriis γ' pro anni temporibus mirum variet Videlicet vere medio, ut Maio men se, ira aximus vigor corpori ne it, tulsus magnus, interdum vehemens, percipitur . aestate media arteriae celetio ter, sed debiliter percutiuntur,quoniam ob aestum maior intestinus obealidus partium sulphurearum fit motus, spirituosa autem elastica exhalant. Autumno pulsus tardi, molles . debile percipi untur hieme duriores ac majores micant.
f. XX. Accedunt medicamenta , quibus ..iuidentidem peculiaris vis atque 'irtus
inest , motum cordis , arteriarum
pulsum variis modis immutandi. Et i et
enim quotidianae observationis est , a .H..drasticosumto purgant , quod paumis ventrem exercetin plures dejectiones movet, pulsum duriorem, cit tiorem debiliorem, cum virium lanis guore reddi, qualis effectus etiam a Liumto fortiori emetico sequitur Meis dicament ex marte parata id servant singulare, quod sulphure suo metallico egregie librarumin canalium elateremur ment atq; intendant, undecumitu ac tempestatum sit meaci eorum ulu pulsus ma)orm ob ultior per
154쪽
percipitur, eolor faciei vividior conspieitur calor corpo is adaugetur, quae si observantur phaenomen , indicium sunt boni a medicamento dato esse. ctus, ad expediendas maxime obstructiones in corpore cachectico . Quumque Lauehi adienses medicati fontes eximiam martialis elementi copiam in sinu foveant , ex qui lita utique rati ne nititur, quod saepius expertus sum, ab eorum potu pullum languidum an . t ea minorem , in sexu potissimum sequiori , maiorem frequentiorem ...H. redditum suisse. Idem quoqtae ab usu -- eorticis China in intermittentibus adverti quippe die vacuo, quo arteriarum percussus solet esse valde tardus , parvus debilis, hoc propinato , vegetius & robustius micare e
perunt , indicio , auspicatam huius remediis ceteris paribus eis opera-
μιοι Pharmaea , quae tale volatili aeri oleos turgent, ut essentire e spiritus
heroardici alexi pharmaci , ordinario amplificant is exaugent pulsum , atque cordisin arteriarum o iastolen , ob principium sulphureum volatile, expa iasivum orgasticum; qui sanguinis eire uitus inde promoveis tur, non modo perspiratio, sed lae- bito adhibito regimine, sudor laignu ',.. subsequitur. In enormi virium defectuin imminente animi deliquio, arteriarum motus languidus , tardiis parvus , vix interdum perceptibilis observatur , adhibitis autem interius exterius balsamicis& spirituosis a. nia romaticis, mox immutatur,in auge tum, qualem effectum etiam vinumam. H. generosum praeitat . Aeida victi sim&n tros , peculiari ratione sulphur sanguinis, a quo intellinus ejus calidus notuis dependet, figendo refrenando, corpus retrigerant, & simul
semper reddunt arteriarum motum pacatiorem quare etiam eorum imsus , ubi pullus ratione magnitudinis celeritatis nimium est adauctus
ut in aestu flabrili, praesentissimae eti
Quae sulphure quodam vaporos , s ινι- natura adverso, ut sunt, quae somnum L . ,
inducunt, ex opio potissimum parata 'ε. pharmaca, multo masis quae nareolino tu porem conciliant, quo nomine hyoscyamus maxime&ex eo conis cinnata celebrantur , imbuta sunt
pulsus percussum valde parvum &debilem efficiunt a vires prosternunt Et mirandum certum est, quam subito hae ipsa medicii merita, exigua eat iam dos oblata viresdeiiciant , elaterem solidorumis potentiam motricem minuant, nullam aliam ob auiasam, quam quod principio suo subtili , sulphureo, valde expansivo, intima nervorum penetrent in liquidum quod vehunt purissimum snar ad movendum efficaciae, ad verisio tuo vapore contaminent eodem modo ac versa vice , quae amico fraganti sulphure eatent , motum cum viribus erigunt atque adaugent Pariter experientia constat, ab assum '' iis aliis venenis corrosi vis, quorum notillimum arsenicum , pulsum mi. - .norem, contractum, durum atque
frequentem fieri , qui ante mortem aliquot horis deficere solet, ut percipi plane nequeat.
Si ob nimiam sanguinis redundantiam' ampliorem alveorum diasto. len, cordis systoles non sum cienter respondet, pulsus ea propter minor fit ac deprimitur facto per suffieientem
lang uim missionem spatio, arteriae vegetius' celerius saliunt, a que languinis progressus promtior it at que liberior . Et quia mensi urn vel nae morrhoidum fluxus sepe ob nimi- amplet horam supprimitur, τenit ut post sectam venam, ob celeriorem languinis cursum, brevi tempore post insigni valetudinis eum emoluinento rettituatur Abalneis tam siccis&v poroiis, quam humidas, pulsum vehe. 'menter augeri certissimum est, adeo 'Dur si paullo calidius adhibeantur
brilis evasiat , quam universi corpoH
155쪽
risaeitus, cordis palpitatio, capiti dolor sequitur . Etenim in ejusmodi
balneis calore externo humido Dior sanguinis, humorum proritatur expanlio, quae, si nimius hilne testus est, tantopere augeri potet I ut systolen cordis nimia resilientia suspendat, xlipothymit balneantibuς ut o et ri Oris observationis est , accidant . Quinpediluvia tantum circa lecti introitum recte usurpata, sanguinis V arteriarum motum intendere, multiplici constat experientia.
ιι.ε. Haec itaque omnia uberius hactenus νενα excussa . evidentissime confirmant
inagnam, praesentaneam rebus ex-
z,r ternis corporeis , quibus ad vitam
tuendam quotidie utimur, inesse a. cultatem, cordis motum, &ari etiarum pulsum, adeoque universam actionum vitalium, naturalium Manimalium oeconomiam in melius , vel deterius mutandi. Quibus certe effectibus , quasi totidem argumentis apertissime erroris convincuntur, qui physicis hisce rebus omnem omnino in corpus agendi illudque movendi potentiam denegant, irincipio cuidam rationaliter ωmoraliter agenti motuum caussami directionem, , ..i do plane non ritelligibili tribuunt s. m. Quumque adeo pulsus multis raritia Maae que caussis mutari possit, periti innino Medici est , ut easdem curate
expendat omnes , ne in promendo
ex iis judicio fallat ac saltatur . Nam pulsus quidem certum signum cindex motus cordisin circuli sanguinis est, sed si solus is spectetur, & non aliarum simul circumstantiarum , vel
cauἰIarum externarum , ratio habeatur, in iudicando admodum decipere potest. Exemplo sit pulsus inter- . Me mittens. Hic plerumque pro periculi iudici pleno, quin lethali, habetur quidem; experientiae tamen fide constat, eundem sepe insanis, frequentius in hystericis nec non colica , ne exitio observari Riserius Cent. 3. U
lumbrico quo excreto , arteriarun
motus ad naturalem statum rediit Idem auctor Cent. a. obf. 77 pulsum
diuin Lepe ob polypum , superstito
longius vita, intermittentem, se rein
tigii se testis est . Et Mergringius inspicitet. οου s. systolen cordis in.
lerceptam adeoque pulsum suctamina. tum sine funelio eventu , se id ille confiimat. latus quoque pulsum sui pendere, echlinus I. 2. U. 8 con
nrmata exemplo cujusdam , cui tuum exsurgentium copia mirifice coeconstringebat interturbabat putilas, statim vero ac copiosi ructus e. xirent, liberabatur cor intermissionis pulsus imminutus sequebatur . Et tib. 2. obf7 pag. ara disertis verbis testatur se pullum subinde intermittentem in scorbuticis, in seminis iunioribus male menstruatis , sine ullo majori incommodo spectasse.
f. XXV. Quare egregium Fernesia est nitum, quod ι. 3. depulsu pag. i .in ta . .
culcat, quotidianae , inquiens, ora
ris assectiones pulsu immutant, sisequarum animadversone, non certo p
tes pulsus percipi, nec quantum per
morbos a naturaιidiset Eandem qu que in rem quam maxime commemorabilis Celsilocus i. 3. e. o. dignus qui totus transcribatur , dum ait venis Mini credimus fallacissimae rei, quia saepe istae lentiores celerιor -υesunt, o aetate o sexu, o corporum nasura. Et pleramque satis sano corpore , si somachus infirmus es non mquam etiam incipiente febre βbeunt re quiescunt ut imbecillus ιυHer possi, cui 1acile lattiro graυis insa accesso . Contra saepe eas conis
exercitatio m metus, ct ira, quis liber atius anim affectus , adeo ut cum primum medicus em sollicitudo F dubitantis, quomodo illi, se
habere videatur , eas moυeat . Ob quam caussam periti medic es , non protinus ut venit, apprehendere manu
intermittemem pulsum notavit au brachmme caprimam residere hilari
156쪽
ε judicis in morbis recte ex iisdemformando.
Itu pereunctarique quemadmodum habeat; os suι Uus merus es,eum probabili sermo demta tum deinde e-
nas autem eon pectu medici movet quam facile μιι res turbirit.
Atque hae lunt caullae , quae arteriarum motum variare, multis moedis sei flatu naturali mutari potiunt e ἰών proximum nunc ost, ut quomodo quis hasque rationibus, pullus praeter naturam in variis morbis immutationem subeat exponamus 3 quo Medicus en hae pulluum Knotione, ad cognteio in caussarum internarum effectuum eo melius pervenire, te ex iisdem, morborum, in caussarum i morbificarum, signa atq indicia cum aiam δε certa ratione petere ponat. Quum vero Mihai ex omni morborum clatse praecipuus immo Maii univori aus sit te bratici, qui nulli aetati te Aui,' temperamento paxcit, plurimis morbis dii complieat, multos etiam interimit ipsisque Medi. igitur Mnum negotia in curando, ohlei uanda lacellit mallime omnium e re fore arbitror, ut paulo accuratius dii piciamus an certo pulsa, quo.
nam febris, cujuscunque sit Ceneris certo dignosti potuitam venuniam pul- sus signum pathognomonicum labras
τι praebeata Iam quidem non levem hac
salar ae de re in te indicos tam veteres,quam
recentiores , vigere sisensum uidemus, dum alii pulsum celerem, alii frequentem, aut cum Galem pulsum celerem irequentem simul, pro pubsu febrili, sive febris genuino signo
Uendltant i ino vero Iam supra elarius ostendi controveritam hanc nul. lius fere esse momentiri lucile hae ratione dirimendam , si ex vero pona-namus frequent am prope non elsede natura nec ruo suum , nec pulsuum, celeritatem autem Mnsularum pulsuum non posse aiiudicara, Meaquilite determinari, quam per ictuum, merum requentiorem , sive a pius reis petentem. Hincquando quathii elidea uisu labitu, cler quidem proprie is
est , qui febribus jungitur easdemque
indicat , quia tamen frequentia a crebrius repetita vibratione magi ciulentus incurrit,in celeritatem comprehendit , rectius utique ii Mediis corum sentiunt , qui pullum frequentem pathognomicum ebris signum e D
Et sane quam plurimi ex recentiori μώ.δbus quoque non infimi subi. ilii Medi asa ci, hoc assertum calculo suo comprobant. Audiamus Sγιυ um, Qui in pra. Hι. a. pag. 6o ita disserit: iae unιcum febra omisisin semper competens signum σν , adeoque pathognomicum pulsus Ica ce prater naturam frequentio quoptauente febrem ad se ab-Ienae aurem, abesse, en pronunciari queat. Nec enιm aliud fgnum quia competat omm febri innotuli Practicis, reliquo enim Ana omnia , non tam fe- cm. quam febris speerem, gradus e temp-i-ιcant aut demoninam. υis assurgit diliseruiisimus observator Et
I. inquiens, naruraliterfrequentior, elefatuiturrinumpathunomicumfob iam a Syrupo a in diisertatione de natura febrium, qua in praxi, qui . quιdm contrarium scrva Deusingius, Trach. disquisitione Anti-Sylviana Idem eonfirmat clarus Belgarum racticus oeκerus, in notis ad Barbetis p. Ioa ubicunque, scribens pudus V ternaturamfrequentior observatur, ibi Iebra ui . Et Scheioammems in tr depuli. 7. quearem in omni febrium
genere nunquam non sese offerte selliabit, cum calore earu nosse signum pathognomonicum.
Omni febre pulsuum praeli sit lie 1 1 squentia, minime tamen ex eo conclu- '
dere liceat, ubi pultus seequens, ibi cir
labris. Nam superius iam in causi rum evolutione ostensum est, in pu rico cholericae temperaturae viris es se , 5e a motu fortiori corporis in bal, ne , assumto sudorisero , ab animi
157쪽
, Sectio I cap. II. De rationali pulsuum expia uisne
pathematibus, post epile plia iam vi.
num potum , naturalem arteriarum motum ficta triquentiore i quum tamen bras abiit uua propter huc catilio Medico, ne decliuatur, ad
in benda eis, ut prius studiose explo rc an Orsan a cauis externa haec rii sui' frequentia fuerit ortam acc inops, ut inquirat num etiam alia febris essentialia ligna , ut horror,
refrigeratio exire inorum adsuri. Porro
ctiam probe notandum id , quod a pauci notatum , quod scilicet in se-bribus omnibus f reduens non modo sit pulsus, edin limul ob tensionem a r. teriae, plus renitens naturali durior. 4 in certe paucissimae sunt febres, in quibus pulsu non solito durior obiervatur , exceptis modo quibusdam vere malignis febribus sudoriferis , e quartui numer maxime sudor sic dieius Anglicus & colliqua. tivus , quae potius unciolo pulia ac summa virium deiectione indica iri ur. Febris quippe , secundum noli ram Mt ona leni demonstratriam explicationem, ei alfectio sy ut ematis nervositi valculos , universali spasmo quodammodo constricti , qui non modo nervosas, musculosas fibras , sed&ipsa arteriola vasa eorumque tunicas, quae ex fibris nervosis musculosis conflata sunt, afficit. Et ab hactensione constrictione partium, quese proprie de essentia febris est, lependet non modo tensio, duruies , sed& frequentia pulsuum aliaque symptinmata labri uno aci quandoquidem sprilica haec fibrarum iri iura, dum
vasa capillari animi uin angustat, angustia celei itate iam pensatur, Janguis citatiori mutuo attritu incalescit a priori frequentia , a polleriori , corporis aestu raν q. f. XXIX. a. isti Ut autem paulo specialius innote- scat, quomodo in variis febrium gene rita pulsus sit comparatus, primo te- nendum eli loco : eundem quoad tempor decursus morbi febrilis, eximies remit Ienriuus ymPIO md
sterre, Nimirum in principio con L eis praesagit Iu ebribus inflamma
tinuae, vel paro xysmo intermittenti plerumq, tensus esse solet , parvus Mirequens , deinde augescit, paullo maior M, tum in stat , sive vigoreae itus, in magnitudine adhuc reicuo vehementius serit,in tandem circa declinationem tensio occeleritas remittit, si muli te secretiones excretiones incute , perspiratici nem-le sudor succede concipiunt Ma' ....uin contra indicium est , si febribus u. ἡ continuis circa dies criticos, septiamum scilicet, non umin undecimum, cum horrore, relii gerio extrem rum , pullus fit parvus o celer, et etiam celer& vehemens, cum urina aqquosa, tenui, eo qu apannos in extremos augeri languinem inpetuose ad caput agi, ob iractum robur ibi exitialem n re nitidem indueturum nunciat. Pedimi autem praesagii eli, parvus, frequens debilis . quippe qui virium suimnam prostrai tollem, α internam inflammationem ii spha celia in concedere subindicat , cui licomplicatur inaequalis intermittens, mortis periculum prodit.
Deinceps in principio quartanae , εα pullus parvus durus, frequens cinx- qualis esse sue vir, in latu tertianae, item ardentis, vehemens . In febre synocha magnus quoque celer arteriarum percussus , qualis maxime venae sectionem iudicare solet . Ante eruptionem exanthematum in variolis o morbillis , arteriae quoque reque irier pultant , post eruγtionem autem, tenso frequentia exspirat, tempore vero suppurationis rursus p sus frequens fit lubilibre sic di .e a secundaria in sub declinatione iterum succei liva redit ad latum natur lem. In malignis S pete chialibus frequens quidem parvus debilis , sed contractus micat pulsus, cum magna virium prositatione , qui si in mollem undosum transi, cum multo sudore istinae sanorum simili , non
remittentibus symplomatibus , mur-
158쪽
ὐjudicio in morbis recte ex iisdemormodo . 4r
toriis, &ubi do res uncti sunt , ut peripneumonia, ordinario durus, frequens, quandoque etiam magnus percipitur. Et catarrhales denique se-bres ipsasque lenta , pulsus vesperi ingravescensin celerius succedens stipat&indicat.
'Mit Ad reliquos porro morbos quod at- . .. tinet &ad pulsus in iis habitudinem, γι is in his quidem, qui aput obtulent
ut mania , phrenitide, mesancholia inultum quoque variare solet in m doceler, modo tardior , modo lamguidus, modo robustiri, nonnunquam inaequalis, tangitur , plerumque vero in his morbis intra caput fortitera teriae pulsare solent, a sangua ne copiosius ibi congesto, eum dolore tractorio laneinatori , luculento in- diei, multum ad cordisin arteria. rum ipsiusq; sanguinis motum turban
dum conferre erebri membranarumne nervorum tonstitutionem . In a.
I iis , ut epilens , amplexia hemiplexi a praesertim si major sanguinis eo pia praesto fuerit, durus plerumque frequens quandoque etiam magnus, deprehenditur Uicissim ubi resolutum genus nervosum viresque prostra. tae, in lethargo , sopore & dispositione ad syncope , mollis, rarus languidus tangitur , qui , s demum adeo gracilescit , ut vix percipi queat, corpus interea frigido sudore persunditur, lethalem induere eatastrophen .s. i. periplam constat e perientiam Quan do pectosin partes in eo contentae vitales patiuntur , pulsus ut plurimum frequens, languidus inaequalis esse solet, qualis potissimum deprehendiatur in ordis palpitatione, nec non in asthmate eonvulsi vo , ubi tamen
plerumque intermittens ungiturire luis partibus refertus cordis penetrali
quodammodo darus arteriarum est motus ob spasmos quibus sanguis ad loeum excretorium congeritur suum Uero perrumpit cinere scit in in magnitudine augetur , assectus spasimodici, hypochondriae a & hystericio ....pathemata, dolores coriin calculi , istic nec non qui caput aliasque externas i is quoque partes in se stant sub pulsu crebrioriae duro affligunt , qui si mollescit&lior fit, spasmos in syst
male nervosarum partium conquiescere sanguinis motum ad natura Hilem ordinem redire portendit. In dy- 'ienterie alvi fluxu ut plurimum arteriarum pullatio frequens iatva oubi vero febris complicatur, irequentie magnitudo iungitur . Lues denique venerea, seorbutus, achelia, hydrops, pulsu languente ae debili stupantur
Atque haec sunt, quae depulsibus fω ' iudicio recte ex iisdem formando, 'in amplissimum usum breviter dicta sunt. Interim tamen quia hic doctrina ita comparata est, ut apprime in eandem quadret, quod Cel ut dem diein generatim edixit, plura esse,
quae nec dici possint, ne scribi, m Mendi utique sunt artem exere ituri ut experientia duce eandem mature addiscere laborent,in exquisio studio in cognoscendis a diiudicandis pullibus versentur. Mirandum autem certe est, nostros Medicinae prae leo, ad aegrorum lectos accedentes pro in re tantum pulsum contrectare , tam levi brachio, ut vix duos ictus experient, quum tamen saepenumero post decem demum vibrationes , inaequalitas vel intermissio pereipiatur xime quando sanguis inaequaliter mix sertim si uterque morbus a Polyposo
concremento, intra cor vel eius vasa,
g. XXXII. Qqod si porro sanguis redundans
exitum moliri incipit v. c. per menses pertransit. Neque etiam sufficit, pulsum in uno tantum carpo tangere, sed in utroque id faciendum, qui ineol. loquoque di temporibus eoquod e perientia testatur, discrepare id pius
aut haemorrhoides, ereber, parvus A loc commodius quam in altero a
159쪽
plorari . Quumque non minus mulis tum interi; , ut pulsuum numerus atque celeritas exacte distinguatur aedeterminetur Lapprime ex usu esse, terit ad normam horologio, quod minuta secunda indicat , singulas ictus
accurate numerare ac definire.
iudicio ex sanguinis inspectisne
j. L . VI culla datur disciplina,quae tanto judicio opus habet , ac ipsa
,..uis medica, ita prorsus, ut omne Mediopa, ci officium in reeto, sano iudi ioconsistere videatur. Nam ad corporis aegrotantis naturam pernoscendam, ad morbi genium, caussas eius, progressum , successum , -- ventum indagandum , ad congrua quoque remedin invenienda eaq; ce
to ordine in tempore applicanda itemque si ad valetudinem tuendam,&morbos varii generis pro differenti corporum natura arcendas amictio. nes, consilium , quae salubria , vel insalubria sint, promendum exquisito semper maximo opus est iudicio Hinc certe quo masis Medicus perspicaci iudicio exeerit, eo melior merito habendus est. In nulla tamen --D- Medicinae parte, si famam, existi- I mationem suam tueri velit artifex , ' tam caute & circumspedi se serere debet, &attentior ovinium circumstantiarum pensitatione ac perita deliberatione sua perficere, quam in ea, quae semiotica dicitur, & in digno-icendis morbis eorumque successa atque eventu praedicendo occupatur.
,..... Quemadmodum vero omnes pra .ari notionesin nraedictiones certis qui-- . busdam signi atque indiciis nituntur, ita prosnosis pariter medica nec vi hisce est destituta. Certissima optima mavis ad ret ama fidam prognosin sor- mandam ratio elici qua Medicus ex eo suodamento , quo vita cintegritas omnium actionum continetur tanquam optimo criterio , iudicandi rationes petit atque elicit . Iam vero omnium consensione progressivus ille & vitalis sanguinis hum rum , beneficio motus solidorum succedens circulus , uti universe Medicinae , ita etiam Semiotices , principium est atque fundamentum . Ex
quo quidem liquido primum pate-icit, pulsuum exactiorem doctrinam rationalem explicationem, quam antecedenti capite pei sequuti sumus, Medico scitu maximopere esse neces-Quumque adeo sanguis princeps il ν a I sint humor si a quo vita seu obser remavatio eorporis nostri vitalis in om n jnium iunctionum integritas, item se Duut, eundum Hippocratem prudentia in M. . . sius mentis, dependet , sine quo anima nihil emcere potest post pulsuum, sive sanguinis per coris a terias motus disquisitionem, in quaestionem merito radit an non ex inso sanguine eiusque examine , cin- speetione , de intesro vel morboso
corporis statu indicia promi in re. media quoque . quae utilia , vel noxia , desumi queantes Vulgus quidem ea in opinione versatur in a Medico aeque ac Chirurgo quam maxime urget, ut ex sanguine e vena misso, de statu sanitatis vel morbi iudicium proferat. Neque desunt Medici, qui multa, intra ex in spetio languine hariolantur,quo morbo nem pe aeger laboret , quae caussa morbis sit,' quibus remediis ad sanguinem emendandum utendum . At vero ut ut ... non penitus hane doctrinam repudiare aut rejicere velimus; multis tamen eam difficultatibus laborare in admodum infidam esse, non sine ratione profitemur.
160쪽
,.M. fluidum&rubicundum, alii talem qui de densum alunt, qui crebrius, si re mox post emissionem in gelatinam ru-
: . t . bram concrescit, quidam, qui coagulum erassum infundu deponit, 'luidam in superficie medioerem seri quaritatem monstrat, pro optimo agno-seunt. Quisquis vero optimus sit, illud tamen certum, vi alem hune purpureum liquorem ratione aetatis, ratione victus&vitae generis, ratione regio-- rari anni temporum,etiam in sanitatis statu magnopere variare, adeoq;
uniuersali normae penitus non esse locum Deinceps eorpora quae integro aeutinoso nitide rubicundo gaudent sanguine, vi sunt sanguineae comploxionis hominibus, multis gravibus saepe morbis attentari, non facile quis. piam peritus Medicus negabit, multo minus iis, qui sanguinis abundantiam oro frequentissima morborum caussa aestim aut, dubitabunt.
zzz curiosiorem obleurum esse nequit, sub I-ρ sanguine, qui aspectu pravus videtur,m με nimi tamen incommodi percipi; vi--Σ. citum optimum quoad sensum sangui
nem, ex egro graviter decumbentemrpore extrahi. Notatu hanc in rem
digna sunt quae prodidit Buloniae obfa Ephemerid. pag. 'I. dum ait. pluriamis impurus sanguis detrastur, quibus mortuis feriis, partes integra depre
s simi mulieribus semper fere impurus
aetrahitur. Idem testatur murisius
mssmativus in intctis dig. 7. impurus, inquiens,sanguis, Drepr puro vitam diutius promoet, Gn qu sidam eo poribus Optimus ad sensum, pessimus es. Ego quoque saepius observavi in sco butieis, hecticis, sanguinem eleganter rubicundum ae fluidum emitti,in sanisve res robustis corporibus densum elutinosum, nigrum Iacile coagula. item. In primis vest phali,qui duri ri&salso victu cum pane vosmori
tuntur, citra incommodum quoddam, multo minus ni orbum,sanguinem ab Tom. III. frigescit,insupei ficie erum instar glutinis concrescensin variegatum exhibet. In apoplecticis pariter , paralyticis, item morbis spasmodicis convuls. v Is , saepe optimum ratione colori sacconsistentiae deprehendi sanguinem Quin vidi , ex arteriolis in virulento carcinomate disruptis, sanguinem fluidum&nitide rubicundum stillasse qui exterius nihil plane vitii habuit
Fallax itaque atque infidum omne I
iudicium,quod ex sola sanguinis in spe .... , ctione arcessituri; unde etiam procul dubio iactum, quod antiquissim artis nostrae antistites, Hippocratero Gai nur, qui omnes sanguine ceu vitet thesaurum agnoverunt, de judicio in morbis ex eius aspectu serendo parum adis modum prodiderint.Sane sanguis,eti a- si vitiosus, quamdiu promteri expedite pereorporis meatus movetur , non facile laeditiin optimus contra, si vel stagnat, vel firmiter impactus haerer , aut extra vasa effunditur, non modo morbi, sed & ipsius interitus ea usta si Nam qui morborum Tymptomatum genea giam probe callet,is facile perrilpiciet eorum originem, non tam cras vitiata suidorum, quam potius avitio solidorum, vitio loci maxime&motus, esse arcessendam optimae ce tae notae languinis portio, quando va νυ sis elabitur, putrescit funesta exci- οῦδ', ..tat symptomata, in cerebro amplex iam, febrem, convulsionem epileptucam&lege consensionis omitum inventriculo intra cavitatem thoracis, vel abdominis paullo majori quantitate effusus, in foedam&lethalem abit putredinem. Si vasis adhuc contentus . . cruor membranis cerebri firmius im sistis. pactus haeret phrenitidem, in turri cis ventriculi Qintestinorum lanestam inflammationem, in sphacetum abeuntem , ciet. In cordis thalamis&vasis maioribus congrumatus haeret syncopen vel subitam mortem producit. In substantia musculorum quum