Lazari Riuerii ... Praxis medica 1

561쪽

Cisp. I L De Palpitatione cordis. J I 9

Causae igi: ur palpitationem cordis effetentes ad tria capita reduci pollunt, Vel enim est res molestans & i litans , vel re nigerationis necessitas i, vel spirituum defectus: quae duae causae posteriores ad usum auctum ie- ferri possunt. Causa molestans omnium frequentissima est , ita ut quam plurimi aut hores hanc Unicam agnouerint. reliquae velo ratiores. Ista autem causa molestans vi plurimum est vapor , vel flatus qui quantitate , vel qualitate , vel utraque cordi molestiam parit. Qualitas autem vel manifesta cst vel occulta.

Uapor manifesta qualitate molestus , vel in ipso corde est , & partibus vicinioribus, vel aliunde ab aliis partibus remotioribus tratismittitur ; isque subito in abditos cordis sinus ingressus, expultricum visceris stimulat, quod summo robore naturaliter praeditum, potentet in iurgit, Sc vehementiori nisu holtem expellere nititur. In corde aut partibus vicinis , potissi num pericaldio humores frigidi , dc crassi interdum colliguntur, e quibus Vapores eleuantur , Sc ad cordix ventriculos transferuntur , ubi palpitationum em

ciunt.

Ab aliis vero partibus remotioribus vapores , &ssatis ad cordis ventriculos eleuantur i, puta ventu culo , liene , utero, caeterisque in ven re inferiori

contentis.

Vapor occulta qualitate molestas cor non raro assio cit in febribus. malignis , pestilentibus, in venenis assumptis, S aliquando vermes putrescentes , singuis menstruus retentus, semenque corruptum, aliaqUe pu trida materia,vapores malignos ad cor mittunt, qui facultatem illius vehementer irritant. 'Κk Humoreq

562쪽

32o Praxeos Medicae Lib. VIII.

Humores varii cordi molesti in exhibent, qua tirare , vel qualitate peccantes ἱ sic languis nitiva

quantitate venas , re alterias , tum & cordis ventriculos grauaris , ut libor moueri nequeant , cordis palpitatio acria cssicit, morum illius t berum impediens , quem desectum ut rcfarciat facultas , violcntius mouet. Sic a lixa in pcri caldio contenta . nimia copla luxurians, cordis substantiam comprimit, illiusque ventriculos ut tibi re dilatari non valeant; idem praestini humores conserti m ad cor a filuentes, ut fit aliquando in vulneribus, formidine, ac terrore. Humores qualitate peccantes cordi infensi sunt, eique molestiam afferunt, si venenati, putridi, coγrupli, acres, & calidi nimis fuerint, eiusmodi est praecipue bilis torrida ,ek exulta in cordis substantiam impetum faciens , illi iisque vim expultricem irritans. Tum orcs etiam , licet rarius, huiusmodi affectum excitant. vi init immatio cordis, abscessus, tuberculum in arteriis pulmonum prope cor exorium I quod Antι- patro medico contigille resert G d. 4. de loc. ast. unde

post pullum in aequo lem , in palpitationem , & Asthma

inet dit, ex quo lubito interiit ; se tefert Dodonaeus se e l .lara Lisi , loco cordi proximo obscrua Lsc vi ac pupitatio orta erat , multis annis per se Nerans. Tu mores etiam in pelicardio excitati, uiae humoris expertes . de sorthosi, siue humGrem in se contineam , ut sunt pustula: bydati des. In corde ipso calcati , ollieula . de carnis Dullula interdum gene: antur, quae pati' rationem ciliciunt. Sic refert Plarerus in quodam diu rurna cord s palpiratione Vexato , retandem e medio sublato , olleum quiddam in corde deprehensiim fatile. Schenkius vero refert , in sacerdote quodam , qui a teneris annis . usque ad annum 41. quo e vita discessit , cordis palpitatione

laborauerat

563쪽

. Cap. II. De Palpitatione eordis. sat

laborauerat , in cordis basi earnis excrescentiam repertam suilIe , quae sex drachmas pendebat, & alterum

corculum reprae tensabar.

Secunda palpitationis causa supra proposita fuit re- se gerationis necessitas, quae tum praecipue adest, cumcal ur praeter naturam in corde augetur , a quo spiritus iniuῖ uccenduntur , ac propterea motus cordis, & arrte Darum augetur , ut quod absumitur restituatur , calor refrigeretur , id quidem fieri solet interdum 1 causis internis, quod tamen rarissimum est , ut antea diximus ; si equenti sis vero ab externis, ut ira, exerci- ratione vehementi, & similibus. Quemadmodum obseruauit Platerus iuuenem quendam admodum calentem , cum in ludo paruae pila: ira corriperetur, sicque duae causae coniungerentur . palpitatione cordis adebvehementi correptum fuisse , ut inde mors consequuta sit. Tertia causa fuit spirituum desectus , qui fit per inediam , vigilias, iram , gaudium , metum , pudorem, morbos vehementes , aliasque causas sebi id & copiose spiritus dissipantes , quem spirituum defectum cor resarcire contendens, ut illos promptius & copiosius regeneret , & ad totum corpus celerius transmittat, mO- tum suum intendit, ac celeriorem essicit. Notandum est pro coronide, palpitationem cordis longe frequentiorem esse, quae fit per consensum aliarum partium , quam ipso corde primarib affecto. Habet enim cor cum omnibus corporis Dartibus consentensium per arterias & venas , per quas vapores , flavos , & humores transmittuntur. Ouae omnia suo loco in diagnos iam proponenda clarius innote sicent.

Diagia Us huius affectus vel ad ipsum affectum, vel ad causas illum prodiacentes dirigitur. Affectus ipse sensibus conspicuus est, aeger enim

564쪽

3 12 Praxeos Medicae Lib. VI IL

manifeste palpitationem in se peicipit, & adstantes manum regioni cordis admouentes motum illum vehementem percipiunt. Imo vero visui etiam & inte dum auditui sese obiicit: subsultans enim arteriarum motus praecipue in iugulo . visu deprehenditur , aliquando etiam audiri testatur Forestus exemplo iuuenis cuiusdam, cuius ccr adeo palpitabat, ut praetereuntes senestrae cubiculi clauiae aurem admouentes , clarC

Caulae palpitationem producentes suis etiam signis distinguntur, calida intemperies dignoscitur, expulsus magnitudine. celeritate,& crebritate , labre, de calore thoracis, magna & frequenti resipiratione, dc frigidorum appetentia. Si a vapore aut flatu generetur cordis palpitatio, eito fit & cito desinit, a leui corporis motu excitatur; respiratio interdum distic dis est , interdum etiam tremor genuum contingit, oculorum tenebrae, sonitus aurium, dc dolor non raro alicuius partis subito euanescens, cuius autem naturae , & qualitatis sit vapor aut status palpitationem committens ex signis humoris in corpore aut partibus quibusdam redundantis colligitur, cum vapores, de status ab humoribus perpetuo. et Luari soleant. Si ab humoribus cordis palpitatio generetur, affectus non ita subito invadit, & diutius perseiterat, qualis aulcm humor causa huius mali sit, ex signis humoris in toto corpore redundantis facile internosci potest. Ac praecipuc sanguinis copia , a qua frequentiusquam ab aliis humoribus hic affectus generatur; coognoscitur ex pulla vario & inaequali, Ita ut nunc ma gnuS , nunc paruus , tardus iterumque velox existat, cui etiam respiratio proportione respondet , cor aegrotanti constringi Sc opprimi videtur, idipsum testantur calor

565쪽

CU. I I. De Palpitatione cordis. 3 2 3

calor excedens , distensio venarum , rubor faciei, rempus vernum , aecas , regio, & victus ratio sanguinem multiplicans.

tuae per consensum aliaram partium palpitatio exoritur , ex propriis illarum partium aifectarum signis innotescit ; sic ventriculi consensum indicar, inappetentia , naui ea , & humorum pessimorum vomitus , Sc stomachi morsus. Molesta circi pancreas aut lienem pullatio, aut alius lienis affectus , materiam in iis pari bus latitantem significat, a qua vapores, Scflatus , ad cor transmittmmir; sic mensium suppres.sio , Sc affectiones hyllericae , ab utero malum exoriri significant. Aqua in Pericardio redundans dissicilius cognoscitur , coniectura tamen eam suspicari pollumus, si pulsus mollis, & languidus sit, & aeger conqueratur sibi , cor velut in aqua innatare, & suffocari. Si malum sit continuum, & in atrophiam vel hechicam de

generet.

Si humores maligni & venenati huic affectui originem dederint, magna in pulsu varietas apparet, virium maxima deiectio, & interdum lipo thymia, aliaque ma lignitatis signa conspiciuntur. Si a tumore palpitatio oriatur, notabilis in pulsu

apparet varietas , & motus cordis a naturali valde recedit, admodum inaequalis, & inordinatus est,&li humor sit calidus , ingens in corpore erit inflammatio , sitis magna , dissicilis re sui ratio , succedit lipo- thymia , & tandem mors consequitur i, si vero tumor durus iit in pericaldio, affectus est continuus, & aeger sensim & sine causa manifesta contabescit; si caro vel

quidpiam aliud solidius cordi adnastatur, palpitatio imorbi principis usque ad mortem continuo hominem

tu sellat.

Denique

566쪽

324 Praxeos Medica Lib. VII LDenique spiti tuum defectus cordis palpitationem

excitan& cognoscitur ex causis praecedentibus, a quibus magna spirituum exolutio heri potuit tum etiam expulsu crebro , celeri, & parit O , dc quod ex quouis labore etiam leuissimo palpitatio contingit. Simile enim quippiam conualescentibus accidit, quibus ex deambulatione , aut quavis alia corporis agitatione , etiam leuiori , pulsus immutatio fit satis insignis Sc palpitationi analoga. Prognosis huius affectas ita instituenda est , ut periculosus exi stat, ob laesum cordis motum , quo vita conteritari debet, & frequenter ad syncopem deducar, tandemque hominem de medio tollar. Verissima enim est obseruatio a Gal. proposita comm . aph.4 I. secta. M F. de loc. ais cap. 2. Omnes qui iuuenes aut in de clinante aetate cordis palpitationi maxime obnoxij fuerunt, ante senectutem mortuos esse , frequens enim

palpitatio signum erat sicultatem vitalem admodum debilem suille. Palpitatio idiopathica est sympathica periculosior, imo ut plurimum lethalis. Tum etiam illa quae ab interna causa fit periculosior est illa quae ab externa

producitur, nisi magna sit externae causae vehementia , ut veneni vel alicuius vulneris insignioris. Si a cordis tumore , vel soluta unitate palpitatio procedat insanabilis est, & deplorata. Curatio palpitationis cordis varia esse debet pro varietate affectuum , a quibus dependet ; ac primum ea quae I peculiari affectu cordis aut peri card ij curationem non recipit, ideo tota practicorum curatio ad sympathicam dirigitur, quae a variis partium inferiorum affectibus dependet, quorum curatio e propriis locis depromenda est. At praeter illa remedIa , quae causae sublationem respiciunt,

567쪽

Cap. I I. De Palpitatione cordis. I et

respiciunt ; usurpanda etiam sunt, quae symptomatis sedationi, aut lenitioni conserunt, cor reficien do , roborandoque , nec non flatus , & vapores ex humoribus melancholicis , aut crudis , & pituit sis eleuatos discutiendo. Qualia sunt tu lepi cardiaci, optatae , epithemata , & odoramenta in virium imbecillitatis curatione describenda , tum etiam sequentia.

V. Conseruae melissae , anthos , stor. borrag. & caryophylli nostratis , ana 3.1. consect. alcherm. & theriacae vet. ana 3 j. pulU. elect. di ambrae, & di amosthi dulcis, ana Θ.j. Cum strup. de cortice citri, fiat optata,

qua utatur frequenter.

V. Aquar. buglossi, rosar. & flor. arantiorem , anag.ij. syrup. caryoph. nostr. J.j si . aquae cinamomi S. 6. spiritus rosar. 5. ij. consect. alcherm. 3 i. Misce, demus cochlear.ij. per interualla. Liquor sequens ad imitationem succi ex cordibus,

sequeniri cap. desicribendi, erit utilissimus. V. Corda porci, aut vervecis num.iij. cinam. &caryoph. ana 5.j. sem. acetosae, & lactucae, an a 3.j. g. vini albi ij. aquar. borrag. scabios & rosa r. an ab . i. s. consech. alcherm. 3., Bulliant omnia interuo vasa. De hoc liquore capiar cochl. ij. mane &vesperi. V. Rosar. rubr.& flor. roristi. ana 3. ij. flor.laueridulae 5.j. sem. angelicae, coriic citri, caryophyll. cinam Om. macis, ana 3. si. croci B. j. moschi, ambrae,

an a g vj. Cum sindone rubra fiat sacculus, qui irroretur vino albo , & aqua rosar. & applicetur tepide re gioni cordis. V . Vnguenti rosae. 3. s. olei cinam. & caryopbyll. ana gutr.vj. moschi, ambrae, an a gr.iiij. Misce,fiat linimentum, quo illinatur regio caedis.

568쪽

316 Praxeos Medicae Lib. VIII:

Clysteres purgantes, & carminantes frequenter ii tecti statuosam materiam potenter euacuant, & discu

tiun r.

Sed venae sectio omnibus remediis praestat in hoc affectia, urgente paroxysmo. Et Gal. teitatur s. de locis affectis, cap. a. se nunquam inutiliter venam secuisse in palpitatione cordis. Quidam practici admouent thoraci cucurbitulassiae scarificatione, quibus magnam vim tribuum discutiendis, ac digerendis statuosis spiritibus , qui in partibus internis inclusi continentur. Alii hypochon-driis admouent, quando in iis locis mali minera residet. At Zacutus Lusitanus cucurbitulam scarificatam regioni cordis admouit cum miro successu , ut videre est in historia ab eo discripta in Praxi Medica admiranda, obserit. I .lib. I. Alii vero commendant rhaponticum verum ad D. ij. cum vino exhibitum, aut vinum in quo eadem radix macerata fuerit.

De Imbectilitate virium. ET s virium imbecillitas , omni uix actionum , scio

licet animalium , vitalium & naturalium laesones generatim comprehendat: stricte tamen , & peculiariter visales significat, quae pulsu debili, & infirmo denotantor. Illa autem virium imbecillitas in omnibus morbis grauibus , in quibus natura vel succumbit, veIaegerrime resistit causae morbificae reperiri solet.

Quem ad

569쪽

Cap II I. De Imbecillitate Dixium. F2T

Quemadmodum igitur in palpitatione, actio cordis, nimirum pulsatio est deprauata , sic in virium d bilitate est imminuta. In quo quidem cum lyncope coincidit, ab ea tamen differt, quod pulsus amminutio in syncope tanta est , ut ille sit fere abolitus, ἔς aegerrime percipiatur , dc in debilitate virium, pulsus manifestus est , & conspicuus, neque adeo imminutus quemadmodum in syncope. In hac perpetuo facultas animalis etiam offenditur, unde motus impotentia consequitur , quae sine ullo

cerebri, neruorum , aut musculorum vitio contingit

sed tantum procedit a spirituum vitalium defectu, qui

sufficienter cerebro non communicantur, ut ex iis spiritus animales generentur.

Causa proxima vitium imbecillitatis est caloris natiui,& spirituum desectus ; a quibus vita, & robur partium dependet. Coo tingit autem ille defeetiis in singulis partibus,ex defectu spirituum vitalium S caloris influentis , corde. Deficiunt autem spiritus vitales , vel quod siissicienti copia non generantur, vel quod genuidissipantur , corrumpuntur, aut suis cantur , q9esN- admodum in syncope ficri diximus; ubi ramen haec differentia reperitur, quod in syncope causae desectum spirituum producentes, subito & dyrepente effectumsia iam producunt: in virium autem imbecillitate sensim, de paulatim operantur. Atque adeo in syncope, & lip thymia spiritus vitales pene toti & subito deficiunt; at in virium imbecillitate, pauciores, quam debebant --

gut is partibus communicantur. Praeterea cum calor nativus , non solum calore influente , sed etiam humido primigenio , tanquam pa bulo indigeat ; si humidum istud deficiat, & immi-DMatur , etiam calorem natiuum debilitari, & vires Iabefactari necesse est. Causae

570쪽

3 18 Praxeos Medica Lib. VIII.

Causae adtem essicientes, ut spiritus non generentur , vel dissipentur , vel corrumpantur , vel tui centur in syncopes theoria propositae sunt. Diagnosis huius affectus nulla explicatione indiget, siquidem malum per se patet , 5 aegri sponte de virium imbecillitate conqueruntur. Signa vero causarum in syncope fuere p. oposita. Prognosis etiam ex varia causarum dispositione dependet : prout enim causae virium imbecillitatem pio- ducentes, leuiores,aut grauiores sunt, maius vel minus inde periculum emergit. Curatio huius affectus ad duo dirigenda est, ad causarum sublationem , & cordis ac spirituum vitalium

instaurationem.

Causae sunt omnes ferc morbi graues, in quibus vel natura succumbit vel asierrime resistit causae moris bificae. Ergo causarum sublatio omnium fere morborum curationes respicit, quae a se is locis erunt desumendae.

Corvis vero roboratio , & spirituum vitalium instauratio seorsen instituenda est 1, imo interdum causarum morbificarum curationi praeferenda , cum mortix periculum impendet i cauendo tamen perpetuo , ne vires reficiendo causas morbificas augeamus. Atque adeo in calido morbo cardiaca magis temperata , in frigido calidiora magis usurpentur. Primo igitur in alimentis cardiaca permiscenda sunt, ut consectio alchermes, vel de hyacintho cum iusculis, vel etiam cum vino odorifero,aut aqua cinam. si summast imbecillitas. In iusculo etiam decoquatur inter duas patinas frustulum coxae vervecinae, detrachis membranis & pinguedine. Postea colatum iustulum capiat aeger Vno haustu. Vcl. . Caro