장음표시 사용
551쪽
sed eum s qui non quasdam artes audire, sed omnes liberaliter debet. Ideoque le
juris civilis scientiam veteres oratores comprehendebant ; & grammatica, musica,& geometria imbuebantur. Incidunt enim Caussae plurimae quidem ac poene omnes, quibus juris notitia desideratur z plera que autcm, in quibus hae quoque scientiae reis 3 Equiruntur. 3 Nec quisquam respondeat: μμιι ut ad tempus Ismplex quiddam in uni forme doceamur. Primum enim aliter utimur propriis, aliter commodatis: long que interesse manifestum est, Possidear quis quae proferet, an mutuetur. Deinde ip-ia multarum artium scientia ' etiam aliud agentes nos ornat, atque ubi minime credas, eminet & excellit. Idque non doctus modo & prudens auditor, sed etiam mis pulus intelligit: ac statim ita laude prosequitur, ut legitime studuisse, tu per omnes eloquentia numeros Use, F m denique oratorem etiam fateatur. quem non posse aliter exsistere , nec exstitisse umquam confirmo, nisi eum qui tamquam in aciem. omnibus. armis o initi uctus, sic in sorum omnibus artibus armatus exierit. quod adeo negligi tur ab horum temporum disertis, ut in actionibus eorum 7 sex quoque cottidiani se monis, foeda ac pudenda vitia deprehendantur, ut ignorent leges, non teneant S. C. jus civitatis ultro derideant: lapientiae vero studium & praecepta prudentium penitus reformident: in paucissimos sensus ec angustas sententias 3 detrudant eloquentiam, velut
I stui non quassam arιer audire sed e res liniatiis ιν risis J Malo. adirar xet haurirer & ιilaratis. Lipsius. Recipio, Marare. Sed recipio non hunc ipsum in locum. E quo verbi aliud quid periisse mihi non temere suspicio est, uti nee infeliciter idem
me reperisIe credo. Periit meo animo verbugi tib ara , cognatione illius liberaliur. EO Iep liin Nirinposito altero. sic scribo: qua non quasdam arustibare. sed omnet haurira liberalitier Διιι. Ante haee verba, suspecta milii proxima vox civitast m. Aci datius. Quintillanus lib. M. Interim nota sed μυεηιιμιis tali actos, se quem ex his, qui bravis purumque
issima pria semia . prasentiorano consilia constat ara di--ndi. Schelius. Legebam ad tollendas dissicultates. Non vasdam aura audire, sed per omnes ιιberalis ire debet. Sen. Meis Cy edicax iter per exempla. paulo post hoe ipso dialogo. διr onixus eloquιnιta nurneros esse. Schultingius.1 Pur in auram in quibus bac quoque scientia re πιν-ιων l Lego, pleraque autem in PE us ia quaqua IMentia. Rhenanus. 3 Nas qui quam respondeat i suscit uι ad tempus JNec male fore: νespondiat, sincere. Gronovius. 4 Enam aliud agenies nos ornaι J Quintilianus r
semium-. Idem: Unde nos non id clantas Drtim A. cor ille discamibus trassitus prosequatur. Schelius.s Ut viniqua oratorem etiam fateatur J Muretus pro etιam supponebaI esse. Valde probo . etsi nee alterum improbo. AcidalSus.
quotidiani siermonis. Rhenanus.-Si sex retinendum . velim scribi : foedo ae pudendo vitis riprehendatur. Alias malim : ωι In actioni s eortim sere quotidiani sermonis caeda ae pudenda vitia riprehendantur. Prius credo fore elegantius. Acida M. Opponit de Caesar copiosae 8c factae orationi quolidianum sermonem in praefatione librorum de Analogia ubi ad Ciceronem sic scripserat: Nec si Gotara praclara et qui posse illa enim scribendum centeo. non autem a AO si praesara eloqui possem. ut est in vulgatis no
iaratino haboniam s. Vidit jam pridem Lambinus deesse negationem huic loco . unde legebat, non pro virallelo haιendum.. cuius mutationis caussam eum vellet prodidisse Gruietus. Sensus loci est. Eita n si a Cicerone aliisque jam eloquentia ad id fastigium perducta lit, ut magna cum copia & gravitate orationis praeclare Ec minime vulgariter omnia eloquamur; non tamen ideo pro derelie qhabenda est haec quotidiani cura sermonis. v. tuna 3c nans autem T. si solent respondere. seneca Medea: Nunc es pri Iauda, si locam virtus tabet. ubi alii libri. Tunc Hyginus. qua tunc da ur. β
552쪽
velut expulsam reFo suo et ut quae olim omnium aritum domina pulcherrimo comitatu pectora implebat, nunc circumcise di amputata, sine apparatu, sine honore, mene dixerim sne ingenuitate, quasi una ex sordidissimis artificiis discatur. Ergo hanc primam & praecipuam causiam arbitror, cur tantum ab eloquentia antiquorum oratorum recessierimus. Si telles desiderantur, quos potiorea nominabo quam apud Graecos Demosthenem 3 quem studiosissimum Platonis auditorem suisite mcmoria: pr ditum est. Et Cicero his ut opinor verbis, quidquid in eloquentia effecerit, 3 id fimn rhetorum, sed Academia spatiis consecutum. Sunt aliae caussae magna: & graves, quas a vobis aperiri aequum est, quoniam quidem ego jam meum munus explevi, Scquod mihi in consuetudine est, satis multos offendi: qui si sorte hoc audirent, ceriatum habeo dicturos, me dum juris Q philosephia sciemiam tamquam oratori necessariam Iaudo, ineptiis meis plausis. Et Maternus, Mih3 quidem , inquit, susceptum a te 3 munus adeo peregisse nondum videris, ut inchoasse tantum, di velut vestigia ac lineamenta quaedam ostendisse videaris. Nam quibus instrui veteres oratores soliti sint, dixisti, dimerentiamque nostrae desidiae & inscientiae adversus acerrima di secundissima eorum studia demonstrasti: cetera exspecto, ut quemadmodum ex te didici quid aut illi scirent, aut nos nesciamus, ita hoc quoque cognoscam , quibus exercitati nibus juvenes jam & forum ingressi confirmare & alere ingenia sua soliti sint. neque enim arte di scientia, sed longe magis facultate eloquentiam contineri, nec tu puto abnues, di hi significare vultu videntur. Deinde cum Aper & Secundus idem annui flent. Messalla quasi rursus incipiens: Quoniam initia dc semina veteris eloquentiae latis demonstrasse videor, docendo quibus artibus antiqui oratores institui erudiarique soliti sint: persequar nunc exercitationem eorum: quamquam ipsis artibus inest exercitatio , nec quisquam percipere tot reconditas aut tam varias res potest, x nisi ut scientiae meditatio, meditationi facultas, iacultati vis eloquentia: accedat. per quae colligitur eamdem esse rationem, di percipiendi quae proferas, & proserendi quae perceperis. sed si cui obscuriora haec videntur, isque scientiam ab exercitatione seia parat, id certe concedet, instruetum dc plenum his artibus animum, longe paratio.
rem ad eas exercitationes venturum. quae propriae circa oratoriam videntur. Er. 34
go apud majores nostros juvenis ille, qui soro dc eloquentiae Parabatur, imbutus jam domestica
I Nune circumcisa eν amputataJ Unicus hic locust in riatorum. Acidalius. est ad illustrandum illa Seneca in Thyeste 763. Da i 4 FatuIt.ua . eloquantia eontineri J Legendum.
sa. Nihil aliud est quam cireum scindens. quom tiam. l ipsius. do am saepe se offert pro eiseiam in compositioni , e Nisi tit sunsia meditaris i Muretus una voculabuS: ut in ambire, amberire. Ovid. aucit vult di-iauetius. νοι tam reconduas. De erim particulam M. quod as emni paria recisa sint. Schultingius. erius nullus usus nunc: sed suisset, u ita praecessis.1 Et Cicero. bir. ωι opinor, terias J Videtur le-lset : nec quifluam aliter perci ore. Pro vis sententia gendum. Et Oeeronem. ut pendeat a superiori ver ime cogit, ut usus reponam. Ac alius. . nominabor sicuti dixit, Demosthenam. Sed & 6 sua propria circa oratoriam videmur Τ Rodoruvulgata lectio proba : nam subintelligitur dixit seu phus, propria es orato m videntur. Sed ab inge. testataea o. Pichena. nio, ut solet , non a libris. Ego insigni meta-3 Idse non μιιν--J Legendus hie loeus ex ipso phora locum ornem : propria tirco o Iorio videmur. Cicerone . ait se non rctor.m, ere. Ursinus. Mu-4Quia de exercitationibus loquitur, eleganter cir- retus pro id Iupponit au. Non quidem libenter adleum adjungit, qui pugnis Sc exercitiis destinatus. 3 Id se non rhesorum J L.egendus hie loeus ex ipso phora locum ornem : propria tirco o Iorio videmur. Cicerone. rit se non rctor.m, ere. Ursinus. Mu-4Quia de exercitationibus loquitur, eleganter cir- retus pro id lupponit au. Non quidem libenter adleum adjungit, qui pugnis Sc exercitiis destinatus. mutari patiar, verbum tamen ejusmodi delide a- L sitis. Non displicet conjectura Lipsi circo strat tur, quod non incommode ex illo formatur. Adtris , malim tamen quod propius scripturae. Mai hoc leve levius addam . praepositionem etiam vi-irum. Statim: adHe Remuli nostri deducuntur in scenas deri inserendam, ut & paullo ante monuimus, non scholasitarum. inferius: M altrias Oratarum cam-
553쪽
domestiea disciplina , resertus honestis studiis, deducebatur a patre, vel a propi
quis, ad eum oratorem qui principem locum in civitate tenebat. hunc sectari, hune prosequi, hujus omnibus dictionibus intereste, sive in judiciis, sive in concionubus assuescebat, ita ut altercationes quoque excipere, ec jurgiis interesse, utque sic dixerim, pugnare in proelio disceret. magnus cx hoc usus, multum constantiae, plurimum judicii juvenibus statim contingebat, in media luce studentibus atque inter ipsa discrimina. ubi nemo impune stulte aliquid, aut contrarie dicit, quo minus &judex respuat, & adversarius exprobret, ipsi denique advocati aspernentur. Igitur vera statim & incorrupta eloquentia imbuebantur: & quamquam unum sequerentur, tamen omnos ejusdem aetatis patronos in plurimis dc caussis di judiciis cognoscebam: habebantque ipsius 3 populi diversissimarum aurium copiam , ex qua facile depre- hendebatur, quid in quoque vel probaretur vel displiceret: ' Ita nec praeceptor deerat optimus quidem & electissimus, qui faciem eloquentiae, non imaginem praestaret: nec adversiarii & aemuli, seno 1 non rudibus dimicantes: si sed auditorium semper novum, ex invidis & faventibus, I ut nec bene dicta dissimularentur. Scitis enim magnam illam & duraturam eloquentiae famam. non minus in diversis subselliis parari quam suis: quin immo constantius surgere ibi, fidelius corroborari. Atque hem te sub ejusmodi praeceptionibus juvenis ille de quo loquimur, oratorum discipulus, sori auditor, sectator judiciorum, cruditus di assuefactus alienis expeti mqntis,
cui cottidie audienti notae leges, non novi judicum vultus, frequens in oculis conia suetudo concionum, saepe Cognitae populi aures, sive accusationem susceperat, sive delansionem, ' solus statim & unus cuicumque Caussis par erat. Non decimo aetatis anno L. Crassiis C. Carbonem, uno dc vicesimo Caeser Dolabellam, altero dc XX
are frangitur eloquentia. Schelius. Uus. r Ad eum oratorem J Quintilianus: Iuvenis qui S Sub Humori praceptionibus J Forte, praceptori-
rationem inveniandi eloquendique diligenter exceperit π bus. Gronovius. exertitationem quoque modicam fueris consecutus. Ora, 9 Sotas stasim er unus cuicumqua eausal Ita vetus. orem sibi aliquem. quod apud maiores fieri solebat, da- Non In λle etiam vulgo, paιim unicuique caussa. Libsitat , quem sequatur, jussiciis intest quam piari. plius. mis, βι certaminit, cui Δsimatur, frequens spectator. Io Varo π vicesimo anno C sar Dolabellam J Sue.
Idem. . ' tonius ait in Iulio c. s. compolita teditione civili. 1 Huius omnitus dictionibus J Versus hie aliquot Conliat autem bellum Lepidi confectum est e M. inserui a Drnesiano libro, magno libelli hujus bis Emilio & D. Bruto Consulibus: quo anno Caesarno. Alii enim omnes hic mutili. UUMi. a d. rv. idus Quintiles quartum de vigesimum nais 3 Populi diversissimarum aurium I Rodolphus eo. talesn cclebravit. igitur vel vigesimo tertio anno puli adiecta, potu i cy di sis arum. Credo fuis desinente vel vigesimo quarto incipiente Dolabel. se . popuIι. i. duersissimarum. quae nota significat, tam acculaverit. Suetonii meo animo verior est id est. Idem . . sententia r nam Dolabella hic est ille, qui ex con-4 Ita me Vac ter J Lego. Iam vero. Quae in sulatu prolectus in Macedoniam, devictis Thrae, transitionis formula & alias supra peccatum mon- bus, anno eo. quo Lepidus pulsus sugatusque est. stravimus. Acidalius. triumphavit. Adi ad Fastos de M. Tullium in eas Non sudibus dimitantes J Manifesto , rudibus. contra Pisonem. More autem fecit Caesar adole-Nam ii .ec i gladiatoribus sumpta. DUM. Non s. scentium eius aetatis. qui se toro praeparabant, cumsur. Lipsius rudibus. Pithoeus. Lipsius, rudibui. militiae forensis hoc rudimentum edidit. Vide
non male. nescio tamen an necessario. Suria enim puldi Mologiam , dc quae ibi nuper adnotavimus.& rudes varie a veteribus confunduntur, ut in comis Casaubonus. Sueton. in Iul. 4. accusationem hane mentario de re militari ostendimus. Schesiui. confert in tempus compositi belli Lepidiani, id est.
6 Sed auditorium J Non est fortassis mutandum. M. Romilio Lepido. D. Iunio Bruto Coll. Atqui
Amant tamen potius, e . quam , sed, cum isto Caesar tune 14. annum egerit. ex Fastis & anno modo neque praecessit. Idem. ejus natali. Co imus igitur; an, ut laepe dissen-
554쪽
XX. Asinius Pollio C. Catonem , non multo aetate antecedens Calvus Vatinium, iis orationibus insequuti sunt, quas hodieque cum admiratione legimus. At nune 3s adolestentuli nostri deducuntur in scenas scholasticorum , qui rhetores vocantur: quos paullo ante Ciceronis tempora eXstitisse , nec placuisse majoribus noliris, ex eo manifestum est, quod Marco Crasso dc Domitio censoribus eludere, 3 ut ait Cicero, lis is impisdentia jussi sunt. Sed ut dicere institueram , deducimur in scholas, qui isbus non facile dixerim utrumne locus ipse, an condi lcipuli, an genus studiorum plus mali ingeniis asserant. Nam in loco nillil reverentiae , sed in quem nemo nisi imis peritus aeque intrat. In condiscipulis nihil profectus, cum pueri inter pueros, &adolescentuli inter adolescentulos pari sicuritate dicant & audiantur. Ipsae vero exemcitationes magna ex parte contrariae. Nempe enim duo 'genera materiarum apud
rhetores tractantur, 3 suasoriae, di controversiae. Ex iis suasoriae quidem etsi tamquam plane leviores & minus prudentiae exigentes, pueris delegantur , controversiae robustioribus assignantur, quales per fidem, δέ quam incredibiliter compositael Sc-
quitur autem ut materiae abhorrenti a veritate si declamatio quoque adhibeatur. Sictit ut tyrannicidarum praemia, aut 7 vitiatarum electiones, aut 3 pestilentiae reme
dia, aut incesta matrum, aut ' quidquid in schola quotidie agitur; in foro vel raro
storia observavit, eo tempore Caesarem quastum de se testimonia sunt haec. In Brutor Commini ιον& vicesimum natalem celebrarisse. Corrigendustrie lamiIans s su enim nune loquuntur fata rum M. itaque hie numerus videtur: terato si mo. Pi Pisone, cum L. Pompeio, aut eum aliquo quotidie. chena. Suetonjux ait composta seditione civili M.itaque faciebam multum etiam Latina . sed Grato Dis Emilio & D. Bruto Coll. id fuerit circa annum hius. Et lib. I. Tuscul. Ur enim ante viesamitabam Caelaris quattum & vieelimum. Schellur. caussiar, quia nemo me diutius fecit. sed videantur Li AEtiem anteced. 1J Scribe. εiat/. Rhenanus. v I r. Famil. Ep st. est.&lib. I x. Epist. xv I.&xum.
2 Inscina scholastra amJ Scripsi; in scenas. Rhe- Pithaeui. nanus. Divinabam olim, scholat. male. Nam ap- 4 In loco nihil reveroria, sed in quemJ Forte: RAposite scena, appellat loca in quibus iucat illa &llicit in quem . Aut, Nam in loco nihil reverentis es, personata eloquentia exercetur, velut per lusum. in qu . Acidalius. Li sius. At vero setnam Plin. T. ep. 17. pro loco s Suastata quidem etsi tanquam plane J Hie quo- etiam usurpavit, uti caussae aguntur vera: e seriae: que lineas quasdam actexui, bonam copiam mihi vitrua si lariis scina, O corona istosior, & quae prae- faciente lihro. Nam alias, turpiter haec hiabant. erat. Acidalius. Lipsius. Manifesto delendum τι eisi: quod nee in 3 in citare ait ' Locus est lib. 3. de oratore, exlMureti libro comparebat. Acidalius. T. etsi redun-
periona L. Crassi. Hac, inquit, cum unum trade-ldat meo judicio. Fraius hemias. rerere. π impudentia ludus esset, pura Di es Censoris, 6 Declamasio quoquo adbibeatur J Deesse vox vione longius id serperet. pro videre, quamquam non haz detur: declamatio quoque par, vel simisis vel talis amisa flarao atque deterno , ut desperem ea tradi ae pedi hibeatis. Acidalius.
Aeliri ; sed hominibus 'us est erudisu , .c. Ex quo D clamatio quoque smilis adbibaaιur.J Ita editio apparet hie legendum esse L. Crasso, non M. ut 6c Pithaei. Lipsiana & Freimhemiana , similis, omit- apud Sueton. in libello de claris Rhetorib. & A.diunt. quod minime tamen supervacuum. Sibutim. Gellii lib. xv. op. xi. Caeterum quod ad Cicero-4sius. nem ipsum attinet, certum est cum ex eodem Sue- 7 Vitiatarum electiones I Recte. Respieit ad letonio, tum ex Seneca in procenno lib. I. Contro-4gem scholasticam quae raptarum dicitur, Rapta ra-
versiar. ad praeturam usque Graece declamasse: La- ρtoris mortem vel nuptias optet. Pithoeus.
tine vero seniorem quoque, & quidem cum Hir- 8 Pesilentia remedia 4 Petronius haee talia in Sa. tio 8e Pansa Cos. quos discipulos & grandes prae-Jtrrico exagitat, & diserte . responsa in podentiam
textatos vocabat. Quin Se cum Praetura sungere- data. Locum totum, sis vide. Lipsius. Quintil. xi. tur, scholam quoque M. Antonii Gnἰphonis ste x. Sint ergo se mataria, qua Ingentur, quam quentasse, qui tum Rhetoricam ira docebat in ur- millima veritati. nam mapos, pediantia responsa. he, ut quotidie praecepta eloquentiae traderet, de- aliaque magis adhuc obvios . frusta intιroon nuclamaret vero non nisi nundinis . hunc vero cum er inser dicta erviremus. Pichena.
in Gallia natus fuerit, εc quidem ingenuus . inter o euicquid in schola quotidie athur . in foro Minostros Rhetores recenseri par suit. Ciceronis ipsius raro vel nunquam . ingentibus verbis persequantur J
555쪽
numquam, ingentibus verbis persequantur: cum ad Veros judices ventum est rem 6eogitare, nihil humile, nihil abjectum eloqui poterat. Magna eloquentia, sicut flamma materia alitur, & motibus excitatur, & urendo clarescit. Eadem ratio in nostra quoque civitate antiquorum eloquentiam provexit. Nam ct si horum quoque temporum oratores ea coniecuti sunt, quae composita & quieta & beata republieas tribui fas erat: tamen ista perturbatione ac licentia plura sibi assequi videbantur,
. cum Petroniust Nune pueri in schola ludunt, tu mi H. de eond. Inssit. quare & ipsi summo Deo Nisi, Gntur in foro : o quod utroqui tin us es quod quin leti m quum est. Matthaei cap. v. rs. καὶ laeti ἀν- quam μου ram disiit in senectute confiteri non vis .iv d. 'IησM. M. ἰώπιναι M .isὶ νά νυμφὼ,m .is ιιi,. Schelius. ιφ' ἔ - ἀντων iris . Actor. 1. 24. Ο, . t Cion ad veros iudices ventum est J Qui sequitur Θέου οπι λύσαι vas δἰ as του μάν. . . Θ ά ά. . sermo, non jam Messallae eli, sed Materni. Ita - ονεκτὸν κρατυν Θαι αυτ ν ὐπ' ἀὐτου. Notab: le quoqueque multa hoe loco desiderari videntur. Pithos.lest illud Servii ad Virgili uin r. Georg. 169. fissis Magna vero hic lacuna, de qua vulgo nec suspi squadam extraere diebus ias cris asinunt. id est. lneantur. At liber vetus praefert, dc spatio grandiiquit, divina humanaque iura permittunt: nam ad interposito usque ad ea verba , rem cogitara, adji-lreligionem us, jura pertinent ad homines. Cui o cit. Hie mulsum disicu. Et clarum: quia sermo te iservationi con Venienter Flor. 1. 2α fas ritim pro queas non Messallae amplius, sed Materni. Li-4jure gentium dixit:-quia hoc ex jure naturae, quod Uus. Deum auctorem habet, manavit. Unde Iustin. 1. V mum est rem euisaret Notum est a steriscosiIo. Artemines maximus naIu, Matis priwluia ν his in auctoribus apparentes minimum lucis solitosignum sibi vinitabat, quod jus G ordo nasc/ndi, o aut afferre, aut portendere. Hoc loco tamen por- natura ipsa gentibus ridit. Hinc intelligendum apud tentum eruditos nobis nimium finxisse, prope cre-lTacitum 3. Ann. cap. T. fas avia. item fas arm
diderim. Lipsius pronunciat magnam hic lacunam rum 4. Hs8. Quia vero ii, qui non libidine, sed ra- esse, & veteris libri auctoritate nititur. Et soriri catione solent Here, semiunt reluetari animum Meum vera conjecisse. Ad finem ta inen pervenisseamentem, quoties sollicitantur ad dicendum aut si hie videtur oratio ex ipsa conjectura Lipsi sin. cap. ciendum, quod aequitati juris naturalis ad veriatur. 19. su p. Praeterea non ita magnam hic lacunamq& talia ut audeant, a se impetrare non possunt: esse suspicabitur, qui viderit, quam pauca exis idalii vero qui facile ad prava Scia enii a se abripi sinunt. ratio ad haec supplenda: quae his, quae conjeci fe-iza a se impetrare possunt & audenti unde ibi. re, nisi fallor, sunt comprehensa: quamvis & sicietiam Latinis saepe ii dicuntur, tui iniqua lebo nonnihil adhue deesse ipse judicem. Ponani tamen .lnorum judicio improbata ut committant. in ani quo verum lacilius paulatim in apricum proferriim una Fisunt inducere eaque perpetrant. Sunt hane
possit. Ecce ipsa : eum ad verra judictas ventum est,tin rem multa Quintiliani loca. Decl. 4. init. D. me rem euitare possint, qui nihil humile, mhil abje ricidio venit, quod me occirixe ysume da foro quod mi ctum elustii paterant. Commoveri ad bde Aper: at Ma thi non licet mori. Decl. I 8. Luid ais, sitierisma υν-i usi ita s. inquit, magna eloquentia Wc. Nullistricida t Filium consumpsisti per 'agella , ρεμ iamiaa, . ambagibus incipit Maternus, ne Aper interpulla, potes tacere Z Viscera is tuis concepta visatilui sane uitet . qui concitatiore videtur ingenio suilla. cap. 16.inem qui de tua Mais anima, non insania. non furis. sinultin tui. βd quan um πιι via rid conjilio. gravisate, tot fasti
x Nihil humili, nihil ab tetrum J Cicero defini-lpotes tarere r ita enim jam abhinc biennium haee testibus lib. s. omnium e Ierarum rerum obliti nihil abie-lposse videram: sed dubitabam, an inrerrogative es etam, nihil humile euitant. Schelius. sent concipienda; quia ejusdem fili periodorum in a Dibui fas erat J Lego. fas non erat. Apud im- connexione hac ipsa declam. in praeced. diseriam peratores suos illi erant τὼ πα, τα , 8c supra cunctostdc singulare quiddam observaveratn. Est autem in eminebant cives: quod fieri libera in rep. non pO- istis: evid aiιt Interrepasti sier lor, non potuit e-terat. nam fas non est. χotest accipi, ut in illoistius inveniri. Ex sim ancillas, non apta uiι mi Quintiliani 3 18. An vero innocenirr inimicitias uri, infra stabulis. Non obscena Merarum tommercia. non τει intεν aIunor, vel inter extrarios fas non est. Alter fatentis deprehendisi, nefande, blandisui. Nihiι in. Quintiliani Deciam. 19. Nulla ratio es interrogandi venis nisii quis malit, in ι γ maritus, domiisui hominem, cui non est fas, nis nuare. Horat. q. Od. pater. Iuvenis certe rectum non est. quod judica 4. Ne scire fas est omnia. In quibus fas est possibile. t veram , cum inventis etiam deprehendi in manu uitae significatio ipso juris naturae E fonte fluxisse iseripto Gronoviano: quo, cum ii Vc redigetem invidetur, qua magistra optima si recte utamur per-imundum, annos jam admodum duos usus eram
suasum nobis esse debet tantum ea nos posse , i sed e diverticulo in viam. Posse sensit, quo dixi.ὶ quae turpia non sunt Fc quae facere fas est L. I s. D. l queatibus etiam est in locis. Deciam. i p. cusge in Quin-
556쪽
eum mixtis omnibus & moderatore uno Carentibus . tantum quisque orator saperet. quantum erranti populo persuaderi poterat. Hinc leges assiduae, populare nomen, hinc coneiones magistratuum poetae pernoctantium in rostris, hinc accusatio: aes potentium reorum, & assignatae etiam domibus inimicitiae , hinc procerum sactiones& assidua senatus adversus plebem certamina. quae singula etsi distrahebant rempublieam, exercetant tamen illorum temporum eloquentiam, & magnis cumulare praemiis videbantur. Quia quanto quisque plus dicendo poterat, tanto iacilius honores assequebatur; tanto magis in ipsis honoribus collegas suos anteibat, 3 tanto plus apud principes gratiae, plus auctoritatis apud patres, plus notitiae ac nominis apud plebem 4 parabat. hi clientelis etiam exterarum nationum redundabant. hos ituri in provincias magistratus reverinantur, hos reversi colebant. hos dc praeturae N consulatus vocare ultro vitabantur. hi ne privati quidem sine potestate crant, cum dc populum di senatum consilio & auctoritate regerent. quinimmo sibi ipsi persuaserant, neminem sne eloquentia aut assequi pose in civitate, aut tueri conspicuum&emi nentem locum: nec mirum, cum etiam inviti ad populum producerentur: cum parum estet in senatu breviter censere, nisi qui ingenio & eloquentia sententiam suam tueretur: cum in aliis quam invidiam aut crimen vocati, sua voce resipondendum haberent, ν cum testimonia quoque si in publicis non absentes nec per tabellam dare, sed coram & praesentes dicere cogerentur. Ita ad summa eloquentiae praemia, magna etiam 7 necessitas accedebat , & commoda. Disertum haberi, pulchrum & gloriosum: sed contra mutum &elinguem videri, deforme habebatur. Ergo non minus rubore quam praemi is stimula. IIbantur, ne clientulorum loco potius quam patronorum numerarentur: ne traditae a majoribus necessitudines ad alios transirent: ne tamquam inertes & non sussccturi honoribus aut non impctrarent, aut impetratos male tuerentur. Nescio an venerint 'in manus vestras
Qvintiliam. est Meidera posse ratrem: Hictus si s Cαm tostimenta J Tacitus lib. 2. Annal. Urim dignus quem posses etiam pater occidere. Deciam. 2 8. t unis patretra aris nimia ellitati erat . ut rastis in ea in Habeo in domo sitiam . qui m/ potuit ouidere. Deciamat. 29. Itaque non servus uitas ram fideli, , non thiarius ι nolito obligatus mantimirreniis seu . ut Moesia νι ρινitulum post. add. Calpurn. Haecum de-Ham. 0. Nostra quoque Belgarum in lingua id observare est, nominatim in ilio proverbio, quo ne saria taxatur. & nimis quam pervulgata heneficiorum oblivio, cure a parenrihus acceperunt liberi. Sensus illius est . Unam matrem septem pus alere Misai: centra se /m liberas non posse unam masrem. quod quam maxime posse deberent. seMrtingitis. I Contionει magistraratim J A libro est. quam ri-
sa quadam qua aptis Sisarum tractabaruν . venire da dis naretur. Pithcrus.
6 In Diticis n/n abfini/ι Rodolphus in ρώlliti iussiciis abon es. ins tione valde apta. Lipsius.7 Nerastas aleodbsι eommoda i Muretus haeeita trant ponebat , aὰ summa .loruemia pramia σcommeaea . matna eιiam Ste. Non male ille sed melius nos. qui suo loco relinquimus. & cum soquentibus illis nectimus t Disorum haberi Dic mdie. Lego, inquam; ira ad summa eloquentia φνamia maena e iam n/eustas aereἀbaee o quomodo dialseritim has. i 8ee. qua lectione nihil seri elegantius dieule autem alii, rantiam1 mhrantium t quod hi poteri. Atidalitis. inepte hie eommodorum menti concisa illa ratione selibendi natum. Lit M. fit, cum jam praemiorum meminerit. Lego. neres 1 Pana φιν aes κι vim l Eadem figura nomini ad stas a t/Abar edi non modo diseratim sal νi ptilchrum moraii dicuntur a Petronio . N Seneca in libro de est floriosum . sed contra mustim o elinguam Udisi δε- brevitate vitae r 2uo, a lastica. inquit, immus da. firma habebasuri Confirmat hoe . quod sequitur: intim eanes Hierum. Quem locum Pancianus homo Ergo non minus rubora quam premiis simulasanrών. doctus & diligens frustra emendare conatus est, ut Non modo. μὰ eantra ut Cicero in Bruto. Cum ρν in commentatione nostra de Centumviralibus, D l sertim non modo nun3tiam si aut illius a me carsiseemviralibus. & Septemviralibus judiciis amplius: impedistis . aiae ab illo metis. sed conrra smis adurostendimus. Fhheos.
apud primiges. Rhenanus. 4 ParabatJ Al. Probabat. Pithoeus. Melius, parabas. Lipsus.
557쪽
vestras haec vetera, quae & antiquorum bibliothecis adhuc manent, & nunc maxime a Muciano contrahuntur: ac jam undecim, ut opinor, Actorum libris, & tribus Epirustolarum composita, dcedit a sum . . Ex his intelligi poteli Cn. Pompejum & Marcum Crastum, non viribus modo & armis, sed ingenio quoque & oratione valuisset Lei tutos, & Metellos, & Lucullos, & Curiones, & celenam procerum manum, mulis tum in his studiis operae curaeque posuisse: nec quemquam illis temporibus magnam potcntiam, sine cloquentia consecutum. His accescbat splendor rerum, & magnitudo caussarum, quae & ipsa plurimum cloquentiae praestant. Nam multum interest utrumne R de furto, aut formula & interdicto dicundum habeas, an de ambitu comitiorum , expilatis sociis, & civibus trucidatis. quae mala sicut non accidere melius est, isque optimus civitatis status habendus cit, quo nihil tale patimur: ita cum acciderent, ingentem eloquentiae materiam subministrabant. Crescit enim cum amisplitudine rerum vis ingenii, nec quisquam claram & illulirem orationem emcere potest, nisi qui caussim parem invenit. Non opinor Demosthenem orationes illustrant,
quas adversus tutores suos composuit: nec Ciceronem, magnum oratorem P. Quin
ctius defensus aut Licinius Archias faciunt: Catilina, & Milo, & Verres, & Ant
nitis hanc illi famam circumdederunt: non quia tanti fuit R. P. malos ferre cives, ut uberem ad dicendum materiam oratores haberent: sed, ut subinde admoneo, quaestionis memincrimus, sciamusque nos de ea re loqui, quae facilius turbidis & inquimiis temporibus exiliti t. Quis ignorat utilius ac melius csse frui pace, quam bellovcyari 3 Plures tamen bonos proeliatores bella quam pax serunt. 3 Similis eloquentiae conditio. Nam quo saepius lieterit tamquam in acie, quoque plures dc intui rit ictus ec exceperit, quo major adversarius, co ε acrior qui pugnas sibi asperas desumpsicrit,
Iuven. Quintil. Deciam. 3 s. Λι te hae eiam max eiu uamvis enim eleganter dicatur accusator alterius .acensem intho .m . ιυν nsn ς' facias : νώponiali, eriminibus nobilitari & hic legi videatur posse . u. pro GD. ere. add. cap. t s. supr. 5 tali xitis. tius nobii rarus criminilus. in familitudinem tamen a
I De furia. anser titi 5ec. J Lipsit Editio, otii praelio & re nartitari ductam Ee in clausulam , quamula cur inrod D. Malim. d. Arro , aut D M,Iuldieitur hane esse vulgi naturam . ut secura nolint. mrodoti Iu=rim has as. adde inllitutiones duili magis quadrat . ut hoe loco δι ιν intim quam ινi
558쪽
sumpserit,ὶtanto altior & excelsior & illis nobilitatus criminibus, 3 in ore hominum agit, quorum ea natura est ut secura nolint. 4 Transeo ad formam & consuetudi-38nem veterum judiciorum: quae 3 & si nunc aptior est ita erit eloquentia, tanto illud sorum magis exercebat, in quo nemo intra paucissimas horas perorare cogeha
tur, & liberae comperendinationes erant, & modum dicendi sibi quisque sumebat, de
numerus neque dierum neque patronorum A siuebatur. F Primus tertio consulatu Cn.
Pompejus altrinx it imposuitque veluti frenos eloquentiae, ita tamen ut 4 omnia in foro in legibus, omnia apud praetores gererentur: apud quos quanto maiora negotia olim exerceri solita sunt, quod majus argumentum est, quam quod 7 caussae centumvir, les quae nunc primum obtinent locum , adeo splendore aliorum judiciorum obrum hantur, ut neque Ciceronis, neque Caesaris, neque Bruti, neque C ii, neque Cativi, non denique ullius magni oratoris liber apud centumviros dictus legatur, exceptis orationibus Asinii, quae 3 pro heredibas inlima inscribuntur, ab ipso tamen Polistione
I lν r/ns. Aut ibi quoque emendandum AE erimi. gendum . & si necessaria huius genetis particula,mstis. omnino se&Tib. 2. VAαι iijrtim iliainsirescribendum potius ex legibus elle iudicaverim. crimini sustico. Libri veteres rei se, Biseri mi. Acidal. cap. 3 . supra. Cum deinde succurrit etiam Dei In ora hominiam J Emendavi etiam in H Iesam. g. ut & tessamentum non in iura factum. storiis. & produxi hane dictionem. Vulgo. mora. Schultingius. Lipsus. 7 Ca a centumviralis θιn iure aliorum iud ei rum1 ita scura velint 4 Lego , nolint. Rhenanus. obrvibantiari Cicero de oratore lib. I. Nam x IrajeClausula addita Rodolphus: υι dubia Iutidos, secu-lis sors. εινευ in jura ae pratorum tribunalibus, jussi.
ra norant. quod qui neget aptum ad sensum esse tela praυ ara mat νum rerum ostra. in qu hus s. o non
ip e sne sensu. Lipsitis. Mihi multo aptius pariter rifaelo. sedis aquis ta ae iura crit/Iur, iactara se in
haec videbantur aut mutila. Rodolphus autem con-4 Λ perimus. βὸν ι an ι ιιν quispiam sι, ignores. cinnat: esse nune utιαν est GHiati eloquenιiam ra-i in Mnis est impalmi. . in quibus obiter monuerimmon. acrite si ab instento . seliciter si a libro. Li. ineptam elle illam lectionem. t. amens tim νι ιο- ωs. Nescio quid Mureius hie voluerit, qui nota-tram. quae enim ista iura iuni . aut quas ita loquiverat et a ter es. ar certe loquentiar iam n illiad se rer ρ Gruretus ait se delevisse quod seqtiebatur in m ma ι. Ge. N rhu in his sensus Amplecta rivulgatis aωι stat jtim , quod non ex laret in eo sicupodolphi leesionem . sed in parte. Nain illud non bus Memmii de pithias , soluinque haberet Palati-
pollina . aptior s meritast. Pro quo ipse restituo anus secundus ι stamenteriam r. fortam . primus vero proxime ad vispatae lectioriis vestigia i otii ν exsicles Tosanus N alter Memmii, restamen/orum rus malia . vel existim/ιών. Acidalius. Acidalius nonJνtim otii ν forum ut appareret appostum a scribis
potest ampleeii m. τὸν taιλ sed vide nostra ad L. pro lectione vatiante. Nihil verisimilius iaceurtit, Senecam de ira a. 1o. ω oim ι. Non sati, iacit quam seri piisse Cieeronem nutriarum. Praesertini mihi conjectura Ru olphi . quamvis uniee eam cum poliremum inter exempla, quibus otiendit prohet Lipsius. & malim, ini jit ho Abruentia ta-Jjuris cognitionem oratori esse necessariam, de jure
Addit ei iam Rodolphusi primui huius rei hastadriam priori ramisisset. montitisqvi et is inlinato , O sartio. Ge. Nec haec talia sane ab ingenii fonte vi-4ex ur aqua fi a natus es r. medio r6ne res m eonινο- dentur. Ego ex eo scribam: primus huius e staria.linoam ad sum s 3 Cum quarereιαν da Autis ei Sane etiam post in hae transsatione persistit: e --ltatim eat ratus υ da puero, qui ex posteriore natus erat. modo nia les equos cursus G Italia presanta se sali-do de ejus marra. qua, si judiearetur certis quis dum quis orasorum eamus, oe. Lipsius. verbis, non novis nuptiis . fari eum f. risiore rimo is 6 Omnia in re, si Delenda praeposito. Mox itam, in ιικttilina Ise iam duceretών. schesius.
legor exercrei selita μι. Acidalius. illud in expua- S pro haw-m oblata J Quintilianus me duxit
559쪽
tione mediis divi Augusti temporibus habitae, postquam longa temporum quies, &continuum populi otium, & assidua seriatus tranquillitas, & maximi principis disci-
3yplina, ipsam quoque eloquentiam sicut omnia alia pacaverat λ Parvum & ridiculum fortasth videtur quod dicturus sum, dicam tamen vel ideo ut rideatur. Quam tum humilitatis putamus eloquentia: attulisse ' paenulas istas, quibus astricti Jc velut inclusi cum judicibus fabulamur Z quantum virium detraxisse orationi auditoria & ta bularia credimus, in quibus jam sere plui ima: caussa: explicantur Z Nam quomodo nobiles equos curius & lpatia probant; sic est aliquis oratorum Campus, per quem nisi liberi de soluti serantur, debilitatur ac frangitur eloquentia. Ipsam quin immo curam & diligentem styli 3 anxietatem Contrariam experimur: quia saepe interrogat judex; ι' ιando incipias; ta ex interrogatione ejus incipicndum cst. Frequenter probationibus & testibus, ' silentium patronus indicit . unus inter haec dicenti ae alater assiliit , dc res velut in solitudine agitur. Oratori autem Clamore plausuque opus est. dc velut quodam theatro. qualia cottidie antiquis oratoribus contingebant: cum tot pariter ac tam nobiles sorum coarctarent: cum clientelae quoque , dc tribus, 3 dc municipiorum legationes, ac partes Italia: periclitantibus allisterent: cum in
plerisque iudiciis crederet populus Roman. si tua interesse quid judicaretur. Satis constat C. Cornelium, dc M. Scaurum, dc T. Milonem, dc L. Bestiam, de P. Va
tinium, concursu totius civitatis dc accusatos dc defensos. ut frigidi si imos quoque oratores, ipsi certantis populi iludia, excitare dc incendere potuerint. Itaque hem cute ejusmodi libri exstant, ut ipsi quoque qui egerunt, .non aliis magis orationibus 4 censeantur. Jam vero conciones alliduae , dc 7 datum jus quoque potenti illinum quemque vexandi, atque ipsa inimicitiarum gloria: cum se plurimi disertorum, ne a P. quidem Scipione, aut Sylla, aut Cn. Pompejo abstinuerint, de ad incesse dos principes viros , ut est natura invidiae, populi quoque histriones auribus uterentur, quantum ardorem ingeniis, quas oratoribus sacra admovebanti ν Non de otio
ad emendationem , quem videlib. 4. cap. I. nam Asinium disenim pro haeredibus Vibiniae laudat. In tritis libris erat Donis i in veteri Urinia. Liplius. I fit ridiculam fortasse Uu Nur Magis placet, vi delιtur, ita yr sertim pollulante sententia. Ursinus. Lego, vid. Miu . tot Muretias. Acidalius.1 Ponatas istas, quibus πιιι iditi ciar istar inclusi eum μιιιibias fatulamuri Paenulas hie dat oratoribus: at Fabius I. xt. cap. a. non nisi togae meminit , ex quo vir doctiis et scit, Fabium liuous dialogi auctorem non cilla. Quoil tamen nescio an fatis firmum argumenium sit: nam quum laic sexto Vei patiani anno hos introducat loquetites, &se huic sermoni in tersuisse dicat. neque alios ino res. quam qui Quintiliani aevo viguerunt, hic debuit defetipsisse neque eos potuit ignorare. Quide: go is centust Quemadmodum Me irata lue causas
corii prae clus aevi eloquem lae recensens, vitiaque exag tans, paenularum tantum mem: nit, quas .m
probat . non togae quam probat: sic Fabium non tam . quid fiat interdum, quam quid fieri debeat, docentem togarum solarum iacere mentionem. Nam .utrisque pro re de loco usoς ejus temporis patronos ex his locis colligitur. Nisi si aliquis velit a Domitiano reductas togas, cum ante paenulae alisorum irrupi sent. Fabius : MI Hiquid in am M.
quod imum ali Iuvienus temporum conditione minatum. l. Nam Guribus nulli sinus: Drquam braves hos illos fuerunt. Itaque Giam ustu necesse est usos esse in Wine sil eos alio, quorum bractium . sicut caracorum. υisti continebaι- e sed nos do prasinusus isquimur. Schelius. Anxietatem contrariamJ id est, noxiam, da nosam. cap. 3s. Ipsa vero exercuationcs magna ex parιε centraria. scitultingius.
6 Sua inti iis i Deinde autem trantiva est in Caesares summa pore late, resp. erat aliena. Egregius ad haec locus est Taciti t. histor. ad init. Schuitive. 7 Datum ius quoqua polent imums Malim I cun
8 Gn. Pompho abstinue inii Sic scripsi. R Lmanus Lego, ab pixerιι ι. In tu i luis ordo mutandus verisborum: ut es natura inti uia. Lubria ι quoivi populi auribus MIerentuν. Acidalius. 0 Non de Missa o quieta rei Muretus altera voce
addita, altera deleta, sic laaec legit: non aiam Aoriosa
560쪽
A & quieta re loquimur , & quae probitate & modestia laudeat: sed est magna illa& notabilis eloquentia, alumna licentiae, quam fluit i liber atem vocabant, 3 comes seditionum, effrenati populi incitamentum, sine obsequio, sne servitute, contuis
max, temeraria, arrogans, 3 quae in bene constitutis civitatibus non oritur. 4 Quem enim oratorem Lacedaemoni iam, quem Cretensem accipimus 3 s quarum civitatum
siserissima dileiplina, & severissimae leges traduntur. Nee Macedonum quidem ac Persarum, ac ullius gentis, quae certo imperio contenta fuerit, eloquentiam novi mus. Rhodii quidam, Athenienses plurimi oratores exiliteirant, apud quos omnia populus, omnia imperiti, omnia, ut sic di Xerim, omnes poterant. Nostra quoque civitas donec ε erravit, donec se partibus & di sensionibus, discordiis conse-cit, donec nulla fuit in foro pax . 7 nulla in senatu concordia, nulla in judiciis mod ratio, nulla superiorum reverentia, nullus magistratuum modus: tulit sine dubio v lentiorem eloquentiam , scuti indomitus ager habet quasdam herbas laetiores. Sed nec tanti rei publicae Gracchorum eloquentia fuit, ut pateretur & leges: nec 3 bo. rnae formam eloquentiae Cicero tali exitu pensavit. Sic quoque quod superest antia
quis oratoribus, sorum ' non emendare, nec usquam ad votum compositae civitatis
de adstipulatur Cremutius Cordus apud M. sene Musa O quitia νε ιον--, i qua prouehase π m dbs a tauriar: es magna ista Ge. idem. a Gm., sditionum J Lego . fames. Quod pto. hes, si ad sequens verbum incitamen iam respicias :at si ad superius alumna. dubites, an non potius
1 Sin. s. De ita H Al. sνιδει/. Pithoeus. 3 2ua in bene constituri, eiιhatibas non ινirώνJ Paulo aliter cicero Bruto. Pacis es ram/s estique seia O iam bina eonfisata et fasia quasi alumna qώadum M tienιia. schelius. 4 Quem enim orarorem Laud moniam J Miratur hoe idem Velleius lib. I. in extremo: nec caussam dat, quam veram hie habes. Lipsitis. Cicero Brua
sara ex sti H quintiam est parem eloquentiae exitum nancisci ut Iustino p. ara tarta eum amisis, de
quo lib. 4. Observ. 33. potuistet igitur diceret Nee respubliea eloquentiam Gracchoium legibus eorundem pensavit: nee Ciceroni tanti fuit salubrior es
quentia , ut ob eam talem exitum faceret. Sanest. famam adderet aliquid sententiae, ut non modo
utilitatibus . sed etiam gloria & magnitudine eius praeferretur Gracchis. . potest tamen retineri f. mam. ut sit idem . quod genus. Melius fuisset Reia publicae Graeehos non fuisse disertos quam lacundia ad seditiosas leges serendas utit melius Ciceroni quamvis salubris eloquentiae genere vel fama caruisse, quam propter illam sic perire. Grenov.9 Nan emandara nae visquam ad mariam J Legebat Faernus . non emendata . cum in vulgatis sit, emendara. Ursinus. si nihil hie deest seribam i n.nemendata. nee tisque ad. Sequentia etiam in libro Farnes argumensam es. enim nos. Lipsius. Nos lusatum verborum ordinem videmus: quem tras 2ω. iam vitiisa iam satierisma Asie lina μυούι- duetione levi verum ressituemus. & alia iterum m ntia lu/s ιν duntti J Velleius de Lycurgo: Fuisl leviora emendabimus, ut totus locus se legatur.
s. .rissim νώm siastigiis γα qua legum aurior disci-l Nee ansiquis oratoribus bona formam e. e. s. a. p. s q. plina ιoniιnuntis a tir. ita legendum. Hic ia- i q. superas fortim non emendata . nec Qqώιquaqua admen ostendat fortassis aliquos repetitio severissma. υιstim e. e. a. o. Quid enim ρ quod namo nos adi/possis soris a. schelius. lear. Ge. Quad si iamen legas 3 Me avriquis orato. 6 A ratii J Hoe est , suctuavit, ni malis, c/raribus bona Io ma .lo 3u ntia scit. tanti fuit)-CDialis. Rhenanus. l cero tali adiitu posetit. Quanquam integra senten-r Nialia in senasti eone/Mial Sequentia verba plu-atia tale quid requirit: Mι quo Cicera. rari eam rati. stula addidimus a libro. Lipsus. t. ar/nt. Acidalius. Recte Lipsius. non emunkora. 8 Bona formam ii cientia i Murcius, jam m. non in/qua usitia ad. Sed quae sententia in illis. δεφινο subseribente Acidalio, qui sine sententia esse pu. l aniiquis oratorisus, clamat Acidalius, qui solus haectat r Chrio tari εxuu Catiιe & mirifice iranspo- ausus post Lipsium tentare. Et iamen una literanendis verbis locum conturbat. Ego nihil hic a-l expuncta nos expediet. Scribe : Le quaqώ. . queumoseo vitii. Bonam aliauιχιiam dicit salubrem & sηιres antidai Maioribus, o tim, neu modata. n