장음표시 사용
301쪽
a 86 . LIBER II. SECT. IV. CAP. IV.
O Mentum quasi operimentum, quia anterius ope. rit intestina, nuncupatur quoque Urbum, rete, epiploon; ea est membrana adiposa , reti formis , quae. - in facie abdominis anteriori, statim sub peritonaeo condit intestina, quibus laxe superimponitur. Adhaeret fundo ventriculi, pyloro, duodeno, ac faciei lienis cavae, unde explicatur per faciem intestinorum anteriorem , ad umbilicum usique in aliis , in aliis ad inguina , in quibusdam ad ossa pubis, quibus quandoque firmiter adhaerescit. Mox duplicata intus refleretur per faciem eandem intestinorum ad colum uuque, cui assigitur. Quamobrem in modum veluti mar supii aucupatorii in cavo ventris imi aptatur. Producitur a peritonaeo ue ac vasis ita irrigatur , ut, plurimi Intercedente pinguedine , rete quoddam adi potanta per Omentum contexere soleant ubique admodum i n quale Arterias habet a ramis coeliacis , & meserateis Venas praecipuas, uti monuimus , a porta, & Pra stertim a ramo splenico. Nervos perexiguos a plexibus intercostalibus Id vel Priscis notum suit. Recentiores praeterea ad in Uenerunt per omenti substantiam valicula quamplurima lymphatica , dc ductus quosidam
quasdam, sive In sacculos membranaceos adipe multo turgentes, ex quibus congregatur omenti adeps: an ex IIS Originem ducant . 'Alia munera non adseribebant riteres omento ,: quod ope caloris intestina severet, atque oblini
302쪽
retea , qua statet oleos a uligine. Nos autem potius opinamur, usum omenti genuinum adhuc esse incompertum omento quamvis rescisso, diu vivere di- .cuntur animalia, ejus tamen structura elegans adeo. nequaquam soret, nisi quid aliud in corpore humano vitam habente adhuc praestantius exequeretur. Non defuit iccirco, qui omentum descripsit, tanquam orga- , num praecipuum, ut per glandulas minimas sevum a sanguine secernat; quod , vel in cellulis omenti membranaceis concrestit, vel susum a cellulis per ductus adiposos ad reliquas partes humani corporis vitam ha- ' .hentis fluit. Existimant alii, sacculis suis adipem excipere a reliquis partibus perductus adiposos , ut exinde fusius, calore sive sanguinis, quo alluitur, sive intestinorum , absorbeatur in omento ab ipso reduce sanguine, ne sanguis acris valde factus plurimum aestuet.
Nomine lienis, sive splenis, id viseeris carnos . Describi ut
designant Anatomici , quod in corpore humanoM '' secto, plantae ad instar pedis oblongum , sese perhibet aspectui in imo ventre ad epigastrium,in hypochοndrio sinistro , statim subdiaphragmate, e regione be-patis in latere adverso, usus admodum incerti. Ejus color recens natis rubicundus , obscurior adultis, valetudinariis plumbeus. Inter costas inferiores spurias,& faciem ventriculi sinistram in seriorem delitescit . Hinc facies illius , quae costis aptatur, gibba est, Vel . eonvexa , quae ventriculo adjacet, cava, vel potius
303쪽
Splenis cava facies , sive interior, alligatur
omento, ac per mentum ventriculo, renique sini-- stro. Gibba, vel exterior, diaphgramati quandoque ad nascitur . Substantia, carnea licet videatur ubeque sibi similis, est nihilominus membranacea , valde dissimilis, cellulisque reserta . Duplici contegitur tunica. Exterior tenuis splenem abvolvit, adeo tamen laxe , ut, sanguiferorum ramulis, qLibus hic, atque illic tunicae alligatur interiori, recisis, sicile avellatur. Describun e Tunica interior variis implicatur fibris; me sedulae lienarre. Immittens per 1ubstantiam lienis interiorem , in cellulas pene innumeras per lienem undequaque aptatur.
Cellulis insunt glandulae minimae ovales , singulis aut
septem , aut octo; quae racematim suspenduntur arteriolis , aeque ac nervis extremis capillaribus; ibique, uti opinor, humorem exudant acidum , qui sanguini in cellulis immixtus , in causa est , ut sanguis ibi comtentus nonnihil concrescat, acescat, atroque sature tur colore. Arterias sibi comparat lien a ramo coeliaco sinistro . Uenas a ramis selenicis , qui eduruntur a porta, Nervos, quamvis obtusius sit lienis sensus, nanciscitura plexu quodam nervorum sub fundo ventriculi,
qui splenicus nuncupatur a Villiso . Hic quippe lienem ingreditur una cum arteria coeliaca . Mox in v rias minimas effunditur si bras capillares, quae Per arteriarum parietes exteriores mirum in modum implicantur, atque explicantur . Minima lymphatica , in canibus maxime adhuc viventibus sectis, detegun tur statim sub tunica exteriori, sub qua trunculis suis admodum conspicuis , circa vasa sanguifera luxurian tibus , varie ludunt . Eorum nexus rete contexit
tenuissimum , cujus seram inula intercepta sese pro se runt admodum inaequalia . Lympha , sive humor, qui
304쪽
DE LIENE. 289 qui per vascula hujusmodi vehitur, non deprehenditur de catus , & limpidus ita , ut in reliquis lymphaticis ; sed flavus , -ad rubicundum vergens ; qui liene per omentum ad capsulam chyli communem
Si sanguis in cellulis lienaribus stagnans exprimatur omnino, atque ablu tur, substantia lienaris ex rubi eunda, & atra, cyndidissima fit. Postmodum , si venis constrictis, sive compressis , aer per arterias in trudatur, cellulae omnes illico intumescunt. Ex quo inferre debemus, Vala praefata sangui sera aliquibus saltem propaginibus suis in cellulis dehiscere; adeo ut
sanguis , qui a corde per arterias coeliacas sinistras e L funditur in cellulas lienares , absorbeatur a venis splenicis, ut pereas in truncum corri vetur communem Venae portae , ac per portam in hepar affundatur. Splene prorsus exempto, diu quamvis vivere possit animal, experientia teste, opinari tamen ne- quaquam debemus, viscus Qre prorsus inutile ad oeconomiam animalem . Et genuinus splenis usus plane licet lateat adhun non latet profecto ,ob miram sui structuram aliquid saltem muneribus praecipuis vitae animalis obeundis praestare . Quapropter Veteres splenem habebant alii veluti receptaculum melancholiar commune. Sibi suadebant alii, alterum parvum jecur esse, quod ex ea chyli portione , quem, ad eorum mentem, exugunt ab intestinis verue s enicae, sanguinem conficeret. Neque desuerunt, qui splenem , officinam esse humoris acidi, qui a splene , ad eorum mentem, eructatur per vas' breve in ventriculum , fami erit tandae , crediderunt; tametsi vas breve nil aliud si, quam venarum fasciculus, quae a truncis ventriculi venosis in ramum splenicum sanguinem deserunt a Nobis longe tamen pobabilius vid Tom. IL Oo tur
Vasa nonnulla sanguifera ineellulas lienis, dehiseuat Uenisu sus
305쪽
etyo LIB. II. SECT IR CAP. VI.tur in cellulis lienaribus ob acidum, quod a glandulis insudat lienaribus,sanguinem ita immutari,ut advectus in glandulas hepaticas, ibi facilius hilem exoneret.
De Hepsis inflammatione, sive inpatitide. HEpar, lien, & pancreas, viscera sane peculiaria, de quibus sese verba jam fecimus , assectionibus peculiaribus , non secus ac reliqua viscera , quum sint obnoxia , variis in modis identidem oeconomiam animalem turbare possunt. Ea quippe, modo inser-eta, modo inflammata, febres varias, tum acutas, tum chronicas , tum continuas, tum intermittentes progenuerunt. Quinimmo et, suppurando, abscessus
secerunt insanabiles , ulcera sordide depascentia &c. Inflammatur hepar , ejusque inflammatio in abscessum conversa universam hepatis consumpsisse substan- . tiam traditur. Id non modo Galenus, Sennertus , Il-danus, S reliqui, verum etiam Forestus testatur; qui σ) de hepatis apostemate, inflammatione praevia , exorto, in ulcus subinde depascens commutato, quod hepatis carnem atrociter exederat, mentionem fecit .mparitis, tametsi quamlibet aliam, citra inflammationem , hepatis aegritudinem hac voce designaverint alii, insammatio hepatis a quibusdam dicitur. Talem inflammationem ab aliis assectionibus non ex
facili dignosces; quippe quum hepatis faciei gibbae
insederit, ea excitare consuevit symptomata, quae Veram pleuritidem mentiuntur.Quumvavae inhaereat,ita
uiscera torquet, ut a cardialgia,& colica hepatitidem vix distinxeris.Α pleuritide tamen dissert,quia in pleu-- Titide
306쪽
riti de acutior uiplurimum est dolor, spirandi labor major , & praesertim inspirando, tussis vehementior,& non raro humida . At, hepate inflammato, tussis mitior, eaque sicca, neque adeo molesta deprehen
ditur . Ad haec hepar inflammatum, & mole proinde nonnihil majus, gravitatis sensum infert hypogastrio;& diaphragma , cui suspenditur, deprimendo, expirationem dissiciliorem adhuc , quam inspirationem , facit. Hypochondrium dexterum fere semper intumescens , palpantibus manibus duritiem , & renixum praesesert. A cardialgia ,& colica hepatis inflammationem dissicilius quoque dignosces; quum nausea, vomitus , singultus , animi deliquium , & reliqua , in singulis hisce affectionibus promiscue occurrant,prieter febrem tamen acutam, tantumque spirandi laborem; quae tum in cardialgia, tum in colica, nisi inflammata sint viscera , fere semper desunt. Is epar non aliter inflammari credendum, quam C si a
pulmones, & reliqua viscera; ideoque quicquid de hac re jam ante diximus , suffciens sore pro jecoris
inflammatione rati, non est cur sermonem hic ult rius protrahamus.
Ηepatis inflammatio plurimum habet periculi, Prognosis& necem pleriinque insert. Mitior, quae partem hepatis gibbam duntaxat incendit, quam quae cavam ,
censetur . Facies enim hepatis cava inflammata , quum ventriculo proxime adhaereat, ventriculum item aut incendit, aut graviter assicit. Hino vomitus movet
lethales , cardialgiam, syncopes creberrimas, alia Gque perincommodas affectiones, quae animalem oeconomiam interdum landitus evertunt. Si animo frequenter delinquat aeger e si sudor ex collo, ac facie
praecipue profluat algens: si prietermodum intumeo cat alvus: si pedes indesinenter frigeant, id mor-O o a tem
307쪽
tem imminere indicat. Non semel talis discutitur in- .flammatio , prout et ipsi quandoque observavimus, suppurando e tum videlicet, quum sanies per choli- dochum ad intestina provecta, aut per alias vias ilia, vesicam delata, vel per alvum, vel per urinam e
C r xio. Ut pleuritis , ita et hepatis inflammatio tractanda videtur . Nec aliud inter affectiones praefatas , ra tione curationis , intercedit discrimen; nisi quod in hepatitide ex truncis potius infernis sanguinem ducere oporteat , qui , quum parti asse fis propinquiores sint, juxta illud Hippocratis , proximum ventrem se ca : ventrem proximum, sanguinem ex partibus infernis educendo , plane secabis. Ulterius in pleuritide alvum solvere, uti diximus, res est profecto periculi plena. In hepat itide quodammodo convenit potius, naodo tamen leniter fiat, clysteribus simplis cibus, aut oleo per os propinato; quod materiam in hepate concretam, ibique stagnantem solvere , eamque ad intestina aut deducere, aut saltem invitare
titidi medendo, praestare consumimus, historia declaramus o
Coriolanus Sardus quidam miles, mense Augusto , vino postquam extra Urbem in tabernae non pepercerat, variis conviciis a commilitonibus i cessitus , atque iracundia vehementer percitus , ense protinus exempto, eos immaniter invadit. Hos atque illos vulnerat, ac tandem rixando surens, atque insudans quum enormiter debacchatur, lapidis ictu in hypochondrio dextero rudi ter excepto , resupinus concidit ; ac semi expirans animam propemodunta, agit. Accurrunt omnes; balsami, atque aceto eum adeo
308쪽
DE HEPATIS INFLAMMATIONE . s9ῖ
adeo recreant, ut pene revivistens insurrexerit. Ad aedes domesticas convertitur; per multas horas placide obdormit ; pacatus omnino expergiscitur ; nec aliud deinceps sibi sensit incommodum , niti quod dolore quodam valde obtusio e regione hepatis jugiter infestaretur . Diebus viginti circiter exactis , mense proximo Septembri horrore quodam per universum corpus inopinato correptus, vehementer exinde se-hrire cepit. Febriens afluat, delirat insomnis tuia sit, ac tussiendo nihil excernit, acriter fuit, spiritum , expirando praesertim , perquam aegre ducit. Dolor , & ardor in hypochondrio augetur; qninimmo et ex obtuso acutior adhuc evadit. Uenter imus e latere praecipue dextero intumescit , obmurmurat, durus fit, ac flatibus hinc inde vagis quam saepissime
tentatur . Nisus accedit irritus vomendi. Stipatur alvus. Urinas rubicundas, ac pene ignitas, easque perpaucas mingendo e X cernit. Pulsus durus est , contrectus , ac Varius. Flavescunt oculi, & amarities
quaedam ori jam insederat permolesta . Ad septimum ,
& vigesimum aeger nondum aetatis pervenerat annum,
modicae staturae, ac habitus gracilis erat; calido , siccoque , aut bilioso temperamento p editus , sottis, vegetus, atque in omnibus pridem bene se habens. Postmodum tamen ita aegrotans in No socomio Regiae Domus Hispanorum Urbis, Dei para: semper Virginis
Montis Serrati nuncupatae, nobis tractandum sese in
commisit; atque in eo sedulo, solerterque in omnia inquirentes, hepat itide labore Coriolanum abunde conjecimus. En emate iccirco ex oleo smplici communi cum spermate ceti prius indito, quod his alvum com n Ode concitavit , ac vena postmodum in pede soluta , libram sanguinis eduximus. Oleum exinde
seminum melonum recens eXtractum cum caphura,
309쪽
29 . . LIBER IL SECT. IV. CAP. VI.& spermate ceti , ita ut legitur in A, paratum, quo venter blande solutus suit, statim sumendum ei con-
secimus. Fotus interim emollientes , & inunctiones cum omento vervecino, ita ut videre poteris in B,
oleo persu δε adhibuimus . Postridie , quoniam inflammatio vigebat adhuc, alteram sanguinis libram ex altero pede extraximus Sanguis ater fuit , fung sus , ac sero propemodum exhaustus. Ideoque decoctiones , & aquas antipleuriticas, ut large potaret, enixe curavimus . Praeterea bis in die , mane videlicet summo, & inclinato die, bolos hosce cum oleo seminum melonum recenti , ita ut exponitur in C, ad septimam usque diem praebuimus . Sub finem diei tertiar modice laxatur alvus, urinae meliores fiunt, sebris nonnihil remittitur, & facilius resipirat. Verunt1-men nec obdormiverat hactenus unquam , nec ullo
pacto leniebatur dolor. Quapropter sanguinem hirudinibus ex ano ad aliam sere libram imminuimus;& laudanum liquidum ea ratione, quae in D indicatur , ei propinavimus . Victus erat tenuis , quinimmo et perquam tenuis , prioribus fallem morbi diebus , humectans , restigerans, coetuque facilis. Cutis universa ad revocandum sudorem sepesepius in die defricabatur. Clysteres quotidie non procul a prandio lenientes , anodyni , eluentesque , ita ut legitur in Ε, submittebant nr . Hac methodo , sopore conciliato, placide tandem obdormivit, & febre die nona plane deleta, omnino , nisi durities quaedam in hepate restitisset, a morbo convaluisset. Quocirca , ut tantae aegritudinis reliqui e prorsiis eximeren
tur , semicupia ex aqua simplici per dies quindecim ei praescripsimus; & aquam postmodum villensem ea
ratione, qua sequitur in F, potandam per vices tres propinavimus . Aquam hanc optimo cum successu CC-