Institutio astronomica iuxta hypotheseis tam veterum, quam Copernici, et Tychonis. Dictata à Petro Gassendo regio matheseos professore. Eiusdem oratio inauguralis iteratò edita

발행: 1647년

분량: 314페이지

출처: archive.org

분류: 천문학

61쪽

INsTIT UT ID N buas, ut prima Manio, secunda Aprili, tertia Mai Cxterae caeteris ex Ordine respondeant; & attendens quota in Alphabeto sit prima cuiusque litera, tot dem ex 3 o. vilitates detralias, numerus residuus indi dabit diem ingressus in Signum. - Exempli enim causa , quia Martio dictio Lire, respondet , & prima eius litera L in Alphabeto declama est , subtrahe i . ex 3G. 4 remanentia 2 o. indicγ.bunt Solem ingredi in Signum , die ro .. mensis Mariij. Ac pari ratione litera M vocis secundae res. pondentis Aprili, monstrabit ii. ex Jo. detractis, S lem ingredi in ' die Aprilis ib. Et non secus litera Nvocis vltimae respondentis Februario,suggere detra- is i 2. ex io, Solem in ingredi die Februarij i R. atque ita de caeteris. Si quaeratur autem iii quo proxime Zodiaci gradu

sit Sol quolibet mensis cuiusque die , nihil aliud opor-tςt, quam addere ad prop'situm diem numerum li-

Dia designatum. Nam ii numerus quidem prodiens excedat IO. ex celsus unitate adciam incuca oit gradum Signi, in

quod illo mense ingreditur Sol; Sin vero deficiat, ipsemet indicabit gradum eius Signi, in quod fuerit

ingressus Sol a mense usque antecedente. Exempli causa, si quaeratur ubi sit Sol die Septembris G. ad 28. adde r. ob literam G vocis G anaia, respondentis. Septembri, in Alphabeto scptimam vprodibunt 31. detrahe 3 o. dc excessus s. cum Vnitate, hoc est c. indicabit Solem versari in gradu c. . inquam illo mense ingreditur Sol. Et, si quaeratur ubi '

sit Sol

62쪽

AsTRONO Mi CA. Lib. I. 3 si Sol die eiusdEmmensis ii: Ad m. adde iterum 7. consument i . & hic numerus indicabit versari So lim in i s. gradu or, inquam ingressus fuerit a mense

De aliis piit dum in Diara intellisis circulis, ut qui dicuntur Verticulo, Altitudιηu, Distantiae, Positionis ocu

PR AE T E R. circulos hactenus descriptos, intelligi possunt in Sphaera, aut caelesti globo atque adeo etiam in caelo inalij circuli, quorum crebra est apud Astronomos ritentio; adeo proinde, ut non sint alia qui praecipui ex ijs reticendi. Verticales itaque circuli dic tur,qui per Zenithi seu Verticale punctiim , & per Nadir ipsi oppositui Ganseunta, rectaque proinde horizontem secant Solent autem lis circuli Arabica voce Aetit uilia dici. Cum huiusmodi vero circuli secare horizontem innumeri possint, ex quo a Meridiano qui pro uno verticalium habetur in ortum,'ccasumve duce litur; Primarius tamen Ve scalis habetur ri,qui transit per i intersectiones Horizontis, & AEquatbri

iAltitudinis circula ij sunt, qui supra horizontem ac ipsi horizonti paralleli sumuntur ; sensinque decrescunt, seu semper minores, mimoresque sunt, quinusque desinant in verticis punctuita. Vocati autem Mili solent Arabica voce Almicamarada. o

63쪽

Mos est utrosque hos circulos in ipsis, ut vocandAstrolabijs, Plani haerijsve repraesentari: cum & pos i sint intelligi ex subiecto heic schemate Sphaerae dimi diuin prout in plano perspici potest in repraesentante. Scilicet AB, est Horizon ; C, Zenith; D, Na ir, CAD B, Meridianus: Caeteri circuli a Zenith in Nadix per denos horizontis gradus ducti,ipsi Verticales; ac in illis C ED, Verticalis primarius: uat F G, H I, '& alij ad horizontem paralleli, M per denos gradus meridiani ducti, circuli sunt Altitudinis.

Irculi appellantur, qui ex maioribus .cum sint, transeunt per duo sidera, quorum irinudu

64쪽

A s novo Micae. Id. I. mutua distantia nihil alluci ii, quam interceptus in-rer ipsa arcus alicuius huiuscemodi circulorum. Talem in schemate praemisso possumus intelligere circulum magnum KL, transeuntem per l, stellam Pollucis, & N, Spicam Virginis. Arcus nimirum MN, qui so. graduum, cum dodrante est, ipsa est stellarum istarum distantia.

Positionis, siti r Domorum caelestium circulos appellant tam Horizontem,ac Meridianum, quam alios quatuor circulos, qui se inuicem,&cum ipsis, ad communeis eorundem meridiani, ac horizontis se chiones intersecanti &,sex cum sint, ut totam Sphaeram, sic uniuersunt caelum distribiiunt in duodecim parteis, quas Donaos caelesteis appellant , quarumque sex infra, sex supra horizontem sunt. Prima autem habetur, quae est proxime infra horitizontem ad ortum, diciturque & Horoscopus,& do- mus Vitae; Succedens inferius dicitur domus Diuitia- ruit; Tertia consequens donius Fratrum, Quarta in

imo caeli domus Parentum i caeteraeque ex ordine,

prout hisce duobus carminibus indigittantur,

Vita, Lucrum, Fratres, Genitor, diatique, Valetud Uxor, Mors, Piet. s, m Munia, Amici, Inimici. Notandum autem hos Positionis, siue Doniorum circulos diuidere in parte is aequalcis,iuxta aliquos qui- .dem , AEquatorem ; iuxta alios , Zodiacum , iuxta alios, Verticalem primarium. Intelligere rem licebit ex apposito schemate; in quo hemisphaerium orientale repraesentante, AB, est Ho-

65쪽

Ecliptica , C D, Vertitas primarius, deugnatus -- tem domorum ordo, infra horizontem quidem , LII. III. supra vero X. XI. XIl. cum & residuarum. numerum, ac seriem oporteat intelligere sphaerio occidentali. Praetereo placere quibusdam,Positionum circulos se intersecare non qua dictum est, sed in polis Mundi, quo casu rejecto horizote,adhibetur ad Meridianum quintus. Quibusdam in polis Zodiaci , quo casu reiecto etiam Meridiano, adhibetur sextus :vt dom)ii :semper sitnt duodecim. - -

66쪽

CAPUT XIV.

. Cir is itidem ais, ut De ammis , ac LMinulta .vori cris Asicensione, ac Longitudine Siderum. PRAE C I P v E' vero cognitu necessarij sunt, qui circuli Declinationis, & Latitudinis appellantur. Et Declinationis quidem circuli ij sunt, qui per polos Mundi ducti, secant AEquatorem ad angulos

rectos. Cum enim Siderum Declinatio computetur ab AEquator tendendo in polum Mundi alterutrum; perspicuum est Declinationem cuiusque Sideris,alteriusve caeli puncti, nihil esse alit quam. cuiusque horum circulorum arcum,qui inter AEquatorem, & tale Sidus, aliudve punctum intercipitur. . Constat autem Declinationem esse proinde dupli cem; aliam Borealem, aliam Australem , prout scilicet id punctum,aut Sidus, ad Boream, Austrumve Aouatoris eae

Aie in subjuncto schemate: cum A B sit AEquator; C polus Mundi Boreus, D Austrinus, C A D B co lurus Solstitiorum, CED Coluriis AEquinoctiorum. erunt tam ipsit Colliri, quam Circuli C F D, C G D, C H D, CID Declinationum circuli; ac Stellae Ka eclinatio s& Borea quidem Ierit arcus HK; Stellae L, Declinatio s& Australis quidem arcus I L. Partique modo punctorum Solstitialium M, N, Decii natio erit, Borea quidem B M, Austrina vero A N.

67쪽

PNotandum vero copulari cum Declinatione censionem rectam: Ita scilicet nominant arcum AEquatoris, quia pii hcipio V ad punctum usque, quo circulus Declinationis designatus AEquatorem secat, intercipitur; quatenus huiusmodi punctiam oritur, ascenditue smul cum designato caeli puncto , aut Si dere in horizonte rector Quis autem sit reetiis,qui, obliquus horizon, intelligetur statim uberius ex inse mente capite. Sic Ascensio recta Stellae Κ, erit arcus AEquatoris ΕΗ, Stellae L, arcus EI, Iniiij Cancri M, arcus EB,

quadrans scilicet, seu dio. gladus , Initu Capricorni

68쪽

AsTRONOMrcae. Iss. t arcus E B, cum toto reliquo hemisphaerio ad usque R ; dodrans scilicet, seu gradus 27 o. Dicitur autem Ascentio Recha; quoniam ubi est horizon obliquus, Ascensio quoque obliqua est; neque illud idem AEquatoris punctum, cum designato caeli puncto, Sidereve oritur amplius; sed aliquod

aliud prius, aut posterius. Ex quo efficitur, ut AEquatoris arcus hisce duobus punctis interceptus Ascer sonalis differentia vocetur. Sic in hac Vrbe, exempli gratia, liliarentia Ascen sonalis Initiorum, & , est o. graduum i & quiadnitium re posterius, Initium ru prius, quam punctum Ascentionis rectie oritur; fit, ut Ascensio oblita

qua Iniiij ta sit Parisiis tro. graduum, & Iniiij ruα ο; quod idem proportione intelligendum in Stet

lis est. Latitudinis circuli ij sunt, qui per Podos Zodiaci,su Eclipticae ducti Eclipticam secant ad angulos rectos. Cum enit Siderum Latitudo ab Ecliptica computetur, perspicuum es alitudinem nihil esse aliud, quam cuiusque horum circulorum arcum, qui inter

Eclipticam, & designatum Sidus, aliud-ve caeli pun-etiim in intercipitur. ii Constat vero similiter Latitudinem esse duplicem, aliam Boream, aliam Austrinam , prout Sidus ad Bo ream, Aultrumve Eclipticae est.

Sic in praemisso schemate, cum NM sit Ecliptica O polus Eclipticae Boreus, P Austrinus; ONPMidem Solstitiorum Coturus; Erunt tam ipse Columi,

quam punctati circuli O QP, O RP, O S P, Q TR

69쪽

o V P Latitudinis circuli ; ac Stellae Κ Latitudo i &Borea quidem in erit arcus V Κ, Stellae L Latitudo)de Australis quidem in arcus T L.

Notandum autem copulari heic quoque cum Latitudine Longitudinem , Ita enim appellant Ecliptiacae arcum, qui ab initio V, ad punctum usque, quo circulus Latitudinis Eslipticam secat, intercipitur. . Sic Longitudo Stellae K, erit arcus Eclipticae S VStellae L, arcus S T. Ac pari modo Solis exsilentis in principio G Longitudo erit areus S M , quadrans hcilicet, seu gradus so , exsistentis in principio, ,

idem arcus, cum toto hemisphaerio retavo, ad que di, dodrans scilicet, se gradus 2. TO. Praetereo porro perspicuum cisse, Quod Sidus est in AEquatore, carere omni Declinatione,&quod est iu Ecliptica, carere omni Latitudine ac prieterea, tam Declinationem, quam Latitudinem non posse excedere gradus so, siue quadrantem circuli; quod utra que terminetur heinc inde ad oppositos Polos , cum tamen tam Ascensio re quainsol gitudo excur

rant ad usque 36o videlicet Iecundurn totum tam

Equator quam Eclipticae ductum, quousque discessione facta ab initio γ, ad idem redeatur. Praetereo item facile caueri aequivocationem, qua Geographi voces Longitudinis, Latitudinisque usu pant, quippe aduertendum solummodo est, dum ipsi quoque in Terra AEquatorem,& Meridianos,seu cireulos transeunteis per polos designant, Longitudiunem ab ijs dici, quam heic a s otionem rectam diem

mus , Latitudinem, quam Declinationem . . .

70쪽

CAPUT XV.

EXrosi et is hactenus Sphaerae circulis, sequi tur paucis attingamus quod iam semel, ac ite rum circa Horizontem insinuauimus ) cuiusmodi sint positus, iuxta quos Sphaera Recta, obliqua, Parallela statuitur, ac potest idem proportione intelligi in ipso Mundo. Itaque Recta dicitur Sphaera, in qua Vtroque polo horizonti insistente, Sidera oriuntur, & occidundrecta ; sue ascendunt, descenduntque, factis angulis ad horizontem rectis , unde & in tali situ Horizon Rectus dicitur . Obliqua, in qua altero polorum supra horizon rem elato, altero infra depresso, Sidera oriuntur, o*ciduntque oblique , siue ascendunt, descenduntque fictis angulis ad horizontem obliquis i unde ruthi, si situ Morrion dicitur Obliquus OLI . risia Parallela , in qua altero polorum constituto ad Ze nith, altero ad Nadir, Sidera neque oriuntur,.neque occidunt, icu neque sidendunt, neque deste urit4, sed mouentur motu ad horizontem parallelo , unde de in tali situ Horizon Parallelus vocaturi Potest triplex situ. sic lepra sentari.

SEARCH

MENU NAVIGATION