장음표시 사용
241쪽
pro dote obligatam Te,, dotem soluit pietatis ausi suadente eam non retectit. Ex quibus colligitur non sufficero, nisi in caussam quid ibi utum esse, sed stimulrcquiri, ab co cise solutu,
qui in illam cauilam se aut obligatione civili aut natura teneri existimabat,ut Iuliatius expresse it=nia. Cum v.f.Arulier. Vnde matcr,quae existimauit,leaddotandam filiam teneri,&d tem soluit, eam non rcpetit.QDd si vero alius quidam,existimans,se ex testamento dotem debere,decem soluit,4 posteatcstamentum nullumapparuit, solutae dotis repetitionem habet,G. ciuis debere. l. Odonaturus,de condiri ea dat ea . non Piscui. Quamuis autem Hotom, hac I nostra circafinem,ad hanc cauilam,etiam legata religiosa reserenda esse, propicrpictatis caussam,ca repeti non posse cxistimet, tamen adsecu-d im potius .caussam lisecesse referenda,quando nimirumper inficiationem lis crescit,ex supra victis constat,sicuti etiam Iustinianus noster,legatum pietatis intuiturelictum,ad eas cauLias cfert,in aes vlt de obligat.qua qua A contract nasi. Quinto, 92 lex quibus caussis retentionem quidem habemus, repetitionem autem non habemus ea si soluerimus repetere non pos uiuimus,aitICtus Pomponi ni. Ex quibus fr. Γ.O .Idemque
Iulian scriptum reliquit, in L in areanss.eod. Unde si in dena area illicaui, possessionem domino tradidi, condictioncmimpensarum nomine nonhabeo, quia per retentioncm mihi consulere, impensa recuperare potuissem. GFinare . h.t.n. Quamuis autem condictio indebiti certi,hic non competat,tamen condictionemincerti, ad repetendam possessionem dari,contra marenum adh. r. n. c.f. in n. qui Bariolum Malios interpretes secutus est, rectetradis Cuiae in I. Inuo ib. II.de Seruitur. luculenter haec exposita sunt supra capite se-
sicundo.Neque refragatur quodinsecunda cavis antea add
242쪽
cta dicium di conclusum est, condietionem quoque sine in s Cenare,in quacessat condictioindebiti Ergo,hic incerti Condictioni locum non esse,ubi certi condictio cessat. lii nim ratio est,quare o cauina,quaeperinficiationem in lite creLcit Glutum,tam per condictionem sinzcaussa, quam percondictionem indebiti,topeti non possit quod videlicet scientcr, ad euitandum periculum dupli centeatur lolutum, quaeratio hoc casu non obtinet,quo quis seluit quodium retentionis intcgrum conseruare potuir. Sanc si seruus absque consentu domini debito non deductosiue retento luerit aut tradiderit, repetitione sitie condictionemlocu a re ICtus Papini nus scripsit, in L Si is, . .r dentat.eumque sumnotauit Pacius adRMr.αba n. num.ra Sexto, indebiti condictiocessat, 4 quand indebite solutum abalio debeatur,licet enim solue tis nomine,indebituinsolutum sit,tamen respectu eius, cuius
nomine Alutum est, debitum est. Expressimautem requimmus,vidcbitoris nomine Gluat ,hoc enim casu repetiti, L sal,quod si soluentis nomine solutum fuerit,condictio competit.l. Reperitu . .e.ns ubi dicitur, repetitioncm nullam L se ab eo,qui suum,hoc est,sibi debitum, recepit, tametsi ab lio,quam vero debitore solutum est,modo debitoris solius nomin ut diximus tolutiost facta.Hinc non obstat. sivareris. SCh.t. .eri spinna: 4.I.1eod in quibus locis,condietio illi datur,qui soluit,non quod ipse,sed alius debuit.Ergo nostro quoque Cassi,condictionem inpetere . Distinguendum enim est,an suo vel alienonomine,quis selueritSisio,condicti, tur.Si alieno,denegauir. Et quamuis ab interpretibus nostris, haec variis commentissint agitata, innumeris obruta nugia, tamen iis qmpuramiectantur Iurisprudentiam, beneficio biunctionis adductae, nihil facilius expediri, vinolui potest.
243쪽
Estque haec distinctio Accutili, quam uti verissimam, probat
etiam Culac lib.3.ob .c.'.esem explicat.d Mastatre C. h. t. n. ubi Budari sententiam improbat, aientiari negantia ibitam 96 esse existi inantis. Done lib. I. commem.cap.II. Sed, haec me
explicasse memini supra capite, Dubium aut hic mouetur, quod Iasen pulcrum esse inquit, quando non constat, proprio an alieno nomine quis soluerit,quid tu dubio sentiendum sit Bart. Angel.Fulgos Castrens .dc adii in d Sipoenae. g. r. Existimant in dubio praesumenduin solutionem esse tactam nomine alieno, quos sequitur OZ de contractib. Tis de condus. Diab. Rur de ea u quaestiunt cessare conrictionemnum.II.itcm-s que Costalius inae Sipae .g.rss. h. t. n.Sed' ab iis disIentit ibidem Iasen,qui audacter se contrarium tenere, ac in dubio 1 lutioncm proprio nomine factam censeri,stribit. Quamuis autem prior sqntemia, a picrisque interpretibus nostris sitaecepta tamen hosteriorem Iasonis lententiam, ego adprobandam censeo, in dubio licet, nomine proprio potius soluti
nem censeri factam,quam nomine alieno nisi adsint ciνcivia- stantiae,quae aliud suadeant. Sic enim in omnibus conuentionibus ac contractibus, potius personam inspicimus, quae conuentionem siue negotium celebrat S contrahit, quam alium, qui conuentioni non intcrest,cum magis ipsius contrahontis, quam alterius utiliares agi, quilibet proprio nomine potius, quam alieno coutrahere censeatur. Et magis . de M. VHesemb. consa. n. g.Hin etiam nemo suum iactar in alicti fauorem potius,quam inproprium Commodum blucre praesumitur, argum L Cum de indebito as de probas cum ilibus. P terca, in dubio solutio intelligitur facta, in cam caussam, quae magis est utilis soluenti, LAO a.d HAI. LI. C. eod. MagiS autem utilis est, ut intelligatur,proprio nomine solutae Hoc cnim
244쪽
enim modo solutum,repetere soluens potest, quod ab altero, si eius nomine solutum p sumeretur, quia serte soluendo noeint,condiceresblucIui integrum non elisei. Et denique si cocasu,quo duae sunt obligationes,seluens potius suam,quam alinam obligationem dissolui e Milomine suo dedille praesemitur, Cosa d. g. Iter αἱ Et magi de Solut quid prohibet, ut idenon obtineat, quando hoc casu quis soluit, quoiplemet nunquam obligatus tui neque de alia eius mente apparuit.Qu'circa cum Iasone statuendu eran dubio solutione proprio nomine potitri,quam alieno factam CcnIeri. Septimo findebiti, condictio cessat,quando poenae Caussa quisliberatus mutiloans. nus soluit. Sic n.ICto Pomponio traditum estis d. V .es. inprilfh.r.n.Dp astasse,inquit,eius cui debetur,'debito liberatus es, naturasis obigatio m me oldeoselutum repeti nonpotes . Hic locus,quia obscurus videtur,exemplis erit lectarandus Exemplum itaque tumemus ex L Exsar 3.de eoquodmetus caumui l
pecuniam ubi debita, no viris viaper iudicem,sed via racti,per vim repolcit,& aufertitus crediti amittit, aduersarius ab γbligatione liberatur. Hic libcrariis, 11nihilominus debitum luat,non repetitselutum. Quia liberatus tantum est ab obligatione ciuili, non ab obligarione naturali ciuilis saltem obligatio exstincta eit, naturalis autem mansitae iura illa ciuilia, ciuile saltem vinculum sustulerunt, nonvinculum naturale. AC naturalem obligationem manuste Pomponius expresse inquit. Igitur si postea liberatus luerit, non poterit repetere quasi indebitum. luit enim quod natura debuit, maturale debitum 'movisse videtur. Hinc etiam si statuto
ucatur, ut nata intra decennium quis debitum petierit, non audiatur, debitor autem elapio termino nihilominus seluit, repetitio soluti non est Per statutum enim
245쪽
ciuilis obligatio exstincta est,naturalis autem mansit, ideoque bis solutum repeti non potest. Usiparna, inpr. h.t. n. Exemplum
autem, quod ibidem glossa deSCto Macedoniano adducit,
recte improbat Bariolus. Nam per SC. Macedonianum, nec ciuilis,nec naturalis obligatio tollitur, scd cxceptio tantum paratur.LIndebiti U. Eu exceptionem ost h. t. n. Sanes poenae, falsa ex caussa,depensim crint,repeti possunt. I. Eleganter M. f. n. fh.r.n. Si enim furti ratione poena data tuerit, turtum autenunquam commissum sit, soluta indebite poena repetitur. d. g. Q M. dinotat Horam.hocr. n. circa n. Octauor cessat indebiti condictio, quando per errorem Velignorantiam iuris aliquid solutum fuerit. Nam crrore quidcm tacti, solutum repeti potest:at lutum errore iuris non potest. Leum quis Io C de larisisfacti ignor.LI. Lerro acti. 9.in n. vlt. Cad Falciaec Regula es p. g. Si quis iu detur. 6 a gnor. Siper ignorantiam 6 DF deicommissum . CL/.namprobabilis caim est iuri&ignorantia. d. Error, detur. 9sct g r. Et omnes iura tenere M
lis sientiam,de ortitur. Atque hanc sententiam supra post primcipium capitis primi,& in fine capitis tertii, non tantum pluribus confirmauimus, verumetiam contraria quae aduersus caobiiciuntur,rcfutauimus,&declarationes huius causta subicci
sus,in quibus errore iuris selutum, repeti potest, adducat,ianae plures ibidem ostendimus,lc textus ad hoc pertinentes diluci- 161 dc explicauimus. Nono codictio cessat,quando ille bluit,qui
perpctu exccptione se defendere potuit,l ui exceptionem. o. r.m Sed hoc noncst pcrpetuum,d de ea tantum exceptione accipicndum, quae in odium creditoris introducta est. Sic enim de exceetione S. C. Macedoniani constat,eam in odium creditoris esto adinventam. Idcirco hac exceptionc neglecta
246쪽
solutum norepetitur,verbi gratia,sii ruiustam.Contra S.C. Maccdonianum, mutuam pecuniam a cperit,d pateriam sol
gratia, si scruum indebitum tibi dedi, cumque manumisisti, si iniciens hoc feci lii condictionmacietati non citcberis, quia seruus per manumissioncm stac dolo factam, in commercio
tuo esse desiit donsumma G. 3.DFruum. Nequc obstat,manumissionem hic videri nullaim, propterea quod manumittes dominus serui non fuit, LAPHam,s.de con ure. Nam hic e ror in caussa fuit, ideoque dominium in accipientem fuit trac latum,& manumissio valet. Ind.autem Liuoniam. error tuit in persena deoque dominium translatum non cst,n comanumissio vires habet. Sic quoquc lcgatarius,cui legatum,praestita cautione,cst solutum,non tenctur si intcrim legatum pcrierit, LI. in .eum seq. Si mi us quamper Falciae Maxime aute accipiens intabitum, quod sine ei culpapcriit,non tenetur, si
locupletior inde factus nonsacrit. I9d si locupletior ea selutionc factus sit,in id quod tactus uri locuplctior, aequissimum erit aduerses eum dari repetitionem.Nechnim dcbet ex alieno damno locuples esse,ut elegans sert Vlpiani sententia, in d euhi. σύιe m. et 1 Sane,ia' ct.Postremoncessat quoque in iis χdebiti condictio,quando ex caussa iudicati, quid solutum fue 'rit,etiamsi enim verus debitoric sententiam absolutus sit,i men naturaliter manet tabitor,nec solutum repetit.Quia se
tentia ciuilem obligationem solum perimit, senaturius
247쪽
net, qtrae ex vulgato, recepto in hac materia iuris principio, indebiti condictionem impcdit,l. I. Curit. ira Doro in omnibus: lon L Iulianus Go.I.n.de condict.mae . Sedi modo allegatam l. Iulianus , quam Bariolus Iason difficilem, Paulus de Castro in iure singularem, Mui acius multo Scomendicato puluere ab interprctibus asperiam esse, scribunc, hic explicare non crita proposito alienum. Ponamus itaque facti speciem hanc Titius centum Scio vere debuit,caque Solus a Titio in iudicio repetiit, Titius autem te .lcbcii negauit, ωlis est contestata. Manciatu vero adhuc iudicio, anto subtentiam dc finitivam,Titius ccntum soluit. Quaestionis est, an TArius repetitione Luhabeat'Doncili I .comment. cap. II. a 'cti pocicin in hercito fingit, eumquc initituti iudicii ignarunt lutitu proponit. Jcrperam. Horcdis nim&litis ignorati
lice Iuri lcontulius nevcrbulo mentionem fecit Nec ut ea citra intentionem Iuri lconsuli praesupponamus, nocellitas cxigit, cum iis etiam omissis casus a Iurisconsulto propositus sit apcrtus. su id ergo ad quaestioncm moram cst respondendum vidcbatur dicendum,Titium repetitioncm habere Sic uti cnim pondente conditione obligationis ei iti luit condictio datur,4 Sub eonditione ICI I uod si ea conditione IIJ.h.rat. n. l. Si qui s. Plen.de liberat. atatalitiam danda videtur et,qui pendent iudici ub incerto euentu iudicii, pecuniam soluit: Et pondente dicio incertum esse videtur, an TitiuS centum debeat, vel non. Verum hac rationetnon attent contrarium visum est Iuliano, ut reser Paulus, quem notas ad Iulianum scripsiis deprehendimus in hac l. n. propterea, quod licet Tiatius,debitor verus,etiam post sententiam definitivam soluat, repetitionem soluti non habeat,quia naturalitervi vere debeat Et naturalis obligatio per sententiam non tollitur, veIres
248쪽
male iudicata obligationem naturalem non corrumpit. Quia
veritas, errore rerumgestarum non Vitiatur, Liscitas, verri
δή. de inceras ideo lae qui vereri naturaliter debet Antentia absolutoria lata, dcbcre non desinit,& quod sua sponte soluit,
eo dicere nequia, Drixa I h.t.n. Sic qui pendente adhuc hie,antc absolutoriam sententiam soluit, condicere quod soluit non potest certius enim hoc casu est, naturalem obligati ne dhuc durare,quae condictioncm non admittit. Hincrc-cte Iulianus,lμμα respondit,&fortissimo argumento cocluditivorum debitorum, qui Post litis contestationem, anto definitivam soluit,condicere tolutum non poste, siue codemnatus post solutionem, stuc absolutus fuerit Si cnim fuerit condemnatus, obligatio debitoris conrirmatur. Si absolutus,naturalis obligatio non exstinguitur,sed permanet. Cum sententia eius virtutis S etficaciae non sit, ut obligationem naturalem perimere pomKN vi IC-hic inquit,licet verus debitor absolutus ut, natura tamen debitor pcrmanet. Atq; haec veraestratio quae ab ipsemet ICto hic adducitur. Hinc treiicimus,quor unaam rationcm existimantium,verum debit cm,qui absolutus est,rcpetitioncm Gluti non habere,ob id quod res iudi-. cara ab eodem iudice, qui reum absoluit, nouo iudicio, pura condictionc itidebiti,con velli aut retractari non possit.Sic nec eorum rationem recipimus, qui volunt, posteriore iudice, cognoscere non posse,de sentecia iudicis prioris, qui reuab luit. Fieri enim potest,ut utroque casu sententia retractetur,ac de priori sententia pertudiccm posteriore cognoscatur. Sed recipienda omnino: tenenda est ratio,ab ipsomet ICto adducta, quod etiam ab lutus,verus debitor, natura bitor permanCat,ac per sententiam definitivam, quaesuris ciuilis est, obligationaturalis no exstinguatur,&quod naturalis haec obligario,
249쪽
apudiudaeem,siaut repetitionem impedia Arminatio quippe aut negatio Iudicis,pronuntiantis aliquem non dcbcre, Φior debebat,ueritatem renim mutareno potuit,et in iis I 'M--ait in L sumtio. 6. municipatoria incoc Recte etiam potuimus, solutionem ante definitivam sententiam esse facta, licet quidam putent,post latam sententiam illud factam cile. ICtus cnim inquit,manente adhuc iudicio erum debito rem luisse, Ergo antc sententiam.Iudicium enim per sententiam finem accipitiatque itarecte animaduertit Gregorius opGi- ' us Usi vi ammaduersionum.c.r Ait autem Iulianus, cum quivere debuit S pendente iudicio luit, umilem cucci, qui ita stipulanti promisit: MMnoism veneru/uenon venerit, aborii enim promistbrcentum dederit, antequam certu sit,nauem cxasi a vcnturam ctse,uci non, scidulorum repetitionem non habebit. Rationem hic quoquc ICtus suoiicit: . Muta,inquit,ex una caussa aberat stationis origo profici tur.
Subobscura haec ratio videtur,scd ita accipicnda cst, quod sublata una soluendi siue debendi caussa, quia forte nauis ex Asia.
non venit,super sit altera,quod venit,ac vice versa. Eiccssante unacauiustasim exsistat altera. Vnde etiamin casu proposito, sublata una debendi caussa,per sentcntiam,a iudice prolatam. quae ciuile quidem obligationem perimit,superestaltera,V1- desicci naturalis,quae per sententiam iudicis pcrimi non potu te μquc'obstat,debitori qui pendente lite seluit,cxccptionet issicis pendentis compctere.Haec enim excepto plane irreticu est,& negotium principale non concernit, ncque ciuilem aut naturalem obligationem expungit. Nec adicin crtinet,dubium tamen adhuc esse,durante iudicio,an reus absoluatur vel condemnetur,&sic ob dubium illud seluenti debitori rcpetitionem dari. Hoc erum rine dicitur, quando casubcst ince
250쪽
titudo,ut aliquo casu indebitum efficii Ussit In nostro autem casu,quicunquc cuciatus scquatur, si debitor quoque absoluatur debitum naturale remanebit.Sic quoque non impediti oquod Bartol. Bald.Paul.de Castro,Iasenkalii circa expositionem huius legis nostrae, volunt, debitorem,qui lite pendente duit definitive danari,aut absoluitio posse, sed tantumab ab- lutione iudicii,perinterlocutionem dimittendum estὰ, ea propic quod sontentia definitiva absolutoria ciuilem obligationcmperimat,qtiae anteisbsutionefacta,cxstincta est,& --plius tolli non potest.Quamuis enim ad iudicis officium pertineat,vitalis debitor,qua nimirum selui absoluaturi, g. . Inis.
deperper.otempor.except.Tamen haec sententiae definiti esse potest. Per sententiam siquidem, euamsi definitiva sit, debituncque constituitur,neque tollitur, sed tantummodo constit tum declaratur, Hun.I..--Εt si debitor comicritus,etiam ante iudicium factum,i probata solutione per iudiccmabsbluatur, sententiam illam ut definitivam dicamus,nihil impedit.Ideoque si lite pendente, solutio facta, sententia subsecutament,qiua eam ouoquc definitivam ecla affirmamus,lmes nostraenon improbant Lainaurem sentcntia absolutoriae, quod numerauit verus debitor abselutus, non rcpctit,quia sententi trinpius iamdictamin, naturalem, obligationem no corrumpit.Νcque frutilis aduersatur,quod III sentcntia,pro veritate habeatur,&ius facere dicatur, LIngenua as.de Statu hom.Istud enim;quoad ciuilem tantum obligatione
verum est, non quoad obligationem naturalem, cum aleas.
o ibi Bia de dolo mH.est exim in h. - Porro quaeri selet ab iis Interpretibus hoc in loco,an stipulatio haec, qua quis stipulanti centum promisit, siue nauis ex Asia veneri sue non veneris, Pura sit,in vero condiuonalis Nonnulli eam puram esse arbi-