장음표시 사용
311쪽
AM IMADVERSIONES AD CHIRURGIAM
. , SPECTANTES.Iecur, quod a te suppuraverat paracenteli felicisititie curatura
V Iro cuidam Hispano annorum triginta circiter in AEdibus Regiis S. Iacobi Hispanorum Urbis , in
No Ecomio videlicet, hepatis inflammatio, qua perplures dies atrociter ante jam laboraverat, postremo suppuravit. Iecori saniem plurimam intus collectam inesse ex indiciis abunde conjecimus. Ad tabem extremam aeger proinde jam declinaverat, languens, nauseabundus, irrequietus, sibique metipsi praeter modum exosus. Praesidia omnia , quae a primo ad ut timum adhibuimus, in irritum cesserant. Hinc Victorius Masini, de quo alias mentionem fecimus , peri tissimus, aeque ac inclytus Chirurgiae Prosessor , sua dentibus nobis, ac permittente aegroto, eoquod ejus salus deplorata plane videretur, paracentesin seli cissime tentavit . Iecore igitur alte vulnerato, se
niem faetidissimam, eamque pessimam ad libras plure extraxit. Non multum post mirum sane ) aeger con
valuit. Is Romae fortis, vegetus, atque incolumis, adhuc commoratur; vulneris atrocitatem, non mi
nus quam beneficium, quod vitam potius quasi dele tam, quam amictam sanitatem ad punctum, ut ita dicam, temporis sbi restituit, apud omnes usique commendans. Nos igitur, item et alii eo in casu be patis substantiam laesam intus et vulneratam non mindo, verum etiam laceram, atque exesam palam vi dimus. Jecinoris carnem recisam palpavimus. Pus, quod praetermodum istebat, atro saturabatur colore. Ad libras plures amurcae adinstar profluxit &c. Quae res maximam nobis procul dubio admirationem fecit; um magis, quum Hippocratis, & Galeni doetrinasi menet
312쪽
mente exagitabamus . Luorum hepar suppuratum aduritur , si pus purum suxerit, O album, esadunt, in tunic enim his pus continemr: s veri qualis amum ea suat, pereunt. Hippocrates to). Moritur si quiseerebro sauciatur, surru, sur Dinoli medulla, aut hepate. Idem b) . Luibus in mnica es pus, nihil ρ tiente subsantid hepatis, Iolusncur omnes. Luibus ver36que ad earnem hepatis corruptio pertingit, jure moriuntur . Galenus cc
ANIMADVERSIONES AD THERAPEUTICEN
SPECTANTES.INflammationibus tum exterioribus , tum interioribus evincendis, spermate ceti, & camphora photae,&hα- insimul cum oleo immixtis , ac intus ingestis freque λ μ tissime utimur. Non raro, Pr conceptae, ac radicatae intus in hominum animis opinioni potius indulgentes , di sanguinem bircinum, & leporinum praefatis rebus, tanquam innocens auXilium , adjecimus. Despermate ceti, item et de camphora, quum volatilioribus , balsaminisque partibus congregentur , non dubitamus , quin humoribus fixis inflammationem , inducentibus plurimum sane conserant; quod nobis& Iongaevus usius testatur. Quo pacto autem sanguis hircinus , & leporinus, Vetus iam , concretus, exiceatus , &, ut ita dicam , ellatus , ad drachmam unam, duas, tres , & quatuor propinatus inflammationes solvere queat , suadere nobis adhuc nequivimus;
qui , & eundem sanguinem vel ad libram deglutire
fecimus, praeterquam Vel minimum ex eo aut mO- tum , aut conturbationem, qui, illum deglutivit, intus unquam exceperit . Sperma ceti, Veteribus planδTom. II. , Pp ignin
313쪽
lonotum , nihil aliud Ecte a Recentioribus accepimus , praeterquam substantiam quandam adimam ex Ceu capite interiori eductam; quae varie polim um J.un datur , subigitur, atque extenuatur . Dosis ejus adrachma una ad duas elise solet. Sanguini intus in grumos concreto re luendo, doloribus intellinorum leniendis, convulsionibus interioribus discutiendis, ac vermibus enecandis, apprime con ducit . Attamen, qui eo abutuntur , ventriculi sibi facultates infringunt, anorex iam, & nauseam faciunt. Camphora, proprie caphura , duplex est penes Etlmulierum , Burnensum , or minensimm . Quae ex Borneo insula adsertur , ex arbore quadam extillat, atque , ut extillat, ad nos transvehitu . Quae ex Chinentibus, arte quoque paratur. Utraque soporem blande conciliat, inflammationes discutit , a
sectiones hystericas comprimit , dolores universos se dat. Dosis ejus est a grano ad quinque , quum peros propinetur. Sin autem dosin excedat, plurimum calefacit, sudores sundit, inebriat, aliosque pessimos producit effectus. An tamen sit calida, an sei-gida , diu exagitata est quaestio nondum soluta. Certum est tamen, camphoram, non secus ac opium ex
variis, quos in corpore humano vitam habente prae stant effectus , & calefacere , & refrigerare posst . Num autem calefaciendi, num refrigerandi vi revera polleant, non ex facili conjectabere. Nihilominus rem maturius prosequi velis , aperte senties, Sopium , &camphoram μι-m,'per se, ut barbare cum Philosopliis loquar , calorem nobis e Xcitare ἐper acodem autem eundem cohibere: adeo ut, si cam phora soporem moliatur, id fieri autumemus , eo quod fluidorum partem volatiliorem magis, magis
que extenuando dissipet, absumatque ; ut et i
314쪽
DE ICTERITIA. I99. ebrietate ex vino, spiritu vini, hisque similibus, pabsim contingit. Idem de opto propemodum affirma-- imus, quod non aliter, quam camphora, ex nostra
ι sententia, sanguinis grumos selvit, sudores elicit, . urinas provocat , inebriat , & imnum conciliat. . Quid sit sanguis hircinus, quo pacto paretur, qui-- bus polleat viribus , in Theatro Pharmaceutico fusea tradidit Donetellus . 7
CAPUT UII. , De HIeritia, si te de retiro is B Ilis, quae in hepate secerni debet, atque ab hem,
pate per cliolidochum ad intestina provehitur, '' vitio quodam sive ejusdem hepatis , sive sanguinis, si-
. ve alterius cujusque aut visceris,aut humoris fit quandoque , ut, aut non secreta, aut in sanginem retroce- .dens , eam inducat affectionem , quae icterisio , sive . Herus nuncupatur. A colore flavo, quo utplurimum
cutis in hoc morbo siuffunditur universa , dicitur item morbus aureatus, sive aureus, vel regius . Nihil aliud est, praeterquam affectio gucdam permolesa, procedens a bile , quae aut a sanguine non secedit, auς In Ianguinem retrocedens , ud cor remeat, vel hepatis, . vel anguinis , vel ψGuyque, vel alterius euisisue sive humoris, sive visceris vitio. Ab ave quadam, cujus pennae flavescentes ictericum colorem propemodum aemulantur,icteron Graecis, galbula Latinis nuncupato, appellari videtur. Indicia, quae talem aegritudinem praecedere, & Diaenosia. comitari consueverunt , dolor , item, et durities quaedam sent, quae in hypochondrio dextero, veluti
ex ipsa hepatis interiori substantia, insurgunt, oris
315쪽
amaritudo, vomitus quandoque, aut altem nausea,& vomendi nisus, capitis dolor, sive imbecillitas, virium languor non semel extremus, singultus , vigPliae, urinae rubicundae, quinimmo et croceae, quarum colorem propterea aut charta, aut linteamina alba in-susa sibi manisesto imbibunt. Ad haec cutis color ple : runque immutatus, ac venae sublinguales intumescentes icterum imminere praedicant . Alvus insuper u
plurimum adstringitur ,& sarces ex inopia bilis palle
Quum a sanguine bilis non secedit; aut quum secesserit , si, vel cholidocho , vel ductibus, qui incholidochum tendunt, obstructis, ad intestina dei more non desertur, per venas hepaticas in eundem sanguinem refluit , serum , & lympham inficit, aco per serum , & lympham praecipue insectam , cutem quoque inficit; quae flavo propterea suffusa colore, adeo quandoque immutatur , ut crocea sese perhbaeat. Ex iis, quae innuimus, procedit itidem oris . amarities, Oculorum flaVedo , urinae rubor , Virium desectus, & reliqua ictericis non insueta incommoda; quibus humores foedati facultates omnes tum vitales, tum animales foedant , infirmant , turbant, easque
Quod ad prognosin attinet: quibus in febr bus morbus regius anse diem septimam Dccedit, malum ἔ ex Hippocrate . a) xuibus in febribus morbus regiuι septima , nona , . vel decima Dper venerit, bonum, nui dexterum ilium obduruerit. b) Regis morbo laborantibus jecur durum fieri, malum e Icterus in morbis interdum est criticus,& sponte solvitur ; item , qui ex morsit anima lium venenatorum fit, ut plurimum critice evanestit. - u
316쪽
In senibus perquam dissicilis curatu . Pessimus, quum aut a scirrho , aut ab hepate inflammato processerit. Si color accedat niger, per pelethalis. Et, nisi ictericum interimat, hydropem ei, aut tabem extremam molitur. Ictero resol vendo vi eius humidus , diluens, qui Cue, facile in digestione subigatur, apprime confert. Sub- acidus potius quam amarus ad bilem retundendam conducit. Praeterea ictero laborantes , quoniam ci- bos utplurimum omnino fastidiunt, res acidas, quae famem acuunt, multo minus aversantur . Usus vini, prout hactenus observavimus, ictericis nocet, tum maxime, quum febrientes vinum fastidiunt. Attamen , ubi appetatur , ad vires ictero resolutas recreandas, non plane interdicendum . Pro vini usu, poti Mes conveniun haly beatae, nonnihil aromatietatae, &Praecipue perinfusonem cinnamomi, corticum citri, aurantiorum &c.; quibus si modicum acidum identidem adiicias, plurimum proficies. Dulciaria, glutinosa, pinguia, oleosa, S crassa, Omnino vitentur. Mel,& saccharum,nonnis aut ut alvum 'cient,aut ut gustum non insuaviter titillent ,mictericis nunquam praembeto. Alvus laxa sit, eaque , tum clysteribus, tum solventibus blande concitanda . Urinam potius quam sudorem tetericis moveto. Decoctiones iccirco, dc in susiones ex radicibus, soliis , floribus aperientibus una, atque emollientibus parato ; de quibus universis prolixe jam loquuti, nihil est quod plura ad nauseana impraesentiarum addamus . Hypochondria quotidie fovenda sunt; & ubi contumax adhuc relucte tur affectio, non modo aquas dulces, verum etiam martiales , & salmacidas, propinabis; qnibus, & alvum, Screnes, & Viscera uni versa elues. Emetica, &blandiora poti Umum,ad icterum evincendum non semis per improbabis &c. II
317쪽
ro medendo praestare conludivimus , historia declaramus a
soa , LIBER II. SECT. IV. CAP. VII.
PHoedria annorum decem, &Octo, perquam nobilis adolescens eximius,quem morum lenitas omnibus jam commendaverat, ad calidum , & humidum temperamentum inclinans, sanguine plurimo scatens, qui ex naribus, aestivis praesertim caloribus, identidem ei profluebat , pinguis , lacertosus, ac procerus, literis , caeterisque humanioribus artibus sedulo, si Ierterque addictus. Mense Octobri, ruri venando, plura, ac gravia subdio passius incommoda , segnitie quadam insolita eκ improvisis tentatur;languet proin de , torpet, citra causam contristatur, difficile do mit , in somnum tametsi valde proclivis . Consopitus perquam molestis propediem excitatur insem mis. Non multum post cutis ei prurire cepit universa . De ris amaritie nauseabundus conqueritur. Adst ringitur alvus . Faeces , quas raro emittit incoctas, albescunt. Urinas excernit croceas. Attamen non febricitat. Diebus quindecim vix elapsis , color oculorum , item et faciei, qui floreus antea semper fuerat, in flavum commutatus, Phiariam ictericum fore abunde declarat . Mox accedunt vigiliae contumaces, necnon etiam
dolor quidam obtusius, hypocondrio dextero insidens, adiicitur . Hypochondrium aliquantulum intumuerat,& manibus palpantibus reluctabatur. I in cenemate ex hydrelaeo prius indito , ac epigastrio cum spongiis decoctione emollienti perfusis diu antea foto, potionem hanc A , ad alvum leniter concitandam, prae scripsimus . Alvo extersa , ad semicupia emollientia statim devenimus ; quibus non procul a prandio, Scoena Phadria quotidie insundebatur. Serum interim chalybeatum cum rha barbaro, ut legitur in B , pM
318쪽
ratum , mane simmo diebus singulis potabat, & adsitim, qua praetermodum sub Vesperam aestuabat, explendam , potionem hanc gelidam C acidiusculam,
sorbendam ei propinabamus. Vietus, quum , uti monuimus , nausearet, pertenuis semper fuit, humeetans,&subacidus. Clysteres crebro eluentes immittebantur; qui tametsi sordium plurimum subduxissent,
haud quaquam aegritudinem eximebant, quae ad diessere viginti adhuc sese protraxit; donec Ventre uber- rime sua sponte quasi soluto, ac , universis propterea evanet scentibus incommodis, recreatus , aeger ab ictero prorsus evast. A B Rhabarb. eoAL drach. j., cf. commvn. q. s. M.,finj vj., ct macer. S. A., ct adrifolior. sen.oriental. muniunt s. 1 rcos. S. A. OL, O adde meli. hi Dan.
unc. iiij. cap. in A., ut m. . cui, quum alvum concitat
319쪽
3- LIBER II SECT IT CAP. VILANIMADVERSIONES PATHOLOGICAE.
ra Ctero laborantibus color non semper flavus inhaeph π ' i. i A rei ; quinimmo et viridis non raro, livescens , Π u Vixis. & niger apparet. Hinc variae , penes Clinicos, icteritiae insurrexerunt species , qnae ad cachex iam potius spectare videntur 9 quaeque non tam hepatis , quam aliarum viscerum vitio sane procedunt. Has , de iis fuse deinceps dicturi, missas hic facimus. De tetero flavo in hoc capite mentionem prolixe ideo fecimus , quoniam jecinoris obstructiones in eo sunt manifestae. Enim vero teteritia plures extinctos secando , hepar obstructum iis, item et scyrrhosum modo vidimus ,
modo inflammatum; modo cholidochum praeter naturam contractum adinvenimus , modo glutine quo
tam infarctum , modo vesiculam selleam lapidibus oppletam , modo penitus exiccatam &c. Evidens i dictum , quicquid unquam dixerint alii, favescentibus ictericis, aut hepar , aut partes hepati adnexas semperatactas fore.
SPECTANTES.. .ὐαζ Anguinis missio ictericis plurimum obese quam
mmmis missio vis videatur; quum plethorici tamen antea fue sere. rInt, aut quum conluetae sauguinis diu uippres excretiones teterum iis progenuerint , corpore priuimature purgato, &, quoad fieri potuit, correctis hymoribus, sanguis ex partibus infernis , ex haemor rhoidibus praecipue in adultis, Opportune eductus,
mire quandoque prosuit; quo icterum pervicacissimum in praesitis circumstantiis ipsi quoque non semel
320쪽
discussimus. Plura insupersunt, quae ad icteritiam evincendam, tanquam arcaua, Scriptores tametsii clas.sei serio tradidere ; quaeque nos , quoniam, veluti anilia, semper respeximus, hic, ne tempus frustra teramus, plane reticenda existimamus.
ANIMADVERSIONES AD THERAPEUTICEN SPECTANTES.
A Nno , ni fallor, reparationis nostrae I II.,
perquam nobilis vir, Romae notus, podagra quam .pissime torqueri solitus, senescens , ac pene decrepitus, jam ictericus evaserat. Tali morbo pene consectus , opem quoque nostram eRagitavit. Ad mensem, & ultra , languens, enerVis, exsuccus, fame plane dejecta , plurimum sitiens , ac pervigil, ejus modi prope consumptus aegritudine, a febre tamera
prorsus immunis, Iahoraverat. Qui virum inclytum eatenus tractaverant, alvo ter , aut quater solventibus abluta, rha barbarum , decoctiones, atque insu-siones amaricantes ad id temporis, semper tamen incassum , propinaverant, vini meracioris usium , ad vires fractas substinendas, haud interdicentes . AEgrotantem percunctati, potiones acidas, gelidasque se vehementer appetere, conjecimus. Quamobrem, reliquis omnibus praesidiis subductis , nihil aliud , quam
gelidam cum modico succo limonum, corticibus citri, ac faccharo depurato, non insuaviter consectam, ad libitum sorbendam ei praescripsimus; qua epota , statim recreatus, longe melius se sensit, ac biduum post, urinae copia egesta, praeter omnium spem, Om nino convaluit .
' pacto p tione gelida statim Icterieusquiidam Nobilitconvaluit a