P. Rami, ... Animaduersionum Aristotelicarum libri 20. nunc demùm ab authore recogniti & aucti ..

601쪽

PE T. RAMId fundus: aliud est ο νους in libris, at ud est inpivis, ut iam et dixi : in ellecitas est med3 s argumenti, quo eodem possis quaepiones murra a uaria, o disserentes probare, Ahao μη est

quaestionu:s ex genere quae bono scientia genus idem ac diuersum sumendum est: nec quia ο νοῖς idem est, ideo η pGλη est eadem. Faliιt,inquam,id quod tamen acutitu con sideratum mi ni me falleret ra multa de quaestionibus Aristotile, prWjιt, stramen non sam accurat e pracepit,quod quaestionis non item med similitudo,aut differentia ciemiam cI cognitionem simile iurdisserentem faceret. Praeterea ducer hie Arapoteles imperfectam deymitionems quumo concludi posse, atramen non apodictio: tommnoque desinitionis perfectae neque ulligismum , neque demonstrationem elle. Hoc uero capite locus unus notandus est,ex qua qui 'tono parte medium sumendum sit, de maiore nominatim sensit Aristoteles, de minore aettam uιdetur. που - ος π ολογος ἐτερου ακρου cior o Hoc utro est ratio alte

Mus extremi, ut ιn his qua junt, α:manisse semit hic medium demon frationu de maiore jumendum : uidetur paulo post de

aliud medium fuerit, ex relιquis erit rationibuι : eadem quaestio φνηsussed apertius,errit decimo septim capite.

Decimo capite tertia o quarta pars summae quae ' nu e ponitur,quid eost definitio, ' quorum,quae ex antecedemibus ilia ei quidem poteram: sed hic consuto id agitur. Confusior est hie Arigotelis doctrina , partitio p aecedit, de initio sequitur: m rhodsi Aristotelica adhibeamus, tura priora praeponamus. Quid id finitio'M D: N s ni ratio explicans quid ei f. Quot q

minati, quae declarat quid sit gnificet nomen, altera rei. Illa sana ruri ais coniam. iove,ut Ilia, est, de quo exemplo simi-

602쪽

A N I M A D. L I B. X. et iri liter in E ψιλὼ metaph co, oratio una, uerbu nempe coniun- αι eopulata: haec una eis unitate semiae, ad quam stae illa nο-minali peruenire non possumus, quanuu non multum adiuuante sisit ex accidentibus. Desiuitio rei duplex est,ά μεσος immediat quae a principium est o thesis quam esse cr quid es U

ponere oporteat, aut alio modo notam facere : altera ε υμεσος

mediata, cuius altera causa est, o quae demonstraris' ut, urdictum est illa uocatur hie mi: haec appelletur π,ut priore libro scientia iston in . ορισμος π erit Jon mi θεσε δ μ φερων της Σὶπδε ξρως,ueluti demon P - t tis ipsius quid est, possitione disserens a demon fration. : dissere enim quaerere quid est' o propter quid est y ut quid est tonitrure sonus igno in nubibus extincti,propter quid tonari quia e ringuitur ignis ιn nubibuι. Hoc discrimine, his exemptu Ari' ide, di hume definitionem Ob d a demonstratione mItaque ait) o αυτος αὐον τροπτον λεγετα , ἰὸ ωὴ αἰν - 5: σαυε. in θ ορισμοneadem ratio alio modo dieitur, sic demon tratio continua, is definitio. Hic quid signia fere σαυεύς, Alexander,Philoponu ,πcaeterasere interpretess, Ptia laboratu,tandemque dro nitio triplex statuitur, una con 3 elusio demonstrationo, perfecta scilicet o mediata secundath si principium demonstrationis, pessem nempe, cum uidelioresola spectatur: eadem cum suo desinito coniuncta illa sipsi gormanis demon trationis est,s appellatu σ-ογιι - μος απόξ, λαφέρων της syllogi nius ipsius quid est, easeu disserens a demon stratιone. Exi caui puterioris sibri capite peptimo, hunc eundem locum, cr Philoponi uanum laborem tum proposui. Ex hoc uero capite intelligo quid

desinitio,quae desinitionis genera specie qae sint: Item quoru sit, quorum non sit, quod ἰνομα in δες sit omnium, G quae sunt,6 quae non sunt: π qκα rei est,sit esentiae nunc mediatae, nune immediatae. Tademque extrema parte eius capitis conclusio estitam prolixae, tamque obscurae quadripartitae quaestionis, cuius summam s licet animo repere. Definitio neque demon stratur,

603쪽

tir PET. RAMI neque demonstrat. Non demonstratu quia de initio G demon- a 'atio deerunt,tertium caput est : non demon Iratur stu modulante, non diuisione, non de initionis, aut contrars de inition quia peteretur principium: quartum, quintum, sextum e

pila fuerunt. Non demonstrat,quia Isimul duas qu Itione an uti quid est, demonstraret ,septimum caput eph: a haec pruna pars est ecuda succedit πς ο τροπος της Δαγωγης: imperfecta desinitio demonstratur quidem, sied Azice spersia ex demon-

'atione praecedentis questionu duoscita lauum G nonum caput es . Quid est definiti's quorum est tertia nempe G qua ta pars,est in hoc decimo capite.Verumen uero compara qua- astionis huius partes duas,primam o secunda um illa superioris libri quae lione περι της EI ἄρχων απειρίας , o statue utram altercationem 'Vla: τηρονικωτερω semia .Primo libra magni i- ea illa uerba iactata sunt, principia sunt αμεσα, λαπιόδία υατυμ-,ἀδε ρετα,πρωτα ,γνωριμιώταἶ ,definitio uero es principium, quod hic rursus dicitur : Quamobrem igitur de pri egio altercamur ' G tam multu capitibus altercamur ' operae uero pretium sit Aristotelis istudium in altercatione hac consederare, definitionem transfigurare cupientis, s quacunque

tiones iligisticae demon ationi subiicere contendentis . Dem snitio uel non sine demong ratione eos, uel etiam de moniti a tio est, ait: definitio imperfecta conclusio est demon orationis : perfecta , Ut uel principium mediumque demonstrationis, uel instar demonstrationis thesi dissereus, ac Piluisimus o n 'ρωσοι diderem : ρ ίδι -γ Cποδειξις σαυεχης, coci ο ορισμος. Quid βmbolis illis θεσι, τρωσει, σι εχῆς,

ωδ significetur, interpretes non intelligunt, ut iam proposui, suereor ne ipse subtilius hic aliquid, quam Aristoteles ipse uoluerit,cogitarim, interpretationem tamen deduxi ex iis Aristotelis doctrina,de meo nihil addidι. Et si coniecturae non malae lo- qeis hic ulluι e tisi licor Aristotelem studio quodam omnes lui- eae partes adorsi inum sevum traducendi, magis quam iudicio haec sudsse tam prolixa altercatis non solidum rei constit Mae

604쪽

A N I M A D. L I B. X. risi iudicium, sed incertum controuersae vinioni, desiderium demο- 'aet,Aristoteles Pulsimo demon truttionem, demo batiom d finitionem subiicere eontendit, coactus a ueritate aliud agit aedicit. Desinitio ut dixi demon bati ὀqueb uisimum renuunt, Aristoteles id uidit in desinitione, π consessus eis, eiusdem ueri ratis assimras in demo Natione o explicatione quae tionis propter quid est,idem requirebat: Ari stoteles igitur quaestionu quid est, propter quid ephitem definitionis o demon ationis ista germanitate eommotus,cum demon Dationem Ollui mum fac re uellet, o quaestionis quid est, explicatio palam repugnaret, 3 desinitionem quoque ollet mum quendam facere uoluit, T ce te demon Dationem au ilogismum appellauit. Haec igitur eo

nitio quoque erit quia una quaestio est, ut ipse affirmauit secun ri capite. At definitio I llogismus non est, ut ipse et affirmauit capite septimo. Quare neque demon Dariobllogismus erit: Aduersus assumptione illam, At definitio filui simus no est accuserit. Imo uero inquit definitio 1 tum dissu mus,nepe re τι ' ,

tum demon alio θἰ νῆα σέ disserens, o demonstratio sic est inua, definitio sis. Quibus uerbis sit scire uoles quidsignifica

s uoluerit Aristoteles e cassus ipse tibi sit ab inferis,uisententia sua clarius exponat nulta enim uel inuentionis, uel dispositionis qua logicae uirtutes solaesunt) sign nullum tum hac oratione eontinetur. Quid igitur hἱc aliud suspicari possumus,qμ

hominis anxietatem huc euasisse, ut uerbis oratione contumbaret, quod ratione o argumento probare nullo modo pos tyQuare hae aenigmata definitio δ ἀτὶ est instar demonstrati

mi θεση disserens a demonstratione: hi eadem συMογισμος τώ εγι αριdiri disserem a demonstratione De stratiό est sic e rin , desinitio sic: Haec in qua aenigmata nobis indicab soli- citudine Aristotelis, dissicilia uel impossibilia potius assectatis. IN II. Ir. IJ. CAPIT A. Tribus proxima capitibus agitur de caussarum gen/HALCIP iii.

605쪽

quod singula sint apodi sica, qua fit earum cum seu es sessis r

ipsem quid erat esse : altera uero quum quibusdam positas ne eesse est hoc esse : tertia autem quae aliquid primm mouerit:

quarta qua alicuius est gratia . Partitionem hane laudo, CIqua' or genera causarum ad Logicam inuentionem refero, ad propositum nobis compendium accommodo . Partrum uero

definitiones non perinde laudo: forma est, quid est es id uerum esse uideo, quia per formam unaquaeque res est, id quod est. reria qua definitionis parte sieniscetur, divinandum est. I

terpretes, ut Philoponu , per zνων ον πον materiam, per ψα κη πιο formam uolunt intellat. Quamseiurauiam uidetur Aristotele, taulo post approbare, cum ait Cri γαδ οὐ ονταναγκη . reu: hoc enim cum sit, hoc necesse est esse: postea cum uocabit materiam , necessitatem o secundo sim sic

ιterum uocat. At cum materia constiterit, formam nihil esse η uecesse est, neque materia est ομογοπος η ἡμίπλονος, eneratione aut tempore eadem ,sed antecedit, ut uere Aristoteles ipse pο-pea capite duodecimo desinit. Quare considerabis, qualu ista definitio sit.inter retibus uereba hic non donised uerba quibus rei non μbest . Materia dicitur caussa ine qua forma non sis, i deoque H πίθεσιν του ει ς, er hypoth sim formae dicetur necesaria udque de ph sicis Aristotelis citabitur: secundo im physiico, primo de partιbus animalium id dicitur. At ista

ratione efficiem necessaria isit: nee certe multo diligenti qcientis de sinitio est . Sunt enim multae ea ae G aci antes C construantes,qua primo non mouent,quo modo etiam in P sit cis appellatur forma siciem, non quia primum m Mer cogenue

606쪽

A N I M A D. LIB. X. ras 3 sit, sed quia conseruet o tueatur. Finis facibus hic intelligitur,cμius gratia a quid sit. Quare partitio laudanda quidem est te dixilia partium duarum desinitio non laudanda. Videbis autesicundi Ibsici capite tertio eaussarum siecte, o definitiones

iis consimiles. Omnes uero causas Alistoteles affirmat demon strationis esse media, o ex , . Onstrari posse. πασα υ line ἔμψας δέκνω etera, omne, hae per med ιum demonstramur, vel potius per medium demonstrant , id est, media sunt demo strationum sic enim interp=etei. Si d monstratio pereaussam d . Haratio quaestionis propter quid est, lectaratio inquam, ine οἰ- luisimo diceretur,id uerumfori efuerit ex omnibus causio demonstram Si demonstratio omnis sillo: mo conclusa intelliga rur,idfalbum, imo uero, ut A=istoteles ipse docebit paulo p , possibile.etenim ex materia o sistente nιhil necessario e ludi docebit capite huius duodecimo. ξτο hie etia Aristor tu iudicio no omnis .emos ratio 3llogismus est. Vide minoris α. metaph et Opite peptimo eande Aristote ludoctrina, i Daen per omne caussaru genus explicetur. D Urationur eaugas exel la demeeps sequutur. Exepia Aristoteheae demol rationis p materia est,

Dimidius duorum rectorum aurulo est rectus:

i Angulus isse circulo est dimidius duorum rectorume

Rectus igitur. Huius quaestionis ratio ξ η' --

ualetris basis,duero ex medio erecta recla. Plenius aute extricesima prima propositione terer Elementoru Euclidu intelliares. At uero argumentum o me δή boe,materia recti quomodo erit'Nee enim dimidiu duors hominum,hominis materia est,nec dimidiam duoru binariorum, binar3 materia e': multoque Me-

H-ραχθημοπικήν uersari tantum G Γὰ μη εχουσιν ἴλω , in non habentibus materiam : ergo per materiam haec demon' rio non est, neque ex materia omnino est ulla ma h matica δε-

607쪽

A N I M A D. L I B. X. at x ur Arstoteles hic praecipit, o interpretes ex eius praecepto faciunt cibus non finiam in ore uentriculi,salubris est: Inambulatio ps coenam id efficit:

salabru igitur. Hic sanitas inis, nempe post coam inambulandi, non est medium Cr argumentum quaestioms cs a, ut erat tamen restonsum ed maius extremum.medium uero ipsum sanitatis efficiens est,aut coσπερ λόγος ut Aristoteles ait u luti definitio,non sinu. Non enim sam esse uolumm,ut non fluitet cibus,sed contra. Hie interpretes quantumlιbet laborent, nunquam tamen haec expli- cabunt.Them ιus Aristotelu exemplum prudens omisit, Phil

pontas, Eustratius, s author innominatus excusare ualde cupi . Exemplum uero non est κοπα raro nanon κα θολου: ergo no demon 'rari hoc tamen non arguo,sed demonstration situ moeoncludi posse nego, o dum Arigoteles id sicere conatur, non solum quaesonem aliam eoncludit,sed abo quam proposivi amgumento . Sed hoc rursus paulo post. Aristotetis reliquo eas te ualde obscurus, sementi,s etiam ualde concisus. Primum γένωσις interponitur, si Osenorue, generatio CV congeritur quasi diceres,caussarum cum Fuis causatis. liciens e sinis non sune

3 suta calatu ομογονοι,ut hic Aristotelii ostendit, paulo post de materia dicet idem. Essiciens tempore prior est esse , sinis posterior . tum ponitur eande r- in physicu monstrari s ἐξαναγκης ρ ενεκα ἀ 2νος, ex necessitate, o cuius gratia, id est,ex

pter quid transit per lucerna lumen uia subtiliorύ partium per

maiores poros.tum ne ossendamus. Hie demonstratio duplex est, altera ex materis,altera ex sine,utraque sine ollui-ο . Tu mpropter quid tonat'quia ignis extinguitur.Item ut apud inferos 6 dunati coiremiscat. Vtraque rusus demo ratio sine sologismo, prior per materia parum explicata est, ac si uolueris ex materia materiatu e clade re, nil ficiesr nec enim Hllogismo concludi

potest ex materia materiatum, sicut Aristoteles ipse capite d--

608쪽

ris O T. RAMIderimo huius paulo post Uirmabit. In P sicis demonstratio is equem υλ ex fine o nccessitate, id est forma o materia, quia sint, sat Aristoteles docet secundi physici capite septimo so

ma conueniunt in unum, GIA ἐν γαρ - oti ri ζ εακα εν . o hic materiam rursus Aristoteles appetiar nec ιtans nomine, atque hac occasione nece litatis , Ara toteles diuidit efficiem in caussim uarie, primo ex necessitatis ration quod ea siit duplex: altera καπι φυσιν s H- ορμια oecundum naturalem prope pionem altera, iolenta. Lapis deorsumfertur naturaliter uisum violenter utrobique necessitas illic naturato, hic ut dema. An

men hae necessitatu caul a materia no est, sed illic est grauita , τhie impulpio pro3cietissursum. Alia divisio causae efficien o pG

γονοι congenitae, eum hu omni tempore causatum suum coniunctu est,praeteritique caussati rauga pro rata, raesento praesens, saturi futura. Propter quid Mit eclipsi ' quia terra interposita est: propter quid siti quia interponitur: propter quid fiet'quia interponetur. Hicollogismus nullus est et quUionu propter quid demo 'rationes ta multae. Altera est de costallo exvlu mire eo Drau,ut stetismo cocludatur. Quid est e stilluati ua euelata ait Aristotele, De hoc exulo uide Aristotele se cudo capite sint M ta; siet. Hic Aristotebris tui mi termini institvulti quos

se recepeoinqua minor summa caloris desectio,mediu , oriel

e natorse uisimu abstrue, que Aristoteles non absoluit e m Quod calore penuM destitui Geongelascit:

609쪽

A D. LIB. X. et UT A qua penitus calore destituitur: Aqua igitur congelasior. . Et tum animaduerte,quid hic allogismus de proposito costatu, quem aquam congelatam definieras, demonstret. Elusenodι uero sum μα ὀμογον id est,causae essenitae, qualo una est forma

perpetuo,quanuta nec exempla, nec uerba Aristotelu eam nobis nominat.m definiant: definitiones enim quaedam eius exempla

sum in causio u ro qua non simulsum, ne unt ἰμογονοι,ἔ μερον γεγονοπς ο SVογti χος, ab eo quod tempore posterius si disiuisimu se ex causato causa, quanun tempore prior concluditur.- ο ἔ et ροτερου οὐκ 'OSν,a priore uero no est. Cause Ρι non ομογονους Themistius clicientes, Philoponis o Eu serius etiam materiales faciunt: Aristoteles ipse antea ut notaui finem fecitμο eaussare non ουογονον, ed posteriorem. Quapropter ex quatuor caugusti forma est ὀμογονος ateria, ιcies, seu non 'ωογονοι ,sed materia s efficiem priores tempore, mnis posterior. Est uero locus hic singulariter nobis considera duri u a quae non sunt simul cum se u causatu sed antecedur, nonpossumbitu mosita costa concludere: materia o egi ciens sum tempore priores suis caussitu: Non possunt igitur si quamUua calata bllogismo concludere uereque Aristoteles his

3 ait a posterioris logi simum feri ion a priori. Fallit igitur Aristoteles, cum docet ex omni genere causae dem rationes feri, si demonstrationes uelit filogi licas esse, cum materia ciens materiatum G esseAmbllogi mo concludere non possint. Nee audienda uana nescio quae distinctio, quod caustum sit eaussae finis, o ideo quando concludetur ex materiato esse m-que opere materia o siciens , concludet in ex fine materia oessiciem: sie enim Dina ex formato tanquam sine demonstrar turbi demolistratio odii, set demonstratio non se idem esis' redem natura prius sposterius, quod tertio capite superioris libri ab Aristoteli derisum est, o rursus ab eodem, decimose iamo capite huius merito reprehenseum. Hane uero tam argutam

dissimclion m Sphin, sicut aliat inphilosophia Aristotelas e

610쪽

tro P ET. R AN motus est, qui si talibus ligamentis aperit, Aristote Ieae Philosophiaeplagas obuetiuerit, protinus consanui se existimat.Pr pterea partitio hac teneatur xausarum aliae sunt ομογονο quae suo caustis Uitae coniunguntur, rumuiuessset mo conclud rur ex caussa causarum Γmo etia ex causam caussa biluistieec .ncluditur,qualis ex causiis una semper spormarabae nonse Ier λογονοι, I rum ex eo quod temporeposterius sit,prius tam tum Bllog mo concluditu , ut ex materia o siciente non προ

cessario materiatum G sectum,sed contra: non ex quibuslibet ad finem tendentibus finis concluditur , sed contrai ex sne quae rodunt ad sinemuta ex forma σφωllogisimo tantum concludi potes rex materia o efficieme non potest. Atque hoc argumerum pecundum est aduersu demonstrationem Daulicam,quod ex usu deduci non possit, Nullus bilui'us sit ex materia o sicienter Demonstratio sit ex materia o siciente: Demonstratio igitur non est stilog mus.

Vt iam plane pateat olligisticae demonstrationis dogma

of niarum esse,non ex usu artium omnium parente obseris tum o deductum: denique Aristotelicam non esse. Interea quae

pio mouetur, quod non sit in causetis, sicar in magnitudinibus Gi α continuitas , nec facto factum,it facto id quod freontinoum, idque similitudine Geometrica peragitur :facta pura πεσπι ρ ὰπ ,extrema s indiuidua. Quemadmodum igitur ςιγμὰ,puncta punctis continua non sunt,sic neque factis I Aa r utraque enim άδεαρετα induusibilia. Quod autem sit te habet ad sacrum, H μμη et ρος ςιγμ υυμ t linea ad puri m. Nam quod sit ηιαιρε m, diuisibile est, quia factum est

αδε ρεπν atque ut in tinea puncta e in eo q-d sit acta sumi nita. Sed hanc quaestionem Aristoteles ipse alienam ese pr stetur, o ad P sicam remittit, μολον b is laxo foras κινήσεως ἡ μι Mi Δίαι περὶ Γυφν, Magis uero persu e in his quae uniuersaliter de motu,de ijs dicendum: Eius di nero sexto P sicae ausculationis disceptantur. Deinceps

라틴어 텍스트