장음표시 사용
61쪽
fictionem significat, ut anica, sed veritatona, vi saepissime. I. TL
su. cumsinit. Et hoc vorbum Iurisconsultorum eis attest, tur Cic. ad Trebat libro epistol. . critatem autem apud Iustinianum denotare, vel ex coriatis liquet, quod Iustinianus ad quasi contractus indobitum reiecit,4 inter eos cnumerauit, declaratassentcntia antea ase tradita Adeo enim, inquit, non intelligitur proprie ex contracti obligatus esse,ut si certiorem rationem sequamur, magis cX distractu, quam ex contractu possit dici obligatus csse. Potcst dici, indebitum accipientem ex initi actu obligatum esse Proprie non est obligatus ex distractu, cum distraci potius dissoluat, quam contrahat obligationem, sed hoc casu ex tacita voluntate, utriusque partis potest dici ex distractu obligationcm natam ess e. Nam qui solucndi animo sis Imperator addit,pecuniam dat in hoc dare videtur, ut distrahat potius negotium, quam ut contrahat quae verba plane cum iis convcniunt, quaepaulo ante ex eodem Iustiniano sunt adducta. Viderur in hoc dare, ut distrahat negotium,
non quod obligatio subsit, sed eam subesse putauit. Distractus
etiam nomen non ita accipiendum est, uti contractus verbuIurisconsulit accipiunt: neque enim tot specios distractuu esse existimare debemus, quot contractuum a Iumconsultis tr
ditae sunt: aliaque ratio est, quando de contractu Iuristonsulti quid statuunt, alia quando de distractu loquuntur. Et cum Iustinianus scribit, indebitum accipientem magis ex distractu,
quam ex contractu obligatum dici, inae j. Demiscui. Instit de obtig. quae ex quaseontr. nascunt non hoc vult, indebitum proprie Misactum esse, sed quod arvino distrahendar obligatio- nis, qui dare videatur. Sest instat Donellus hoc modo: Euamsi comedam nonsorum eum, miniabitum'rerrore oluit,
62쪽
hoe animo esse, ut negotium distrahar,sed etiam hunc animum a . huneerroremspectandum esse: Non tamen efficietur, quod volunt, feriatio aduersis eos conuersetur, ut cogantur fateri quod notan . Eueniet enim ista ratione, non ut hinc nascatur obligatio ex quali contractu,sed ut nulla Idque ulterius climprobat ita:Nu- quam numeratio obligationem parit,ubi id non agitur, utquLaccipit, confestim obligetur L non omnis. v. deris ere sicere. pet Et qui dat,ncque hoc animo est, ut quenquam sibi obliget, cum quoque neminem sibi obligare. I in Meriaurum I . .I. Ibi, diuersum est enim comm diuid At volunt ius, Imper.Iustinianus exindebito soluto obligari eum, qui accepit Obligatio enim ex quasi contractu, quom illi statuunt, nihilominus obligatio est. Ergo, ut hanc sententiam, indebitum , scilicet proprie ex contractu esse, retineant, vel ipsis auctoribus stiperior ratio repudietur necesse est, aut fateantur imprudentes se, id negare quod prius posuerunt,quodque unum praecipue st tuercissis propontumest. Ad hoc argumctum satis verbosum, brcuibus ita respodemus, si strictam iuris rationem sequamur, nullam hic ccmeri obligationem inter dantem Maccipicntcm
contractam. Non enim datum est eo animo, non etiam coac-Ceptum, ut obligatio inde nasceretur, non hoc actum est inter eos, Ut obligationem contraherent, potius hoc maniseste
apparet actium, ut obligationem, quam tali,subesse putabant, distraherent, isti exante duris sequid constat Attreceptum in iure nostro est, quod vulgo dicitur, actus agentium ultra eoru intentionem nihil operari. I. .aecnon omnis.de rebus cred scera. per Et in contractibus quod actum inspici. .sisti latin. m. de merb.oblu. Idcoque iure stricam nullam ex comatam obligarionem, nullamque actionem,qua solutum repeti posset. Sibi in aum soluens imputare debereti quodinconsulto ac nocdum
63쪽
satis explorata, pecuniam alteri dedit eiusque dominium ins accipientem transsiliit. Ceterum, ' quia natu repugnaret,
pecuniam illam penes accipientem permanere, eumque cum inerius iactura locupletari. c. locupletari,der . tur in L prudcn- . res satius esse putarunt, citrapartium primam intentioncm ex bonoru aequo, &c tacita voluntatc, Obligationcm uatam ce- seri, accipientemque indebitum teneri, cumque condictione indcbiti conueniri, Manua quoque dictum eis. Non ergo proprie ex contractu obligatio illicit. Recte autem ad ordincm quasi conti actuum Iustinianus indebitum retulit Rcctcnos
quoque indebitum proprie contractum non csh, sed quas co-98 tractum asscruimus. Postremo ' utitur Doncitus hoc dilemmate: Cum quis indebitum inquit percrrorem soluit, in hoc errore illi animus est distrahendae obligationi non contrahendae, aut volunt eum animum aduorsus soluentem esse spectandum, aut non esse. Si spectari volunt, eadem opera vo-
.lunt solutum non repeti, quia qui hoc animo cstit soluat, distrahat obligationem, idem hac mente est, neVnquam repctat, alioqui non sit alutio. l. quisit.ss aestas. At isto modo nullanalactur obligatio, quod & falsum est, & aduersus eorumscntentiam, quam nos propugnamus. Quod si nolunt animum spectari, ut certe non debet, ne luenti error facti, ceat, quod omnes fieri debere concedunt,quorsum hunc animum in hac reingerere, cuius nullam rationem habendam es.se fateantur8Satis ergo probatum arbitratur Donestus,non Lse hanc obligationis speciem ex distracta, proindc nec cxqu si contractu, sed cx una caussa, quae supercst, nimirum cx Contractu. Huius argumenti satisprolixi vis& sementia breuiter haec est Si animo disrahenati obligationispecuniaseluitur, nulti huobligario nasci- At nascitur obligatio Ergo non ex disractu seq.
64쪽
contrictu ex contracta erroritur.Respondemus autem, quam
uis ab initio distrahenaee potius, quam contrahendae obligationis, animo pecunia data sit. Nam soluens se ad id obligatumnest se,camq; obligationem sblutionc tollendam existimauit: Tamen res alitor postea cecidit, quando apparuit, cum pecuniam soluisse, quam nunquam debuit, ad cuius dationem obligatus non tuit. Exsuperuenient igitur cum iam constat
luentem nihil debuisse, obligatio ex tacita voluntate dantis&accipientis nascitur, ruasi ea mente, voluntate pecunia sit soluta, ut si postea apparerctindobitam ruisse ondi retur. Tacita voluntas contrahentium, suadente aequitate obligationem hanc parit,& ex tacita illa voluntate animus quoque comtrahcnclae obligationis colligitur,vi spectatur. Haru enim indebiti soluti repetitionem conseruauit, ciusque rationem habendam Icii putarunt. Et quamuis tacitae&exprcs couentionis eadem centeatur vis idem citectus, propterea quod Contensiis in conuentionetantum quaeratur,qui quoquo modo deci xctur,mhil interest Attamen' ob id diuersia contractuum in . quasi contracturi,certorum&incertorum genera non sunt co- tundenda, sed distincta kseparata conseruanda, neces, Vni co- uenit,statim incri tribuondum est Sion.ipsos ICtos accurate intercassiuanxisse&vnumquodq; ad peculiarem classem rcicciis &hinc intercontractus, quasi contractus,ccrtos &incertos dissercntias insignesposuisic totum ius nostrum, in Institutioni b. autem .lotus, iba.-ad nem fusis tesolandetestatur. Sic t etiam in negotioru gestion .rerumcolon fa io, miliae hercucundae iudicio tacitus est colonius,itacita voluntas & couentio: N5 tame ob id proprie dictuatur cotractus, sed
D. excon'. nsuris Praeterea taliud estvcrbis exprimi, aliud ioa
65쪽
tacite conueniri.t ita atum sit. s. s. r. de . r. 7quu Sempronium G de hereae instit. Leum qui certarum. IIS.In .de vers.obLLnonnunquam contingit sa de condict. se demonstr. Lexpressi. .da Reg.Iur. Deniquet cum ex bonoac aequo indebiti condictio ' introducta sit, ut ait Papinianus . haec cons Do σω h. t n. Sartis innuitur, ex vero contractu eam non esic Culdi iis obligatio propria sui naturavi Vt, non ex aequitato de udat. Dgis itaque est, ut ad quasi contracstus pertineat, in quibu , Yquitas illa potissimum militat. Non ergo x contractu obligatio hic nascitur,quia de eo nillil alicarum, neq; proprie cedastractu, cum distractus non sit, cx quo obligatio dcscendat:relinquitur itaque cx quasi contractu obligationem hanc esse,&iccte a Iustiniano inter quasi contractiis eam csse relatam. Sed haec depraesenti disputatione, an indcbitum contractius sit, an distractus, an quasi contractus, satis supcrque sunt dicta Ad definitioncm itaque nostram rcdcundum cst. Dixi in ea, vel seiblu-ὲς tutum promisit. Non ' tantumillud, quod indebite solutum est, sed etiam quod indobiic est promissum, condictione,cpeti potest. La.O.C.h.σ.n. Lisquiplus.II eod. Haec tamen disteio rentiacst,' quod indebitum solutumrcpctitur condictione
certi, indebitum autem promissum Condictioncmccrei, ut, rauu aliquanta, Iac in I. cum deindebito, as in n.deprobat Pacrius in La.in n. Ch. .n. Hac enim posteriori codictione resin- corporalis condicitur, ad quam repetcndam incerti condictionem dari, praecedenti tractatione cst expolitum. Probanduitaque t non est, quod Schncideo. d. g. Is quoque. numer.ILIV. νώ. moaere conre.obi Gribidem Is V itemquc Donetl. lib. I . commmccap.II tradunt, 'tindebiti condictio locum habeat requiri, quod naturalis solutio sit facta Satis enim est, liquid indubite cum promasium siue cautum este, nec semper
66쪽
inumeratio requiritur. d. a.d.LI C. h.t.aet is quipia . eod. Non tantum' autem condictio indebiti, indebitum per errorem φηpromittenti,datur, sed etiam exceptio doli, qua potest se lucri. dict.LI. d. h. titu n. Cui enim datur actio eidem multo magis dami cxccptio. .prima.*.is autem desuper .l inuitin. GL g. primo F. de Regulu Ium. Et ' quanquam errore iuris sel LO
tum non repetatur,per eris 'Mua, tamen errore iuris promissum, nondum autem selutum,recte opposita hac cxccpti ne defendit vi retinetur,aQ.d. l. erro acts. in verb. Is uicin, qui sciens sic posse retincrc. C. ad Falciae L cum Pu Io. rasso uerit C detur. Macp. ignor. Doneyib. I. comment.cap. II. tangen Hexcept.parta. cap.II.N que 'Obstat,quod indobitum per crro Iosrem stipulans, dolo videatur carcre. Nam dum indebitum ex stipulatione petit, dolo non vacat, Z exceptio doli potest obitici. Noque' enim rcfert,nrum ab initio,an expostracto,dolus uosubsit. Iur gent. . .s eautem.depact. Ex quo rursus constat, indebitum proprieinter contractius, qui repernoundur, non esse reterendum. Indebitum enim dicitur non tantum, quando aliquid est solutum, sed etiam quando quid est pronussum,ael. 2. LI. Ch.e cum tamen reliqui contractous,qui re constant,
ipsius rei, quae in eiusmodi contractum deduci potest, praestationem requirant. Sedi illud ex his apparet, indebituminu iii tuum non esse, quandoque autem quasi mutuum appellari. In debitum cnim alias quoquc res, quam quae pondere, numero, aut mensura constant,admittit, inter eas rcs etiam incomporales,puta, satisdationes,obligationcs,posscssiones, S c. Mutuum autem solummodo respondere, numero, aut mensura constantes, recipit. Idcoque indebitum mutuum non est, 1ed
quasi mutuum S quasi mutuum propter cognationem , quacum mutuo habet, a nonnullis Interpretibus appellatur. Po-
67쪽
i istremo addidi, tauo non deberi Illud enim indebitum dicitur, quod iuro noli deberiir quid c mi urcctiam naturali.In hac cnim tractatione dubiti vel indebiti ratio , naturaliter est intelligenda, ut Iurisco ni illus Triptioni nus ait, ni quod G. ru sis s. h.t. Id coque si lutum luctat illud,quod aequi at siue iure naturali debetur, indebitum btutum esse dici ncquit,&con aectio locum non habet,quamuis iure ciuili non debeatur. Hinc si dubitor conuentus male in iudicio abiblutus fucrit, is ldebitum nihilominus lolucrit, ropctcre illud non potest. l. Iax--as1.h.Ln Ccrium cium cst hunc natura debitorem p cr- manci c. Iulianus D. . eod. Hinc salitastamit pecuniam sibi creditam S a se solutam repetere n6potcst, quia naturalitcr ea debuit Lium bus mil. . . n. eri quia naturalis. Io.de S. C. cicerin i iussam I .in n.dereb.cred. Hincitiam pupillus solutam a scpccuniam sibi creditam non rcpctit, quando pcrcam locupletior factus cst Lnaturaliter. G. g. vlt.cum L eq. ff. h.t. II n. Sta 'plura de ius infranio loco. Illud nunc sciendum cst, non tantum in ic bitum elic, quod omnino non dcbetur,sed&quod alii debetur, si alii bluatur,aut si id, quod alius debebat,alius, quas ipsc dcbcat, uolian. .insumma. sis.1ns .f.h.t.n. Silo-1i aiciendum t ultimo loco est, quid1ir indebiti condictio. Prinmittendum autem cst , conclictioncm indebiti, quandoque appellari actionem indebiti. Lsi dolusorias.*.s cum debitor in
68쪽
s . L .ui s. l. dominuN. R.cumi sequent.Lin cit.sCl. Insumma Gδέ t.n. Haec itaquc indebiti condictio, cst actio, pcribia, lis, qua id repetitur, quod alteri per errorem est solutum, vel promissum. Dico actionem espersonalem. Omnes enim condictiones vini actiones in persenam. Et actio in personam, nihil disteria condictione, visupra in generalibus hujus condictionum materia in expositum Acet certe datur hic potius condictio, siue icactio inpertonam, quam vindicatio, siue in rcm. Quod enim tollendae obligationis animo soluitur 6 accipitur , co datur, accipitur animo,ut dominium transferatur.Cum' vera solutio esse non possit, nisi in accipientem dominium transeat. Lqus sibi.n .disolui. a. f. qui eruu,aesutuli&π.-qitas tum datas , cd etiam accipientis, concurrente astemi, dominium hic Iram,iatum est, vindicarinon potcst quod in dominio non est, sed in alium cst translatum Condictio itaque,siue personalis actio intcntari debet, caque actor illud ropctit, quod indebite per errore cFGlutima, vel promissum, g. Hu
actione, qui indebitum luit, vel promisit, cpctit, quod per
errorem est blutum, vel promtillim ut modo is dictum. Hinc condicii, pisum e vocatur, Repetitio . n. .h.f. n. I. a. l. nee nouum. . spinnae. U.d.Leleganter as.cum multissimilibus o t. t. 1. eod. Non obstat in indebito dominium transserri, memorid,
ctum eis. Ergo quod solutum non posse repoti Rcpetitur enim non rcs ipsa, sed alia ciusdem cncris, siue aestimatio rei blutae. Non' obstat etiam l. Interdum υ. h.r n. ubi vindicationem abocompetero Vlpian scribit: Nam secundum Accursium, pupillus, furiosus, prodigus dominium reisbluta in accipientcna
non transtulerunt, nec transferrco dcsectum consensus potuerunt, ideoque vindicationcm rei exstantis, siue in rem
69쪽
stioliem eo casu conipetere Iurisconsultus voluit. Quod auteri definitioncsequitur, quod alteri indubiicior crrorem est solutum, Vci promissum, illud hc superius dicta satis puto declaratum, ideoque diutius hilce non est immorandum : cd. pro dcciaiatione primi capitis vobis haec sui ficiant.
SuotvDYsit indebitum, o indebiti condictio: Itemquc quomodo' indebitum a mutuo est indebiti condictis a reliquis condi Itombiu, disserat. SuM MARI Hvrvs CAPIT Issecundi. H Definitioni rectesibiicitur Hus o. a muriae induissecies ab Inre p. asseruntur.3 Retinetur ea diuisio, qua triplex indebitum statuis. Probatur haec a totidem obligationisgeneribus. Primum indebitum explicatur , quo neque naturali,ntire tu
Exempla huius indebit proponuntur. Num quo Fb conditionepromissum, ante conditionis autem '
V An in diem debitor, ante diem debitu oluens, Egud repetem po sit , explicatur itidemper distinctionem..
Obie Doni respondetur. I Alia ob resiodi pluitur. II Alia obrectioiuluitur.
70쪽
Tittae Condis. indebiti Cap. r. II
tionem se rum reperip ta in diem autem omissum, se-- sedi solutum nonpossit. ιδ Abud huiusprimae indebitispecieiproponitur, de pupes urioso, veleo,cuibonisistra ictum inse absque toru ris auctoritate sequi oluerit, vel Esiuatiqui blutum sem
N Secundasperiesindebitim natur, quando aliquidciuiliterquidem debetur e non naturaliter. a Exemplum fertur. I Alia exemplaroponuntur.
II ui a manusint. Stychum. . g. naturalis.desolui. selibe- rat.peris umpactum Intelligat esedisserentia interiustum erogitimum pactum explicatur. Iustum pactum ibo iuretessere obligationem, quomodo intelligem
a Consideratio glactinnepeteret, in L nus.1 depact. a Disserentia in hoc si interiusciuuect naturaseoysend una Adhaneindebitis cometiam isti exceptiones pertinent, quaeadesidenda ummim factiones perpetuo obstant Gnaturali m