In M. Tullii Ciceronis orationes Paulli Manutij commentarius ...

발행: 1579년

분량: 373페이지

출처: archive.org

분류: 로마

51쪽

4o Commentarius P. Manuti

mires stituerimi, iniqua condicione reum caulsera diacere, cum aduersario eius ad ius accusationis Amma uis potestatis accederet.quo quidem rationem uos,iudices,

dili Miter pro uestra sapientia, O humanitate cogitare, est penitus perspicere debetis, quid mali, ire impericuli unicuique nostrum i erre post his tristi nicia, com- sata praesci tim inuidia, o concionibus Mitiose com citatis . Optimis hercle temporibus , tum cum hominesse non iactatione populiri, sita ignitate, atque innoce tia tuebantur, tamen nec C. Popi ius, nec Q Metellus, claris: mi, atque amplissimi uiri, obn tribuniciam su- sinerepotuerunt: nedum, his temporibus, his moribus, his magistratibus, sine uestrasapientia, ac iudiciorum

disium iudici' simile iudices, non fuit ; tu quo non modus

en adhibitus, non mos conssuetudoq.' ta, non caussaddensa. uis illasiat, σ, visaepe iam dixi, vina qua dam, atque tempestas, O Oiduis potius, quam tuu eis aut di zeptatio, aut quaestio. Quodsi quis est, qui Tad Ddiciom fuisse arbiti etur, O qui his rebus iud catis fandum putet: is tamen hanc carimam ab illa debet munere . ab illo enim, me quod hi legera non iurasset, sue Fod e x legη DVorticus iudicem min cset, multa petita es dicitur e Cluentis autem ratio chmissis le bus, quibus ab Iunio multa pertracti, nul a potest ex

parte esse ioviuncta . At etiam Bulbus est con lamnatus

adde, maiestatis: at Micyigas hoc iudii tam cum illo non ope coniunctam . At est hoc illi crimen obiecti. m . F teor : sed etiam, legionem esse ab eoAollicitatam in Illyrico , cosion litteris, multorum te risoni p anum fictura est quod crimen erat proprium illius qua Uictonis, quae res lege maiestatis tenebatur. At hoe obfu is ei maxime. Iam ista diuinatio eri: quas uti licet, uide ne mea coniectura multo sit verior . ego enim sic arbitror, Bulbum, quod homo nequam, turpis, improbus multis sagiti s contaminatus in iudiciam sit adductus, iccirco suci ius esse damnatum . tu mihi e. x tota caussa Balbi, quod tibi commodum en, eligis,ut id essestores iudices dicas . quapropter hoc Bulbi iudicium non plus obes huic caussaedebet, quam illa, quae commemorata ta in accusatore, duo iudicia, P. Popil7 T. Gutta qui caussaem de ambitu diaerunt, quia cusati sint abus, qui erant ipsi ambitus conde nati: quos ego non iccirco esse arbitror in integitarestitutos, quod planum Iecerint,

illos ob rem iudicandam proniam accepisse; sed quod iudicibus probarint, quod is eodem genere n quo ipsi offendissent,alios reprehῖdissent, β ad praemia legis venise

oportere. qua' opter nemine dabitate exi limo,quin illa damnatio ambitus sella ea parte cum cosia Cluent ,

Uroq. iuditio coniuncta essepossit. Quid,quod Staienus es condoneatnse Noη dico hoctempore iussices id quod nescio an dici oporteat, it in maiesatis esse damnatum. non recito test olua hominum honesissimorum, quae in Staiens fiat dictaab i's, qui Mocmilio,clarissimo viro, letati, o praestat, Et tribuni militares fueriint: quoram te lim ijs planam factum est, maxime eius opera, cum quaestoresst, in exercitu siditionem esse compatam . ne illa quidem testimonia recito, quae icta sunt de H.S DC millibus: quae si e eum accepisset nomine iussi. S. niani, sicut in Oppianici iussicio , postea retiantiit, atque suppressis. omitto haec, alia permulta, quae illo ivlciis in Staienum dicta sint. hoc dico, ea

dem tumsuisse P. L comis si eviribus honesti sesimis hominibus, disertis, controuersiam cum sta ex.

quem accinabat q ae nunc mihi est cum Attio . comini'. dicebant idem, quod ego dico ; Stalentim ab Oppianico pecuniam accepiste, At iudicium corrumperet. Staienus

conciliandae gratiae caussast accepisse dicebar. irridebam the haec illitis reconciliatio, o persona nisi bovis c pia, cui restatuis nauratis, quaspes it ad istuma quibus subscripsit, reges abse in gratiam esse reductos:

exagitabantur omnes eius fraudes, atque fallaciae: rota vita in elusemoti ratione uersita operie arur : Vestas domeInica , quaenus forensis in medium proferebatur: nummarius interpres pacis concordiae non probabatur: itaque tu Staienus , cum idem desederet quod Attius, condemnatus est: Minj,cum hoc agerent,quod nos in tota caussa e mus, probaverunt . Quamobrem si, Staieni damnatioηe, Oppianicum iudici'm corrumpere uolui , Oppianicum iudici ad emendas kntentias e dispecuniam , iudicatum est; cum ha constitutum G. uti in illa culpa aut Cluentius sit, aut Oppianicus: Cluentv nummus. nullus iudici datus ullo uestigio reperitur; Oppianici pecVnia post iudicium factum a iudice ablata es: potest esse dubium quin illa damnario Staieni

non modo non sit contra Cluentium , sed maxime no Hrum causiam defensionemq. confirmet d Ergo ad Me Iuni iudicium hideo esse eiusmodist incursionem potius seditionis, nim multitudinis, impetu ilibumctam, quam

iudicium, appellandam putem. quod si quis illud iud

cium appellat , tamen hoc confiteatur neces en , nullo modo illam multam, quae a Iunio petira , cum es emi, carissa pol coniungi Eud issur Iuniariumpor uisu sectura eri; Bulbi, o Popilli, O Guttae contra Clue lium non ea; Staieni etiam pro Cisentis. Vide us, ecquod aliud iudicium , quodpro Cluentio sit, proferret pol mus. Dixit ne tandem causiam C. Fid lanius Faucula' qui Oppianiem condemnarat: crem pracptim, id

quo Mit in illo iud is i id Mimnm, pulpaucos dies ex subsortitione sedi siet. dixit , o bis quidem dixit: iusimmam enim L. Quismus inuidis contionibus eum quotidianis ,seditiosis, O turbulentis adduxerat. DIoiudicio multa est ab eo petita, sicut ab Iunio, qxod non suae decuriae munere, neque ex lege scd fiet. p. iustos datiore te ore es accus retus, quam Iunius,sed eatim sere lege, o crimine. quia ciba in iudicio, iris , neque

turbauersata est, pera actionefacillime eualolutus. Non numero hanc absolutioncm . nihilominus eximpotem tiliam multam non commisicrit, accepi tamen ob rem iudicandam pecuniam, quam captam n quam Mescius eadem lege dixit. proprium crimen illud qua

stionis eius non fuit. Fidiculanius qui ocis dicebatur'

accepisse a Cluentio H-S C C C C. cuius erat ortarii senators. qua lege in eo genere a senatore rario reperifici, depecvnys repetundis, ea lege accusatus, honesi se me est absolutus. acta senisn cadisia more maiorurn,

me ut, sine metu, me periculo: dicta, O exposita, σ&motarat asint omnia: adducti iussices sunt,non modo potesse honesteab eo reum condemnari, qui non perpetuosediiset, sed, si aliud is iudex nihil sc et, nis quae

praeiudicia de eo facta esse corsaret, direpraeterea n

hil debuest . tum etiam illi quinque, qui, imperitorum homi musculos aucupati, tum illum absoluerunt, iasuam clementia laudari magnopere nolebant. a quibus seq'i qi aereret mi ut ne ii dites in C. Fabricium, sedisse se dicerent. se inici rogarentur, nsem quo crimine is es

52쪽

In Orationem pro A . Cluentlo Habito. I

H accusetus, practerquam ureret eius pod quaesitum facto si tam sentci Hos indicetis, sed etiam ex nomia Habito esceretis: negarent. delude es cnt rogati, o id nibus i is, quod jDcciiit , recti , ac f. entis eludis sint: condemn. 6 fe d crevi: ncmo enim absol- factum probetis: quis P. Oct is Lasso ingenio pruden-vit . eodem modo quae sumsi esset de Scamandro, certe trior, Dreperitiscifide, religione, oscio dilipentior, aut idem re pondi sint: lanies la imasententia es absolu- sua tior conmemorari potem non ab oltiit quis asonius: Garunn. nemorum inora mμam dici vellet. sio constantiore quis itidiciorum, atqueeius es it morigitur sataius e s liae rationem redderet e is iis, quae in iudiciis icis versari debet, periri ore prisne, qYise sibi, o rei iussicatae con titis disit; an tia vis te, consilio, auctoritate praestantiore ne is quidem te, qui fieri principem mares lenem in adiutores eius, absoluit. longum G de singulorum ni te ita dicere ebr conscios ne Meaera Mam esse respondis' quorum quae quia cognitasunt ab omnibus, verborxmommer: ego deseruentia non debeo disputare: neque enim dubito, ta non quaerunt. qualis uir M. Iuventitis Pedo fuit ex quin is talis uiri, si cione est perculsi repentina, de vetere illa iudicum disciplina 'qualis L Catilicis Mergus latu suo declinarent . quare eo m, qui absoluerunt, L M. Basilus e C. Caudiatis e Di omnes in itidis spublia sericordiam nonreprehendo: eorum, qui in iudicando fui cis iam tum florente rep. floruerunt. ex eodem numero periura iudicia secuti sunt sua sponte, non Stalent ude, A ca s, Cn. qeuius, ni o integritate, o pruden

Uantiam comprisor eorum vero,*'isibi non liquere otia: quorum mi ins ententia es in anicus absolutus. dixerunt, sapientiam laudor qui absoluere eum, quem atque exhiso ibus natu minimis ingenio, dilige vicenti Ganum re quem ira bis iam antea con tia, religione par Pos aut ea sim oravi, P. Sod varant, nullo modo poterant; condemnare, cum tau turius tu eadem seu ia fuit. O innocentiam Oppianicita consist infamia, O tam atrocis reisu icio esset inise fing lamem: quoia reo, ut absiluit. 45ii us ; qui diam, parti posterius, patefactare, maruerunt. ac, ne ex furis, cautus; qui coadem uit, consans oblimatur.

EXPLANATIO

FAVsro Sullaei Sullae dictatoris silio, Pompeii Ma i genero. Da pecuniis residuisi quae ad

pecul itu in spectant nam orchinium de peculatu quaei iste, infra i iiDr. Pecuniae uero residuae,cliui . biis accusiri Faultlim iudices nolucrunt, crant eae . quas ex publica administratione Sullani homines. ipse Sulla largiente, in ii sum priuatuin conuerteram. Huc illa pertinoet ex Agr. t. Aud: te uos, qui amplissimo populi, senati iiq. iudicio exercitus habuistis, debesta gessistis. quod ad qucio'. peruenit, pervcncrito praeda,ex manubius ex auro coronario,quod neq. consumptu in monuinemo incq. rcitu in aerarium sci, id addeccinuiros referri iubet. hoc capite multa sperant: in omnes imperatoiis, herede'. corum quaestione sito iudicio comparant: sed maximam pecuniam sua Fausto ablaturos arbitramur. quam cauisam susciperc ii rati iudices noluerunt, hanc de in uiri suscepere. iccirco a iudicibus fortasse practermissam esse arbitrantur; quod sit ipsis reseruata. Et illud pro C. Cornelio : Idem, nisi haec ipsa lax, quam C.Cornelius tulit, o stitisset decreuis in id, quod palam iam is idciansores iudiciorum pugnaucrunt, senatui non placere id

iudici ini de Sullae bonis fieri . quam ego caussam longe aliter praetor in concione defendi, cum id dicere, uod iidem iudices postea statuerunt, iudicium aequiore tempore fieri oportere. Quo loco Pedianus. Quia defuerat stiperioribus temporibus in aerario pecunia publica, multa & saepe eius rei remedia erant quaeli- in quibus hoc quoque, ut pccuniae publicari quac residuae apud quemque essent, exigerentur. id autem maxime pertinebat ad Cornctium Faustum, d:ctatoris silium, quia Sulla per multos annos, quibus exercitibus pracsierat, de remp. tenuerat, sumpturat pecunias ex uectigalibus, & ex aerario populi Romani: OPro sacpe erat aetitata, sisse omissa, parti in propter Sullanarum partium potentiam, partim quod iniquum uidebatur, positot annos, quam quis Pecuniam acccperat, cius reddere rationem. Exi GEREM: lcgesilutum. ACCvs ANTE l apud Orchinium Praetorem. TRIBvNO F. t tribuni pl. acceptam a L. Sulla iniuriam ulci ci conabantur in filio. tulerat enim Sulla, ut iis, qui tribuni pl. fuissent, alios magistratus capere non licereti quam postea legem abrogauit Q Cotta consili. DisCεν TARit caussamasi. Q. i Sullarunt in iunio fortasse distinguetur melius hoc modo: id conseram' Sullam ne cum Iunio. an hunc tribunum pi cum Quanctio, an uero tempus cum tempore λ HvNC m-buirum l. qui Faustum de pecuniis rcii duis in iudicium uocauit. CL iEN Tinus plurisaeis: l a patre relictis. Por fis raris: tribuniciae. NEC Popillium C. Gracchus, Metellum L.Saturninus,tribuni pl. pulerunti post Reditum ad Quir in son.pro Donao, pro Balbo. I LLuni 'dii limi quo Iunius damnatus cst. Novo de hac iterati eiusdein uerbi figura diximus invare: hie tamcn exemplum non omittam, quod est in agr. r. Nihil sibi appetit praecipue Pompeius, nihil. PRAE-ni A let: si ut in inicarum restituerentur: ut, quo crimine damnati fuerant, abGhierentur, conuictis e dem crimine idest ambitus, accusito bus suis. exemplum simile fuit code anno. nam Cotta & Torquatus, dimnatis de ambitu Hill i & Autronio competitoribus suis, consillibus designatis, ipsi egis praemio consules facti sunt. Eiusdem genetis illud pro Balbo: Ubicctum est citam. quod in tribum Ci ustumii iam se uenerit: quod hic allocutus est Iegis de ambitu praemio, minus inuidioso. quam qui legum Praemiis pra

toria. nssententia in , di Practotam togam.onsequuntur. MAIEsTAT is si e dum tim. t accusatus qui lcm cst corruptoudicii nomine, sed ideo damnatus. quia linaiestat laesisset. M. A EM I LIO,

uiro non arbitror significari M. Aeliuilium I cpidum, qui cum atulo consul fuit. non enim appullaret clarissimum uirum, qui Sullialiarum Partium inimicus, a Catulo collega dissidens, ad c F tremum

53쪽

a Commentarius P. Manutii P

remum insecta patriae signa intulit. legendum igitiar, Mam. non M. existimo: ut sit Main. Aemilius Lepti

dii, qui cum D. Bruto consul suit. I. D I C ri s. in i deqiro supra. COMI Niis,l Natribus, qui etiam C. Cornelium, quem Cicero defendit de maiestate accusarunt. in Bruto. Ne hos quidem equites Romanos, ainicos nostros, qui nuper mortui sunt, P. Cominium Spoletinum, quo accus inte de sendi C. Cornelium, in quo & compotitum dicendi genus, di acre, di expeditum suit: T. Attium. Asconius pro Cornelio. C Nci Li A NDAE gratiae t into Cluentium , dc Oppianicum. Su SCEPTA, praetcretus consuetudinem. AD IDturnae: templum. usitatum loqvcndi genus. Iv erusinos ratio ianel in pecuniis contra leges captis. INTER PREst sequester eius pecuniae, quam tibi non ad eo rumpendum iudicium. sed ad conciliationem gratiae datam ab Oppianico dicebat. NON probabatum: non credebatur dicenti se pacis de concordiaecaussa pecuniam illam accepisse. Pos T iudictis factum lquo damnatus cst. A a L A τ A es: l quia,quod promiserat,non praestitisset. IN vi Dios Is Si Μ v Μ, sit inmae infamiae. Posr paucos dies: non statim, ut debuit, subsortitione facta, ut causiam audire posset, sol post paucos dies, incognita caussa.hanc rem sic exagitat aei. r.in Verrem:Inuenti sunt senatores, qui, C. Vcrre praetore urbano sortiente, exirem in elim reum, quem incognita caussa condemnarent. Vbi Pedianus: C. Fidiculanium Falculam tignificat , qui ad complendam Oppianici damnationem diccbaturtae suppositus. SVA E deeuriae muneret oim reliquis senatoribus , in subsortitione. sic enim causi imante cognoriisset, quam reum damnaret. Decuria senatores iudices significat: qui tum soli iudicabant ex lene Cornelia lib. i. in Verrem. Ex hac decuria nostra erepracsset Acultas bonorum. Et ibi Pedianus : Hon itiorum decuriae, inferiorum centuri ac diccbantur. NE Qv E ex leget quae sententias sciri, nisi cavs.sa priu cognita, lietabat. VNo laticio milia est ab eo petita, lis non exacta: est enim absolutus. Al-treum iudicium de pccunia ob rem iudicandam accepta, quo etiam est absolutus, inita nominatur. PAvis L o si triore te s. et cum tribunus pl. non esset L. Minctius. nam paucis pomuitii condemnationcm diebus e tribunatu exiuit . unde illud sit pra: Paucos dies cxspectassct Rutyctius. at nequc priuatiis accusare, nec, data iam inuidia, uolebat. EADEM ferre lege. O crisina cur addit, Pere λ cum dixerit, iam: Multa est ab eo petita, sicut ab Iunio, quod non suae decuriae munere, nequeo lege sedisset. Quia Iunius non est damnatus, quod non suae decuriae munere, neque cxlege sedisset, uorum, ut supra narratur, quia non iurasset in legem,&quia ex lege subsortitus non citet. PRIMA a. tionet non ampliata causia. NON numero hoc absolu:ionem l alteram enim ostendam, quae pro Cluentio sit: nam hace nihil habacum Cluentii caussa coniunctum. V τ illam multam non com sierit, multam committere,est multam mereri, committere quod multa dignum sit lib. i i i. in Verrem. Poenam octupli line ulla dubitatione commissam. UAM captam: a Fidiculanio. EADEM te et cum eadem lege caussam diceret, qua Fidiculanius postea est accusatus, de pecunia scilicet ob rem iudicandam acccpta: quae ica de repetundis fuit: ut infra. QEAEsτioxis eiust qiua NIunius damnatus,&Fidiculanius prima actione est at solutus. Fr Di CvLANivs quidseelse dicebatur l. locutus est ab uno iudicis,quo ab lutus est Fidi culanius; nunc alterum incipit exponere, quod magis pro Cluentio sit. H-S cccc Midialiscutat tum duodecim millia. Qv A lege in eogenereasinatore ratior Gisiolet,l hoc dicit, quia lege derepetundis ratio non repetebatur aequite Romano: quod infra disputat. DE pecvni si ι perauidis, i unal de ropetundis tericb ntur. qui socios in prouinciis expilassent,&qtii pecunias Romae ob rem iudicandam cepissent . infra. Qiud enim mihi damnatos ambitus colligitis, alia lege, certis criminibus e cum prinnium illii pii debuerint tius accusari de pecuniis repetundis,quam ambitus. ADDv C ri indisessuli lactucti sunt ut crederent, persuasi sunt. R i non perpetuo sesset,l quod obiici batur Falculae, supra: Cum praesertim, id quod fuit illo iudicio inuidiosissimii, poli paucos dies ex subsortitione scdisscti Q. At praeiudicia I unum in Scamandro, alterum in Fabricio. Avo in s praeterea nihil debhil e .lcum aliquid tamen audierit Falcitia, licci non totam caussam cognouerit, quippe qui post paucos dies ex subsortitione sederit. IMνε Riro cura homintim rumusculos aure pari,1 ambitione adducti:nc corrupti, ut Bulbus, Staienus, Gutta, qui iam Oppianicum damnauerant, uiderentur. IL L v si absoluerunt, Oppianicum, a ceteris sere omnibus damnatum. I A M l absoluto Falcula. quem qui absolucrunt. Oppianici damnationcm probare uidebantur. SVAM E mnam i in absoluendo Oppianico. LAODARI magnos re noletaris .i pa itcbat iam eos clementiae suae. VNA sententia j quam suam Staienus este diccbat. UTERI iudex, qui Oppianicum damnauit, an qui assoluit' SI Bl,l sentemtiae suae. R E i iudicataei praeiudi iis de Scamandro S Fabricio factis. I N principim mel Asy: in Oppianicum. nam Scamando S Fabricius malefici j principes non fueram, sed conscii do ministri. s seps Rio RA Ddiciat de Scamandro ,α Fabricio iacta. SE curis inti in Oppianico damnando.

NON Maleuit aude, ut Bulbus, Gutta, Popillius, a Staieno corrupti. CoNsTAN Ti Aut cum enim Scamandrum & Fabricium damnassent,declinare de suo statu in Oppianici iudicio noluerunt. P A v LLo posterius , pate irrit ideo sibi non liquere dixerunt, ut reum paullo post, caussa itertim cognita,Nre patefacta condemnarent. supra. PATEFACTA re. t uter pecuniam iudicibus deerit t. Oppianicus, an Cluentius. nam suspicio tantum adhuc erat: res ipsa non patebat. Ex . FAC Tol ex damnatione. Quo D 1 Iecerint,l cum sibi non liquere dixerunt. de ijsdemmim adhuc loquitur. ITA diacere .l ut de octauio ,&Considio iam dixi. F viri obierat. Ex ueterei iudici indisciplina lnihil muto, sed, iudiciorum , tartasse restius . nam S supra: Homines sapientes, ex uetere illa iudiciorum dioiplina. F L o R A N T L rep. I ros obitum Sullae . A M n i r t o S v s; l supra : hiin ue On.ni i.o ierunt, qui illum uestrum innocentem Oppianicum, siue imprudentia, siue misericordia , siue aliqua

suspicione,

54쪽

In Orationem pro A. Cluentio Habito. 4 3

suspicione, siue ambitione adduini, ab literent. Ut dissulis, i qui sibi non liquere dixit. CA τ . s; l si pra. Eorum, qui sibi non liquere dixerunt, sapientiam laudo: qui abs luere cum, quem nocentissimum cognorant, & quem sibi bis iam antea condeatinarant, nullo modo poterant, condemnare, cum tanta consilii infamia , de tam atrocis rei suspicio esset iniecta, paullo posterius, pat acta r maluerunt.

HA t c timi, is te Quinctio nequem concione, inlueta iudicia demonstrata si t. neque enim irse dici patiebar'; nuper mμhitudinem concitatam consistere cuiquam in dicendo licebat . itaque ipse,pon- quam Iunii perruertit, ca sum tam reliquis: paucis enim diebus illis, ' eprivat sest sictus, Ohominumstudia Sejerbi in e 5 te ligesat . quodsi, per quos dies Itinium accusanis, Fidicitiam acere reuolui et :rs dendi Fidiant io potestas cta non es t. ac primo quidem, omnibus iris iudicibus, qui Oppiani mcondemnaraxi minabatur. iam insolentia noratis h minis; noraris animos eius ac si istius tribunicios. quod

erat odium, dii immortales ' quae prepedi bia ' quanta te ratiosi' qvamnastis, arque intolerabilis arroga ita e qui illod etiam ipsi m acerbe tulerit, ex quo Ha n ta sunt omnia, non bi, ac defensioni fiae condonat μm e Oppianicum εἰ proinde Vi si non satis si i es δε- uerit, ab omnibus rem his e dess, tum, qui se ad patronum illum contulisset. erat enim I mae summa copia patronorum, hominum eloquentis morum, atque --psis oram: quorum certe aliquis defendisset equitem in municipissio nobilem, si honeste putasset eiu in di causiam posse defendi. nam QEinctius quidem quam

carestam umqtram antea dixerat, vannos ad quinqua-xnranarus est equis eum umquam non modo in pa- roni, sita in laudatoris, aut aduocati loco uiderat ' qui, quod δ' ira iamdiu uacua, locumq. illum post aduriam L. Sullae a tribrenicia voce destrium, presserat, multitudinemq. iam desie ctam a concionibus ad ueteris cometudinis sim ilitudinem reuocaucrat, iccirco cuia duo hominum generi pacillisper iucundior fuit . atque

idem quanto in odis postea Dis Elis ipsis fuit, per quos in

altiorem locum adscenderare neque Muria. Dcite enim, ut non Dium mores eius, arrogantiam, sed etiamnu tu , atque amictum, atrue illam inque ad talos demis purpuram recordemini. is, quasi non est ullo modo mendum, st ei iudicis di essis hictum rem GDb

se s hi Raestra detulit . Et iam querimur , saepe homunibus nouis non satis magnos in hac ciuitate esse si ctus enego usquam umquam fuisse maiores. ubi,si quis, ignobili loco natur, itavivat, ut nobilitatis rignitatem uirtute tueri posse uideatur; usque eopomenit, quoad eum in seria cum innocentia prosicuta est .se quis a

tem hoc uiro nititur, quod sit ignobilis; procedit saepe An res, qua si idem ille est cum iisdem Dis niti s nobilissimus. ut, et inctius Oihil enim escam de ceteris Di et homo nobilis, quis eum cum illast perbia atque intolerantia ferre potuis: e quod eo loco fuit, ita tuis

runt, ut, i quid haberet a natura boni, prodesse ei put rent oportere ; fumbum autem, atque arrogantiam eius de ridendam mans arbitrarentur propter humilis rem homiuis, quam perti,nsenda M. Se rivi illuc reve tar: quo tempore Fidiculanius es a latus, tu, qui ea iudicia si commemoras, quaero quid tum esse exsu

mas iudicatum e certe, gratis iudicasse. at condemnarat: at caussam totam non audierat: at in concionibus

omnibus a Lusinctio De menterreat o sacpe uex tui . illa igitur omnia ethinctiana iniqua, sl a , turbulenta, popularia, siditiosa iudiciasuerunt. Esto , pomis esse innocens Fuscula: iam ergo aliquis inpianicum ratis condemnauit: iam non eos Iunius obfrtitus en , qui, pecunia accepta, conde arent: iam potuit at quis ab tatio non sedisse, o tamen Oppianicum grati, condemnasse. uerum, hi nocens Falcula , quae δε quis nocens 'si hiemaris condemnauit, qreis accepit' nego, rem esse ullam in quemquam illorum obiectum, quae Finc lanio obiecta non sit; neque aliquid fui e tu ridicula uir caussa, quod idem non sis in ceterorum. aut hoc iudia. - reprehendas tu, cuius accusariis rebus iudicatis η ii uidebatum , necesse est: aut, s hoc iteram ese concedis, Oppianicum gratis condemnatum se sate re. qua quam satis magno araeumento esse debet, quod ex tam multi a iudicibus, asiluio Falcula, nemo reus

fictus es.

EXPLANATIO

HA ε c l quae minea me demonstrantur. supra. Ita multum agitata ita diu iactata res est, ut hodierno die primu cauila illa defensa sit .hodierno die primu ueritas uocem cotra inuidiaminis iudicibus licta mi erit.I N iudicio quo Iunii is danatus est. P RivATus est sictus,' persen s tribunatu pl.Q v o D erat oditon quo erat in omnes odio. E Qv i et x M IO vrum i Oppianiculia. A D quin aginta: prope quit

'iraginta. AD OCA Til qui iudicio adest e reo fauens. A . T rt.1 nv N i C i A uoce desa trem, i utiatio Sulla, qui triolinis pl. ademit concionandi potestatem. OPHREsSERAT, I occupauerat primus. nam eis. iii adri ciuilo ante Sulla d est 'rat: concionari tamen ante Quinctiunt nemo tribunus pl. aulus erat. svis tuis Crisue Sull.inis. nam L. Luculli exemplum supra attulimus e sal uitio. Vs Qv E ad talos e missam purpuram l rci illitur Plutarchus. qui tribunis pl. purpuram adimit, re hoc utitur argumcnto, ut magistratum non sitisse tribunatum pl. ostendat, aut nouum hoc in Quinctio propter arrogantiam furis existimemus. QEo D eo loco huit,l quod nouiis homo Oit. T. Atti. EA iudicia: de Iunio, iuulbo, Popilliosutia,Staieno: quos accusator ideo damnatos cile dicebat quod, ccepta a Cluentio pecunia, innocentein Oppianicum damnat sciat. GRAT is iudicii se . 1 Falculam in Oppianici iu

55쪽

44 Commentarius P. Manutis .

pianiciam, qui eausi in totam non audierat, quia uehementer&saepe inconcionibus a L 'Rἰri tus erat. Immo imiocem, qui , cum hare ita essent, absolutus tamen est. Omnia hi dici

cat, urgente tribuno pl. Quinctio facta, quibus rei damnati sunt Iuniiij, Bulbus, populi diu 'et

nv nam Falcula, cum priuatus esset Quinctius ae usum os , . . P .: ut a, Stat

MO, nulla turbauersata est. Qv i εἰ hia'. uit 3 IN qu quam Horum I illorum iudicum, qui dam ait seni. quo par A1.'ρο

rupicta sit, aliis tamen eos criminibus esto condemnatos nam si . .. a -- Q

tus ut innocens: ergo i iocentes Nissi. Hoc iudicii I quo absoluiu, e uictis, ' noras I qui iudicia facta cominianoras: & Ct quorundam iuditam diuinatione iudies: i tau ' di

ruptum argumentaris. uia cium a luentio eo

, ORA

OV io elim mihi da ratos a bitus cossimis,

alia i , certis criminibus, prunimis resibus' cum pristium illi ipsi debuerint potius accusari de muniis repetundis, quam inbitus . nam, si in ambiatus iudichsboc bis oluuit, cum alia lege caresiam dic rent : certe, si propria lege huius peccati adducti esseat, micto plus obfui et . deinde,si tanta uis fui: iuius co minis, ut, qua Pisque lege ex clii iudicibus rous iactus esset, tamen hac plaga periret: cur, in tanta multitia, Me accusarem, tantis praemijs, ceteri r Octinousiunt e Bicprojicitur id, quod iudicium a pellari non oportet, P. Septimio Scaeuolae litem eo nomineemaestimatam. csius rei quae conssetudo sit, quouiam apud homines p erit μοι dico pluribus uerbis docere non debeo. numqua enisu ea diligentia, quae solet adhiberi in ceteris iudici,s, eadem, reo damnato, adhibita es. In litibus aestimandis fere iudices oti quod sibi eum, quem strues condem unt, inimicum putant esse; si Fa in eum sis capitis illata est, non amittunt: aut quo perfunctos iam esse arbitrantur dium de reo iudicarunt negligentius attendunt cetera . itaque O marestatis absolutismi permulti, quibus damnatis de pecunis repetunis lites essent aestisnatae εἰ ct haec quotidie seri videmus, ut, reo damnato depecuniis repetundis, ad quosperueni p cumas in litibus destimandis statutu sit,e illi iuvisti soluant. quod cum sit, non iudicia riscinduntur , Ied hoc statuitur, aestimationem listam non esse iudicium. Scaeuoti condemnatus est aliis criminibus, sequentis mis Apuliae testibus: omni contentione pugnatum e I,

ut sis hau capitis aestimaretur. quae res si miudicatae

Dac lege ipsasMus est. Sequitur id, quod illi im

arcium appellant, maiores autem nostri numquam ne que iudicium nominarunt, neque perinde ut rem iud catom obseruauerunt, anima ersio, arque auctoritas

cenona. qua de re ante quam dicere incipio , perpauca mihi de meo incis uerba frienda sunt; ut a me cum Dutus perichit, tum ceterorum quoque os orum, a icitiarum ratio construata esse uideatur . nam mihi cum retris fortibus, qui censores proxime fuerunt MM Bus est anticula, cum es ero vero, sicuti plerique D Arummunt, magnus usus, Osumma utriusque in is congilauta necessitudo est . quare, quidquid de subsin plumibus eoru- mihi dis dum eris, eo dicam animo, ut omnem orationem meam non de idonum sim, sed de ratione censoria habitam exis Mari uelim . a Lentulo autem, iliari meo, qui a me pro eximia suaviante, summisq. honori , quos a populo R. adeptus est, honoris cassia nominatur, de hoc, iudices, impetrabo, ut, qua ipse ad gere consueuit in amicorum pari curissidem, Milentiam, tuis uim animi, libertarem. d cendi, in hac, mihi concedat, ut tantum mihi sumam, quantum ιbuius periculo praeterire non pinum. a me ta en, ut aequum est, omnia caute, pedetensim' d cens-; ut neque fides huius demsionis relicta , neque cui quam aut L au laesa, aut amicitia uiolata Ge

n deatur.

EXPLANATIO

de ambitu

mine Paestimotam 3 L L

56쪽

In Orationem pro A. Cluentio Habito. s

esset; quoniam eum sperare possent, ac plane confidere eius inimici condemnatum iri eo erim;ne, quo de crimine praeiudicium esse factum in aestimatione litium uiderent: non i itur, quod in ipso Septimio iudicium existimatuin non est, id Cluentio tamquam Praciudicium obesse debere, eoq. minus, quod illa litis uestimatio extraordinaria fuit in caussa Septimii, S cxpressa a iudicibus eontentione accusantium inimie tum i non solere enim reos, sanes damnatos, secundis criminibus amigi,ne si illa quidem capitalia sint. Duplex igitur Ciceronis defensio: tum quod aestimatio litis, quae iudicium non sit, obesse Cluentio non debeat i tum etiam, quod iudices illi litem aestimauerint practer consuetudinem aliorum iudicum, contentione accusatorum adducti. cuo D iudicium 'tari non oportet litis enim aestimatio, iudicii sep rioris appendix est, non iudicium. Eo nominet quae pecuniam ob rem iudicandam accepi uet. Annini TA. EST .l in eodem reo, iterum alio crimine in iudicium adducto. inusitata igitur fuit a stimatio litis in Septimio, iam alijscriminibus damnato . IN litibus aestimandisi in aestimatione Iliatium: in quibus iudiciis lites aestimantur: quae sunt iudicia repetundarum. I Ni Mi Cusi l ideo Iitem non admittunt, in illum illatam; ne uideantur propter inimicitias insensi. NON admittunt; I ne, si rursus eum damnauerint, inimicum damnasse uideantur. PERFvNC Tost satisfecisse iam se putant ossicio suo, cum de reo iudicarunt, repetundarum accusato: quo in crimine lis ainimatur. D L reolde repetundis accusato. AT TENDv N Tl cum idem rcus alio crimine accusatur . . LiτEs essitata, sisnatae: l in caussa repetundarum damnationem sequitur litis aestimatio . propterea simul utrumque nominatur. REO Gura alui ubi quis derepetundis damnatur, sequitiaream damnationem litis aestiis matio : tantum scilicet ut luat,quantum iudices, furiis cognitis, cicataminatis, aestimarint. AD qtios

men se pecuniast haec erat quasi quaedam appendix caussae de repetundis iudicatae , atque damnatae ;cum reus, stimata lite; Aluredo non erat: tunc enim agebatur in eos, ad quos ea pecunia pervcnisset . utiade pro Rabirio Postumo, & in epistola Coelii ad Ciceronem , quae incipit, Lis de rep. IN litibus aestia

mutidis Inati, tum sit, I cum lites aestimabantur, statuebatur, ut, si reus seluere non posset, uocarentur in ii dicium ij, ad quos ea pecunia povcnistri. Igitur,ln l. aest. idin, cum alicui de rcpetundis damnato lis a stimata est i post litium aestimationem. NON ese iudicium. l nam scisci, non ab literentur. AL iis criminibus, I capitalibus: non hoc, de capta in Oppianici iudicio pecunia. sequitur enim: Omnicontentione pugnatum est, ut lis haec capitis aestimaretur. ApvLi AEl cui praefuerat. Puc NA-YvM . Esr,l ab accus toribus, non contentis unica Septimii damnatione. ab iis, qui reo fauebant. V r sis haeccapitis, aestimaretur. 1 quae lis e non illa, in qua Scaevolam Apuli accusauerant: nam aestimationem hanc, prolatam ab accusatore Cluentii, diuersam esse ab ea lite, indicant seperiora uerba, eo demnatus est alijs criminibus. Lis igitur haec capitis dixit Cicero,pro, lis haec maiestatis, de corruptis iu- diciis quae nune in Cluentium intcnditur: quae cisitis est. nam repriundarum crimen capitale non est. eam aestimationem iudicij loco habendam non esse, iidem illi, qui Scaevolam accusarunt, satis ostendo runt, quia non eundem postea hac lege ipsa, qua minc Cluentius caus ain dicit, eodem crimine postularui Vitur, Ut l. h. c. aest. idest, Vt, quae capitis lis crat, ad pec uniae solutionem redigeretur: iudicibus, qui seram persinctos arbitrarentur, concedentibus. HAC lege ipsa I de repetundis . nam litis aestimatio ad crimen repetundarum pertinet. Scaevola enim non hac lege, sed alijs criminibus & reus factus est, &condemnatus. lis autem ci aestimata gratiae caussa: ut, quod capitale erat, pccunia aestimaretur. Hv-1v s c E periculi, i ne Cluentio noceat censeriae antinaduersionis exemplum. Qv i ce ores proxime fuerunt,t insta nominantur, Cn. Lentulus,&L. Gellius. C v M auero uero I opinor func esse Cn. Lentulum; quem paullo post fati illa in suum uocat. DE DUriptionibus eorum i censores, cum at quem damnaoant, caussas cur damnarent, si1bscribebant. IN amicorum periculis: cum eorum caussas agit, sicuti Oo nunc Habitum defendo. DIGNITAs 1 censeria. AM 1 C i r I AI quae mihi cumvinbobus es qui censeres proximefuerunt.

ORATIO

VI o a o igitur, iudices, immaduertisse censores in iudices quosdam illius consilis Iuniani, cum istam ipsam caussam subfriberent . Hic primum illud

commune proponam, quam . Maduersionibus censvirijs hanc riuitatem ita contentam , ut rebus iudicatis, fui . neque in re nota consumam tempus eamplis: ponam illud unum ; C. Getam, cum a L. Metello , O . Domitio censoribus ex senatu eiectus esset, cenorem

ipsim pineatist D m ; et , cuius amores a censor bus erant re' ensi, hunc postea populi R. e rum, qui in ipsum animaduerterunt ,moribus pracs c. quod si illud iudicium putametuitaut ceremi; turpi iudicio donati , in perpetuam omni bonore ac dignitate pr a tur , sic hominibus igno relata notatis neque ad honorem aditus, ncque in curiam reditas essetaruus suemcnientuli, aut L. Gellii libentus furti condet aris, is, omnibus ornamentis am sis, inquam ullam honestatis suae partem recuperatis. quos autem ipsEL Gellius, er . Lentulus, duo censores,clarissimi uiri, sapismissi se homines, furti, o captarum pecuniarum nominen tauerami, 3 non modo in sῖ natum redierunt, sed etiam illarum ipsarum rertim iudis sabsoluti sunt. Primm voluerunt maiores nosiri non modo de existimatio emissiquam , scdnepecuniaria quid de re minimae eiudicens nis qui inter aduer Hos conueniser. ρο- pter in omnibus legibus,quibus exceptum est, de quis scariss aut magistratum capere non licet, aut iudicimtegi, aut alterum accusare, haeci om ae causea praetermissi est. timoris enim costam, non uitaepoenam,ia

illa potesate se uolae. t. itaque non solum, iudices,

57쪽

46 . . Commentarius P. Manutii

Hudinendam, quod i uigetis ..popu is io umero censoriassubsimipilaos es deleras, uertim etiam iudici se hin , pti iurari statuere maiore cum religione O di imita debuereunt. 7 pnaeum iudices,sic tores,cqvitesq. R . in compluribus iam reis , quos contra lavi pecunias accepi si script est,siae potius rei, novi, q'am censor mopinioni, paraminitaeinde, a tores Wbani, qui iurati debent optinium quemque in selinos iudices re ., mquam seibiadeam rem reses iam igno Mimam impia emo esse oportere dux raut . ceu Pro Anique isse a penumeros periorum cen

runt . atqueelia ipsi resecens ex siua iudicia tanti 6pe arbitrantur, hi alter asterius iudiciium non modo reprehendat .sta etiam refici dat ;Gester desinatu m uere uelis, ultrio retineat, o ordine stit no dignum

existimo et ut aloe, in aerarios referri, arit trita monia i/ubeat, alteri et et . Quaro, ροι vobis in mentem Denit,

haec αρ' me Dicta , quae apopulo 'Drescindi, abiuratia iudici, is repudiari, ama Atatibus si , ab Aqui tandem potestatem adepti sunt, commutari,inter collegas d7 crepare uideatis e sesae tum humi, vide. Has qaid tandem censores de illo iudicio cor, pro iudica,

se dici tur . . cphimhm illudfatvamus, utrum, quia

censiores fulirip rint, ita it, an, Pia ita fuerit, illisia scripsierint . si ideo, quia subscrine rint i uidete, quid

agatis; ne in unumquemque nostrnm censeriores in pse serum potestatem re iam pemittatis ; ne Dbscriptio

censoria non misius calamitatis ciuibus, quam illa ace,

cuius mucronem multis remedι is maiores nostri retu-derunt, aeque poII hac, atque illum dictatori dium , pertim famus. sin autem, quod subscriptum est, quia uerlimes, iocircina e debet ese : hoc qua

ramus, uerum sit, an et pum, removeantvr auctorisares renoniae; tollaturi lex carissa , quod in carisia non ea. doce, quare pecuniam CDentidis dederit, nude dederit, quemadmodum δε erit: unum deni clue aliqn a Citie mlio profectae pecuniae ite, sigilum hystende . vhice deindetii tira bonum fuisse Oppianicum, hominem interrum,ns,il de illa Emquam strusisse exis arum, nil st Eeniaque praerudicatum : tum adictoritatem censertim a

plexior; tum ii larem iudirium chin re coniunctum es sendito. tam uere rem siti s Oppianicum coustabat, qui tabulas publicas municipq fui corrupisse iudicatus : ; qui testamentum interle erit; qui nostrapersonas, tim testament uia obsignandum curarit; qui eum,

cuius nomine id obsignatum est interfecerit, qui auunculti Mir fui tu eruitute, ac vinculis necarit ; Pimunicipes suospro cribendos, occidendori. cuearit; qui eius uxo rem, quom occiderat, in matrimonium duxerit; qui pecu itum pro abortitione dederit; qui socrum, qui ux rem, qui uno tompore siviris xxorem, Peratosse liberos, tremi ipsi , qui deniq.fios liberos interficierit; qui, cum venenum privigno suo quaereret, manifesto sitit pubensius: chius nimi ris consi sq. da naris , ipsi a distis io iudicium pecuniann iudici dederit ad Antentias iridicum corrumpendas: dum haec, inqtiam,de Oppianico constabunt', nee tisio argumento Cluentianae pecvniae crimin tenebitur; quid es, quodiei a censoria siue u D tas, me opinio sibirmitiuare, aut hunc ληocentemo prim re poly ιidetur id igitur censore, sicuti Dair ipsiquidim, ut graui et me in , quidquam

ad red dicent, praeter sermonem , arq e famam. nihil β isibus, nihil labrilis, nihil gratii aliquo ar ume to coreperisse, nihil deni die, causa cogni patuisse

illicent. quod habens ent; tumeti id non ita iam esse

deberet, ut conuelli non liceret. non πωτ exemplortim copia, quae Anima est. non rem Deterem Mon bommempotentem aliquem , aut gratiosum preferara . nupcrhominem tenuem , si ibam aedilicium , D. Mat inium cum defendis cm apud M. Iunium, Q Tublici myra tores ; os l. Plaet ruriam, C. Flam mi inraeissiis curules,

pos si ut scribam iurati legerent edim, quem isdem isti censores aerarium reliqui sient. Gm enim in homine nutata culpa reperi et ur : quid ille mersisset , non quid de eo statutum est , Paerentavi eo duxerunt. Nam haec quidem. quae de iudicio corrupto subsicripserint, quis ex qui ab illis satis cossi tu , o diligi ter ii dicata arbiatre ui in M'. quillium, et si T. Guttam uideo essisse script . quid est ho duo sese conreptos solos pechnior

quid ceteri ni delicet alis condemnarunt. non est igitur circumhentit non o ressus pecunia; non, it illae iii Ga e c uti Ahre habinanitur, omnes, qui Oppianicum condemnarunt,in cre sum resu picione ponendi. duos solos uideo auctoritate cens inura affines ei turpit rediri iudi ari. Nam, ut ut d ii ermito ibit ': dde tu δε bus habWrint coinpertum , de ceteris coni peris . nam illud quidem minimeprobandum est, adnotat, nes auctoritatemq. cense riam exemplum illos a constitit id e rei litari rea fretisse. Ilati erunt enim ita malo es nos ri,

ut fiamultis es t a itium rei militaris admi fim ,so

titi e re quosdam .antiniane, teretur: Br merus uideli tet omnes , poena adpaucos peruentiret . quodHemfacere censores in delectu dignitatis, in tu scio ciuium iit atrimanosione uitionis , qui convenit in nam re les, qui locum non tenuit . quihoni impetum, vitas

pertimuit potest ide postea O miles esse melior, ct histbonus, O cinis utilis. quare, ne in bello propter Ilium metum delinqueret, amplior ei mortis of plicii metus es maioribus consti ditus ne autem nimimis muli ἱρoenam caphis stibi ent, iccirco illa fortitio comparatain. hoc tu idem facies censor iasinarii legendo erant

plures, q/ui ob invocent m condemnandam pecuniam acceperint; ut non animia retas in omnes, sed campas ut ne is, o paucor ex mi Lis ad ignominiam sortiare ρ h. belli igitur, te lene, O vidente, curiasinatorem , p

palus . is dicem, res'. ciuem me ignominia quemqua, qui ad perniciem l ocentis de suam religionem pecunia commutaris qui pretio addi ctus eripuerit parriam,sortunas, liberos ciui innoιenti, is censoriae stu ritatis nota non intuetur ρ tu es praefectus moribus λ tu magister ueteris es ipsinae, o seueritatis, si aut rermnes quemquam scires in natu inelere tanto conta natum ; aut natuis, qui in eadem culpa sit, non eadem poena ci oporto eo quam condisionem frendi. m. iores in bes o limiditati militis propositam ess voluerunt, eandem tu is pace constities in robitati siena oris e quod si hoc exemptim ex re militari ad animaduersonem censorium transferendum fuit, sortitione id i sum factum esse oportisit .sin aurem fortiri ad poenam, atque hominum delictum fortunae iudicio coramittere, minise censorium est certe, in multorum peccato, case paxcor ad ignominiam, o turpitudinem non opo ter . Verum ouo es intelli nus in istis subscriptis, ibus ventum quenda putilarim se quaestum . iactata res

aerat

58쪽

In orationem pro A. Cluentio Habito. 47

erat in concione atribuno seditioso: inco a cauo condemnarat, subsiri sit L. Gellius; crvd is pecuniam

probatum illud erat multi uini: Hicitum erat contro accepi siet, quo innocentem condemnaret. Iam idipsum dicere : nemo denique, ut defenderet contrariam par- quantae sumationis est, schre hinocentem Disie reum,tem. laborabat: in inuidiam pon o Maz: illa iudicia quem fortasse m/mquam viderat e cum homines sapie uenerant: etenim paucis postea mensibus alia uehemeans risini iudices, cui nihil dicam de iis, Di redemnarunt erat in iussiciis ex notatione tabularum inuidia uersara. causia cognita, sibi, dixerint, non liquere. Verum Uo, praetermitti a censoribus o negligi macula iudiciorum condemnat Popillium Grilius; iudicat accepi' a cla-posie non uidebatur. homines, quos ceteris uitiis, a H. entio pecuritam . negat hoc Iotvlus: nam Popillium,

omni dedecrere infames uidebant,eo hac quoque subseria quod erat libertini filius, in finitim non legis; locumptisue notare noluerunt; eo magis, quod illo ipso tem quid senarorium ludis, O cetera ornamenta relliat; pore , illis censoribas erant iudicia cum equestri ordine o eum omnii rominia liberat . quod chm Iacit, iud communicata; ut uiderenturper hominum idoneorum cat, eius prensia gratis es inpianicum condemn

ignominiam sua auctoritate iura iudicia cum equestriose tum . ct eundem Popillium postea Lentulus in ambitus dine reprehendi se . quodsi hoc apud eos ipsos censera iudicio pro testimonio diligenti tae laudat . Quare si mihi, aut alis causu re licuisset: hominibus tali neque L. Gella iudiciostetit Lentulus; neque Lentuli exiprudentia certe probavissem, res enim nidicat nihil stimarione contentus fuit Gellius, ct si uterqne censor ipsos babuse e uiri, nihil comperti, ex tota ipsa sita- censioris opinione nandum non putauit: quid est, quam Friptione rumorem quendam ct plausum popularem obrem qui siquam nostrrem censorias subsicriptiones omnesese quaesitam. Nam in L Popilliam , qui Oppianicum fixas, O in perpetuum ratas putet e se oportere e

EXPLANATIO

ILL ius consilii Iuniani, i cum Oppianicus, iudice quaestionis Iunio, damnatus est. C. Gar ΑΜ, lLicinium. qui censor fuit cum Fabio Allobrogico , septem annis post eos cen res, a quibus e senarii

eiectus erat. Valerius Mart.& Frontinus de Aquaeduct. TvRPI iudiciol ut furti captarum pec viarum. ILLAR v M ipsarum rerum iudic si sunt enim certa S propria de furto, di de captis pecuniis iudicia. Nisi qui inter aduersarios conueni Ll cuius generis censores non sunt. H AB C ignominiae cutimul a censoribus illata. I uni C Es,l nominandi caussa dictum, non uocandi. qui itero iudices, explanat, subiungens, senatores, equitesq. R. qui post Pompeium & Crassum consules Auresia lege iudieabant. O priri vad quomque t e singulis ordinibus. IN Minos iudicesi uerbi gratia, qui de repetundis, de ambitu, de maiestate iudicarent. IN aerarios referri, i si quem de plebe censeres notabant, in aerarios reserebant, idest, ciuem eo tantum nomine patiebantur esse, iit pro capite suo tributi nomine aera penderet. Asconius. TRIBv moverit ex rustica in urbanam reiici, aut ex rustica nobili in aliam rusticam minus nobilem, ut Balbus Crustuminam est adeptus,legi de ambitu praemio. A. MAci sTRA-τi avsi a praetoribus urbanis. I L L A acerbi sinaprosicriptio i Sullana. unde subiicit. Dictatorium gladium. Est autem in sit militudine nominu quidam lepor: Videte. ne subscriptio proscriptio sit. ST Y L v M Iquo subscribcbant censores .RE TvDERvNT1 ne nocere posset. GLADiv Mi & hic lepor est. subscribentis enim stylus, proscribentis gladius. Quo D in cans, non est. 1 quid enim censoribus cum hoc iudicio' SE Cusi male. sic enim interdum accipitur. TESTAMEN Tu Mi socrus suae Dineae. Qui tabulas publicast epilogus criminum Oppianici, quae supra latius cxplicata cognoscuntur. Su ppo s ir A perfna: Aiulio Ninium limulante. EvΜ,l Asinium. Av v N Cv Lv M fili sui M. Aurium, fratrem uxoris inac. IN struitute, i in crgastulo, apud QUScrgium senatorem, inafro Gallico. Plios C Ri Ex NDos,l uictore Sulla, cuius in partibus suit. proscripsit autem, & occidit Larinates quattuor ut supra . E iv S uxor , t Sasiam , Cluentis matrem. P Ri v I GNosmi Cluentio. Siva voluntas, siue opinio fuit,l carpit in Voluntas, excusat in opinio. nam uoluntas libera est ,& ab odio interdum prosciscitur: opinio rationem aliquam sequitur,& eligit quod rectum esse

putat: quamquain saepe putat, quod non est. C A v s S A cognita , t quam non audierunt. HABEBANTvR,l quo tempore ininctius concionabatur. SORTI Tio N E in quosdam l ut indecimuquemque me animaduerteretur. Uuius,Tacitus, Polybius, alij. RELIGIONE,il iurisiurandi. ILLA iuditiai facta eo tempore. Ex notatione tabularum I discoloribus enim ceris notatae sunt,Hortensii oratoris, ut creditu mest, culpa. quod ei Cicero obiicit in Divin. HOMINE S,l censores sequitur enim paullo post, sua auctoritate. hos celeris vir si loquitur de iis iudicibus, qui Oppianicum

damnaram. ILL is censuribus: Pompeio consule, Neresse. CoΜΜv Ni CATA; l Auresial Ee. Asconius. H o M i N v xl l laneorum i qui digni censoria notatione uiderentur. I L L A iudicialienatoria. Curi equestri ordinet simul cum c luestri ordine, illa iudicia rcprchendente : ut legem de communicandis iudiciis necessariam sui illa ostenderet. L. PopiLLiv Μ,l Publium supra nomi nauit. Lo Curi sinasorium ludas, i ut spectaret ludos in orchestra: quod solis licebat senatoribus. C T ER A ornamentat ut laticlaui tunicam, calceos lunatos: de quibus Phil I 3. Mutauit calceos: repente pater conscriptus factus est. Festus, Isidorus, Gnara.

CRATIO

59쪽

48 Commentarius P. Manuti

. A T in ipsis Habitum a raduerteranat. Nuiator quidem obturpitudinem, nullum ob totius vittae, non dicam virium,fid erratum . neque enim hoc homine sanctior, neque probrior, neque in omnibus o

ei s retinendis diligentior esse qui quam potest. neque itati aliter dicunt, sed eandem illam semam iudic corrupti secutisunt i neque ipsit secus existimant, quam nos

existimari volumus, de huius pudore, integritate, ut ture Utaputarunt, praeteretnisti accusasorem non potuisse, cum animadverstim es Et in iudices. qua de re t tussi nnum factum ex omni antiquitareprotulero, plura non dicam: non enim mihi exemplam summi curissimi uiri flauari praetereundum videtur: qui cum censor; in equitum censiu C. Licinius Sacerdos

prodrest; clara uoce . in om iis concio audire posset,

dixit se scire illum uerbis ccieris peierasse ; siquis conserradum e vellet, usurum esse eum Do testimonior dei de, cum contra nemo diceret, iussit squum traducere. itaque is cuius arbitrio et populas exterae gentes contentae esse consueratnt , ipsie a to scientia ad ira minium alterius coulentus non it. quod se Habito facere licuisse , sertile illis ipsiis iuditisus, ae fugiarioni, et invidiae populariter excitatae restiti t. Vnum etiam est, quod me maxime contκrbat, cui loco resto dereposuis uitior, quod elogiam recitasti de testa ento Cn. Egnat' patris, hominis honeste mi uideli et, sapientioni, ficiscosi exheredas si,m,quod is ob O

piamici damnationem pecuniam accepi t. de cuius h minis leuitate O inconstantia plura non dicam . hoc t samentum ipsium, quod recitas, elusinodi est, ut illa, cum eum filium exheredaret, qum oderat, ei lio coheredes homines alleui mos coniungeret, quem diligebat. Sed tu, Atti, confideres censeo diligenter, utrum cens rium iudicium graue velis esse, an Egnati' . si natij: leue est, quod censeres de ceteris situ Dipsierunt: ipsum enim Egnatium, quem tugratiem esse vis, ex senatu ei cerunt . sin autem censo num: hanc Es: alium , quem

pater censoriasubsicriptione exheredavit, censores ins

natu, cum patrem e cerent, retinuerunt. At cuim s

natus uniuersus iudicauit illud corruptu esse iudicium . quo modo e si siepit caussam . an potuit rem delatameismodi repudiarere cum tribu sph populo concitato ,

rem paene ad manus reuocasset; cum optimus,ct homo hinocente mus pecunia cisci mvetus cne diceretur et

co insidiast riret ordo sinasorii 1;potuit nihil δε- cerei' potuit illa toncitatio mi Eiiudieii sine findi periculo resp. repudiarie At quid est decretum e quam isse quam sapienter I quam diligenter eis I . Qv r

dicare, an, actumst, moleste asterphere es ipse

. Ghemius sementiam de iudiciis roga; etur, ara non diceret,atye ijdixerunt, quoi rem sentent f Ghentium condemnatum esse dicitis. Sed quaero a uobis,n miaeim legem ex isto S. c. L. Is Ius consit homo sit riss mus, tulerit e num anno post M. Lucretas O C. Cassius in in quos cum consules disgnaros idem ill d senatus decreuerit,non tulerunt: O, quod tu Habiti pecunias. ctum esse arguis, neque id ulla tenuem si icione con- 'mas : actum est primo illarum aeq'itate, et sapie tia consulsem, ut id, quod aenatus decreuerat ad iiDd i uidiae praemi incendium restinguendum, idpostea referendi m ad piptilum non arbitrarentur: ipsie deis depopulus R. qui, L .avlactς trib. f. ctis querimoni s a

rea concitaras, rem rotui ira fagitainu idem C. Iuni' f, prerri paruuli, lacrumis commotus, Maaiamo clamore, o concursu totam illam dixem, θ' qua

sionem repudiauit. ex quo intelli potuit id. quod fa pe dicthm est; ut mare, quodsua natura tranDillum sit, ventorum vi agitari, atque turbari , c O populum Dastonte se placarem, hominum si Dioorum uociabus, ut uiolentis inis tempestatibus, concitari.

EXPLANATIO

IN . ipsuM Habitumi equitem Romanum. equum publicum ccnsores equitibus Romanis adini

bant. P. Ar Ric ANil Paullistis. CONTRA 1 contra Sacerdotem. E UvM tria diue rit non enim adimere erilium uoluit, contra quem nemo diceret. FACERE licuisset , , ut eadem condicione, qua Sacerdos, utereturine scilico in eum sine teste aliquo animaduerteretur. FAC i Lx,l testis enim contra culii nemo diceret. ILL is ipsis it licibus, i ipserum censerum iudicio, qui in eum alii-

maducti erunt. Ex Cir Ar Aut turbulentis Quinctij concionibus. ELociunt teli ficatione. Vi DELicvr,l ad ironiam ostendodam. Qvs M oderat, i ut ipse ais. IN vi Di A forum It in infamia iudiciorum, nondum lata lege Aurelia. IvDi Civ M public mi quo deuencsiciis accusatiis est Oppianicus. id autem itidicium publicum est. ISTAM legem l Illam, dicit, non quae lata sit, sed quae, iacto eiusnodi S.C. ferenda uidetur fuisse. non est autem lata,quia S.C. illud temporis caussa factu iii est, non quia iudicium Oppianici corruptum a Cluentio senatus iudicaret. proptcrea subiicitur Factum citillorum acquitate , di sapientia consillum, ut id, quod senatus dcc uerat ad illud inuidiae pracscns incci diuin restinguendutii, id pollearcserendum ad populi in non arbitrarcntur. 1 v quosl corruptum locum ita sanari posse arbitror : Ii queis tum consillibus designati side illud senatus decreuerit. RE p E R E NpvΜ adpopulum I serri ad populum. dicitur, non ferri. itaque malim hic, Fcrenduiti. REM illam, ut ipso iudice populo de Oppianici iudicio ageretur. To T A ri illam legem, o qu.iui ouem rep. Latiis. ltotum consiliuin serendae legis abiecit nec apud se de C. Iunio quacri uoluit, sed apud eos iudiccs,quorum de criininibus illis, quibus accusatus cli, quacilio legitima crat. UAM Corvin .icrra epraeter : Ilepida ironia.

ORATIO

60쪽

In Orationem pro A. Cluentio Habito. 49

E sr etiam reliqua permagna auctoritas, quam sone lam Semiliaesunmis ornat senatum lauribus;

ego turpiter paene naeter : mea enim esse dic multa in equites R.tum ea ea oratione asperius dicta r tur. Recit ahit ex oratione nescio qua Attius, Pa meam citassis, quo animi illorum iudicum in Crassi m incend ripe dicebat, cohortationem quandam iudicum ad bon tur ; aliquantum esse commotus dicitur . itaque in se iudicandum, ct commemorarionem tum illorum iu- reooncindo primum exposuit utriusque rationem temestiorum, quae probata non essent, tum illius ipsius iu- poris p ut oratio ex re, O caussa habita uideretur: dei itis Iuniani. perinde quasi ego non ab initio huius d dc, ut mi Gigereposet Brutus, quem hominem, O non

se ioni, dixerisis. ivi idiosum illud fuisse iudicium; aut, solum qua eloquentia, verum etiam quo lepore, O qu cum de infimia iudiciorum di pretarem, potuerim illud , bas facet s praeditum lacessisset, tres o ipse excitauit

quod tam populare esset, in illo tempore praeterire. ego recitatores cumsingulis libellis, quos M. Brutus, pater iluere si quid eiusmodi dixi, neque cognitum coni memo- lius accito ri de iure riuili reliquit. eorum initia cum raui; neque pro testimonio dixi: O illa oratio potius recitarenture quae uobis nota esse arbitro r; r O R τ Efemporis mei, quam iudici' , o auctoritatis fuit. cum Bu E N I τ . v T . R UR I . I N. P Rr v E R N A T Eo rem accusarem, O mihi initio proposivissem, ut anisos EsSENVS. EGO .ET. BRVTVS. FII. ivsso populi o iudicum commouerem; cum. Omnes Irendum Hismatem flagitabat: I N . AL RANO .v- ensiones iudiciorum, non ex mea opinione , sed exho- RAHvS . EGO . ET . BR v Tvs . FILI vs; o Lminum rumore proferrem; istam rem, quae tam popum bassam posccbat: IN. TIBURTI .FORTE. cvMlariter esset agitata, praeterire non potui. Sed errat -- AsβEDIssEMus; Tiburatre fundum reqtiis

hementer,si quis hi orationibus nostris , quas iniud 's bat: Brutum autem, hominem sapientem, quod fi*n mouimus, auctoritates nostras con signatas se habere qVitiam uideret, quae praedia ei relinqurpet, te cari Abitratur. σmnes enim illae orationes causarum, O diccbat uoluisse. quod sei potui Set honeste scribere ,se iatemporum sunt. non hominum ipsiorum, patronorum. balneis cum id aetatis Aso fuisse; non praeter seir eastam, si caussae ipsae pro se loqui possent, nemo adbibe- βωνα ab eo balneas non ex libris patris , sed ex taburet o ratorem: nunc adibibemur,ut ea dicimus, non quae dis, O ex censu quaerere. Crassus tum ita Brutum ultus

nostra auctoritate constitu tur, sed quae Gre ipsa, es, uti tam recitationis suae paenireret. motae enim caussaq. ducantur. hominem ingeniosiim, M. Antonium sertasse tulerat, si in us orationibus reprehenstim, quas aiunt solitum esse dicere , iccirco se nullam umquam Ore p. habui τ, in quibus forsitan magis requiratur orationem strinis ,ret,si quid aliquando quod non opus constantia. Ego autem illa recitata esse non moleis fero. :es et, ab se est dictum misti se ne ame dixi . perinde neque enim ab illa tempore,quod tum erat, neque ab ea, quasi quid a nobis dictum, aut actam si, id nisi litteris caresia, quae tum agebatur, aliena Juerunt. neque milusnandauerimus, hominum memoria nou comprehenda- quidquam oneris suscepi, em ista dies, quo minus honorum. ego uero in isto genere libentius cum multorum, he hanc causiam O libere posm defendere. quod se ustum hominis eloquenti mi, O sapientissmi, L. Crassi i confieri, me caussam . cluensa' nunc cognoscere, auctoritatetis sequor: qui cum L. Planesum defenderet, anteas N in illa opinione populari: quis tandem id accusante M. Bruto, Romine in dicendo uehementi, O post repreMdere: praesertim redises, cum a uobis quom cassido; cum Brutus, dκοbus recitatoribus constitutis, que ipsis hoc impetrame sit a uis is , quod ego Ois ex duabus ius orationibus capita alterna inter se con- initiopetiui, nunc peto ut, siluam hucgrauiorem detraria recitanda curast, quod tu dissuasiou rogationis illo iudicio opinionem attulit lis, hanc cadisia perstem

eius , quae contra coloniam Narbonensim ferebatur, atque omni ueritate cogPitta, deponatis . ,

quantam potest de auctoritate senatus de rabit, insu

EXPLANATIO

EX oratione emo qua l ex actione 1. in C. Vorem. nam inis1 subiicitur, Cum accusarem. Vnum autem accus uerat Verrem. Oratorie singit se oblitum esse, quid aliquando in iudicio dixerit: quasi or

tor, causi ac seruiens, aliud alio tempore dicere cogatur. QvAM meam ese dicebat, i quod ego neque eonfitcor, neque nego. ILL ius ipsius rudis' Iuniani. l lignificat illa uerba, quae sunt in actione si-pradicta: Quod inuenti sunt senatores, qui, C. Verre praetore urbano sertiente, exirent in cum rcum, quC. incognita carissa, condepnarent: quod inuentus est senator, qui cum iudex esset, in eodem iudicio ab re pecuniam acciperet, quam iudicibus diuideret, di ab accusatore, ut reum damnaret. E resanctoritatist ut mihi fides haberetur: ut auctoritatem haberet oratio mea. PopvLi R anil circa iudicium stantis. γε t N D s suasel excusat consilium situm de scribendis orationibus,& refellit eam rationem, quas tibendas non ei leAntonius iudicabat. IN istos heret inscribendis orationibus. M. BRvio, i qui math au itit eo nomine, quod industriam, operamq. suam ad accusandum contulisset. itaque in Bruto est cicero: in quo magnum tuit, Brute, dedecus generi uestro: qui cum tanto nomine cura, patremq. optimum uirum habuisset, di iurisperitissimum, accusationem factitauerit. IN di suas et de quaticine em libro. Voluit adolescens in colonia Narbonenii caussae popularis aliquid attingere, eam l. colonia, ut fecit, ipse deducere . exstat meam legem senior, ut ita dicam, quam illa aetas serebat, Oratio. SENΛ-

SEARCH

MENU NAVIGATION