Joannis Schefferi argentoratensis Graphice, id est, De arte pingendi liber singularis : cum indice necessario

211쪽

Caesar Bullingerus, Carolus Imander, Franciscus Iunius, utq; sequi eum amat per omnia fere, Joh Gerh. ossius. Videtur& Philander aliquid scripsisse hujus generis. Nam: ipse pollicetur,& Cardanus laudati

Sed non puto venisse in publicum , Ceri laudari alias non video. De caetero referri

ad hoc genus posse etiam ali videntur, ut qui de pulchritudine, sive hominum, suo rerum aliarum ripsere. Qualis Laurembergius cum sua Pasicompse. Viri magistri sunt pictores, qui primum ipsi sis debent artis scientissimi, non respectu usus solum alicujus, sed interioris rationis fundamencorumq; ut non modo sciant pingere, sed wquare quidq; pingendum sit, intelliganti luod in prorsus paucis hodie reperias. D inde in docendo fideles, qui nihil quaestus siti causa, vel per invidiam occultent, Verum cuncta ordine, perspicue, perfecte re dant, ibim artis fundamenta ostendant. Tertio indefessi, qui non oratione solum, sed exemplo quom proprio erudiant, ipsi pingant, ac ad operis spectaculum discipulos admittant , imitantes observent, Vitia melioribus lineis emendent. Quo pertinet, quod aitGregprius Nazianzemis

212쪽

xeo DE ARTEram sermone, quάm manu pictor docet. Item Dio Chrysostomus : Pictoribus non satis e dicere, tales oportet esse colores, sed maxima est utilitas, siquis eos pingentes cernat. Atq, sales quidem olim vix putati posse satis pro tam nobili egregiam arte a discipulis cxigere. Nemoratq; Plinius Eupompum, qui a singulis accipiebat talentum. Verba ejus bKX X X V. C. I r Docuit neminem minoris lento annis decem, quam mercedem eri talis, o Melanthim ei dedere. Putat Budaeus, quia sit exigua haec summa , si cum tabul rum Conferatur preciis, legendum, talentis albnuis decem. Verum juvat lectionem ut garam Plutarchus , quando de Apelle in Areto Sicyonem ubi Eupompus ille Vi- ebat, una cum Pamphylo Melantho,

quos Plutarchus quoq; nominat se contulisse κο συγγενεο, - ἁνhαm ἐ- λάνlia , o eum iis conversatum esse viris talenti mercede. Sane cum talentum faciat sexcentos tantum philippeos, id est, septingentos viginti

circiter imperiales, mirum videri possit, cur, si ea summa omnem docuerit artem,

Plinius prodiderit, velut admirabilem. Neq; scio , annon ea sit verborum ejus naens, exegisse talentum annis singulis, neminem

213쪽

pINGENDI. Iorrmnem velut cuncta edoctum a se dimisisse ante decenniu, ut sic tota ars constiterit talentis decem, quae faciunt sex millia philippeorum, id est septem millia imperialium cum ducentis, quae profesto admirabilis est

summata

s or. Sequitur exercitatio, ad quam opus primum exemplorum optimo.

rum insectio, deinde propria eorum imita res Exempla sunt duplicia, quadam ab artificibus formata, quaedam a naturasuppedidata.

Illa voco, pertissimorum optimorumsmagistrorum opera , quae adspicere frequenter considerareq; etiam apud veteres in usu fuit, Fab. X c. 2 Pictores operastrimum in exemplum intuentur. Itaq; Theon me- nranit, negatq; hoc sussicere ad artem picturae. Dudioses, ait, nil profuerit, adllexisse A A Δου, Protogenis se Antiphili rabulas, nisi is, pingere tentarint. Apellisin Protogenis tabulas ala quibus liquet, qualium magistrorum operibus usi ad hanc rem consueverint optimorum se ac praestantissimorum. Hinc Plin. lib. XXXV. c. Is de Parrhasiio

214쪽

goa DE ARTE Musta graphidis vestra extant in ransis M

tes Raphael urbinas , Michael Angelus, Albertus Durem D sebaldus olim

mus, Lucas Leidensis Aldegravius, Lucas Cranacheriis, Golizius, Rubenius & simulas. In quibus ipsis tamen animadvertendum, quod alio quoque loco monui, alium hac, aliam illa parte maxime valuisse Acideirco aestimari prae caeteris oportere. Ita Raphae si gratiam tribuunt inventionemq,, mireri commendant homines, Tempesti equos , rugeli opsonia Bassani noctes,

Hemskerhi aedificia, Sadlaeri icones,Veldae

regiones , quod Eum Cura observandum. Noscebantur autem veterum artificum picturae cum ex arte ipsa, tum ex nomine,

quod quis lictu suae solebat adscribere. Hinc Plinius lib. XXXV. c. s: Senus; raevis tabula bigae dependet. Nicia,fripsit, β nusisse. Hoc vult, in dependenda illa tabula Oripsisse Niciam pictorem , se coloribus inustis eam pinxisse. Ita paulo post de alia pictura idem: hiocharin hoc suum m esserestum est. Erat autem formula solennis,

hic illeve FACIEBAT, Pea modestiam,

velut

215쪽

velut adhuc impe sectum csset opux Tres autem tabulae inventae, in quibus scriptum, FECIT. Plinius in praefatione Hist. Nate genia candisores absoluta opera, tam quoi

a mirando nonsatiamur, pendenti titulo imri erunt, ut APELLES cIEBAT aut m-NTETUS, tanquam inchsata si pe est im-fecta arte, ut contrajudiciorum varieratras

reset artifici regressu adventiam, velut eme um qicqvid desideratur, sino esset inserυ-tus. Δυιareplenum verecundia istud est, quaa mnia opera tanquam novi fima, cripsere. Oranquam singuia fato adempti Tna novamplius, ut opinor, assolute traduntur inscripta ILLE FECIT, quisesuu ocis reddam a Rumana xuitsummam artissecuritatem auctora placuisse. Cum vero nullius unquam ita aciem han .erfecerit ingenium, ut non quotidie addi ossint plura,sicut Plato quom auctor est ine legibus VI Ideo ad ipsam tandem veniendum est naturam, optimam ac persectiLsimam magistiam, ex ea capienda exemis pla. Quo respexit Eupompus, quando interroganti, que equereor antecedentium, re γπάτη naturami am non missem imitandum Plin XXXIV. c. s. Verum quia hoc dictis , nec haberi semper potest, ideo 1--gines

216쪽

magines statuae vel ex vivis, vel ad vivum formatae nobis sunt parandae, quas sequamur. Atque ita Leoni de Albertis visum si inquit Iuvat opera aliorum sequi, quod ea

miorem, quam viventes,patientiam ad se sendendum praesant, malo mediocriter sculptam, quam egregie pictam rem imitandam proponas. Nam ex pictis rebus solum ad aliquam milit dinem referendam manus adsuefaciamus, ex re-'ιω ver)sculptis se similitudinem, severa lumina deducere discimus. Praefert statuas maginesque istiusmodi etiam optimis picturis, nempe si jam eo usque quis progressus sit, ut ex picturis imitari, adsimulare aliquid se

adsuefecerit. Nam alias quis puero rerumque a artis omnis rudi talia proponat 'Quamquam laestatuis rebusve non C-diocriter, verum optime sculptis mallem lhic fuisse locutum, cum exemplum omne, 'quod cum utilitate sequamur, debeat esse optimum ac perfectissimum. Quo fine ego quidem non tam sculptas, quam ex gypta

fusas ad vivum imagines Commendarem. Quarum conficiendarum rationem Pomponius Gauricus a de Sculptura prodit istam : G sium decoquitur furno lente calido, teritur pio ligneis, excribratum. Statim ut

217쪽

PINGENDI EO repescente aqua maduerit, seuper infunditur rei,cu'm fieri forma debet. Non tamen nisi prius

oleo illita est minus semicirculo fuerit occupata. mprimum hoc deinde iEum esse anm,quoad integram rem habebimus. Continebunt autem sestu uiasirmius, si, quo eratρrius excavatum, inveniatur posteriore ut in commissuris. Sunt

haec pia Gautici verba , nisi quod pauca quaedam, quae ipse aliter, quam sentiebat,& rem postulare , usu edocti sciebamus, scripsit, emendaverimus. Porro rmae istiusmodi postea vel cera infunditur, vel plumbum, vel sulphur, vel gypsum S sic statua, vel alterius cujuslibet rei imago formatur. Videturque primus artis hujus auctor Lysistratus Sicyonius fuisse apud veteres. De ipso enim Plinius lib. XXXVI. C. 24 Hominis imaginem Πυλὸ facie ipsa primus omnium exprest, cerat in eamformamDU infusa emendare insiluit Osistratus Sicyonius rater Lysippi Post harum denique accuratam delineationem: ex ea comparatam naturae proditorumque ab ea lineamentorum, lucis, umbrae notitiam, veniendum adinventiones proprias, Mimaginatione idonea in mente formanda exempla, quaepicturis exprimantur.

218쪽

aos DE AR ΤΕ s. a. Imitatio requirit primum, ut deis lineare omnia disiamin, mox ut lumen umbra reddere, ac denis ut colorare Delineatis es summa lineamentorum omnium ascriptio.

Est delinere te vin Batavis, Germanis Nissim, quorum illud notare, auisignare, hocis,leos quasi ducere significat, consistit in exacta rerum ingendarum definitione. Itaq; ab hac initium est faciendum. Sanu tui hac parte pollent, facile consequntur reliqua. Quare praestantissimi art. fices nonnulli intra solam hanc se continero

consueverunt.

f. o. '-um autem linea ducere re vis, curvas circulares, ovales, e lioenus libera manu oportet.

Scilicet ex his pictura omnis constat, nec magis sine istis imagines, quam sine literis voces describuntur Debent autem libera fieri manu, hoc est absque instrume tis mathematicis, ne assueta talibus, fiat

tarda&difficilis, ejusmodi subsidiis addicta, qualia in multis haberi nulla possunt.

219쪽

pINGENDI aQ7. Idq; observandu sive dextra pingas manu, ave larva. Fuerunt enim, qui hac mallent. Quorum primus Romae fuit Turpilius Plin. ib. XXXV. C. , de eo loquens Lavatae inanu pinxit, quod de nusio ante memorat-. dimus nos quoq; Georgium Dicterlinrgentoratensem,laeva pingentem Optime. vero taediose sit linearum simplicium escriptio, imagines proponi possunt istius- haodi rerum, quae ad eas proxime accedunt, ejusmodi sunt imagines trifolij, pyramidis,

Norum, tesserarum , Conorum, forum

Trinitatis, liiij tulipae ac hujusmodi.

. Fo Mox sequuntur partes humana,

oculi, aures, nasius, os manuου, pedes. Ita etiam Baptista praecipit lib. III. dapin. Vossius in Graphice. c, 3I. Pertinet tu aliquo modo, quod habet Iulius Sol,

aus C. I taui corporum formas aemulantur,spositis, qua reliquasiunt, ante omnia e giant odum capitis, nec in alia membra prius limo

linam. Et quod Quintilianus lib. III a. 9 Incipiendum asciis, qua prima sunt. Nam πω pingere quisquam carpis a pediam. Licet enim uterque non de primis exercitiis, sed

220쪽

ao DE ARTE

arte ipsa loquatur, quia tamen magister etiam inde opus suum auspicat Ur ante Ο-mnia instructum eo esse opor e re patet. Fieri autem hoc nequit, nisi partibus prius bene notis, cum ad totum nisi per partes pervenire nequeat. Inveniuntur aut erahodieq, editi in hunc finem non inutiles libelli, qualis est Hub Golizij nisi fallor, ialemq; Calotii. Etiam ante paucos anno. publicavit de la Bella unum valde utile idoneumq;.

f. I. Posea jungantur partes si ltersient nigri vultus, addi,

cientes,suspicientes r picientes

Quod qua ratione quibusq; ex regulis ac observationibus sit faciendum, egregie, si quis alius,Sebaldus Bohaemus demonstra vit libello peculiari hac de re Sumit facient oblique pictam,eamq; si ve premit deorsum, sue attollit sursum pro arbitrio, deinde luneis rectis spatiavi distantias, cujusq; partis a se mutuo notat,4 sic invenit, quousqunaquaevis in despiciente aut suspiciente facie pertingat.