장음표시 사용
281쪽
a 66 LIBER II. SECT. III. CAP. VI.
suscitat , qua organa universa blande concitata vigent, ac mirifice agunt. Hinc ea sanem conviviis parta , quae animos erigit, argutias provocat, & sales inter convivas acuit, hilaritas. Hinc iucunditas, hinc lenitas , hinc celeritas, promptitudo , loquendique ardor, & reliqua , quae vel citra ebrietatem, epula do, experimur . Istud idem, quod tum intus omnia commovet,coctiones item adjuvat. secretiones promovet,sermentationes excitat,viscerum facultates recreat universas, humores peccantes excutit, irritationes ibstit, ac tussim tollit.
De Angina. ΙNter morbos, quibus respiratio laeditur, non ini rit is quoque considerandus venit, qui aminin ninmen sibi nactus, voce ipsa morbi naturam luculenter indicat. Angina dicitur ab angendo assectus ille, qui frigoribus pnesertim hyemalibus, Regionibus saltem nostris, sisIemnis, spirandi laborem molitur, deglutiendique, ob inflammationem faucibus inhaeremtem; quae proinde intumescentes maximas faciunt angustias . Quapropter anginam dicere possumustra vi, ἀδέψ endique faueibus insammatis , atque intu- me sentibur , eum febre ut urim acuta, per zimmo sum es laborem. Cum febre , diximus, acuta , sit quippe non semel, ut angina citra febrem angamur. Hinc duplex extat penes Practicos anginae species. Abtera est eum febre acuta , & dicitur sera, sive legiti-- . Altera aut sine febre, aut levissimae cum febre ,& nuncupatur notia, spuria, sive allegitima. Sunt qui post Hippocratem, varia nomina a musculis, mCm
282쪽
branisque affectis expiscati, anginam distinxerunt in Branchen , por Inonchen: Unanchen,para nanchen. Quas tamen voces, ne a yronum mentem incassum defatigemus, iusius hic exponere omisimus, quum, si quis plura de iis adhuc deiideret, Lexicographos quaeso adeat. Anginae signa diagnostica ex ipsa definitione satis emergunt. Ratione causae; quae pleuritidem , & peripneumoniam suscitant, ea sane anginam proinducere valent , dummodo humor peccans membranis , muscissis , ac faucium glandulis inhaerendo e ficiat, ut vel alterutra, vel singulae ex partibus praefatis inflammatae intumescant.
Ratione prognosis; quicunque ab angind liberantur, his adpulmonem zertitur, in septem diebus p reunt ; si ser) har emugerint,su urantur ex Hipocra- te aJ . Angina est morbus acutus, & peracutus , qui quamcitissim ε , & ante diem quartam utplurimum jugulat: in exordio nimirum, & horis et . nondum exa.ctis. Vera longe pejor , quam notha , quae plerunque sine periculo . Attamen, si saliva peros inspumam evanescat, in notha quidem , ob maximam saucium angustiam , sutacationis quandoque imminet periculum . Iccirco in angina .ubi talis spuma ex ore in bullas distracta intumuerit, indicium semper suit lethale O . Tumor saucium ex angina non raro suppurat; hinc a scessus, qui si rumpatur inferne , ea , quae deorsum delabitur sanies, laryngem ingressa, repente non semelsus ea vit. Deterum angina, nisi aut scilvatur, aut cito interimat, in pleuritidem , peripneumoniam , vomicam, Necnon etiam in empyema secessit. Sanguinis fluxus sponte vel ex naribus, vel ex harmor rhoidibus in maribus, vel ex pudendis in foeminis emamans anginam quamsaepissime discussit. Enim vero in-
283쪽
ginae medendo, praestare C luevimus , hi floria declara.
268 LIBER II. SECT. III. C P. VI.
ter caeteros ex Foresto faJ, mensibus erumpentibus anginam felicissime Qtutam habemus. Nil inter ea , quae anginam sol vunt, presentaneum magis occurrit, quam sanguinis prompta , larga, at que opportuna emissio; quem bis, ter, & quater uno, eodemque die, quum id necessitas exegerit, educito . Ex brachio primum, mox ex cervice, & scampulis alte scarificatis, ex vasis inde sublingualibus; postremo , ubi saucium angustia invaluerit, 3c ex Paditibus insernis . Sanguine prius educto, gargarismata, humectantia , emollientia, & blande resblventia comveniunt. Conveniunt item et ejusdem generis cat plasinata ex cassia praesertim , melle, ac Oleo faucibus extrinsecus apponenda . FOtus quoque emollie tes, parti affectae etiamsi foris admoti, saucium inflammationem evincunt. A nihilosecius si invalescat act-ctio , & ad suppurationem inclinet, cum suffocationis metu , tum quamocissime aptiori, quam fieri possit, ut commode pus educatur, loco, tumorem secabis. Uictum , quum vera angina perquam acutus sit morbus, perqu1m tenuem propinare oportet. Sorbiti nes, quum id fieri datum sit, uberrimae ingerantur, eaeque tepentes, earum haud absimiles, quas pro coranda pleuritide consecimus
Unius quidam Cajus Eques Romanus insignis,
qui tertium , & trigesimum nondum exegerat aetatis annum , temperamento calido, siccoque
praeditus , bile piurima videlicet scatens; macile tus licet, venustus, alacriS, & vegetus; mense Ianuario, postquam armis in palestra plurimum lusi G
284쪽
set, insudans, austro flante per sudum noctu prosectus , ad multum temporis subdio incedens , ac variapasIus incommoda, tabernam subinde una cum sociis ingreditur . Laute coenat, vino, aliisque Qrbitionibustum gelidis, tum calidis enormiter indulgens. P stridie, rigoribus per ambitum corporis universum hinc , atque illinc praeeuntibus , febri re cepit. Febris intenditur , anxius fit, atque acriter sitiens, potiones , quas Vehementer appetit, deglutire vix potest. Tu me fiunt intus fauces inflammatae; S adeo intumescunt, ut respirationem quali praecludant. Pulsus d rus est. Intumescunt quoque, & rubore suffunduntur genae . Splendent oculi, ac dolore quodam peracuto identidem torquentur tempora . Rudis , & as pera prae nimia sccitate evadit lingua . Urinae , quas ' egerit parce, sunt rubicundae ; & ita incalescunt, ut inter mingendum meatum prope adurant. Nos igitur, qui in ejusmodi circumstantiis Iunium tractandum fusi cepimus, enemate ex aqua simplici hordeacea salita prius indito , ac vena in brachio soluta, sanguinem ad libram circiter statim imminuimus . Sanguis , qui cum impetu profluxerit, crassus erat, glutinosus, sine sero, atque atro plurimum saturatus colore. Sanguine edueto potionem hanc A, humoribus in faucibus concretis distutiendis, tepentem sumendam praescripsimus . Praefata potione hausta, decoctionem B pro
gargarismate, necnon etiam cataplasma C faucibus extrinsecus apponendum consecimus . Potestatem interim facientes, ut et aquam tum nucerianam , tum hordeaceam , tum avenaceam , tum cornu cervi, tum
glycirrhyzae, tum florum rhoeados , non frigidam tamen, ad sitim explendam pro lubitu, modo potuisset, hauriret. At quoniam morbus adhue invaluerat, sub
vesperam altera sanguinis libra ex brachio adverso ex- tracta
285쪽
a o LIBER II. SECT. III. CAP VI.
tract a, & cucurbitulis cervici , scapulisque searificatis prius infixis,mox venis sublingualibus sectis,sangui nemiterum , atque iterum imminuimus . Ad haec, ut Pedes , qui eatenus friguerant, spongiis aqua tepente madidis justiter severentur, curavimus . Hisce peractis faeilius spiritum ducere cepit Iunius , & commodius de Hutire . Hinc jusculo smplici, in quo cum ovorum vitello recenti, margaritae praeparatae ad drachmas duas solutae suerant, in resectionem ingesto, placide
Quid suis penes Majores Angitia pituitosa.
ANgina, quae, quoniam sine febre corripit, notha, uti diximus . voci tatur, admodum rara est , at que ab humore quodam lymphatico, qui glutinis ad instar in glandulis saucium concrescens, eas, quin in
siammet , tumefacit, utplurimum fit. Hinc non mindo citra febrem, verum etiam citra veram inflammationem invadit. Id anginae genus Majores exponen tes , a pituita quadam ob cerebri frigidam intemperiem , in sublimioribus capitis regionibus colle, a, atque ad fauces inde elapsa exoriri tradiderunt . Talis
286쪽
DE A N G ΙΝΑ. 27 Iangina , tametsi longe minus ti beat periculi, pervicacior tamen esse solet, & ad dies plures produci;
quam quandoque, sanguinem educendo, potius exasperavimus . Eam contra alvum blande solvendo, cutim universam defricando, sudorem, aeque ac urinam leniter ciendo, necnon etiam, quum adhuc restiterit , p
diluvia , ac sinapismata adhibendo, felicissime discussimus . Et nihilo ecius si ne cesserit quidem, decoctio. nem , quae insequitur A, optimo cum successu pro gargarismate sepe septiis in die tepenti adhibendo,
ALIAE ANIMADVERSIONES AD PATHOL, ET SEMIOTICEN SPECTANTES.
UT in reliquis universis inflammationibus tum ex eualtaria
terioribus, tum interioribus, ita et in ipsa an--sie de era-gma , modo legitima sit, sanguis emissus , atque in vase stagnans, superficietentis ita utpIurimiim concrescit, ut crustam eam duram , livescentem , ac tur, dam , quae sanguinem foedat, quamque fungum ple riticum appellare consueverunt Clinici , producat. Id adstantibus tanquam contractam sanguinis labem purulentam,sive putridam,Galeniet quondam indicabant. Crustam praefatam nos frequentissime concretam vidi. mus et in sanguine sanorum educto, ex plethoricis p tissimum , atque edacibus. Ea praecipue Hispanis quo que,quibus fonticulorum abusus humor s sortasse mi quinavit , Elemnis est Num autem eiusmodi sung sa concretio ob fluidorum corruptelam extet. Num
287쪽
α α LIBER II. SECT. IIL CAP. VI.
conoestio quaedam sit potius chyli nondum subacti, quia reliquo sanguine secretus , atque ob levitatem in sublime provectus in gelatinam densetur. Num sit lympha crassa, & glutinosa, quae ab aere ci reum se so coagulum sibi nacta , fluorem amiserit, atque ibi constiterit. Num sit aliquid aliud , quod refrigerato sanguine in gluten coactum , talem , ac tantam sibi comparaverit duritiem , nobis non aperte hactenus innotuit. Id tamen ea in re proferre liceat, pleuriticos sere omnes, in quibus praefatam crustam stingosam sanguis compegit eductus , prout hactenus observavimus , a morbo propediem evasisse. Caeteros contra , quorum sanguis nullam vel levem in pleuriti de praesetulit istius
apparentis corruptelae notam, aut nunquam, aut RG modum raro convaluisse.
ANIMADVERSIONES AD THERAPEUTICEN SPECTANTES.
Quid iudiea Piritus vini, licet depuratus, vel aqua Reg. Hung
α; - , o S pro gargari sima te in angina admota , & pro
vini pro nidan collyrio in Ophthalmia oculis adhibita, & pro unctionez:' sive pro Qtu erysipelati , aliisque inflammationibu
extrinsecus apposita , quam sepissime, & ad punctum quas temporis affectionem plane discussit, non alia ex causa, nisii quod particulae eius volatiliores spiramenta cutis ingressae humores in tubulis concretos , qui in flammationem fovebant, penitus, ut opinor , dissipa verint. Id autem toties selicissime successit, quo ties humor stagnans, & facile solubilis fuerit, &, ut ita dicam, homogeneus: quoties videlicet partes iblius componentes ubique sibi similes per spiritum vini
concitatae, motum ab impellente aeque omnes facile exceperint, atque Omnes aeque solui aut in auras eva nuerint ι
288쪽
nuerint , aut per venas in gyrum una cum reliquo sanguine , aut alio quovis patio intus refluxerint. Uerum contra ubi spiritus vini, qui violenter egit , ex tumore inflammato , quicquid ibi volatilioris, fluidiorisque extiterit, sibi dunta Xat abripuerit, tum materia crassior , insolubilis, quae in tubulis restitit, magis magisque concrevit, & longe pervicacior evasit. Hi ne id praesidii genus , ut tales interdum aegritudines mirifice solvere potuit, ita non semel eas adeo exasperavit, ut insanabiles omnino evaserint . Quamobrem histe in casibus spiritu vini selo aut nunquam , aut raro admodum utor, & si quandoque ut
solus apponatur rationi consonum videatur, partem affectam prius, aut aqua tepenti , aut decoctionibus emollientibus fovere iterum , atque iterum consuevi, ut humores peccantes concreti, attenuati, subacti, rarefacti, atque, ut ita dicam, macerati facilius moveri, & cedere queant.
ALLE ANIMADUERSIONES AD ΤHERAPEUTICEN SPECTANTES.
AD nimium in vera angina saucium ardorem le- . Quare posca
mendum , rebus uni vertis volatilioribu S proje' quandoque leni-
ctis , ad alias non semel longe minus volatiles , quin- - . R d.Luxi v. immo et ad subacidas quandoque Opus fuit confuge re . Quo incam tum intus, tum foris & nitrum depuratum, & sal prunelle, &succum limonuna aqua bene dilutum Optimo cum successu adhibuimus . At pro gargarismatae imprimis , aut posta mellitum , aut infusiones, & decoctiones nitratas, aut alio quovis pa cto acidiusculas , ita ut legitur in Α , quam siepissime praescripsimus. Ea si quidem pluries in die gargarizando tepentia ad guttur intus revocata fauces inflam- . II. Mm malas
289쪽
a 4 LIBER II. SECT. III. CAP. VI.
matas abluunt, & detergunt, nimium earum aestum blande compestunt, materiam peccantem leniter solvunt&cόmodo tamen in minima dosi ad ijciatur acidum; secus enim constiparet potius, & adhuc magis incenderet a
290쪽
De Hepate, Liene, Pancreate &c , deque iis , quae ratione partium istarum in
corpore humano vitam habente, tum secundum, tum praeter naturam
exoriri possunt . C A P U Τ I. De insate, O fodiculo sedis .
Epar . sive iecur est glandula instribiturim. conglomerata , mole omnium P 'maxima , in imo ventre ad epigastrium in hypochondrio dextero proxime sub dia-phragmate sta. Adhaeret venistriculi lateri dextero , ut b, lem a sanguine secernat. C lorem habet in corpore humano rubicundissimum , ad obscurum tamen vergentem. Hepatis figura superitis, qua diaphragmati substernitur, convexa est. In serius, qua lateri dextero ventriculi aptatur, nonnihil cava . Substantia in tres. vel quatuor magnos lobos finditur , ac partibus finitimis alligatur, ligamentorum ope. Ligamenta membranacea numero tria sunt.