장음표시 사용
111쪽
INsTIT VTION Is superiores Planetae, Saturnus, Iupiter,&Mars. Celebrant autem Poetae praesertim 'occasum, ortumque
Fixarum r, Sic 'innuit Ouidius occasum Delphini, dumSol Capricornum percurrit, illo disticho, siuem modo caelatum flessu Delphina videbati, o fugiet m με nocte sequente tuos. sic Virgilius occasum Canis supple maioris, quem Caniculam quoque, M Silium, appella i iam diximus i dum sol versatur sub finem Tauri, illis versi.
Candidus auratis aperit mm combuς annum Taurus, cr aduersio cedens Canit occidit Apro .Vti & occasum Heliacum Coronae Septentrion, Iis, dum Cosmicus est Pleiadum, cuius iam meminimus, illis, Ante tibi Eoae Atlantides absconduntur, Gnosiaque ardentis decedat Stella Core Imbita quam fulcis, o c. Sic innuit Ouidius Aquarij ortum, dum Sol eg Risceis subiturus,illo disticho iam i is obliqua Fubsedit Aquariis vrea ;Fro -- aetherios e cipe Piscis equor. Et nemo penὸ Authorum est, qui non celebrarit adiculae ortum, uti &consequenteis. ipsum O. 4 Q. aut 1o. dies s Authores nempe vatij sunt in Canicul -
Praetereo autem , num tales dies, qui numerabantur pridem a die Iuth circiter i7. quo ortus Canis tontingebat, numerari debeant etiam num. ab e
dem , 't solet vulgo fieri, cum iam ortus in εqn'
112쪽
A set novo Maca: Iib. I ici 1ior dumtaxat sub medium Augusti. Caeterum Planetas dixi superiores ; nam duo infe-
fores Venus , &Mercurius aliquando oriuntur m ne, dc occidunt vespere, aliquando oriundar vespere,
Causa est, quia cum Sorem circumeant, & non semper in ortum cursum dirigant , sed aliquando etiam versus occasum regrediantur, ut dicendum suo loco est; esscitur,ut cum aliunde sint velociores ipso Sole: Tum assequantur illum mane, dum ab occudente adueniunt vespere eum deserant, dum procedere in orientem pergunt , Tum vespere in Solem incurrant, dum ex oriente regrediuntur, & mane ipsum deserant, dum ire tergunt in occidentςm. ι
De partibus Temporis cuius mensiura est Primus m reuolutione Sphaera designat ) ac primum de Die.
ICrvM est ante uolutionem, seu motum
IPrimi Mobilis, qui explicari Per Sphaeram so-
et, ac penes AEquatorem praesertim spectatur, me suram esse T emporis , quamobrem incongruum non . est,ut heic pauca quaedam de partibus Temporis,qua tenus in eiusmodi mensuram cadunt, attexamus. Cum vero Dies primum occurrat, ut quo ten fusmotius nonsit, Notandum est Diem accipi bifariam, .sicuti iam ante insinuatum est 4 primo nempe pra
duratione uitegrae clataindugionis Solia circa Te
113쪽
Ius fretu Trouis 'ram ; & secundo pro duratione, sitae mora soli,supsi horizontem. Priore sensu Diem Naturalem, posteriore A rtificialem appellari vulgare est.
Dies Naxuralis, qui etiam Ni/χ' - ρ , quasi Noclidia, vocatur, quod tam diem artificialem, quam etiam noctem comprehendat, aut Astronomiciri est, aut ciuilis. Astronomicus est temporis spatium, quo reuolisntio integra AEquatoris peragitur, una cum portione
eiusdem aequatoris respondente illi Eclipticae porti ni quam interim percurrit SOL Nam si Sol quidem non moueretur per Eclipticam, & cum eodem AEquatoris puncto, quo a meruediano, v. c. discedit, ad meridianum rediret, tum inia tegra una AEquatoris reuolutio praecise mensuraret
diem , At quia Sol continuo promouetur, &dietim quidem uno proxime versus ortum gradu ; heinc fit, ut puncto AEquatoris , cum quo Sol discessit, . ad meridianum redeunte , Sol adlluc non redeat, sed cum vno ξradu proxime posterius.
Proxime, inquam , nam partim quidem propter Zodiaci obliquitatem, partim obEccentricitatem,de qua dicendum inferius est , nunc aliquid amplius, nunc aliquid minus uno gradu addendam occurrit ac ex eo proinde aliqua creatur inaequalitas dierum: Nota vero obiter, cum Sol motu mediocri percurrat diebus singulis minuta is -- ex Zodiaco, seu Ecliptica, percurrere interdum duo proxime minuta an fius , interdum duo proxime minus.
Civilia est, qui pro communiCiuitatis, nationis
114쪽
A set novo Micae G. I. Getege,aut usu, quod ad sui principium, finemve spectat , determinatur. Sic enim olim Babylonij diem auspicabantur ab exortu Solis quod etiam-num Norimbergenses faciunt.ὶ Iudari, & At lenienses ab occasu quod etiam-num faciunt Itali, Austriaci, Binemi,Siles*.ὶ AEgyptij a media nocte quod etiamnum Mysienses, imo M Nos quoque , nisi quod videamur, uti & Germani, duplex initium facere, quat nus exactis in meridie horis in. ab unitate iterum inchoamus i a. residuas. )Vmbria meridies quod etiam num Arabes, & picerique alij.ὶ Ne memorem Astro ianomos inchoare quoque diem a meridie, nisi quod Tabulae Prutenicae dictae,principium statuunt in m dia nocte. 'Quae insuper varietas sit dierum Festorum, Prose storum, Comitialium, caeterorumque huiusmodi, infinitum sit dicere: cum gens unaquaeque suos speciatim habeat. Circa diem Artificialem, acceptumve pro mora Solis sum horizontem , illa debent sit cere , quae dicta sunt circa positum multiplicem Sphaerae.
Addendum heic solum dies Artificialeis inaequaliter crescere, ac decrescere, ob Zodiaci obliquitatem. Siquidem circa AEquinoctia crescunt, ac decrescunt admodum sensibiliter, quὀd arcus diurni amplisicenmtur , contrahanturque admodum ; circa Solstitia vero
valde insensibiliter ; quod arcus diurni fere augean
115쪽
SOL ετ dies proxima diuisione resolui in Hό-
ras , & proxima compositione euadcre in Heb
Horae vox antiqua est quidem; sed sumpta n pe pro tempestate , nam usurpata posterius est pro parte dies vigesima quarta , cum Priaeis vix alia ratio- ne diuideretur dies, quam in matutinum, meridi num, &vespertinum tempus. Est autem genus Horarum duplex 3 nam alta AEquales, aliae Inaequales dicuntur. - Hora AEqualis quae etiam AEquinoctialis dici se Iet in est pars diei Naturalis vigesima quarta ; seu id , rempus, quo gradus aequatoris II. meridianum prae- tercurrunt. nisi quod exiguum fit additamentum ob
caussam non multo ante memoratam. ) Ac tale est genus Horarum ,quo sumpex usi Astronomi , qu que omnes sero gentes iam utuntur. . Praetereo autem Astronomos talem Horam diui-
dere in co. scrupula, seu minuta Prima & quodli bet primum subdiuidere in co. secunda ; quodlibet secundum in co. tertia, &c. vi supra insinuatum est: Computatores vero Annaleis diuidere horam in . quadranteis, seu, ut vocant, puncta; & quodlibezpunctum varie subdiuidere in ostenta, momentas
116쪽
Α silio N o M 1 C AE L I. ς - nora Ihoequalis quae etiam Temporaria in est pars duodecima diei artificialis, & pars item duodecima noctis ; qualibet nimirum die artificiali in duodecim parteis aequaleis diuisa, S: nocte consimiliter; Adeo
proinde, ut Hora Inaequalis dicatur, non comparata ad alias horas eiusdem diei, sed ad horas aliorum die rum; cum constet horas diurnas per hyem em, esse longe breuiores horis diurnis per aestatem, & horas n cturnas per hyemem, aestaremque ex opposito. Isto Horarum genere usi sunt Iudaei, ut ex variis Seripturae locis intelligitur; in quibus clim hora Prima ut ea, quae immediate ortum Solis consequitur, Tertia est ea, quam nos dicimus nonam matutinam i intellige vero praesertiis circiter ipsum AZquinoctium) Sexta, quam meridiem , Nona, quam terntiam pomeridianam, Undeclina, a qua superest unica ante occasum Solis. . Eodem genere usos esse Graecos vel ex eo in teli igi 'tur, quod Achilles Tatius quaerit, explicatque, cur in '. ea regione diceretur Sol in aestiuo Solstitio creare diem 11. horarum, is hiberno novena: cum in mechanicis horologiis , hydrologiisque dies videretur
perpetuo constare ex in horis. Eodem quoque usos Romanos innumera loca Authorum conuincunt : cuiusmodi sui t. v c. illa , Prima Ialxtanteis , atque altera continet hora ;
Et, Stertimus, indomitam quod destumare limum' A ciat, quinta dum tinea tangitur Vmbra.
117쪽
Vbi constat intelligi horaria'ndecim m matu-
HEsDOMADE M esse dierum collectionem
omnium antiquissimam, ex Sacro textu G nes eos patet.
Illa usos si isse ab omni memoria omnela Orienta taleis p opemodum constat: Occidentaleis autem dumtaxat a Christiana Fide recepta. Nam Graeci quidem oecade, Romani Enneade potius uteba*
Indistinuere Ethnici singulos Hebdomadis dies .nominibus Planetarum singulis .i ac retinentur etiaminum vulgo appellationes apud nos , nisi quod loco diei Solis, diem Domini, seu Dominia .cam dicimus, ob reuerentiam eius diei, qua Chri stus Dominus surrexis a mortuisse; te loco diei S turni , diem Sabbathi, quasi diem Quietis, ob m moriam eius, qua Deus initio legitur quieuisse ab omni opere, quod patrar. at. At, cur post diem Solis sequitur dies Lunae, post hunc dies Martis, &c . nusquam seruato ordine, quo se Planetae habent in caelo rId intelligendum est ex circulo, cuius circumfe-.tentia in scptem parteis aequaleis di sa , S ab utro
118쪽
oppositum, triangula septem aequiemo creentur, in quorum cuspidibus Planetae ex ordine collocenturii ut videre licet in apposito schemate. Videlices, si ex i, sequaris ductim lineae,quae eis ad laevam, incides in Solem; si ex Sole sequaris du -ctum alterius, incides in Lunam, Si ex Luna alte-rhis, in Martem atque ita porro eo ordine, quo dies Hebdomadis nuncupantur.
Exinde otia ntelliges, qui fiat,quod putant hunc ordinem sequi ex eo Dominio,quod tribuunt Plane-tis singulis in siligithis horas. Clina enitia velin prima diei hora incipiendo a meridie in domitiari Platanetam, qui dici nomen dat , de hora secunda Plan
119쪽
ι3 . . INSTITUTI ONIs tam sequentem, iuxta ordinem, quem descendendo habent in casto , ac tertia alium, & sic deinceps, etiam redeundo ad sepremum, cum ventum fuerit ad instumum, iuxta vagaria haec cormina, Luna, o Mercurius, Venia ,s' Sol, Mars, Ioue,
ordine retrogradosibi qui u vendicat 'horam: Cum id, inquam , Velint , eueniet , ut attribuendo singulos Pla ras horis singulis, postquam peruene ris ad vigesimari quartam; sequatur pro hora vigessima-quinta, hoc est prima diei insequentis, Planeta ille, qui diei illi nuncupationem tribuit , ut circum eundo circulum descriptum, fiet manifestum. Caeterum in usu Ecclesiastico , dies indiguamus nomine,ordineque Feriarum s nisi quod loco Ferue primae dicimus rursus Dominica loco septimae Sabbathum in quoniam initium veteris anni Ecclesiasticia Paschate tuit, di dies omnes Hebdomadis primae Fe-:riati fuerunt utcumque iam sint non amplius, quam tres factumque est inde,ut sequentium quoque Hebdomadum cites auspicio, ac imitatione primariae illius, sint Feriae Vocgta . . '
ME N s a s . est quidem proprie tempus decursus
Lunaris per Zodiacum, sed hoc nomine venit etiam tempus, quo a Sole decurritur duodecima
120쪽
A ς τ n o N O MI C AE Lib. I. Zodiaci pars ; unde alius mensis Lunaris, alius Solaris appellatur Lunaris autem mensis aut Periodicus, aut Synoducus est, ac sunt, qui distinguant praeterea mensem, quem appellant Illuminationis. Periodicus est temporis spatium, quo Luna digre si ab uno Zodiaci puncto, ad idem-met redit , estque
dierum a T. cum diei proxime triente. Synodicus , quo Luna a conjunctione cum Sole
digressa, ad conjunctionem aliam redit , estque dierum 29.. cum diei proxime dimidio. Nempe debet Luna, postquam ad punctium redierit, in quo fuerit Soli conjuncta, duos, & amplius
dies adhuc progredi, ut Solem, qui interea motum non intermiserit, assequatur. Illuminationis mensem vocant illudetempus,quod fluit, ex quo primum Luna apparet recens vesperi, quousque iam vetus mane occultetur: estque praeter propter 26. dierum. Solaris Mensis, si assumatur medius inter excessum, defectumque aliquantulum, est dierum 3 o. & horarum I O. cum Proxime semisse. Cdm Mensis porro alius A stronomicus, alius Ciubiis distinguatur , Astronomicus cst proprie Lunaris, tam periodicus , quam synodicus , synodicus vero praesertim. Civiles autem Menses sunt,quibus Ciuitates, natio nesque variae pro institutis quaeque suis utuntur, nam