장음표시 사용
621쪽
A N I M A D. L I B. X. 2 ra Vi s primo conuertatur, non conuertatur cum particularibus subiectis, s quod cum redem s. cclo medιumsi liter habet. ι γ ῆμε ον λογος α προ- ακρου . Est uero medium,dem
mrio prim extremi. Hic locus demum palam exprimit, quod eapite nono, quod capitis huius parte quarta Obsi unus positu est,
definitionem maioris extremi pro medιο demonstratιοnis flumendam,s additur, δεο - αὶ otas Vin δι ορ σμοI γι- νωπN. Itaque omnes scientια per desinitionem fiunt. Omne scietis inquit Aristotele per definitionem fiunt, tanquam medium uidelicet ollogisticae demo traiιοnis At nulla scιentia quaestio 3 nil propter quia est, dissu mo concluritur,ut iam dixi: G tamenihilo minus per desinitionem res demonstratur ricitur. DGnceps partis secunda exempla ponuntur,quod caussati eiu dran in diuersis tamensubie Gs caussae diuersesin ut humραια. cims loc ri Θοά, , Gμη εχ νχολχυ. s. ο ὐην et τρ ναυ- ἰοτα sim quidem quadrupedes,quia bile carent aves uero, quia sicca. Interea uero defvitur apertius ς καθολου, quam de-snitum erat quarto ea te trami, Γυπ γοω λεγω atac ολου,ο μη
non singula quidem,sed uniuersa conuertuntur, neque superam. sexta extrema parte evιtis statuitur,si inter assectionem osubiectum plures caussaesin eam potiorem esse,quae 9ubiecto uicinior sitius quaeratur an homo sit substantia,potior caussa erit animal quam corpus, quia per animal substantia homini inest,
non per corpus. At id sp periori quintae partis doctrinae con-rrarium , quia dissum est medium maioris extremi definitionem esse. Nec Aristotelis ratio hἰc uera est. Non enim homini pubJatia potius inest ratione animalis,quam ratione corporis. Supe-6 Hora enim o uniuersalio sunt ncone . , ut Aristoteles ipse superioris libri capite uicesimo docuit. Atque omnino quastiosa ridicula est: nec enim unquam fet ratis demonstratio, quia
622쪽
bari poterit, spersuperius probari potest inserius.Hunc errore , et conantur interpretes quidam defendere, quod subiecto uicinior ea si nonsit illa quidem absolute potio sed potior huius quostionis. At inepti homines an non meminerant definitam ese scietiam ex causa non qualibet,sed per quam immediatam,attributum subiecto inesset ' His distinctionibus nullus error tam abs-dus est,qui retineri s defendi a stultis interpretibus non possit. At Aristoteles Ura collegit, ex suis ipse principjs non retexuit, non aestimauit. Quare dicamus potius id Aristotelicum non esse, quia principiis Aristotelis non renuenit, nec esse Aristotelicum
quicquid ab Aristotele eollectum sis, sed quod ab Aristotele ex Aristotelis principys stimatum sit; d dema esse Aribtotelicum. IN I8. CAPUT.
Decimumoclauum eaput s ultimum supereost repetitum ex decimo quarto uicesimo sexto prim quomodo principia cognoscantur qua demum cognitioni,1pecie appellentur, ad ne bum subiicere statui, uti nilosophiae Amphotelicae primum summumqueFundamentum, fundamentum,ut iam dixi, Platonicum nonsemel dicium, sed iteratu res clitum tandem intelligatur, o quatia illud Platonici Poli η μεν ἐρι πειρία τεπίω ἐποιο sσο, η δ' ἀπὸ ρια τt LG,Arisboteli probatum sit,intelligatur.
DE principiis & quomodo nota sant, & quis habitus eos cognoscat,hinc est manifestum dubitantibus primum .Quod igitur non possit scire per demonstrationem qui nescit prima principia immediata, di
ctum est prius: utru vero immediatorum eadem si notio, an non eadem, dubitati
rit utique quispiam, & virusci etia utrius
623쪽
que sit, an non, an huius quidem scientia:
illius vero genus alterii quoddam,& viru, cum non in sint habitus, ingenerantur, an in generati latent.
Qu rit Aristoteles initio capitis huius quaestionem magnam is philosophia , grauem, quomodo principia cognoscantur, o qua si me cognitionii π appellatιone . Hae siquidem quopiones duaesolae pum. Plato ex Socrate aliquando docet animos hominum immortales e fonte diuinitatis detibato in cognitione rerum uiguise, antequam in corpus intrassent .sed obscuritate 3 corporis o insolentia perturbaros,in obliuionem superioris intelligentiae delabi,ut antea iam dictan eost primo capite severi ris libri. AIquado animi. libro comparat, ut in Philebo. Ar Z
telis hanc secundami Platonissententiam secutus, animum reces corpori infusumor a tabulae comparauit nec quicquam cuniatum habuisse indicauit ,sed συμφιαν δε αμιν, ingenitam cognoscendi potentiam.facultatem duntaxat atra be . c Tn scenda porro duas facultates esse: alteram ad rei sitneutres: alteram ad res uniuersales π generales: illam sensium,hanc intellectum facit: tametsiι paru distincte o aperte id hoc loco ex-3 primit. Quaerat igitur Aristoteles quomodo principia, id est priamae s uniuersales rerum notitiae agnoscantur, G quis sit has tu quaeue species cognition . Itaque cum per demonstrationem principijs ignoratu, mediatorum haberι scientia non possit, uelis ius dieium es merito dubitauerit aliquis intrum immediatorumeunitio G mediatorum sit eadem, an non: G utrum mediatorsi
similiters immediatorum scicntia sit,an non: sed horum quidefcientia; llorum uero generis alterius cognitio. Haec secunda quostio est in principiorum sit scientia,an praestasiorGgenem c 6 iusdam,ut inredecita scientia autemsiit mediatorum, intellectu immediatorum: utrum principiorum habitus animis nostris inatura non ingenerati tandem a disciplina Gmagistro duntaxat ingenerentur: an ingenerati quidem sint,ut Socrati placuit,
624쪽
etro P E T. RAM mentiu est, qui si talibus ligamentis aperia, Aristotelicae Philo- Ysophiae plagas obuetiuerit, protinus consenuisse existimat.Propterea partitio haec teneaturaeausarum abae sunt ομογονοι,quae suo calatis assidue coniunguntur, rumques P o conclud tur ex caussa causarum simo ena ex caussam caussa bibet ire cuncluditur,quata ex causiis una semper sporma: ἁια nonsem Ier μογοm,stum ex eo quod tempore posterius si prius tam tum bilo semo concluditur, ut ex materia o essιcιente non προ
eclario materiatum G sectum, sed contra: non ex quibuslibet ad finem tendentibus finis concluditur, sed contri ex sine quae tendunt ad sinon.ita ex forma G sinebilogismo tantum concia tdi potest: materia o siciense non potest. Atque hoc argumetum pecundum est aduersus demonstrationem Dausticam,quod ex usu deduci non possit, Nullusi quisimus sit ex materia o siciente: Demonstratio fit ex materia tar efficiente: Demonstratio igitur non est dissu min. Vt tara plane pateaudissetistica demon grationu dogma sciam
Cypomniarum esse,non ex usu artium omnium parente obsera rum o deductum: denique Aristotelicam non esse. Interea quae
pio mouetur, quod non sit in causatis, siret in magnitudinibus ueλεὶα continuitas , nec facio facium,item facio id quod freontinuum, idque similitudine Geometrica peragitur: facta sunt
cic π ,extrema G indiuidua. Quemadmodum igi
tur ςιχ inpuncta punctis continua non sum, sic neque factis sicia e utraque enim Oi hensum in sibilia . Quod autem sit e habet ad factam, γρο αμυη ςιγm it linea ad I MEL . Nam quod sit ηιπιρε m, diuisibile est, quod factum estia et ρεπν .atque ut in tinea puncta e in eo quod sit Hasumi nita. Sed hanc quaestionem Aristoteles ipse alienam ese pra-st tur,o ad Physicam remittit, ρια-ν θ φδε ρως iς κα- . θολου-κ νηιαως clei λε G περι Γι , Magis uero pero cite in his quae uniuerstiter de motu,de js dicendum. Eiusmodi uero sexto Physicae ausculationis disceptamur . Deinceps
625쪽
Si paries est, fundamentum q*oque est , s si utrumque,secti sunt lapide, Si domus est,paries es e fundamenino est: : si igitur domus esto ii sum lapides. . Hoc exulo concludit Aristoteles ex posterius facto prius esse dest, i domus est ecloi lapides esse: rursus hac bpothesim probat ex postenus facto, parieteofundamento. contraji conerta ex causio causata concludere non poteris: Nec enim quia lapiades , iccirco fundamemum : nec quia fundamentum, iccirco partesinec quia partes,iccirco domus. Hoc exemplo considerandum
est quod dixi ex materias Iogismum eri non pose, nee ideo
Iairusmum apodi licum esse ex materia, quem putauit Aristoteles. Proximum caput decim tertium uersatur rursus in in remalibuι causu quae physsicu in rebin s caducis mutu M or ' ciprocra rationes habent, ut ex terra sit aqua, ex aqua sit aer, ex aeresit enu: G eontra,ex igne ae unde aqua, ex qua ter rigmtur. Hanc consecutionem κυκλήμ γένεσιν Aristoteles appeliar , s exemplum quatuorgradibus; e instituit. Expluuia u potiex uapore nubes,ex nube pluria. Ex hoc circulo cum unum
quodΓbet est,alterum est,s contria uicissim, ait Aristotilei: ubi tamen nihil est vita πομυς nhil καθολου. Atque has demo ' ationei ph cra quoniam sennuntur ex materia, memento otito simi esse non posse.RAEquo capite statuitur quod bu iam staturum est decimo quinto G uicesimo pexto capite primi demon' strationes demonstratarum rerum similes ese, earumque mela quaeda-λεσα, sed alia reuera esse αυεσα, alia uideri: αμε- σω aliud apodicticum,aliud dialecticum ripe. Hactenus de ea,
sis actim est o caussat . quorum doctrina non apodiam 52
626쪽
non eatholi in q- generale sit, attribuere streici. Quares . ela it Aristoteles quι doctrinam omnis quaestionis, omnis silogi mi, omnis etiam non logi stica explicationis communem, uni rogismi speciei qu.im si ι: ait ribuat: Gigantis enim ue-pem pumilioni accommodat Ergo doctrinam ea sarum ad generalem logica inuentionu artem refero demo Datιoni propria non subiicio.Desiniendi doctrina G qua iam confusa est, n pro Ixa octo capitum quaestione, s quae deinceps sequitur sophistire item, non eatholire hie instituitur. Communis enim est omnis tquae honum,nec ulla quaestio est quae rei defmtione explicari narsit, ut ιam patuit.
Sei tamen de caussis o caussatis actum est, quorum s Mesarum particularia sunt in distributionis loco, genera disseremiae, Decies rotu, artes tum integra G uniuersa, ut definitio G d finitum . Ergo cum dicitur influtiones artium esse ex definitio-mbu ,dstributionibus,no aliud dicitur, quam ex causio cof ssato , quia desinitiones c distributiones causarum caussa torum symbola seunt. Sed quod agitu hic agamus,quod definitur, speciale est aut generale. Ergo Aristotelei leges primo desiniendaest citi deinde desiniendi generis instituit. ad desime iam itaque 'eciem primo leges δεα ab Aristotele statuuntur. πως δειε, siccis G is τί a Gηγορουμενα, quomodo oporteat uenari o indarare qua in quid ei dicuntur.Prima lex es I. 1
ἔξω του γένους. Eorum quae unicuique semper insin quadam c mmora sunt,non tamen genere severiora. Haec igitur est prima Io, Communia necessaria quaerantur,non tamen genere comm Mora , q a lege proximum genu ,s eommunes d eremia comprehenduntur u in homine definiendo philosophu ethnicu er r
627쪽
ANIMA D. LIB. X. MIi anima item rationale,rum mortale, comprehenduntur,dia non dii inguratur, uidetur potius Aristoteles exempta, quibuι utitur in liter de genere nihιl cuιrare. Secunda lex est GA, Γι-
κπιον μεν ita πλεον ὐπάρυ, μακα δε μή πλεον, talia sane sumenda sunt bacimus, ut tor imprimis sumpta sint, quae Iiacer 'gula latius pateas,umuersa tamen non pateant. Haes cunda lex iubet uniuerseus tot assumi, qua singula , quam
enim nec de est essentiam esse rei. quia uniuersaba ιlla o necessaria ipsum quid est,fhendum: s ita conlucia propries istere ostendum. Hae definiendaeDeciei sunt legetis hae legum sunt ra-rιὐκ es: clarius uero breui sequesueratpraecipere ad definiendam Deciem, jumendum esse proximum genus, o disserentiis tot eripiendum , donec totum ex genere differentiis compositum, Jeciei
proprium esset, η γαρ γινος, η O. φορα α' ειηmut enim genus,
aut disseremia fuerit,dicet paulo psh Amtoteles in hoe ipso ea pite. Generis definiendi ratio quasequitur, confusior o obsi rior ess,tum propter mendum quod inesse susticor , trem propter diuisitonis utilatates interpositas. Summa uero est doctrinae pro positae ιnitio π tandem reperirae, ad genus definiendum, diuisecst desinit κθecies considerandaesunt,s ex earum communione similitudine propria lectio disserentiaiquegeneris educenda, tre, teles bis Aristoteles facit,3 ρή θ ο ταν ολον se προ μα
628쪽
δῆλα rae individuis enim compositorum assessiones e definitiο- tatibus erunt manifesta. Postrema lex videtur mendos tamen quavunque sit, indicat quod tandem dicetur aperte o mania se te,ex eommunibus partium asseclionibus,proprias totius . Aio mi investigandas esse: in reponitur longa digressione diuia sonu ut tua,.Triplex ad definitionis partes si gendum, d J nendum,complendum. Diuisionessecudum disseremias utilessunt adsic progrediendum,quemadmodum tamen demoni ram, di ita
est antea . Vtiles uero fuerint sol sic προς is cinoi 2I 'ς π ad concludendum quid est ' quo modo definitio dicta sprius συΜογισμος του a in E iam ειξις.Atque uidebitin uria cque nihil concludere, seta omnia protinus petere, tanquam a se perit ab initio sine diuisione. Hic Platone diuisionu praecept rem laudatorem uellicari intelligimus, s hae prima diuisi nu utilita est,ad definitionis partes colligendum. At non demonstrat,sed petit ait Aristotelii Hie etiam nunc diuisio labes la- . tutiquae nihil doceat,nihil probet, sed quaestionem gratis petat, promissam explicationem o debitam non persoluat. Sic an ea eas ire huim quin o diuisio damnata est, quod peteret,non demostraret. At paulo post contrarium dicetur, quod diuisio non psta sed uere doceat. Hie uero nomine δεα ρέσεα ς significatur, snon solum distributio tomum partes, sed partium similiter inductio ad commune conficiendum. Atque ut diuisione o dis remia generis, si ecies et sic indutione specierum os laudo , tenui definitur sed illa diu Onis prima est utilitas,fecunda est, quod refert in desinitione n m πρωτον Ν υτερον , quid prius sit posterius : quod diuisio monstrabit, quα primo sumitvnus, tum disseremias priores prius diuidit. Haec utilitas obseurius e ponitur e tertia est utiora seu nihil relinquatur,diuisione effici. Prolepsis deinceps adue seu Speusippum Arstotelis condisici tum ut interpretes aiunt diuisiones tollentem, quia impos ibitii Hessem, quia sophisiticae esses t.' si quis aiebat diuidere uelit, omnia erunt ei tenenda, M. mnesque disserentiac Decio cognoscod
629쪽
AN IM A D. L I B. X. os et cus quid diuidat nescieri At hoc impossibile:
Huius Pilui mi propositioni Aristoteles resistit , satisque puta
se diuidenti genus in oppositas partes absolute diuidere, G ex eius partibin assumere, quod ad propo situm desiniendum sitis erit: ursi quis diuidat aserat, non necesse liti sit omnes an lium specus eonum,equommiscisos,autumomnoque dissere rivi eorum nosse, sed satu est animal o rationale mortale. sic enim ε ξει - λογον - ουσιας habebit rationem ess-iae. S a cundus Speusippibilogi, in uideturfuisse, L Sophistica esse,s captiosa qua peterem:
Diuisionem petere: sublicam itaque esse. Huiuς β u mi assumptioni Aristoteles occurris contrario a seg menso,
At primum est : quia nec se est quiduis in hori. altero es,sic Aristot ei. Sic enim di putat: Necessarium 3 inquit ergo non petit ed probaro docet:
Hic notabis nurum Aristotelis tuentum smpraeto prior re tricesimo secundo, huius capite quinto. qain paulo ante in hoc ipsi capite diuisio con ra Platonem reprehensa est, qui a tere non robare non doceret Nunc vero com a condi e I, Speusippum eadem defenditur, principiumque non petere es' matur, 'Ma ex oppositis immediata fat. Sic eadem res,muta. ra tantum calumniae pesona, ex eodem facio G urtuperatur e
630쪽
P E T. RAMI collocata, ut copleta. Primum patebit ex topicis locis degenere: αsecundum i natura priora praecedant: terti , si nus divi um
to quod definitur,s ecie non disserat, id est, proprium fit id enim est,non dioerres ecie: pro eo quod in topicG dem numero dicitiir illic enim idem dicitur numero definitio, definitum. Atque haec explicatio ex praesenti Aristotelo loco ducitur, cum ait in eo quod lecte non disserat ουτε πλεον προκerr , oin a πλει Σπιρυό G,neque plus proponitur,neque quicquam deficit.Atque haede tribus d uisionu utilitatibus tam longa adhuc digresdofuit. Repetitur deinceps pro 'sita primum ratio definiendi generis, tquomodo generis definitio ex comunione o similitudinesterierupubducatur,imo quomodo siι ὸ genera sint,qua putabatur MnM, id iure ligatur. Res hic mulio eli clarioriqiam svitantea .inquire dum uero in uedum in simili minimeque disseremia primum quid uniuersa contineam idem : deinde rusus in aliis , qua sim in eodem quidam cum illa genere ibiit is in er se eademst ri a caetera diuers. Cum uero in his sumptumfuerit aliquid semnino idem,s in altu silmiliterim assymptis rursus considera dum,an sit idem,donec ad una rationem uentum sit, ουπς γαρε ητου προδμαπς ουσμος haec enim erit rei delinitio .Hae I ristotelu oratio iam manifesta est,s aperte docet, quod anteal curatum fuerat: nepe ut 1 ecies generis di umilitudine legenus Deciei similitudine d finiri: humque semeris speciei circulum esse. Sed additumpraeterea, quod si non ad unam rationem, sed dua aut plures itur, constat non unum quidpiam sui r m, quod quaeritur, sed plura sit no fuerit una communio, aque
similitudo Deciei tim enu unum non erit. Hoc tanquam orotitariu propositae doctrina accesit.Sed exemptu praeter more, Aristoteles magnifico bli utιtur. seire uis quid fit μεγαλοψ υχα, magnanimitas' subducito pecies hominum magnanimorum,quid qhabent imite contemplare: Alcibiades magnanimus fuit, item