장음표시 사용
41쪽
petentana esse. iterum Iurisconsaltus, quod benigne quis dixerit, satisdationem condici poste Benigne,inquit. Ergo ipso iurecondictio indebiti illi non datur, qui ius ignorat, sed
benigne ei seccuritur,l cuti quandoque v&ucnirciolet, ut maioribus succurratur,&iustis ex causis r petitio detur, ut Iuris consultus Gaius docet in Druias.' ωιn p. Ummor. s. μου. quo casu maiori utilis condictio indcbui conccditur, id cst, restitutoria. Rogulariter itaque ipsis iurei tori ob errorem iuris condictio non competit, cumque hoc tantum casti ci boni-g succurratur, in ceteris casibus crrore iuris lapsis non m curritur: Aod cnim bonigneconcessum est, non cst tradu -
4 4 cendum ad consequentias.Sedi adlauocrrore iuris solutum repeti pone videtur colligcndum, existatera tre. δα. h.t Ibi enim fraterfratri seluit, ad quod obligatus iure non fuit,inrepetitio soluti pro paris di dia,secundum distinctionem Α-
fricani,fratri soluenti competit. Negamus autem iuris errore solutionem esse factam, scd errore racti pecuniam numeratam alterimus: Foriectiam eximmauit frater, qui soluit, mutuum post moriem patris tunis contractum, vol ex caussa castrensis peculii eius, qui mutuam pecuniam dedit, atque id recitcaniis uertisse videmus Robertum Iib.I. Mimaduerstar ciuitis. cap.7. Sic t etiam qui totam lacreditatem ex Trebelliano resti-xuit, quartae repetitionem liabet. Namri eum recte in facto e rata, recte nostri volunt g quia IM.desdeicomm heria Obstare fetiam putant, quod Papiriianus scribit Ex lus omnibus
A caussis, quae iure non valuerunt, es non laabueruntestachiam, secuta per errorem solutione condictioni locus crit Lex his m
42쪽
lliti de Condict. indebitis . . s
condictionem non operatur, sed error facti. Nihil' etiam refragatur, quod encraliter S simplicKc dicitur, indebitum per errorem Glutum posse repeti. g. isque . Misit quib.mod recontrith. ob . Et in toto atque insigni Tittilo, de condiis indeb. iuillam ficr1 mentionem crroris facti. Ergo idipsum cnerali-tcr,tam de crrore Iuris,quam facti, esse intelligendum. Nam haec generalis locucio alus in locis satis declaratur, praesertim
vero textibus cxprellis,m l cum quis Io.Qde iur e cI.6 r. Lemror 6ctis i m C adi Did. LI. π l. vltim Cadi. kὼ Ls per ignarunt m Ccum L er Ch./.NIa C staduersolui. In quibus cr- rorem facti intclligcndum, cumque tantummodo locum ob- acre, iuris vcro errorem cxcludi ostenditur. Et alias verbocrroris,factum intelligitur,non ius Sicuti S metus non vanum Equemcunque metum , sed qua in conflantem virum cadit, cic notat. 9. 3Wdv .cum Eseqq. Puod. V. crest. Obiicitur' ctiam ex La. f. I. cum υό. h.t.n Ibi enim datur indebiti condictio, quando ex testamento falso,inoificiose,rupto,vel irrito aliquid solutum est Testamentum autem falsum, inofficiosum, ruptum,uc irritum dicere, ad ius pcrtinet, non ad faetiim Ergo iuris errore solutum repeti posio. Rcspondcinus ibidem, Don in iure,sed in facto crratum csse. Testamentum enim ibi non fuit, vel caussa exheredationis falsa apparuit, aut probata non fuit, vel pater filium falso existimauit obiisse qui postea abliostibus cst reuersus, vel aliud testamentum prolatum fuit, de quo heredi prius instituto, nilail constitit, vellicros institutus ignorauit, posthumum natum in utero fuisse, quae omnia ad factum pertincrc nemo dubitare potest. Postremo ' obstat etiam responsum Vlpiani in L eleganter s. g. item si ob transectionem f.D. t.n Oratione Diui Marci constitutum cst,icrata sit alimoniorum testamento relictorum transectio, si praetoris au-
43쪽
ctoritato non fucrit facta. l. cum hi δ de transuI. Nunc pone: Transactionem contra illain constitutioncm citra praetoris at etoritatem osse initam, S pccuniam promissam blutam. Quin stionis est, an pecunia livi soluta ropcti pollit Vlpian mael. coganter g itemsio tranfetctionem, ait rcpcti eam possc,vidctur ob id, quod ignarus constitutionis pocuniam bluit. Ergo iuris ignorantia vel crrore indebitum loluens cius repetitioncm habet. Respondendum automist, multa intercise , virum quid tanquam in icbitum litibi ut a,an vcro quasi cx caussa tranfactionis. Neque enim sit ansactio sucrit utilis, cpetitur, quod ex causia transactionis 1blutum clit, etiamsi nullaics media subsit,hoccst, ctiamsi aduersarius inrclitigiosai transacta nillil iuris habuerit. At si transactio mutilis cst, quasi indebitum repor potcst, id coquevi hoc casu repctitio locum liabet, cum vires non habeat transactio , sed cad Cto, ut Vlpian in aecelegan-rer, g Ite obiransectionem,loquitur , cloratione Diui Marci,sicut ex ae cumsi,mprinc de transscI. conthar, infirmetur. Et cst textus in Linsumma G.i r. fh.r.decon indu Idcoque non propter iuris errorem, scd quod trans actio sin raetoris decrcto inita non subsistit,repetitioni est locus Concludimus crgo, iuris ob crrorem condi cioncm non dari, sed tantummodo ob errorciniam, S quod de erroresin delinitionc indebiti supra
'diximus,saltem de errore facti accipimus. Neq; ' rursus obstat,
quod dicitur, ignorantiam inproprio tacto non es e tolerabilcm Lqu quis.II. αderesinae venae I quanquam 7. - . quia facti non potest ignorationem praxcdere, ad Sena secons. Hesician. L aspro scio. Ergo indebitum soluenti, tanquam in proprio facto erranti condictioncm non dari. Respodemus enim, propterea condictionem dari, quod iure naturae iniquum sit, ut indcbitum solutum mancat pcncscum, cuius cssc non po-
44쪽
lliti de Condiffindebiti. V. I. et
test, isque cum alterius damno&iniuria locuplctaretur. Idcirco viis,qui indebitum luit, damni restitutioncm conseqtu: possit, condictio ipti: conceditur' regula praedicta, niivirum ignoranciam inproprio racto non cile tolcrabilcm, hoc loco
officium suum perdit Non' obstat etiam , quod indebiti
condictio, ex nariu aliaequitatCOritur. Equitatem autom n turalem non tantum in errore facti, scd ctiam in crrore iuris obtinereri procodcrc. Ergo ob crrorem etiam iuris indebitati condictionem dari. Nam aequita hae naturalis, adius, utpote quod omnes scire debent, reserenda noncst maxime vero ad ca, quae iuris naturalis dicuntur, cum ad ius cognitio nem, alias priuilegiatitcn Cantur. Ignorantiactiam iuris,latac pacise censetur. Hax auicin in contractibus dolo aequiparatur, qui nemini prodesse debet. Et improbabilis est iuris ignorantia. l. errors detur acf.6nor. Vndcitiam iuriscrro rem ad usticapionem nemini prodesse constat L nqua .31.dev9ῖγ.9 cap. Cclcrum idcab hac regula, qua dicitur, iuris sΣ errorem indobiti condictionem non parcre, iuris ignorantianas lucerrorcni ncminem releuare, quidam excipiuntur, quos brcuiter subiicere placet. Primum orgo excipiuntur minores s. annis, qui in errore iuris excusationcm mcrentur. Vndc si minoi 23. annis pcriuris errorcmindcbitum Olucrit condictio ci non dencsratur l. a. C. Faduersiaslut reinc si minoras. annis , filios mutuam pecuniam dederit, ignarus Scnatusconsulti Macedoniani,cred, tum propter iuris ignorantiam non amittit, scd repetitio nonacius halici, L erum. zndecima, inal de mmor as. annis Magis cnim cstuccundum Vlpianum, Cartatas ratio,
cquam Sc natuscosulti habeatur. Qibdi finianoribus ignoratia '
45쪽
iuris non nocet, ut modo cst exposithim, sequitur multo minust cam impuberibus nocere Impubercs itaque, quibus tutor au- 4 ctor non fuit, propior ignorantiam iuris excusantur. Haec stamen interminoresa impubcrcs cst diricrcntia , quod hi ipso iure cxculantur, illi vero caulla prius cognita. θ.postprim. d.
1 ri Secundo excipiuntur militesmam& illos iuris ignorantia excusat, non tantum Vt damnum non patiantur, sed etiam ut aliquid lucrciatur Macquirant Verbi gratia, si miles intra diem hereditatem non adierit, potes prcetcndere iuris ignora tiam, quamuis dios praeterierit,d locuples sit acreditas. d. l. Regula g st liusfumit miles.de iuruid act ignor. l. I. Qeoaeritin viatim Cod demr delib. Militibus enim ius ignorare est crmis- 16 tum.
II Tertio,cxcusantur fetiam in quibuClam casibus foeminae. Si enim foemina ignara Senatusconsulti Liboniani, sibi legatu adscripserit quamuis non sit modicum compendium legati,iuris haec ignorantia sterninae non nocet Limus Claudius G. g. penult .adi. Cornet defas. Sinuris ignorantia foemina non nocet, quando ignara iuris sit, scipiam deteri fisco, quasi incapacem legati rclicti, cuius vcre capax css . l. a. g. αα Iur Wi. Hinc si mulieri isnorans se exceptione Sonatusconlulti cilciani tutam cile , solucrit pro eo, pro quo fideiussit, condictione
indebiti solutum repetere potest, quamuis in urcirraucrit. I. quamuiss. C.' Senatusconsuli Helvio Differentia tamen latis notabilitis est, inter ignorantiam iuris, quae militibus conceditur,d quae conccditur foeminis.Milites nim semper excusantur Obiuris ignorantiam, foeminae vero certis tantum casibus. .Regula.pouprincip. de iuris uersa. ignor. Itona foeminae in lu-Cris non cxcusantur,ael erro acti.δ detur. e M. ignor Militos
46쪽
autem in lucris quoque, sicuti ctiam minores,s.annis Lais'
ror. I. g. vltim.de minor as. an.
1 Quiri. cxcipiuntur etiam furiosus, prodigus. Si e- .nim quoquo modo indebitum solucrint, solutum repetuntal. interiam s. . h.t. Postemo ob iuris errorem cxcusantur rustici. Int compendais enim error iuris rusticis non nocet, mari ome si copiam Iurisconsulti habore non possint. l. quicunque δ. C. qui admitti adbon polf possunt. . . Regula. . sed iuris, de iuris es Dor ignorant. Nam S rusticis plerunque ius ignorarc permisi. m. Vnde Minutius Felix, in Octauia Agrestibus, inquit, non
καδ λαπι θέμιςM. Hisce personis,&casibus cxceptis,ceteris coerror iuris in Compendiis nocet, in damnis non nocet. Sane in iis, quae iuris, naturalis sunt, persenis exceptis ignorantia iuris non permittitur. Neque cnim audicdus est miles,rusticus,-nor vel memina, si praetendant senescire reuerctiam parentib. debcri. Sicnccaudiendi sunt plendentcsse pignorantia suris incestum, adulteriti,homicidium aut turtum commisisse. Haec enim iure naturali sunt probra, quorum ignorantiam nemo sana mente praeditus potest praetendere, quia nemo nescitius narutasse, fladusterium.3Ι.f. r.eumseq. ad Duc de adulter Emque elegans sententia Monandri: Non licetignorare legesnatura. Hasce enim leges, ut Cicero loquitur, ex natura ipsa arripuimus, hausimus,expressimus. Ac iuris quidem ciuiles ignorantia, quandoque cxcusare potest, iuris autem naturalis nunquam, etiamsi de damno omnium bonoruagatur. Hac lib. I. desinit. Papin.in explicat.ae errorfacti insin de iuris est fact ignor Monendi auteni l nunc sumus, in indebito errorem requi ciri non tantum expetibna soluentis, verum etiam recipientis. Ille crum, qui sciens indebitum recipit, turtum committit. L
47쪽
quoniam decima octava de confaron fura. Vnde qui indebitum scientc accepit, condictione furti convcniri potest. dict. Q. quoiam de condimon fri Sed ad delinitionem . nostram rcdeamus, in qua addidimus verbum S T. Sicuti enim ' mutuum c contrahitur , ita quoque in-dcbitum l. si quis ab iis, inta. . Is quoquc deso.
Α ubi Iurilconsultus Caius notantc inquit Is quoque iunon debitum accepit, per errorem fluentis , obluatur juAccis , quasi ex mutui datione, se eas adfune tenerim, qua ribucres creditoribuι Hinc in Institutis indebitum retcrtur inter con- ,3 tractus, qui re perficiuntur. g. is quoque m mcg. I i t.
quum modis re contrahat obligat Hinc ' ctiam propter magnam familiaritalcm, quam indebitum cum mutuom bet, indebitum ita definiri posse putatur In itum GI quas mutuum per errorem alicuisolutum vel promissi m. suasi mutuum esse , ex dict. Q. quinta. g. is quoque liquido constat. Et Imperat Iustinian dict. g. is quoque, ait perinde ei condi 'cipores Fapparet eum dare oportere, ac uiuum accepsset. Et
g. item A culper errorem. Insitur de obligat quae ex q. contraia. nasiunt. 4bi dicitur , eum, qui indebitum accepit, perinde obligari, ac se mutuum ei daretur, inuasi mutuum csse indebitum, notat Hotomannus adTitidum de a rebus creditis, in . Hinc ius indebitum vocatur promutuum, uisc. adprincip. tuu C. h. titui. n. Sed tunc demumpromutuum dicitur, quando soluunturia, quorum blutionc in croditum itur, Vt qua pondere, numero aut incnsiura Constant. Hisce enim solutis codictio indebiti cx promutuo datur. Quod si corporasbluantur, quorumdatione mutuum non contrahatur, ut si soluantur, homines, vasa se promutuum essὰ dici non potest. Ι-
48쪽
test. Ideoque datur quidem 5 hoc casu condictio indebiti
Non datur autom expromutuo, scd datur ex bono S aequo. Nec ii quicquam impedit, mutuum rcquirere consentum, idcoque mutuum non cite, quando per errorem, qui consensum excludit, aliquid est datum Verum enim mutuum non est, idcoque tantum quasi mutuum , siue improprie mutuum aut promutuum csic dicimus. inclicet Hotomannus ad titulum. de rebus creditis in n. inter promutuumviquasi mutuum disterentiam constituat, tamen hoc in loco ea nilii inter 1 differre, scd pro uno codcmque lumi certum cst Quamuis ' autem definitio modo tradita vcrior sit, reliquis omnibus, quae communiter ab Intcrprctibus adseruntur, in quibus verbum , Promissum est omissum Tamen plenam& sussicicntem eam non esses, haud improbabiliter, quis affirmabit Non tantum cita, in indebitum reniunt, quae in mutuum venire solent, puta res pondere, memura aut numero constantes, sed etiam alia res corporales &in- Corporales, mobiles, cimmobiles, quae satis innuunt, indebitum semper quasi mutuum non esse. mcciuuat, quasi mutuum dici, particulam, quasi improprietatem denotare. Etiamsi cnim improprietatem signifficet, tamen alias res admittit, quam quae in mutuum deuenire solent, ut modo duectum eiI, ideoque nec qua11 mutuum esse videtur Placet it quo indebitum definiri quasi contractum, in quo pcr errorem alicui luitur aut promittitur, quod non debetur, dicr. f. is quoque . Insuut quibus modis re a contrahat obligat. g. item is , culpererrorem, Institur de obluationib. quae quo ex con racri
49쪽
rurisc. indebitampecuniam. I. vlt .g. .F. h. .n. Dico esse quasi contractiam d. g. is quoque. d. f.uemis,cuipererrorem d. Is quis absentis. g.is quos,&tra tiara j i n. Borcholae adiit de rebor obligat.cap. 6.num. I. Huius occasione ' discutiendum oportune est,an uadebitum sit contractous,an vero distractus,an qua si cohtractus. Et quidem contractum cste ex aeg. is quoque Inst. Τήb.mod reconita . obtig colligi polle videtur. Ibi cnim inter colItrachiis, qui recelcbrantur, videlicet, mutuum, Commodatum,dcpositum,pignuS,rC- fertur etiam ab Imper. Iustin indcbitum, d fici text. ni. a. in pris. se ibi notat Iasen. eoaede condicT Ddeb.item . quod Iuriscosultus Iulian. responditivism .rrea.SI. reb. nam i S, qui non
debitam pecunia,nioluit, laoc ipso negotii aliquid crit. eod.
ubi iacgotium gcrcrescensetur cilc contraherc. Indebitum ergo est contractus, sicuti triam contractum cise in specie tradit Aloretiusmoaa.de contract. Rub de indebis,inprincinum a Sod
distractum 'Esse potius, quam contractum, apertius exae g. is quoque, videtur constare Imperator enim Iustin. ibidem cxpressis vcrbis ait: Hospeciem obligarionis deos indebitum, non ex contractu con ere, cum is, quiseluend7 imo dat nagis voluent negotium distrahere, quam contrahere. Idemque diaerte scribit Iu-rilconsultus Caius in ae squis ab ris. g. is quoque , ubi iliquit, Iconpotes intelligiis, qui ex ea caussa, h. est,indebis capione tenetur, ex contractu obligatus esse. Qui cnim 1bluit percrrorcm, magis distrahendae obligationis animo, quam contrairendae dare vi-ς detur. Ergo findebitum cst distractiis. Denique quasi contractum etiam cste, apparet exaeg Item is Mi.de oblig.quae quasi ex contractu nascuimur, ubi Iustinianus noster sic scriptum reliquit Item is usqώissererrorem non debitumseisit, quasi ex contram desere videor Adeo enim non intelligitur proprie ex contractu otii sum Corale
50쪽
Tire de Condis. indebiti cap. I. 33
tractu obligatus esse, ut si ccrtiorem rationem sequamur, magis ex distractu, quam ex contractii possit dici obligatus csse. Nam qui bluendi animo pecuniam dat, in hoc duc videtur, ut distrahat notius negotium, quam contraliat. Ergo indebi-xum est quasi contractus. Cur ' inquies, tam variet Rc on rodeo,indobitum proprie contractus non cst. Nam ut Iurisconsultus Caius inquit Novotectistesibiis, quiexea caussa tenetur,ex contrari obligatus hoc et Pimribuum accipit, non potes di exeontra obhesus esse. Iήon potaesi , ait Iurisconsultus , hoc est,
iuris ratio non patitur, ut indebitum accipiens dicaturox contractu obligatus esto Rationem deinde subucit:Iuuierimplure inquit,ste errorem,magis disrahenda obluationu animo, quam contrahenda dare videtur, ides,pererrore oluens, non eo animo, raue intentionesoluit, quod contrahere velit se potius disrahere, hocin, ab obseratione, qua Messeputat, eliberare. Estque 'trita iuris re rigula, quod actus agentium ultra corum intentionem nihilo perentur, I rogasti. II. l. non omnis Uscerisset Particula 'l' au γλlcm,Magis,qua Iurisconsultus utitur, non accipitur γκωγκας, si e comparative, scd επηοῦς aut positive, quemadmodum e iam in I. SI chum. inprincip. de legat. r. se in I. r. com diuid L
lib.I.ob u.c. 3 .in .estinael. O .delegar.I. Idipsum etiam vidc- licci indebitum proprie contractum non este, Iustin noster docci in aeg. Is quoque ubi aut vanseriem obluationis, non viderim contracta consi ere dcinae g.Item is,ubi inquit, non intelligi proprie ex contractu eum obligari. Eademque rationes, qua Iuris consultus, Imperator Iustin. mouetur, cur magis cx distractu,
quam cxcontractu indebitum accipiens obligatus dici possit. Ideoque dicendum omnino est, indebitum proprie contractum non esse. Scd notandum cst diligenter, quod Impera-73