P. Rami, ... Animaduersionum Aristotelicarum libri 20. nunc demùm ab authore recogniti & aucti ..

611쪽

si paries est, fundamentum q-que est , Psi utr-qμ secti sunt lapide,

si domus est,paries est,c fundamentum este . Si igitur domus esto ii sum lapides.' Hoe exuti concludit Aristoteles ex posterius facto prius ese dest, si domus est sectos lapides esse: rursus hac hypothesim prο-bar ex po tenus facto, pariete e fundamento. contraji coneris ex causiis causata concludere,non poteris: Nec enim quia lapiades , iccirco fundamen um : nec quia fundumentum, iccirco partesinec quia paries, iccirco domus. Hoc exemplo con siderandam

est quod dixi ex materialdissu mum feri non pose, nec ideo

D Misimum apodi licom ese ex materia, quem putatur Aristoteles . Proximum eaput decim tertium uersitur rursus in m terialibuι cauo quae physsicis in rebin s caducis mutu r γ ciprocra rationes habent, ut ex terra sit aqua, ex aqua sit aer, ex aere sit gnu: o contra,ex igne aer inde aqua, ex qua terra gignιtur. Hanc consecutionem κυκλω γένεσιν Aristoteles appellat , s exemplum quatuorgradibus sic instituit. Expluma u tor,ex uapore nubes,ex nube pluria. Ex hoc circulo cum unum quodlibet est,alterum est,s contra uicisii , ait Aristotilo: ubi tamen nihil est κάς πο-πς,nihil καθολιγυ. Atque has demon .m alioneiph PM quoniam sumuntur ex materia, memento otilogismos ese non posse.Reliquo capite statuitur quod bo iam staturum est decimo quinto G mcsimo sexto capite primi demon ' strationes demonstratarum rerum Isimiles esse, earumque media quaeda Alaro sed alia reuera esse αυεσα, alia uideraro ααε-o aliud apodictιcum,aliud dialecticum esse.Hactenus de eos i

sti actum est o causatis, quorum doctrina non apodi lici 52ο-

612쪽

ebis,-- . sim ut Aristote ei sophisticum Q

baeaiholi/-- geu Me sit attritamstreici . Quares eIant Aristoides qui doctrinam omnu quaestionis, omnis squisem, omnis emis non dogisticae explicationa communem, i ruisemi steriei im s.cu) attribuat: Gigantu enim -- pem pumilionι accommodat Ergo doctrinam ea Iarum ad generalem logicae inuentionμ artem refero:demonstrationi propria non paueιο.Desiniendi doctrina π qua iam confusa est,in pro Ixa octo capitum qu tione, s qua deinceps sequitur sophi ire item, non eatholice hie in fruitur. Communu enim est omniis et quaesonum, nec ulla quaestio Ut qua rei defmtione explicari iansiit, ut iam patuit.

tum particularia sunt in distributionis loco, genera disseremiae, species totu, artes tum ιmegra G uniuersa, ut definitio G d pnitum . Ergo eum dicitur institutiones artium esse ex desinitio-mbiu, L Ηιbutionibus,no aliud dicitur, quam ex causio uesato , quia desinitiones c distributiones ea arum caussa torum s sola sium Aed quod agitur,hic agamus,quod definitur, speciale est aut generale. Ergo Aristotelei leges primo definiendast citi: deinde desimendi generis instituit. ad desimedam iraque 'ciem primo leges La ab Aristotele statuuntur. πως δει octi, a s τί a gla καπιορο avet, quomodo oporteat uenari s indagare qua in quid est dicuntur. Prima lex est MN

υπαρχοταν mei εκατω ενια ἐπεκτίm ni πλεον οὐ μεντοι εξω του γένους. Eorum quae unicuique semper insunt, quadam e mamora sunt,non tamen genere severiora. Haec igitur est prona lex, Communia necesaria quaerantur,non tamen genere comm Hora , qua tege proximum gemM, o communes digerentiae eo

prehenduntur, ut in homine definiendo philosophu ethnicis ei r

613쪽

1 anima item rationale,rum mortale, comprehenduntur,dix non distingi tur,ca itidetur potius Aristoteles eamplo, quibuι utitur intiter de genere nihil cogitare. Secunda lex est GA, Γι--α ληψεον μεχρι Γρυπυ,εως I Gm- πρω πνων ε

κατον μεν iam πλέον ὐπάρ , απυ& δι μή VH πλεον, talia fines umendas uni hactenu , At tot imprimis sumptassint, quae Iliaeet singula latim pateant,unu ersa ramen non pateant. Hae I cunda lex iubet uniuerseus tot asumi, qua singula , quam

en m nec se est ellemiam ese reι . quia uniuersaba ιlla o necesesar a ipsum q*id est,sendum: i ita coniuua proprie simibtereo Mndum. Hae definienda Deciei sunt leges, ba legum sunι --rιυAes: clarius uero breui usique fueratpraecipere ad definiendam speciem, i mendum esse proximum genus, o disseremio tot explendum , donec totum ex genere disserentiu eompositum, speciei proprium ecter, η γαρ γένος, οῦ se φορα αν ειη. aut enim genus, aut disserem fuerit,dicet paulo post Aristoteles in hoc ipso e pite. Generis definiendi ratio qua sequitur, confulsior obsi Hor dum propter mendum quod inesse suspicor, tum propter dιusionis utilitates interpositas. Summa uero est doctrinae pro- , ita initio G tandem repetitae, ad genus definiendum, dimiseo desinit AElpecies considerand untis ex earum communioneo similitudine propria lectio disserentiaquegeneris educe da, re, leges his A rigorelei facit,γρη θ ο ταν ολον G πρ γ

614쪽

δῆλα rae indiuiduis enim compositorum assessiones e definitiostibus erunt man lae. Post ema lex videtur mendos tamen quave quesit, indicat quod tandem dicetur aperte mania se , x eommunibus partium lectionibus,proprias totius ais Eliones inuestigandas esse: in reponitur longa digressione diu sonu uiduas. Triplex ad definitionis partes colligendum, di 2ο-nendum,complendum. Diuisionessecudum disseremias ut de una adsie progrediendumquemadmodum tamen demo ram, dictu i

que nihil concludere,cted omnia protinus petere, tanquam acceperit ab initio sine divisione. Hic Platone diuisionu praecept rem laudatorem uelacari in elligimus, s hae prima diuisiο-nu utili 3 est,ad definitionis partes colligendum. At non demonstrat,sed petit ait Aristoteles Hie etiam nune diuisio labefa la-itur,quae n9hil doceatinihil probet, sed q-stionem gratis petat, premigam explicationem o debitam non persoluat. Sic antea. eapit. M in quin o diuisio damnata est, quod peteret,non demostrarer. At paulo pol contrarium dicetur, quod diuisio non pstar,sed uere doceat. Hie uero nomine δι ρεσεωςsignificatur, snon solaim distributio tonus in partes, sed partium simister e ductio ad commune eonficiendum. Atque ut diuisione o disssismiageneris, si ecies: is indusiones ecierum crimilitudine,

tenui definitur sed illa diuisionis prima est utilitas,fecunda est, quod refert in desinitione i m πρωπν 5 υτερον, quid prius sit posterius: quod diuisio monstrabit, qua primo sumitgenus,

tum disserentias priores prius diuidit. Haec utilitas obscurius e

ponitur e tertia est muta seu nihil relinquatur,diuisione effici. Prolepsis deinceps aduersus Speusippum Arstotelis eo scis Itim ut interpretes aiunt diuisiones tollentem, quia impossibiles: esen quia jophisticae essent. si qui, aiebat diuidere udit, omnia erunt ei tenenda,

omnesque disserentia ostreui cognoscendae

615쪽

L I B. X. ANIMA D. ras et cus quid diuida nescieri At hoc impossibile: Illia igitur. Huius β uisemi propositioni Aristotelei resistit ,sitisque puta se diuidenti genus in oppositas partes absolute diuidere, o ex eius partibin assumere , quod ad proposι tum desiniendum satuerit: ursi quo diuidat aηunal, non necesse δι sit omnes animo Lumstrere eonum,equorumliscium,auium,omne que disseren-rias eorum nosse ,sed satu est animal o rationale s mortale. Sic enim ἐξ t πν λογον της ουσιας habebit rationem essentiae. S

a cundus speusippi bilui, in uideturfuisse, i Sophistica esse,s captiosa qua peterent:

Diuisionem petere: Sophisticam itaque esse. Huiuι θ u mi assumptrum Aristoteles occurris contrario a s menso,

At primum est : qμia nec se est quidua in hori. alteros esse,sic Aristoteles. Sic enim di putat: Necessarium 3 inquit ergo non petit, sed probaro docet:

Hἰe notabis mirum AHI fore sis iuenim in primo priori. re tricesimo pecunia , huius capite quinto. qain paulo amὸ in hoc ipso capite diuisio conrra Platonem reprehensa est qui teret,non probare non doceret Nunc uero conrra condisci Speusippum eadem defenditur, principiumque non petere es' matur, qma ex opposito immediata fat. Sie eadem res nuta. ta tantum calumniae pesona, ex eodem facio o vituperatur

laudatur. Hic locus considera. dus est ad iudicandum desus 6 ristibus iliu Acriin quibus diuisio tractata est. Diuisione sie d sensu,triplex utilita3 iam posita per inanem Γωπλογι, repetiatim ad definitionem diuisione constituendam, ςφά- tria spectandasura: ut auributa sint esse alia, ut ordine

616쪽

collocata, ut copleta. Primum patebit ex topici3 Acis degenere: et secundum, si natura priora praecedant: tertium,si enu ditissum eo disserenitis aggregatum του σια ολου μη et δειά t

ro quod definitur, Pecie non disserat,id est,proprium sit id enim

est,non dioerres ecie: pro eo quod in topicis, dem numero dicitur illic enim idem dicitur numero desinitio, definitum. Atquebaee explicatio ex praesenti Aristotelo loco ducitur, cum ait in eo quod specie non disserat obri 'εον προκεraret , ουτε ὐπλει ρύδυ,neque plus proponitur,neque quicquam deficit.Atque haede tribus Lusionis utilitatibus tam longa adhuc digresdofuit. Repetitur deinceps propsita primum ratis definiendi generis, et quomodo generis desinitio ex comunione o similitudiη specierusubducatur,imo quomodo si duogenerasiim, quae putabatur Mnu, id inre ligatur.Res hie mulio eliciarioriquam fuitatu .inquire dum uero Q intuedum in Isimili minimeque disseremiatriamum quid uniuersa contineant idem : deinde rursus malus, quae sint in eodem quidem cum illa genere ibi psit inter se eademst cie a caetera diuersa. Cum uero in busu rum fuerit aliquid Omnino idem, in altu similiter,in sumptis rursus confidera dum,an sit idem Onee ad una rationem uentum sit, εἴ ς γαθες τοῦ et νεμαπς ομμάς, c emo erit rei desinitio. Hae s et boteli, oratio iam manifesta est,s aperte docet, quod antea curatum fuerat: nepe ut steries genero disiimibtudine legenus Deciti limilitudine definiri: humque Gemeris iste citieirculum esse. Sed additur praeterea,quia si non ad unam rati nem, sed duas aut plures itur, constat non μη m quidpia uturum,quod quaeritur, sed plura si no ritura communis,uiaque

similitudo siecimum,genu unum non erit. Hoe tanquam eo Llaria propositae doctrinae accejut. Sed exempla praeter more, poteles magnifico h& utιtur. Scire uis quid fit μεγαλωψ υχία, magnanimita 'Abducito species hominum magnanimorum,quid qtabem imite contemplare: Alcibiades magnanimus fuit, item Achille Aiax: quibus omnibus commune est iniurim non tti . Alcibiades Atheni sibus a qui in abstem propter Sici--

617쪽

seidem,iratus Graecis implorantibus auxilium negauis: A lax ab Vl e uicita in armorum iudicioselapsum ivie ecit. At id rursus iis magnanimis aliis consideretur. L ander Socrates magnanimi pura habiti,quia secundu rebus uel aduersis nubilo Jum mutati. His duobus sumptu,con sidera quid is de, constantiae anι- mi dιο, n quoufortuna: iniuriamo impatientiae: ac si nihil is duae; reter erunt magnanimitatis. Quare partium commmunio me docuit, non unum genus esse, quod desinite uοι bam, o quid esset unu quodque quia communio non una: at defini-x tis uniuersalis esse debet, nec enim medicus praeciperet de cui usdam ocuti, sed de omnis aut certa Perier sanitate. E x hae proxiam ratione definiendι generis concludit Aristotele, facilius e sed siniusteciem, quam genus,qMa ὀMωνυμω ,quasaciut e duobus unum, magis lateant in genere, quam in decιe. Itaque metaphorra uelut harum ambiguitatum umbriis, in de niendis r bus adhibenda/ ese non putat ,ει ό Λ με- G φορα ς , δε λονοπ ουδε ορ. εσθαs ου - , οἰπουσα λέγε rara usi φορῶς, Si uero no di utare metaphoris oporteat, certe neque metaphoris, neque uili per mersphora, enun-3 tiarii definiedum. M etaphoraι Aristoteles appellat hie opinor

ut in Rhetoricis ad Theodectem nominantur , omnes tropos modificationes uerborum: δεομἐsες pro dialectice, probiluo uidetur usurpare, tanquam ex minora maius concludereri. prebabilis dis utatio metaphoras tropos non admittit, quanto minui definitio'Sic metaphora damnata est siesexti topici capite secundo rursum damnabitur. Est tamen considerata pro- pria uerba, cum rebus ipsis nata in erdum modificatis obsturiora esse, ideo quam ob caussam metaphora damnatur, ob eodem fuerit expetenda : deinde necessarias requenter omninoue est, cum bona pars rerum tranflatii quidem, mutatis uerbis exprimatu proprius autem careat:. paulo post proximo capiteor -πποιιαν ρ αναλογιαν Aristoteles concedita At metaphora per analogiam si' simiotudinem praecipue conuertitur. Sed q ii.

618쪽

W8 P E T. RAMI haclenus de diuisione: cuius tanta utitii , in definiendosummo- rpere ob struanda, tot desinitiones in organo logico desunt, tam multae uitiosae siunt, bcebit hinc eo tituere o restituere . Et m quantum his legibu usi, adiuti simus, an aduessionum uia ginti libri declarant: in quibus maxima dis utatio est de Onusii aut uitio sis definitionibus eviendi, aut refluendis. '

divi sionis utilitas permagna ad de latendum seugenM, R Decum proposita est,ea tame adhuc augetur capite decimo seri tro, o ad demonstratιonem cuius uis problematis accommia tur, ut de initiones, Wdemonstrationes una diuisio suppediter, i, πρώι ματα , ἐκλεγειν ἀνα - , 5 5 ς δε ρεσ- : ad problemata uero quaestiones obtinendit o discepta, tu,sedliones c partitiones adhibe laesunt. πιο Θ ω εγο χ-1 ἐαουον G γενος το κοιν ν άπι- ν, sic Mia subiectum genus commune omnium assumendum est, ut si de animalibus agatur, quae insent omni animati con sideranda tum facta communis genero diuisione,similiter in pruna Decus i ruendum : quod illi toti coniunctum consequensque sit: ut si sit sauis ea species, quae sium omni aut consequentia , i sitsemper

in ἐπογυιεινα ΓΓις-το κοινόν,Tum enim possimus dicere propter quid sub commune subiectis insint consequentia, ut propter quid homini aut equo Me uel illud inest. Hic locus uero dilige riuέ con diderandus, s attentius legendus est, ubι Aristotiles illo superiore Aribtotele Platonu reprehensore longe aequior uerior est. Diuisio primo Anablico, item capite huius quinto curursus decimo quarto, ut sopbisma quoddam, reprehensa est Uitata, quia precario sumeret quaestionem G uelut emendica- qret. At ab hae captionu fraude non solum ab Aristotele ipso uindicata est, eum negauit in ea ese ρομα, sed ad definiendum tanq m dux certissima delecta. Imo uera etiam nunc ad dema

619쪽

i strandum, o propter quid est explicandum deligitur. Hἰc Ἀ-

quam locus atrendendus G animaduertenditi est . Hic praeteres praecipit Aristoteles sorte usitata nomina diuidendis rebus defuerint , ut res ramen communis nihi&minus conoderetur, eiusque consequentia perinde uideamur, nomen Iue imponatur : sic λ Horam L hic interpretes intellexerunt. Est praeterea si quit alia ratis,ut in m υ ανάλοss assumatur. Hic Ari teles αναλοsetit permittit in demon tratione, quam ramen paulo ante metaphora nomine damnauerat. Atque huelenus de diuisione tam multa primo in Platonsi calumniam, quod nihilpr

baret,nihil docere sed is ἀοχης peteret ac te hilaret. Deinde, insummam rei i ius ueritatem c gloriam, quod una diuisio in omneis omnis do trinae ac scientiae partes sese mirifice iactaret: quod deo nitiones ma tum generis, tum Deciei suppeditaret: quod demonstrationibus media o argumenta praestaret problemmata propter quid e Luna sui facultaribuspustentaret. Reliquo capite docetur problemata eadem esse, quae medium habent idem, ut quae per α re μαστν probantur ut cur in hyeme facili vi co- quimus, dormientes crassius spiramus, o putei eati A ' Atque haee problemata duobus modis eadem sunt, aut genere, aut q*ias medio medium subiectam sit. Genere, ut propicr quid resonat

echo' propter quid imago apparet in speculo ' propter quid imis nube uersicolor cernitur ' ἀνα λαπις reperculso in omnibus respondetur,uocu, speciei uisibilis,luminis. Secundo modo eadem

sunt: Propter quid Nilus desinente mense copiosior fuit' quia 'mensis desinem χ μερια προς hybernior: Propter quid bbemnis quia luna deficit. Haec εnim sic habent προς αυχλα.

Decimoseptimo eapite uaria de causiu eausaris rursus tractantur. Primo igitur reuocatur u hacsρνία et πων ρ α 1α-

620쪽

Omne latifuom de rondescit:. Omna uita latifolia Omnis uitis defrondescit: Omne defrondescens lati Obum: Omnis uitis defronde cir: omni uitu ejs lati olia. t IJ λατυφυλλον His φυλλορρουν hie uidentur ese reciprocae eo se I reciprocas demonstratione accredisecus Uixaussa enim

prior est,s demonstrat δεοπ : effectus posterior, o demon ' at ΟΠ:'tamen etιam illud quod demon Dat, δεα n, nihil habet

bus folia decidux quae lata non sum. Denique Γ λογια hic estinansmihil enim dicitur hie quod non die lum sit prius. Sec d par sequitur. Eiusdem ea pati in diuersi,subiectu possum cliemultiplices causae. Nec si est caussatum,oportet omnem cassa esse: hic exemplum nullum est, si abeo darium. Tertia pari r

petit r e quarto capite primi ex nota πρωχυ καθολου , si prφ- γblema cathobcum primo est media catholicum simater erit σc m extremis aequale anti strophum. Quarta 6h obscuri si pEorundem caussatorum caussam non contingit diuersam est ,si perse demon fretur: si non demon stretur perpe, eontingit . Hic Aristoteles ait medium esse rationem extremi: utram, minatim non definit: sicuti neque nono huius capite desinierat,sed tam nit, si ομωτυμα sint extrema, ο νυμον esse medium , si ea n 'sint, hoc non esse. Interprete, diuinant ab Aris tele dici medium qesse definitionem maioris extremi, quod dicet quinta parte hie non dicit. Quinta parte reuocatur tertia de conuersione p r