장음표시 사용
51쪽
torti Iuri iuultus inquiunt, indebiti; proprie contracta non esse.
Eo ipso enim signiticant, illa quidcm contractum, scd improprie, stuc quasi contractum. Indebitum crgo contractus est,no proprius, sed improprius, Vclv Impcrator Iurisconilius loquuntur, quali contractius. Hinc etiam inter quasi contractus resertur, d. g. Item ista it.HobLquae ex . con'. sc.Proprie enim contractiis esse non potcst, cum pecunii manimo, caue intentione atquc voluntatesnonibluatur, ut negotium contra' hatur, idcoque contractibus propriis astbciari nequit. favcro iurae naturae iniquum cst, recipientem indobitum cum al-tcrius detrimento&iniuria locuplctari l. nam est hoc, I r.eod. 74 Liurae; et arae fossideRNIur. Idcirco 'ix quasi contractu cuin obligari pierit legumlatoresvoluerunt. Neque obstat, indebitum inter propriose vcros contractiis, qui re perficiuntur, ab Imperator nostro, cst relatum. Illud crum propter in .s gnom cognationcm, quam cum mutuo habet, famam est,isant a no . monui.R cum quidem inter contractus, qui roco- stant, noli quod proprie ad illum tractatum pertineat,sed quod prCpicru miliaritatem, quam cum mutuo liabet, in cum incidat. Deinde quinuis illo, qui indebitumsbluit,potius distrahendi, quam contrahcndi animo soluat tamen aliter, quam voluit, res contingit. Et soluens ex iure naturae accipientem si1-bi obligat ut illud, quod indebite accipit, roddat. Ideoque tiatione est. ctus,qui x4blutione nascitur,contractibus annumeratur. Ac licet in initio verita animus contrahendi deficiat, undectiam distractus vocaturi tamen coniecturaliter a lcgesinducitur,l cx post facto non censetur dcficere. Et tacite alia
quid hic gcritur,propter quod indebitu inter obligationes ex cotractu est positu. Hinc respectu estcct', hoc est, obligationis,ge datione capioneqt oritur, indebitu ab Imperatore nostro
52쪽
tatorcsstractus,si re stant,numerari Atrespectu caar&n nisi h.c. talensius,ciun q, agitur,no esse contractu, sed distractum,
tur proprie no cuc contractu,sed ad quasi cotrachas reiiciendu, v aulo ante dixi. Proprie n.si dantisac accipientis animum co-
sideromus, contractus essesnon pol, sed quasi cotractu ,idq; ex testib uaperius adductis est apertissimu Sane 's quis ita pccunia soluerit,ut si apparcat,eacsthindebita,reddatur indebitum proprie cotractus est,no quasi cotractus. Tuncia expresse hoc agitur,inrersbluente& accipientcindebitum,ut si apparcat aliquado indebitu,illud reddatur, idcirco no immerito indebitu hoc casulprie cotrach'dicitur.dIa pr. πώHasonol in area. 33ῆh.r. Hisce ita traditis,in comentaria clarissimi ICtiHAEc-nis Donelli recincidi, cui lib.I .e Isi indebitu ex contractu nasci, proprie contractum esse,multis rationibus motum do cuisse. Quaenam itaq; illarint, quomodo ad eas responderi possit,videamus.Primu ait Doncssus Iulianu. in sin area. n. .
n. .5 Pomponium in Lis,is.13.comoae hoc sentire indebitu sci'. proprie tac contractu,&obligarionc eius cxcotractu nasci. In indubiton perrores luto nasci obligatione intor dantem dc accipient ex negotio intur illos gesto racite: ex ricgotio,h.c. cxcotractu inquitDonellus Cotcru hoc reIpotum sentent acontraria non cofirmat. Quavis n. Iulianus in . Marea, firmet,
eu, qui non debita pecuniam blucrit, hoc ipso aliquid negotiiserero Tame propriu contractu inter ipsos cclebrari, Iucilcosutus no est,ncoinde cocludcnter idipitim infertur. Nat nego Detu gerere ille quoq; dicitiu si vel quasi vel in nominatu contractu cu aliquo oficit Gincratis ope locutio cae negoti gestio,
53쪽
nec ad contra his nominatos restringenda. Illud enim constat in administratione tutelae, in rei communione, ipsa negotiorurn gestione, negotium geri: Ectamen negotia omnia qliasi contra tibus annumerantur. t.t. In tui de oblig. quae qua- sex contrarit. s. Sic et iain inlcrmutation , in contracti dout facias, facio, des,tacio ut racias iacgotium intcrcontrahe tessseritur ea tamen contractibus in nominatis adiiciuntur.
.los depraescript ve . Et notanda insupersunt verba Iuliani,in dioiarea, dum scribit, aliqui negotii in se utioneindebili rarte δε- temo accipientem pecuniam indebitamuri Dum enim aliquid negotii geri Iuriseontatus ait, non nominatum contractum sed aliquid negotii, hoc cst, quasi contractum hic colebrari in nuit. Imo aliquid quoque negotii inter cos geri dicitur, qui non contractiam vel quassi, vel innominatum ineunt, scd aliud quippiam agunt. Negotii cnim verbum latissimum esse δε ad omnem caussam pertinere traditum est a Bariolo in I. r. f. r. de euhamn. iod Iuribus ostendit Prateus in lexico. H. P cegotium
8 Ad responsumst Pomponi quod attinet Ict.Lujur commodlonge minus id sententiam Donesti comprobat Extra id enim quod agitur, tacitam obligationem ex indebito nasti, Pomponius inquit Quis indebitum propriccsse contractum, riuudem re consistentem inde recte inferri Ermabit, Quinimo tacitam obligationem extra id,quod agitur,llinc nasci dum Iurisconsultus inquit,eiusmodi plane contractum,qui re celebratur, citiusmodi sunt mutuum, Commodatum, depositum, pignus, non esse indebitum indicat. Extra id enim, quod agitur ex bonos aequo hic obligatio procedit, quod siccus cst in con-ri tractibas iam adductis, in quibus obligatio ex eo ipsi, quod astur,&partium Voluntate exprcs Ia nascitur. Secundo' sumit onellus argumentum a collocatione indebiti materiar&4i
54쪽
riit de fondis indebiti s 9. 37
tulorum. In Institutis enim collocatur indobitum in cieas obligationes, quaere contrahuntur. Idemque in odice nosti o& Digestis factumri mutuo subiectum vidcinus. Responsi
a uic ad illisti ex orae cedentibus patet, diximus enim hoc ipsam propter cognationem insignem,quam indCbltum cum iamtuo habet, clie tactum, ncc sempc argumentum ab ordine titulo lorum desumtum obtinet locurm Saepe enim ua libris nostris quaedam propter assinitatem inscrutatur, alio proprie qua Dcrtinent. QuPd ipse Donellus tacite intelligit, idcirco hoc fundamentuin non urget. Hi noctiam dicitur , quod modus iste arguendi ob ordine Rubricarum non procedat , quando aliud rcperitur dispositum.Hos m. i. stibi Dominis se iunus Fran- cIse desuram calumn.lib. Q Et ' quando de intentione dispone Riis vel legislatoris constat ordo non curatur l. mei. II. g. penule. σιbi Di de adopem aucIoritate de concesspraebenae lib. 6. mper tor autem Iustinianus indebitum disserte inter quassi contractus recensset. maeg. Itemiscui. Insu. de oblig. quae q. ex conre.nafiunt.
Sed psemet Iustinianus in I. Is quoque vers Ad haec ecies.
IUN. rubus modis recontris oblig. sele corrigit, donon ex contractu indebitum consistere docci,propterea quod indebitum seluens non animo contrahendi soleat dare. Tertio,Vtitur Do-nellust pro Conm matione suae sententiae tali argumento: Diris quod indebitum tanquam debitum per errorem soluitur , dum hac
conditione, ut reddatur, sis indebitum,non potes aliter dici quin hisit obligatio ex contracta, quae est exnegotionsos conuentione . At qui quis indebitu Disper errorem, is dat hac conditisuect co- uentione tacita interposita, ut reddatur, inindebitum se quisl rionis caussa tanquam debitum accipit, eadem sa egeo conuentione accipit. Ergosqua hic obligatio eis, adindebitum reddendum, es ex
contractu omnino quia ex couentione, non abunde.Ε contractu Ob-
55쪽
ligationem dum esse Doncitus inquit, do contracti proprie illud intelligit, quod alias dextro intollectum possct adinitti Cuitaq; alia eius sit intelio maiorem negamus, i falsum esse dicimus,quod procorto statim in initio ponitur, obligationem indebiti proprie ex contractu cffc neque id eo argumento potconuinci.Quamuis enim ex negotio gcsto obligationcm nasci
concedatur,tamen minime cxco sequitur proprio esse ex contractu.Longo enim ditarunt ex negotio obligationem esse, esse eam ex contractu Omnis siquidom obligatio, quae ex Co- tractu est, ex negotio gesto cst, at non omnis obligatio,quae est ex negotio gesto,est ex contractu,cum,tigonus S specios lia cinter se differant. Sic quamuis ex conuentione nascatur obligatio, tamen ex contracticam nasticuestigio non sequitur. 4 Generale' enim est conuentionis,crbum, quod non blum proprios, d etiam quasi contractus, non tantum Ccrtos,led etiam incertos complcctitur, idcirco, quod de genere dicitur, ad unam solummodo speciem certam restringere,, quod dubium cst, certum inde comprobare , ncc Iuris nostri disciplina, nec Logicorum regula patitur.Non negamus equidem indebitum esse ex conuentione, Qquidc ex conuentione tacita, quod Donesus aec Isi elcganter confirmat,4 nos sum inopere probamus: At cxcontractu, quidem proprio contra indebitum esse, vitiose inde concludatur.Quod enim degenere praedicatur, non statim ad quamlibet eius speciem
referri, nec quod ad omnes species pcrtinet, ad unam taluum
restringi potest,is modo dictum eis.Rccte namque itacolligitur,
obligationem non tantuae contractu, sed, cx quas cotractu, esse ex conuentione,itemq, obligationem non modo ex certo siue nominato cotractu, crumet ex incerto sue innominato contra Ax Couentione cile.Perpera a. ita:obligatione, lox
56쪽
conuentione nascitur, ellic. proprio εἴ certo cotractat, copIures subiectae stat couentiones ccles,quib genus applicari psim debet. Na&quasi sunt contractias,iteque inno nati, de qui b. idem affirmatur,quod dereliquis iccieb. Bene itaq; dicimus, indebitum quod ex conuentione tacita oritur osse cx quasi cintractu: Male,ex contractu proprio ccerto. Prius enim legib. I sententia ipsiuumet Imperatoris Iustiniani, qui indebitum ad quasi contractius reiecit, comprobatur Iasoue consentaneum est,posterius minime quarto confirmat Donellus prccccdcs argumentum definitione contractus a se constituta Contractus in conuentio omni quae obogatione aris naximesi quid datum est, ea Me,vrvicis Im,qui sere quo in indebito accidit. Ergo indebutum si est exc5uentione, est ex contractu. Verum, hanc collectionem vitiosam esse quis novidet Nadefinitio contractus adducta, haud dubiciam quasi,quam proprie contractus,vi taincertos, quam certos complectatur. Idcoque consequens minus bene in disputatione indebiti ad proprios salte contractus retertur, cum Iuris ratio hoc non admittat,&indebitum ad quasi contractuum ordincmpcrtineat. Eode No morbo hoc argumentum, quo praeccdens laborat, neque sententiam Imperatoris Iustinianiri Iumconsulti Pauli, affirmantium, indebitu proprie Contractu n6ellc,infringit. Quinto l&vltimo Do 8 nellus Ind.c.ICinys .regulisiurisc5probare nititur, obligatione admitti hic pprie ex cotractu.Regulesuris,inquit,cRVHarpata a
&nasci aduersius eum actionem omnes volunt, idque ex taciata partium voluntate. Ergo statuendum prius illud, ctiam
in indebito soluendo id agi , ut qui accepit, ad reddendum oblisetur Ether consequens, si in indebito soluendo
57쪽
flagitur interdantem dc accipientcna , fit ut nascatur haec o tigatio ex contra vi negotio gesto, quia ex couentionc.Hoc argumentum in principio uti positum facile admittimus Αppendicem autem&consequentiam, quae annectitur, iure Optimo reiicimus, cum plus contineat, quam praxcdcntialia, portent. Certum quiciem est, in indobito accipi cntem tacite
obligari, re aduersus eum actioncm nasci, in indebito quoque tacite id agi, et qui accepit ad reddendum obtigctur At quod
inde cxstruitur,obligationem illam x contractu nasci, quia ex Conuentione, simileVcro non est, nec admittendum. Neque
enim neccssario sequitur, ciconiiciationc oritur obligatio.pr-go ex contractu, cum plures sint catularum figura: cx quibus obligatio descendit, quam x contractii, stricte vocabulo illo accepto, quod Doncitum facere animaduertimus,ut quasi co- tractus, itemque innominati cxcludantur. Nec rectius dicitur, imo obIcurius est, ex negorio gesto obligationeni nasci. Ergo ex contractu Cum in quasi etiam contractibus negotiagcti Mix quasi contractu obligationem nasci, manifestissimum sit, ut antea sendimus. Argumentis itaque Doncili nihil impedientibus, in sentcntia supra a nobis tradita, indebiti obligationcm csse ex quasi contractu in indcbitum ad quasi cotractuum ordinem pertinere, firmiter persissimus, maxime
cum Iurisconsultus Caius in ae quis absentis. s. g. is quoque era
θ' est act. kipsemet Iustinianus ins is quoque Ins. qmb. moaere contrah.ob . oris . item is U.deo g. quae ex quasi contractis 88 suntur,manifesto hoc volintri discreto affirment.Sed ' quomodo ad textus iam allegatos, Mad ista iam aperte scripta D nellus respondcat, Videamus. Dchisco singulari capite nimirum Ip. cum cre apparet. Non autem se aliud habere est, Φretpondeat inuitus, quam eos non potaulle quicquam magis
58쪽
salsum dicere quam quod sumserunt, nec ad id probandum
afferre potuit Ic ineptiorem rationem.Quaelis quaenam livis lutio unde haec auaacia quidZInterpretari, hoc est Iuristonsilium, Imperatorcm ipsum falsi, ineptae rationis eius rei, quam tradiderunt, insimularc:Certe ab Interprotis lynceri officio hoc plane deprehenditur ahcnum Nilutinim facilius, ad difficiles iuris textus eo modo respondere S irroris Iurilco- stillos insimulare, siquae stipicnti consiliori vera ratione tradita sent pedibus conculcarc. Nilui autem magis temerarium. Locum millillic habere videtur , quod M. Tullius Cicero ad Valerium Iuruconsultum lib.I. Epyio epist.vllicripsit Histemporibus audae aprosipientia liceaturi. Nos potius fidem adhibe-dam dicimus Imperatori Iustiniano Iurisconsulto Caio affirmantibus,indebitum proprie ex contractu non osse, quam Donello&mille aliis interpretibus contrarium astruentibus. Inio' IurisconstitiusCaius diserte inquit: Honposse intelligi eum, qui exea casis temtur, ex contractu obligatum esse. Sicuti enim in omnibus negotiis, ita quoque in indebito animus cuiusque inspicitur. Non datur autem eo animo pecunia, quod sbluens
Droprium contractum velit cum altero inire, siue contralacre, sed potius contractum, quem subcis putabat disibluere non coetiam animo accipitur Impossibile certe est, ut cum proprie contractum inusic dicamus, qui potius animo disrahcndae, iram contrahcnd Tobligationis pecuniam dedit. Et con- , deqLuntcrinipossibile est,ut accipiciatem x contractu proprie obligatum, S indebitum proprie contractu misi a firmCmus. Ceterum quia postea apparuit,alterum, id cdisi id quod obligatus non titit, iniquissimum autem toret, accipicntCm Idl-pltim retiner &cum alterius damno S iactura locupletari, lapicntes legumlatores volucrum citra primam intcntionem,
59쪽
contrahentium, quasi contractum hic censeri celebratum N quasi ex contractu accipioiarcna teneri, eumque ex bono&a quo, ex tacita corum voluntate poste convcniri. At, ' inquit Donellus, non potest per rerum naturam ibi distractus esse, v-bi nulla obligatio praecedit,quae distrahatur,ri nulla potest esse priuatio nisi uiusici, quae priuatione tollitur, sicuti nulluna poetcst testamcntum rumpi, nisi quod antea fuit, non potcstm, numissio fieri,nisi praecedat scruitus. Sed in indcbito nulla suta est praecedcns obligatio, qua quiddcbcatur,' quae cadona distrahatur alioquin debitum csici, quod 1bluitur,non indebitu. Ergo in uadebito soluto nullus distractus peracrum naturam, intelligi potest. Quid audi ICtus Caius & Impcrator Iustinianus, vel, si mauis, compilatores Institutionum Iustiniani tam imperitis indocti fuerunt,ut non intcthgcrcnt,in indebitos luto nullam subcssc praecedentem obligationem, qua quiddc-bcretur, quae eadum distraheretur:Longe melius quam qui quam alius hoc uam intcllexerunt, neque sendentiam suanxiis verbis, quibus Doncitus cam refert,prodiderunt.Vidcamus verba ipsius Cati, qui inae I squis ab ris, ita scriptum reliquit esui mi Lupererrorem, magis ristrahendae obligationis animo, quam contrahendae dare videtur. Quid est, quod in hac sententia reprehcndi possit findebitum bluentem per errorem; solucre inquit. Hoc ipsum Donestus as*hir, Murger, &iccte.
Non enim consentiunt,qui errant.l. a. deIuae cumine menaum.
r. in n. C.deiuriosact.igno mil. Ethar ca quoque est,obsi propric contractum initii cocedi nequcat mi et, quisndebitum solui ererrorem Mosdistraheri obligarionisanimo, scotrahenda dare videtur.Q in vitiosum hoc estZQui ita soluit,videtur in iis sistrahendae obligationis animo, quam contrahendae dare. Vitiosiim certe non est Putat enim seluens se ad pecuniae seluci
60쪽
sblutionem obligatum esse, ideoque videtur, eius obligationis distrahendae animo dodisic Si sciuiisci obligatum se non fuisse, nunquam dodisset. Nam praesupponit Iurnconsultus obaligationem, quae prae iscrit dodatione sublata fuerit, nulla enim sui viti quod facilcvi sine alterius praemotatione ipsemet
intellexit. At videtur soluens, animo dissoluenda obligationis dedisses, non quod vero distr erit obligationem, quae nunquam exstitit. mota enim i cst vis voculae, videtur, quaesi sinonem sepius denotat. l. rama. s. primo, ad Turpist. Barro in Ls duo trigesima octava deis acquirenae vel omitten heredo in I. tertia. f. Idem Arabis, et jecul Bud inpos annot Me P . nono ob u. capit. Vige o tertio in n. Et vere non austrahit obligationem, quae nunquam contracta sint, scd videtur saltemanimo distrahendi dare. Sic ctiam Imperator Iustinian in aes. Is quoque. in n. Insitus. quibus moaere conreis. obni inquit: usoluendi animo dedis, magis voluitnegotium drusrahere, quam contrahere. Voluit,cgotium distraheres, pro- Me tamen non distraxit, utpote quod nunquam contractum
fuit, animo salictu distrahendi non contrahcndi soluit, quodque eo in loco ob materia affinitatem in principio Iustini,nus proposuit , in sine cius loci corrigit & planius explicat Sic idem Iustinianus ins item is cui Institui dei obligariq/ι quasi ex contract. nas ait Eum, cui quώ per errorem non de .
bitumsoluit, quasi ex contractu debere videri. Haec sententia est verissima , non tantum , quod ab ipsemet Imperatore sit prolata, sed rationi etiam naturali conuenicias. Praeter intentionem enim contralientium hic obligatio oritur, idque