장음표시 사용
591쪽
in affectibus cordis propositus est. Ex alimentis silla appetentiam plurimum excitant. Imo vero & acida usurpari poterunt in parua, quantitate, cum aliis permixta, ne ventriculum refrigerenr, Exteritis verρ admoueantur fomenta , linimenta, &emplastra,in sequentem modum composita. Rad. cyperi, galangae, ireos florent. & corr. citrifcci, ana 3. ij. fol. ment hae, byilopi, salutae, rorismar. &maioran. ana M. j. sem. anis, baccar. lauri , nucis mos-chat. caryophyll. Sc cinam. an. 3. ii j. flor. stoechad. schoenant. & roriis. an a P. j. Incidenda incidantur , &contundenda contundantur, ut artis est, & includantur duobus sacculis interpunctis, qui macerentur in vino generoso . & applicentur regioni stomachi calide vicissim. V. Ol. de absinthio,de mentha,& nardini, anaol. nucis moschat. 3. ij ligni aloes, macis, cinam. anas j. Cerae parum , fiat lini mentum. Quod ptae stantius euidet, si addideris olei caryophyll. gutt. vj. moschi &ambrae griseae,an a gr. Vi j Linimentum ex Ol. nucis mosehat. & balsamo Peruulano ; vel ex oleo absinth. mastic. & balsamo Peru-
V. Massae emplastri de mastiche 3. i. pulu. aromati rota. 3. j. Ol. nucis mosthar. q. s. Fiat emplastr. scuti. forme, applicandum regioni stomachi. Crato sequens emplastrum miris laudibus effert. V. Ladani S .ij. cerae 3. iiii. olei nucis moschat. 5. iij. Fiar e. plastri massa ad usum. Admonet Galen. 7. rneth. huiusmodi emplastra diutius non essι: in parte detinenda, quia tandem calorem distatuunt. Multi practici huiusmodi remedia admouent, non solum parti anteriori supra cartilaginem xiphoidem;
592쪽
sed etiam posteriori lupti i3 vertebram,quia orificium ventriculi superius ad posteriora sertur. Attamen tanti est crassicies vertebrarum , & musculorum eis subiecto rum, ut vires medicamentorum eas partes penetrare nequeant, & id ventriculum deferri. Rad. galangae, oc calami aromat. ana 3. iij. main stiches & caryophyil. ana 3. ij. nuc. moichat. n. i.
rori. citii sicci 5 si . sem. amsi 3.j. g. Ex his contosis fiat sacculus interpunctus cum sindone rubra, Bd cotone moschato , perpetuo gestandus suprὶ regi nem stomachi. Ad idem valdh laudantur pelles vulturis praeparatae . de suprὶ regionem ventriculi gestatae , earurn demctu pellis leporis ; aut pannus icarlatinus usurpari poterit.
CVm superiori capite de appetentia Imminuta, M
abolita aetiim sit. ordinis ratio postulat, ut deprauata explicetur. Deprauatur autem appetentia duobus modis; quado scilicet vel qualitate, vel qualitate peccat. Quantitate peccat dum maiori copia alimenta expetun tur quam naturalis ordo requirit, & ille affectus seu fames canina nominatur ; qualitate vero , cum cibi absurdi, aut ea quae extra rationem alimenti sunt, expetuntur; & pica seu κίτῖα appellatui,de priori hoc capite, de altero vero capite sequenti agendum est. Nomen igitur βουλιμ- 'iam F βου ,γὶ deducitur, quia βου particula aliis vocibus addita significatione auget, ac si bovis magnitudini conferatur. Vocatur etiam
593쪽
, quod noluen ulceribus quoque tribuitur,
quae carnem exedunt, & continuum incrementum ca
piunt ; eaque ideo autores ulcera , id est depascentia nominant. Fames etiam canina nominatur, quoniam sic a Schi vehementi appetitu canum more in cibos ferunIur. Notandum autem est haec duo nomina nempe bou-lim iam , & samem caninam interdum confundi, & pro uno & eodem usurpari: interdum v O distingui, ut fames canina dicatur, quando post nimium alsumptum salimentum vomitus consequitur , & ira aegroti canum more assiciantur, qui cibos nimia quantitare assiimptos, vomitu reiicere solent. Quibusdam tamen alui fluxus potius quam vomitus accidit, natura copiam illam alimenti, quam ventrieulus concoquere non potest , petatuum detrudente. In boulimia ver vomitus non accidit , sed eam inreidum lipothymia comitatur. Sunt etiam quidam qui insatiabili illo comedendi desiderio
premuntur , non tamen vomuiar, nec alui fluxu tenenis
tur ; sed omnes cibos ingestos probὶ concoquunt,& nisi mox alium sumant, male habent. Quemadmodum narrat Senncrius de quodam studioso , nigro corporis habitu praedito, qui non solum de die, sed noctu etiam comedebat, cibum tamen quem sumebar, sine vomitu concoquebat ; inad vero cibis delicatis satiari non poterat , icis cralsos expetebat, unde nec panem a pistoribus consectum, sed a rusticis in vicinis pagis emptum . Vt solidiorem , comedebat ; saepe mane tempore aestiuo p istinacae satiuae radices tot quot sex numinis cmu tur crudas sine damno comedebat. Ex his patet hunc affectum esse symploma actionis
. depcauat respictu quatitatis,quae actio aucta nominatur nempe appetentia modum naturalem excedens.Parsa stecta praecipua est os ventriculi tuperius. Causit
594쪽
continens est sensus sectionis , de vellicationis vehe-hemens , & immodicus , appetitum subinde irri-
Galenus a. de sympl. caus cap.7. causas huius affectus proximas ad duo genera Ieducit, his verbis. Vitiosa appetentia , qua modBm in quantitate excedunt, vo canturque a quibusd.3m canina, tum exinunt , cum velataδεω quispiam vuloseu succus ventriculum mordet, vel totum corpus immod:ce digeHum inops alimenti redditur.
Um namque succus, qui frigidus est, similem suctui
morsum infert; appetentiam vero proritat naturalis assest similitudine. Causa igitur proxima auctae praeter naturam appetentiae , iuxta Galeni mentem , est primo humor vitiosus , & frigidus in ventriculo hae. rens I secundo alimenti indigentia ob nimiam dige
Humores vitiosi in ventriculo haerentes famem immodicam excitant , quatenus nimia sua frigiditate, aciditate , & austeritate orificium ventriculi constringunt, corrugant, ac vellicant, adeoque sensum naturali suctioni similem , & spuriam famem 'inserunt. Talis humor est , vel pituita acida in ventriculo restagnans , vel ut plurimum melancholia , liene in ventri- Culum transfusa , quae in statu naturali posita , &moderata quantitate, & qualitate praedita, naturalem,& moderatam excitat appetentiam, si vero praeter naturam se habeat, & in praedictis excedat,eam intensiorem ac prariernaturalem emcir. Alimenti indigentia , ob quam venae continuδ ex ventriculo sugunt, vel a nimiis oritur euacuationibus, per haemorrhagiam , alui fluxum , vomitum , sed O rem & similia ; vcl ex nimia substantiae alimentariae consumptione , ob calorem partium immoderatum aut humorum tenuitatem , corporis raritatem , dc
595쪽
pororum laxitatem , vigilias , balnea , exercitia immodica , venerem effiat natam λ quae omnia humidit/tem substantificam maxime dissoluunt ; ab iisque facta inanitione, & alimenti penuria, cibus citius quam debebat , ventriculo abripitur. A lumbricis etiam chylum depascentibus potest fieri fames canina ; quemadmodum refert Trallianus lib. 7. cap. 4. de quadam muliere boulimia laborante, quae ab usu hierae vermem duodecim cubitos longum excreuit, & liberata est. Hermetici aliam huius stupendi appetitus causam statuunt , nempe spiritum quemdam dissoluentem in Corpore genitum , qui insita proprietate quidquid ciborum ingeritur , tam prompte consumit , Ac resoluit, ut legitimum , & necellari uin nutritioni roris minum naturae non concedat. Hunc spiritum v cant famelicum , esurinum , voracem , salinum , acidum , & vitriolatum. Quemadmodum enim , inquiunt , ex variis salibus , vitriolo , nitro, sale communi , ammoniaco, & similibus, spiritus seu liquores , quos aquas fortes vocant, arre chymica eliciuntur, qui lapides durissimos, & durissima metalla , breui temporis spatio in liquorem resoluunt ; itavi aurum, quod ne igne quidem fortissimo intra mensis spatium dilla lui potest, attamen intra horae quadrantem in aqua regia soluatur, & in liquorem aquae ipsi per
Haec doctrina diligenti examine digna est , sicut enim digestio ventriculi naturaliter se habens sedulis rerum naturalium indagatoribns quippiam mirabile,&stupendum ostentare videtur sic eadem immoderata &Praeternaturalis reddita, quippia habet admiratione dignissimum. Hoc autem admirabile est in digestione ve-triculi
596쪽
Cap. II. De Fame canina. 3 7 3 trieuli naturali; quod cibi durissimi in eo dissoliatur, Mi diu vel quatuor horarum spatioin liquorem chylosum
couertantur, ita tenuem, ut per Uguitissimos venarum lactearum ramos transcolari, ac veluti filirari valeant: quod canes ollia duri gima in eumdem liquorem conuereant;hoc certe calori intensiori valide concoquenti
tribui non porest , cum cibi in olla , igne quantumuis luculento, intra 14. horas ac plures dies in similem succum conuerti nequeant. Dicunt Galenici 1 facultate ventriculi illud dependere. Sed facultas non agit sine instrumento , quod etiam assignatur idiotyn crasia partis ; quae tamen idiosyncrasia, si est certa primarum qualitatum proportio, ut vulgo circumfertur , praeciapua illius actio erit , calore, frigiditas enim , humidiatas At siccitas, nihil faciunt ad eximiam illam ciborum liquatione calor autem ut dictum est,no habet illamessicaciam. Est igitur illa idiosynctasia, aliquid aliud ignotum, & inexplicabile Liceat ergo illud inquirere
per ea quae fiunt in macroscomo, quorum analogia quaedam esse potest in microcosino. Et ideo dicunt he metici acutiores, spiritum quemdam seu liquorem acia dum transfundi , liene in ventriculum, qui solidiora alimenta dissoluit , de in liquorem chylosum breui tempore conuertit; itavi spiritus ille seu liquor aes-dus sit praecipuum digestionis instiumentum. Et quaedam huius rei coniectura ex eo elici potest, quod aues,
quae duri ssima alimenta conficiunt , lienem habeant , ventriculum undiquaque ambientem; caro enim illa quae ventriculis auium circumducta reperitur, lienis substantiam omninδ repraesentat; unde nobiliorem lieni viam tribuunt, quὶm qui ab antiquis traditus ; qui eum solummodo limosae tanguinis parti ex purgandae dicatum censuerunt , cum alimentorum
597쪽
concoctioni, iuxta nou.im hanc dominam , maximὶ inseruiat. Si igitur spiritus aut liquor ille acidus aliene promanans naturaliter se habens, digestionem naturalem . & moderatam perficiat ; ille idem spiritus a naturali statu deiectiis,l& vitiosus redditus, acutior
nempe & nimia dissoluendi vi praeditus , solida ali. menta promptius liquabit & conficiet ; iisque dissio-lutis & a ventriculo confestim deturbatis , noua fames, eaque immodica exurget. Nouam hanc doctrinam certam Sc indubiam non statuimus, sed eam tantum proponimus, Vt a solidioribus ingeniis sedulo examinetur. Eamque in serius iterum discutiemus, dum laesae concoctionis caulas inquiremus. Signa liuius aflaetus diagnostica satis manifesta sunt . per se cnim aegrotantibus & astantibus apparet appetentia deprauata . & excedens , quae plures cibos assumere cogit qui tamen postmodum nimium grauantes per vomitum reiiciuntur , & est fames caninai vel si vomitus non subsequatur , animi deliquium adest cum extremorum refrigeratione,& tunc est bou-limia. Signa causarum ex antecedentibus , comitantibus,& consequentibus . facile desumi possunt. Frigidae
intemperiei & humorum acidorum in ventriculo Ie- stagnantium signa sunt , ructus , & vomitus acidi, deiectiones crudae , si is carentia , & causae externae refrigerantes praegrellae. Si a desectit alimenti dependeat , aegri emaciantur, & causae , humiditates corporis dissoluentes adsunt, vel praecesserunt, ac denique lumbricorum signa ex proprio capite erunt desu
Prognosis huius affectus ita instituenda est, ut si
a causis externis omnino dependeat, periculosus non
sit , modo illae cito auferantur,a lumbricis etiam ori .dus
598쪽
Cap. II. De Fame canina. sdus parum infert periculi, quia illis sublatis affectus
etiam tollitur. Maxime autem periculosus est , si ingentes euacuationes , aut colli quationes corporis consequatur ; praecipuἡ si post ingestum alimentum , &ventriculo adhuc pleno existente , animi deliquia contingant . quando enim ea quae maxime iuuare debent , inutilia existunt, magnam significat ventriculi atoniam. ISic etiam canina appetentia , cum vomitu auterebra deiectione perseverans periculosa eii , in cachex iam enim , hydropem lienteriam , marcores , aliosque lethales affectus degenerare.
Quod ad curationem spectat , quia viplurimum fames canina ab humoribus melancholicis aut pituitosis, ventriculi tunicis impactis , & imbibitis, ducit originem et ad eos praesertim remedia dirigenda sunt;
quae tum humoris peccantis euacuationem & alterationem , tum partis laborantis roborationem respicient.
Euaeuatio instituenda est per vomitum , vel secensua .remediis suptii in curatione in appetentiae a frigida causa ortae propositis. Licet enim hi duo affectus inuicem contrarij sint,ab iisdem tamen humoribus. sed sci-giditatis grada , & secundis qualitatibus, admodum diuersis, ac ventriculum diuersimode asscientibus pro- duei solent.
Remedia etiam ventriculum calefacientia, & roborantia , tam interna, quam externa, ibidem proposita, maxime conueniant. Quae non solum conserunt frigidam intemperiem corrigendo , sed etiam exsiccando, & sitim inducendo. At urgente siti fames imminuitur. 'Praetere I
599쪽
3 3 8 Praxeos Medica Lib. I x.
Praetere, vinum meracum satis copiosὸ sumpturn famem potentissime resoluit , iuxta aph. Hipp. M. sect.1., Idque potentius adhuc praestat illius spiritus,
Famen illam peculiariter obtund nnt , quae ventriculum potenter humectant, & relaxant, humotisque aciditatem leniunt. Qualia sunt pinguia omnia, ocoleaginosa , ut adipes , olea, extremitates animalium. Quemadmodum villanouanus refert, quendam hoc affectu percitum , panem calentem , amurca olei imbutum , comedisse: & mulierem bovis liquatum adipem , cum pari calentis olei quantitate . lduabus vicibus bibisIe, & in tantum cibi fastidium utrumque incidisse, ut nihil per quinque dies comederint, & a priori affectu liberati sint. . Narcotica medicamenta sensum ventriculi nimis exquisitum obtundendo , famem illam caninam possunt imminuere. Et inter alia theriaca recens magis ex usu est. Quia praeter vim narcoticam , humorum etiam malignam qualitatem, quae a nonnullis in hoc affectu subesse creditur , virtute alexiteria corria gere valet. Quia verb narcotica rarδ. Sc non nisi summa v gentearecessitate usurpanda sunt; aliis temporibus theriaca antiqua, propter rationem dictam, tum etiam roborationis causa erit usurpanda.
Ambra grisea ad gr.v.vel vj.cum ouo sorbili sumpta, non solum ventriculum roborat, sed etiam proprietate specifica huic affectui prodesse creditur.
600쪽
De Pica o malacia. ΡIea & malacia est appetitus deprauatus quo aegro
tantes ,res absurdas inutiles, & noxias appetere consueuerunt
Κ siue pica nominatur, I pica aue , siue ob varietatem coloris quo donata est , siue quod terrae globos esitat , mulieres autem hoc affectu laborantesiterram , gypsum , & similia , plerumque comedere solent. Malaeta etiam ex Plinio appellatur, quia mulieres huiusmodi, prae animi impotentia , & mollitie , a recto de naturali alimentorum appetitu deficiunt.
Producitur hie assectus , prauis & certo modo corinruptis humoribus, qui in ventriculo ob laesam illius eois ctionem colliguntur, vel ab aliis partibus in eum trans
Ad horum autem humorum productionem maxime disposita sunt corpora pituitosa. & melancholica. praesertim vero mulieres , quibus hic affectus proprius &peculiaris esse videtur , quamuis pueri interdum , imo etiam viri, sed rarius, eo amigantur. Ad hanc rem maxime faciunt prauorum eduliorum usus , suppressa aliqua vacuatio naturalis, praecipue menstruorum, animi moerores , hepatis, & lienis intemperies . obstructioves, & imbecillitates , uteri affectus varii & similia. Illi autem humores vitiosi pro variis intemperierum , aliarumque dispositionum gradibus , variam &dissimilem naturam obtinent, unde variae rerum a lardarum appetentiae oriuntur. Cum enim huiusmodi