장음표시 사용
231쪽
quam debere me putaram solucro, veluti, si cum senem icbercisc croderem,usuras indobitas promisero seiens,α
Mero. Eas namque condicere milu integrum est. Nec enim vidcor sciens indebitum lutis ut rei solutae, quasi donatae,ic potitioncm non habeam in C licet non in ipsasblutione,tamcnin caussa stipulationis error ignorantia facti versata estansupcretiam iniquum roret, accipientci Vt truci usore non sua, sic usuras, ex brte sibi non debita, lucrari, ideoque condictio, quae cx aequitate naturali promana conccditur, ae nonsorte, 6 3 - 2 31h t. n. Secundo indebitiim non rCpctitur, qua ' doc xcauisa est solutum: quae per innciationem crcscit, icxtus ravim quae Ch.rin. g. vlcInsit. de Abgat quae quasi ex contract. na Sum cnim quaedam actiones, quae inficiatione crcscunt in duplum. Int rc nutrieratur actio dcpositi, quando vidclico cauit riumulius,incendit,ruinae,uc naufragii, dc positum factu&d cpositarius illud inficiatus es h in cum namq; antur indu-Plum,in coni ciuem in simplu. g. Respersequendae, Erg. Nicostis.de action. Similiter actio legis Aquiliae,inficiatione indiseptum roseit. Si quis erumseruum alterius,iniuria interfecerit. α postea illud negauerit,quanti seruus eo anno plurimi furi in
qui s. Ex maleficiis, vers Sedest legis quilia. Inuit.de act. Sic ,
ctio legatorum, venerabilibus locis relictorum, inficiation equoquc in duplum croscit. Et quamuis olim tantum actio leg, torum per damnationem rclictorum, eius condicionis fuerit, Pauctib.I. Sement. r. ao Tamen sacratissimus Imperator noster
Iustinianus,hoc do pii lcgatis,quocunquo modo relictis,intelligendum voluit.aei. .de obligat qua g. contract. Oct d. g.
232쪽
μ imni locum non esse'ibi . . Denique condictio quoque ex Syngrapha inficiataone in duplum creicit. Rouec IJ est tradu
Iacim La. Chau 7ois Misce actionibus 11 quisue teneri falso existimet, se errorem ex caussis istis indebitum oluat, repetere solutum non potcst,ae Letae. de Obligat quae quasime-ι tu . nasi. Ckt.nou.ubi Imperatores, Ilice caussis, indubita soluta,non repeti certissimi iuris esse rescribunt. Quo pertinet,quod ICtus Ulpianus docet mi Eleganter 23. g. vis. h.r.n. Siqua lex,inquiens, ab initio dupli ves quadrupli statuit actionem,dicendum est iblutum ex talia eius caussa repeti posisc.Notandum e quod Iurilconsultus ait, ab initio. Eo enim indicat, condictionemlocum habere, quando non ab initio, sed ex post facto, per inficiationem, dupli actio statuatur, uti
lcrum' quia durum mniquum videtur, condictionem siue repetitionem hoc casu cessare, idcirco Varia ab Interpretibus eius rei adseruntur expositiones. Nonnulli enim xi stimant, Impp. in s.c..accipiendos esse, de vero debitore, sed qui plus .icbito oluit, pone enim pietatis intuitu deccm legata esse, &hcredem institutum, viginti soluisse, vel in cui dii caussa viginti apud classo dcpolita, te autem conuentum triginta restitutis , vel equum tua culpa me dete
233쪽
cum damnumsaltemdecem florenorum fuisse, postea apparuerit Histe, similibus casibus,quod ultraveram rei summa, lutum.&datum est,repeti non posse existimant. Et haae fuit sententia antiqui glossatoris Martini,quem rcfert Angel maetno a. Nonnullit putant,Imperatores, desco casu exaudiendos esse,quo ab aliquo damnumreuera datum,legatum relictim vel depositum tactum est, ab altero vero damnum emendatum Uatum traditum, vel depositum redditum, hic luentemher c re condictionem non habere, &hax est
opinio glosi md Eleganters 1h.t. nois quam secuti sunt, Cyn Bald Angcl.& alii inhac nostra L. ibi Baldus hoc exe-plum adducit Sisium meus ιιι damnum dederι m ego me sibi noxia ter teneri exis auerim, mramen reueranon tenean, .m .
luti me non habere. Quamuis autem huiusniodi interpretationcs,caxation uni Vcraliquod repetitio ccsset tamen recipi-γVendae non sint. Restringuit' enim, & coarctant I Xtum nostrum qui genetaliter loquitur. Ac licet nemo debeat,uel nihil debeatur,attamon indebitum ex caussis,de quibus iam Vbmus,selutumnon repetitur, valdenugatorium est, ab alio op clam metac datum,ab alio emendatum.Hinctetiam quor damsententi non rccipimus, existimantium necessum hices1se,ut damnum omnino sit datum, legatum relictum, depositum factum, & si nullum damhum datum fuerit, nec legatum relictum,nc depositum factum, condictioni locum esse, satin aetEleganter g Iocera inrepetitione huiusδεμ nostrae timc n.Nam Impcratores expressis verbis aiunt, indebita solutaeisc,eaque repeti non posse.Etsi solutumruerit debitum, alia
ratione prohibetur illud condici,cum regula Iuris sit,quod debitum solutum non repetatu neque hac speciali dispositione
234쪽
Titi de Condictindebitis . . st
opus fuisscr. Imo licet cautio saltem indobita pecuniae ex catasis iam dictis interposita fuerit,iamcn condictioni locum non esse constat, ut Dioclet. uaximianusinh In Expresse inquiunt,cum alias rei indebitzcautae vel promissae condictio competat La. Gh.t 7.Sic ' minime approbamus,quod quadam tradunt,propter iuris errorem siue ignorantiam, ea quae per init 7 ciationem inlito crescunt&ab ignorante indebitum tuta
sunt, repeti non posse, specialc in illis casibus hoc es . .seusin Helia ob verLignoranteMam cum qui crisnorantiam iuris indebitum soluit,repetere lutum non poste, antea iuris ciripertissimi; communis interpretum schola adipsunx Ur t,visupra uoloco,atandeacon maiamuae. Ne iure quodam speciali hic opus foret, nec res vllam dubitationem reciperct, cum tamen singulare quiddam hic proponi facilesapppareat. Idcirco de eo,quod per ignorantiam facti, luxum est,tcxtum nou rum intelligendum csse;rectius dicemus. Eius enim rcpetitio regulariter est permissa, hic autem in dictis caussis probi-bita.Sedtiam ratio inuere andacii quare in his maustis,quae γε
per inficiationem in lite crescunt, aliudreceptum sit Ea vero subobscura est. Ideoque varii varias rationcs adserunt. Hac.
.n hanCrationem adducit, quia ex hiscaussis, quatinficiando in lite crescunt, soluens,videtur sciens indebitumsoluisse, propter nactum periculi dupli, quod cx iuris depositione liminatori imminci, argum.ώ Si nonsertem. σέ nonsis h.t.n Camque approbare videtur Donci ib.I .comment. cap. U. Duarenus adeundem hunc Titulum aec sis. Illud propterea introductum
affirmat,ne alias Daus fiat legi Aquiliae, quod ad poenam atti- Fnet, quae aduersus inficiantem datur.Nam si locus esset repeti-uont,is qui damnum iniuria dederit alicri,possct agendo inde-
235쪽
biti condictione expotiri, an aduersarius probationes habeat vel non,idquosin periculo poenae Et hoc non tantum de acti one legis Aquiliae, sed de reliquis quoque actio rubus,qua inflapsi clando crcicunt, vitatur statuendum cile. icerus inrepetitiaonchuius legis nostrae autumat,ex Caussa transactionis, hic indebitvincenteris hilum. Et sicuti ex transactionis cauisa,indebitu lutumrcpcti non potestata quoq; ex caussis,quae inliciando in duplum crestunt,& huius sententiae auctor in Bart. quo Bald.& Angel .lcquuntur in h.l nos Pacius ' vcro, in cadelcge,n. .duplicem rationem assignat, quoci huiusinodi lites odiosissint, quod bluens, quodammodo indebitum Gluereno videatur,icleo quasi precio,periculum redimere, in quod ν8 incideret si cum ad clario litigaret, & succuberet. Hax fp strema ratiiscum prima, a Caeacio assignata,vi a Donesto amprobata, eadem,& elegans est, quam etiam reliquis relictis r cipiendam arbitror.Eo namque animo,in caussis istis solutum putatur,ut periculum dupli,soluon euitaret,quod luiaando in iis sumneret deoque pro euitando illo periculo, quas a stim-
te,datu repeti, non posse, iura voluerunt. Diuersitatis' autem ratio. Duareno allata,longe caepetita,nec omnino concludens.Nam intentata quoque codictionc indebiti fieri potest, ultra legi quiliae nulla fiat, sed astorica, quae sui sunt ossicii faciat, intentioncm probet, nec inopinatus quidamcasus considerandus est, sed quid iura velint, & cxprcsse constituat. Barioli quoquevi sequacium opinio,ictincnda non est, quia
praesumtio transactionis non inducitur contra Cos, qui incertos animo indebitum soluunt. I. Ut. C. V.t.M. Sed tentari possct,
hoc argumcnto,indcbiti ex dictis quoq; causis soluti,repetitionem esse Α sententia iudicis prouocari porcst,'.t .ct C. de s MLErgon esto magis sblutionem indubit pc errorem factam,
236쪽
cta,reuocari posse. AntecedenSco quoqlle Confirmatur, quod iusiurandum in caullis dubiis a Iudice exactum, constitutionibus principu/lt perinlitum,caussam X Integro agerc.LAMonmisI.de Iurraua Sedrcspondenduesti Eum,quia iudice cond natus es nultum esse condemnatum Siccnim dicitur, Iudicium in inuitum reddi. LInterstipulantem. D. g. I.de V. O. Itemque iusiurandum inuito litigatore esse interpositum Ideoque inuito Esec adeo non nocere,ut prouocatio micrponi caussa ex intcgro agi non possit, argum. l. Generati ercia g. Sediuramento C.
de rebus cred. Ille vero,qui indebitum seluit, inuitus non bluit, sed spontes ultro, imo cicntcriblucre censetur,ut pcriculum cultet, dupli poenam no sustineat.Idcirco soluenti ropetitio indebiti no conceditur. Hinc' non obstat: Natura iniquum cs Sise,aliquem cum alterius iacturari detrimento fieri locupletio
in omnibus, maxime in iure, aequitalcm spectandam cilc, l. In
qui&boni LI. npr.de Iustis. est Iur. Ergo scipientem indebitum,ad cius restitutionem tenori,& solutum posse repeti.Cum n. scienter, hac indebitum videatur blutum,ut sic a periculo soluens liberet,&alite redimat ion est,quod de iniquitate vesia-
intra conqueratur, volenti Cnim nulla insertur iniquitas,nulla iniuria, Lb.insn.de inivr.ccum donat niNS .nde transcI. Hinc
t etiam non obstat, quod a nonnullis dicitur, iniquius ni 81hil clle, quam si cum legatum relictum non cilci, cresIamen craHamans, cntum sic legata ea bluit, repetitionem ipsi non dari, maxime in lcgatis,pietat, intuitu relictis, de quibus hic loquimur: Cum Ecclesia mater,cultriX, aurctrix sit iustitiae,& non patiatur contra Iustitiam aliquid fieri in laici in alter M. vnie deas nineud. Itemque iniquius nisul
237쪽
esse, quam si cum seruum tuum non vulnerassem, vulnerata autem me putarem,&ob id decemseluerim,mesoluta perde . te&condictione repetere non posse. Nam sibi imputare debet soluens, quod proprio motu&quasi scienter indebitum
soluit. Eiusetenim voliatate res,in accipientem translata censetur,neque accipiens,citra eius consensumlocupletatur, sed hoc,interueniente soluentis scientia, Voluntato, consensu,
fieri dicitur,cui ctiam ab initio liberum fuit, nihil seluere, sed quod soluitrctinere dubium litis exitum ac poenam dupli exspectare.Soluenti itaque nulla iniquitas insertur,nihil etiam rationidi aequitata contrarium hic statuitur.Postremo' praete 83 eundum non est,quod Accursan fin.huius legis nostrae, verb. eerii mi, putauit,in caussis nostris, quibus per.inficiationem lis crescit,etiamsicondictio indebiti non comperat,tamen c dictionem sine caussa soluenti dari, quasi sine causa ad accipietem res peruenirct. Quia Vero legis nostraeratio vera;paulo ante allegatanontantumincondiditone indebiti, verum etia in condictione sine caussa,militat. quodiustumest in condictione indebiti,hoc casu, in condictione sine caussa iniustum non sit,idcirco quod lex nostra de condictione indebiti statu-it,idem de condictione sine caussa non male sentiendum est,
L. iam hanc quam illam in caussis hisce nostris cellare Tertio'.
ex caussa transactionis solutum non condicitur. a. GLtit.n.L
Euganter.υ.OUmma. G.ga j eod. Si enim interme&telis de re quadam exorta, da vero transectione diremta, quod promissiim solutum ruerit,ctsi postea a sparuerit, me ante trafactionem nihil debuisse,tamen quod solutum est, indebiti co- dictione repeti non potest. Ratio decisionis,uti in caussa prae
cedenti obscura fuit, ita in hac satis est perspicua. Dd cnim
ex caussa tramactioius soluitur,indobitum non dicitur, sedde-- bitum,
238쪽
iatum,unde ab indebito secernitur in ae L Insumma g. r. Et lis, quae pertransactioncmieme polita,etiam Principis rescripto,
reltaurari non debet, Leaussu. ICC. detran . cc subira textu instrumeti de nouo reperti, blutum ex caussa transactionis condicitur L Suspraetextu instrumenti.υ. erran T. Adeo autem transactio seruari debet,ut licet, quis ultra dimidium ivltae arminationis ea laesus fuerit tamen secundum veriorem S in Camera Imperiali receptam opinione transactio rescindi 5 iis restaurari,& ad dispositionem. a. C.derscinae venae CX- tendi non debeat, . Lucius Tir-7S. g. . Excivilest. SAb praetextuse lemmas. C.de transsct L RuodWdeferengae, .dedismaloin I mma. I.I.L Sispersites CAALmri M. Gaura. al cI.obse .it.obsera. o. Qu'circa ex caussa transactionis se-hilum,indebiti condictione repeti non potcst. d. l. a. Ch.f. d.LEoganterio G.Insim .gor. feod. Notandum est 'quo Iuris consultus Paulus indi DFumm. g. .ait,uu'd transactionis no Jmine datur,licet ςnulla media fucrit,non repetitur. Nam silis fuerit, hoc ipsum,quod alite disceditur, caussa videtur osse. Ait ICtus,licet res nulla modia therit, hoc est, licet aduersarius in lite nihil iuris habuerit, exindebito res promissa sit, non condicitur. Addit Na sit ueris. In transactione cnimicquiriturlitem subcsic incertam .r.detra 2EI. Hoc ipsum quod alite disteditur, hoc est,transigitur, listbpitur,caussa videtur
esse,id est,caussa transactionis etficit,ut indebiti condietio non admittatur.Subiicit autem I Crus,stis notanter Sin autem euidens alumnia detegitur est transectio imperferi eis, reperitis dabis tur. Quibus declarationem continet eius, quod anica tradidit. Nam loluti ex caussa transactionis repetitio non est. Nisi cui-dcnti calumnia, seu dola malo, a parte accipientis , transactio inita vel impcnectica fuerit. Disiunctive enim,non coniun- Cc
239쪽
clitic, ICtum exaudiendum puto,ut non tantum, quando dolo malo transactio est inita,transactio sit nulla, de occasolutum repeti possit,ucruinctiam quando transactio cst imperiecta, S non impleta.Nam ex hac quoquesblutum,condictionc repeti potest. Paria enim in iure nostro sunt,planc non taccre vel imperfecte quid facere,c. Siquis. verssaurem nu .iunctabo si meis. Adjungi,de elecI.in Misenis uia. uirem. e S.S. Ec-elfIdeirco imperiecista transactio,pro transactione non est habenda. Ac particula, ET, irandoque disiungit,LSepe verbAgni Singularitor' autem ex oextu hoc nostro est notandum, leuidens dolus&calumnia arguatur,quod transactio ipso iure it nulla,&ad hoc secquontor textus noster allegatur, ut inquit ibidem Ialbia. forte non est alibi in iure, ut tradidit Pirius de Cistro. Nec obsitat.ώ. Subpraetextum umenti. U. C. de trans P. ubi transactio ipso iure nulla non cst,scd replicatio doli datur. Ibi enim dolus, calumnia non est euidens, manifesta, sicuti hoc nostro casu. Deinde distinguendum hic est,an dolus intervcniat a parte actoris, an Vero a partorci conuentiis Si enim a parte ac totis dolus committatur , transactio est ipso iure nulla Sin vero a parte rei conuenti,replicatio doli competit actori .Ratio diuersitatis est, quia fauorabiliores Rei potius, quam actores habentur,IFauorab res.IoΤ.d. RQ.ur. Iri---. 7.de obtigat. 9acI.8c ita contra Bariolum distinguendum putat Iason,indransumma g. r.n. .quem sequitur ibidem Co- statius. r. Et regula haec, quae ab Interpretibus nostris traditur, Ira factionem dolo aduersarii initam, ipse iure esse nullam,gencraliter&indistincte vera non est, ut istac declaras Boriari de transact. c. s. num ros cumseqq. Sic aliis quoque casibus ratione transactionis solutum repeti potest, veluti siquis
240쪽
qui suspicetur transactionem factam, qua facta nonist, vel si post rem iudicatam,aut ob alimentitet tamento relicta, transactum tint, qua latius ab Vlpiano proponuntur in Q. Elegan- ωJAt. cuius explicationem capitc praecedenti tradidimus, quae cum his sitim coniungenda. Quarto' ex caussa pietatis in
debitum 1blutum non repetitur. Mulicrenim, quae in ea opinione est,ut credat se pro dote obligatam, quicquid dotis, ne dederit, non repetit.Sublata enim falla opinione, relii quitur pietatis caussa,ex qua solutum repeti non potest. l. eum i sa. j. UMulier .h.c.ns Huius loci varia est interpretatio. ICtus Iulianus lianc speciem proi Omi. Mulier cum in ea opione csset, ut crederet, se pro dote obligaram puellis nomine,&se dotem pro puella dare debere, pietatis officio functa, dotem dedit, postea vcro se ad eam non obligatam apparuit Questio oritur,an muθerdotem Asbites uram condicere possisIulianus respondet,naulicrem hoc non posse. Ratione etiam adiicit: quia sublata falsa opinione, quae caussa fuit dandae dotis,&peris condictionem inducit, superest cauila pietatis,ex qua solutum repeti non potest,hoc cit licet caussa ex qua dos stibilura,sit alsa,eaq; condictioncm pariat,tamen pietatis
caussa eant hic impedit. Dotis enim caulla, toto iure ciuili,principua & fauorabilis est, pictaiemq; habet, LI. fit.f. tui. tr. quema dosperiatque hunc casum obseruauit Baldus Novelin
si dotis repetitur. Ibi enim solucias dote ex errore, existimauit, se ad dotanda aliq,ex testameto,vel alia qua caussa teneri, quae tamen falsa apparuit, hoc casti,false putans se dote dcbere, calsoluens,magis est ut repetat,ae Iusdebere erae. SidonMurmis condict.causdat.ca . Ucut At qui existimat, se cxpressim