장음표시 사용
441쪽
modo Mundum ipsum factam a Deo, eetera dam feri ab ipso Mun
do , μαι His ordinaυit θ jussit. Deum autem ipsum nabiI operari . contra hos, inquam, docet aperte, proferri illam Domini sententiam ἰPater meas usque nane operatu ν a . Eodem porro modo ceteris Omnibus haud dissimilibus S S. Patrum testimoniis satis efficitur. Arguitur a. Si Deus concurreret immediate immediatione supposivi ad Oinnes creaturarum actiones, actio peccaminosa non minus Deo, quam homini imputari posset. Tunc enim eadem pro utroque ratio est. Hoc autem videtur absurdum. Ergo &c. . neg: consequationem majoris, & ratio discriminis est, quia Deus, ut author naturae, tenetur ad omnes sive bonas, sive malas creaturarum actiones concurrere, & ideo actio mala nequit Deo imputari , sed homini imputanda unice est, quia homo ita illam ponit, ut ipsam non ponere teneatur. Certe neque homini ea iure imputatur actio, ad quam eliciendam aliqua necessitate compellitur . Teneri
porro Deum ad omnes etiam malas creaturarum actiones concurrore, Videtur perspicuum. Cum enim condiderit hominem libero arbitrio praeditum, ipsumque in manu consilii sui reliquerit, necesse proculdubio est , ut Divinus concursus sit ad hominis actiones tam
bonas, quam malas ex aequo paratus.
Dices: actiones hominis bonae Deo acceptae reseruntur . Ergo referri eidem debent etiam malae, si, ut ad bonas, ita ad malas Deus ipse immediate concurrat. R. dising. ans, actiones hominis bonae Deo acceptae reseruntur, quatenus ad eas concurrit concursu generali , & ut author naturae, nego ans, quatenus ad eas concurrit concursu etiam speciali, &per gratiam, concedo ans, & nego conseq. Actiones bonae acceptae referuntur Deo, quia ad eas concurrit non tantum concursu generali, sed etiam speciali, hominem scilicet interius excitando ad bonum, eique auxilium gratiae conserendo, sine quo bene agere nequaquam potest. AVηitur 3. Deus prohibet ad tum malum. Ergo ad illum non concurrit. Repugnare quippe videtur , ut ad eum actum , quem prohibet, Deus concurrat. P. disting. ans. Deus prohibet actum malum, verum ita , ut λ uul velit, creaturam agere motus suos, concedo ans ν prohibet actum malum, ita ut impediat, ne creatura operetur, prout ipsi creaturae placet, nego ans, te conseq. Ita ergo Deus prohibet actum malum, ut creaturam in manu consilii sui simul relinquat, ac proinde ut simul
a Lib. V. seuper Genesim ad meram
442쪽
mul paratus sit , tamquam naturae auctor, ad omnes illius actiones concurrere, adeoque etiam ad malas, si eas ipsa voluerit. Ceterum nimis probat argumentum. Evincit enim, neque permis e posse Deum ad malas creaturarum actiones concurreres cum scilicet non minus abia surdum videatur, ut Deus permittat malum, quod prohibet, quam ut ad prohibitum ab se malum ipse concurrat. Id ipsum de mala creaturae actione Deo imputanda, si ad eam concurrat, dicatur velim. Peccam iis nota siquidem actio illi etiam imputabilis est, qui eam, cum possit imis pediri, permittit. Ergo, si actio mala creaturae ex eo nequit Deo impii. tari, quod illam permittat, cum impedire ipsam possiti ita eadem ipsa actio Deo imputanda non est, propterea quod ad eam concurrat.
An Deus plasice praedeterminet causas creatas ad agendum.
effectus producant , indigere immediato Dei concursu . Contendunt insuper , qihil prorsus fieri ab illis posse , quin adoperandum physice a Deo praedeterminentur. Contrarium vero putant alii , & quidem non inferioris subsellii, Philosophi, atque Theologi.
6 I. P0 fea pramotio, sive praedeterminatio, si Thom istas ipsos au diamus , est influxus causa prima , receptur , non quidem immediate in esctibus, sed in causis secundis, quo Deus ipfis actualem esseae ratem inspirat , qsis ear movet O applicat, non Diam objective ct moraliter, alliciendo, o suadendo, sed etiam physice ct active -- revisa inclinando, applicando, determinando , ac ultimam ἐIIam acti. tutatem , ad quam sequitur actio , insuenaeo , ct ideo dicisar motio physica . Sed quia motio ct applicatio virtutis actma ad agendum est prior natura, quam ipsa actio, ficut omnis via est prior suo te
mino , ct omnis eausa suo essectu , ideo motio illa dicitur praevia motio, seu praemotio sa). N
443쪽
cessariis negatio actua cam plasca pramotione eomponatav. Repugnate quippe videtur , ut otiosum maneat agens , cum est ad operandum plasce determinatum.
P, Aa pradeterminatio in cavsir naturalibus, sis neeessariis videtur omnino frustranea. 63. Pνobatar. Causae naturales , sive necessaria determinatae sunt per suam naturam ad Operandum. In hoc enim stat discrimen causae necessaria a causa liberas P. II. 9I. 38 ., 388. . Frustra autem prae- determinatur a Deo, quod iam per suam naturam determinatum est, ut patet ex ipsis terminis. Ergo in causis necessariis fruit ranea omniis no est ph fca pradeterminatio. Confixinatav. Ratio, si non potissima, saltem ex praecipuis una, cur per Thom istas humana voluntas indigeat a Deo pnysice praedeterminari, ut agat, ex eo desumitur, quod ipsa voluntas per suam nat ram aequaliter se habeat ad opposita ta). Ergo vel nulla hare ratio' est, vel phoca praederarminatio in causis necessariis est prorsus frustranea. Ut enim praeclare observat Doctor Subtilis, in eaos praeis fi assi malis est eausa assismationis, ct negaιio ess causa negationis ib .
Phoea pradeterminatis in ea ι liberis advessatur intimo sensu . 6 . Probatur . Non minus certi sumus per sensum intimum nos cogitare, quam voluntatem nostram determinare seipsam ad operan. dum. Sentit animus se moveri, ut ex Tullio saepius diximus , quod eum sentis, illud una seutis, se vi sua, non aliena moveri sc in. Ergoph fica praedeterminatio intimo sensui adversatur. Si quis vero dicat, videri quidem per sensum intimum, nos a n hismetipsis, non autem ab extrinseca causa , determinari s at rem non ita esset sciat is velim, tantundem & humanae libertatis hostes reponere posse , cum illis objicitur , constare per sensum intimum, voluntatem nostram esse dominam suorum actuum. Dicere namque positi ni & ips, nos hallucinari, cum, testimonio intimi sensus innuxi, dicimus, sic libera voluntate nos alia sugere, & alia sequi, ut,
II. quest. 3. artic. q. s. s. quiπra L. His dieitur. ratio. e Lib. I. qq. Tuscia cap. 23.
444쪽
uemadmodum dolere, gaudere, videre, audire, non ratiocinando , se rei a comprehendimus, ita a nostrum ipsorum eo Ito ad fugiendum, aat sequendum mουeri nor profecto sentimur ta). Opponere nimirum & ilisti queunt, rem non ita esse, licet, si intimi sensus habeatur ratio, ita nobis esse videatur. Itaque aut dicendum, humanam libertatem haud recte ex intimo sensu evinci I aut fateamur oportet, ph sicam pradeteris minationem in causis liberis sensui intimo penitus adversari.
Phsea pramotio in ea 3 Iiberis videtur eam earum libertate indifferentia minime posse componi. 63. Probatur. P0fica praemotio non stat in voluntate cum libertare indifferentia, si voluntas in signo priori ad pramotionem non possit agere, simul vero cum illa nequeat non operari. Libera enim non est voluntas, nisi agere,& non agere ex aequo possit. Agere autem nequit voluntas in signo priori ad ph 'ficam praemotionem, cum, si Tho-m istas audiamus, non agat, nisi sit praedeterminata. Neque potest non agere, si ut prae inota sumatur, cum actionis negatio, iisdem testibus , nequeat cum phoca pramotione componi. Ergo &αCon matur. Etenim in signo priori ad pb eam pramotionem vel potest voluntas se ipsam determinare ad operandum, vel non potest. Si potest e ergo pra motio frustranea est; quippe quae non ponitur, nisi ut voluntas per eam determinetur. Si non potes ergo voluntas non est libera , cum Gertas indiferentia in eo sit polita , ut voluntas ad eam , quae magis sibi arridet, contradictionis partem determinare
Dicunt, voluntatem in signo priori ad praemotionem posse quidem agere, sed nunquam fore, ut agatis Contrae quia, nisi Thom istae velint, aliquid ponere sine ratione, cur illud potius ponant, quam non ponant, danda ab illis ratio est, cur voluntas, licet in signo priori ad pramotionem queat agere, seque ipsam determinare, nunquam tamen futurum sit, ut tunc operetuζS: seipsam determinet. Igitur negatio actus, quae in tali signo seminper habetur, vel ex eo provenit, quod potentia voluntatis tunc sic intrinsecus manca, quemadmodum inanca eadem ipsa est quoad actiones supernaturales, si spectetur divinae gratiae auxilio destim ta 3 vel ex eo oritur, quod aliqua tunc ei desit conditio, quae ad operandum E e e.
445쪽
necessario praerequiratur. Si primum: ergo falsum est, voluntatem in signo priori ad praemotionem agere polle. Completa enim debet esse potentia causae, ut ipsa posse agere iure dicatur. Sin alterum: ergo negatio actus una limul potest cum se ca pra motione comis poni. Est enim de intrinseca ratione causae liberae, ut, omnibus sitis, quibus ad agendum est opus, actio, & negatio actionis aberi queat ex aequo ι & ideo ut negatio actionis stare cum positione Omnium conditionum optime possit c P. II. g. 388.2. Unum addo, quod in hoc negotio me semper plurimum movit, videlicet contendere etiam fatalistas posse, voluntatis libertatem a fatali externa causa nequaquam laedi. Possunt quippe & ipsi dicere, voluntatem non habere a fato, ut possit agere, sed tantum, ut agat, sive illam Posse quidem non Operari, etiam dum a fato determinata est , nunis quam tamen fore, ut tunc non operetur di uno verbo, fatalem influxum non potentiam respicere, sed actum. Neque enim co ra eos valet, a. stionem fatalis causae esse priorem actione voluntatis, independentem a voluntate, & cum illius actu in fallibiliter connexam . Non valet, inquam , quia neque contra praedeterminantes id alicujus vel minimi momenti est. In tuto est enim, horum iudicio, humana libertas, quamvis praemotis sit prior actione voluntatis, ab ipsa voluntate non dependeat, eaque polata, fieri nequeat, ut voluntas non operetur, sive ut actionis negatio tunsi habeatur.
66. Si phfica pramotio humanam libertatem laedit, rationem meriti, O demeriti in humanis actuas ipsa quoque tollit. Ut enim diximus suo loco, jaceret omnis Philosophia , jareret pietas, nuIla esset Dur virtutis , πηανι fructus Iabortim, nee puniendi essent improbi, nee admirandi stud σ- si non libera volantate, sed necessitate a nobis fieret, quidquid facimus ta .
Pb ea praemotis in ea s liberis videtur Divina san titati plurimum derogare. 7. Probatur. Cum, praedeterminantium sententia, nihil prorsus gere possit creatura , nisi physice a Deo praedeterminetur, ph ca
446쪽
pra motione opus est homini, etiam ut male agat . Ideo ergo pessime vivit homo, quia ad pessime operandum a Deo prae movetur . Hoc autem Divinae sanctitati derogari quam maxime , nescius nemo est. Sequitur enim, Deum ipsunt accusari debere, eique imputari , si inhoneste vitam suam homo traducat. Ergo &c. Confrinatur. Non vacat culpa , qui hominem ad male operandum moraliser prae movet. Ergo is itidem, & quidem a sortiori, immunis a culpa non est , qui eundem ad inhonestas actiones physice prae deis
Dιeunte Deum non praedeterminare hominem ad formale, sed tantum ad materiale peccati. Contrar quia etiam homo findens alteri, ut male agat, ipsum non prae movet moraliter, nisi ad materiale actionis malae . Ergo immunis& ille est a eulpa, si hoc unum lassicit, ut inhonesta hominis vita imputari Deo praedeterminanti iure non possit. Certe , qui Deum faciunt auctorem peccati, non aliud sentire puto, nisi esse a Deo materiale illius actionis, quae malitiam habet annexam . Addo, neminem fore peccantium, qui malitiam actionis suae diseete respiciat, eamque primo & per se velit. Ut enim materiale actionis est id, quo mala concupiscentia expletur, ita illud est, quod nice a peccante respicitur.
ponunt Τhom istae primo innumera tum Conciliorum , tum S. S. Patrum testimonia, putantque, evidenter adeo physicam praemotionem eX hoc capite evinci, ut, eorum iudicio, nemo sine pia culo sentire contrarium possit. Ea porro praetermitto, tum ut consulam brevitati, tum quia omnibus una responsione fit satis. Iy. igitur, ea omnia testimonia intelligenda esse vel de concursu Dei simultaneo, vel de motione humanae voluntatis ad bonum in seuere , vel de pramotione tantum morali , vel de motione quadam
speciali per gratiam ad actus supernaturales, & meritorios. Et sane vel loca Conciliorum,& Patrum, quae Praedeterminantium paginas implent, rem plane ad evidentiam demonstrant, vel probab inter tantum suadent. Si demonstrant tergo male se gerit Ecclesia, cum in Scholis Catholicis oppositum doceri sinit, imo & palam propugnari permittit. Ut enim habetur in Decreto, error, eui non re- Astitur, approbatur, di veritas , eum minime defensatar , opprimitur.
Negligere quippe, cum possis, deturbare perversos, nibu aliud est , quam.Djsitired by Gorale
447쪽
toPere, nec earet scrupulo Deietatis occulta, qui manifesto facinori def
ιι obviasse a). Si aute in suadent tantum , uti dicendum est, nisi Ecclesiam insimulare erroris placeat, frustra prorsus autoritatum im- .
mensa farragine paginas implent p0 Aea praedeterminationis patroni, ut rem conficiant. Adhuc quippe stabit , doctrinam de physica pra-
motione neque spectare ad fidem, neque confinia probabilitatis tran-stendere, ted ei posse unumquemque sine piaculo refragari. Opponunt a. Deus est prima causa, & primus motor. Non esset autem hujusmodi, nisi inferiores causas prae moveret , easque ad operandum physice determinaret. Ergo &c. R. neg. min. Stare enim potest, Deum esse primam causam,&prio mum motorem, licet causas creatas physee non praedeterminet. Prima igitur causa est Deus I. dignitate, quatenus nempe omnibus creatis causis sublimior est, tamque praestantis naturae , ut eas omnes persectione sua infinite excedat. II. Heunditate s quia rebus singulis vim ipse tribuit, qua operentur. III. independentia I nullius enim au- Nilio indiget Deus, ut agat; contra vero agentia creata opus habent divino concursu, eaque necessitate a Deo in operando dependent,
ut Omnino repugnet, fieri aliquid vel minimum ab illis posse, nisi
Deus non permittat solun , verum etiam nisi phoce cum ipsis concurrat. Speciali quoque modo habet Deus rationem prime eauis , priamique moυentir, si ad voluntatem referatur. Etenim I. eam praemovet motione generali versus bonum in genere. Deus, inquit Angelicus Doctor, movet volantatem hominis , fleui unιversalis motor aiunιversale obdiectam voluntatis, quod est bonum 3 ct fine hae universali motione homo non potest aliquid velle b . II. speciali motione eam excitat ad actiones supernaturales, eique gratiam confert, qua actiones ipsas eliciat, unde dicit Apostolus, Deum operari in nobis velle , di perfere pro bona volantate e . Quod si nomine prima eaust intellifant Thomistae causam physice prs determinantem, non assumant, ve- , notum ex terminis, Deum esse primam causam ; sed id ratione demonstrent. Enimvero, si secus, argumentum eo laborat fallaciae genere, quod petitio principii nuncupatur.
Dieant Deus est prior creatura inessendo. Ergo etiam in opera - do. Modus enim operandi sequitur modum essendi. . disting. eoAs t Deus est prior creatura in operando, prioritato dignitatis, faecunditatis , & independentiae, concedo eo eq. Priorita
448쪽
opponunt 3. Causa secunda essentialiter subordinatur primae. Erago ab illa ph fice prae movetur. Ani est evidens. Prob. eo eq. Etenim non in alio, quam in exigentia phoca pVmotionis stare posse videtur essentialis subordinatio causae secundς ad primam. D. disting. ant: causa secunda essentialiter subordinatur primae, hoc est, habet a prima , ut possit agere, & agat reipsa, concedo ante Subordinatur primae, hoc est, ita illi subiicitur, ut, nisi ab illa ph με
prae moveatur, operari non possit, nego an3, & eo eq. Causa itaque secunda subordinatur primae, quatenus non solum vim operandi habet a prima, verum etiam quia ita ab illa in operando dependet, ut. nihil omnino queat agere causa secunda, nisi prima simul operetur, ipsumque effectum simul cum illa producat. Insant. Magis dependet creatura a Deo, quam instrumentum ab artifice. Sed instrumentum ita dependet ab artifice , ut nihil queat essicere, nisi ab illo prae moveatur. Ergo nihil quoque operari creatura potest, nisi a Deo physice praedeterminetur.
P. disting. ma: magis dependet creatura a Deo, quam instrumentum ab artifice, in essendo, concedo mar in operando, nego me &peνmissa mine nego eo eq. Cum enim creatura, secus atque instrumentum, vim habeat agendi, fieri nequit, ut major sit dependentia creaturae a Deo in operando, quam instrumenti ab artifice.
Urgent: Majus esset dominium Dei in creaturas , si phsea prg. motione ad operandum indigerent. Ergo p0sica premotione indigent reipsa. h. disting. eositi physica praemotione indigent, si non repugnat,
ut prae moveantur, concedo eo eq. Si repugnat , nega conseq. Ostendant Thomistae, stare posse phocam prrmotionem cum libertate in voluntate, ipsamque prsmotionem Divinae sanctitati haudquaquam ossicere, & tunc dabimes, Deum prae movere physice creaturas, ut dominium super eas habeat, quod potest esse maximum. opponitur Voluntas est indifferens natura sua ad operandum,& ad non operandum. Ergo indiget phst fico prsdeterminante, ut ope
R. disting. ansr voluntas est indifferens natura sua ad operandum,& ad non operandum, indifferentia activa, eoncedo anis indifferentia passiva, nego ans, & eonseq. Indifferens itaque est voluntas ad utramque contradictionis partem, verum ita, ut simul vim habeat
sese determinandi. Quod pas e est indifferens, determinari ab alio debet , minime vero quod est indifferens active, hoc est, quod vim habet agendi, & non agendi, prout sibi magis placet , quemadmodum Disitiros by Corale
449쪽
dum fuse diximus, cum de libertate voluntatis dissereremus . Haec de phi flea pramotione dicta lassiciant . Fateor porro , me ex eoram numero esse eonari, qui prosciendo scribunt , ct scribendo proseiunt. Unde s aliquid veI rneautius, vel indoetius a me potum est , quod non solam ab aliis, qui videre id pobsent, merito reprehendatur, veram etiam a me ipse quia ct ego, saltem postea, videre debeo , fim eis nee mirandum est, nec dolendum, sed potius ignoscendum , atque gratulandum, non quia erratum est, sed quia imp vobatum. Nam nimis perverse seipsum amat, qui et alios vult errare, ut error suus lateat ta . a S. Augustinus Epist. CXLIIL, alias VII.
450쪽
Non essentiauia. ibid. Aceldemale rei quid diis
48. Modale. ibid. Equalia quae dicantur. AEqualitas quid sit. I . Anmbilatio quid sit. 6 Actio causae essicientis. 73.Ejus terminus Tq. Actio immanem. ibid. transiens. ibid. Agere naturali: er quid
gens necessarium. 3 mintrinsere. ibid. extrinsece . ibid.
tionis. 36v. necessitate exercitii. ibid. gens liberum. 3 3a nec state. 36O. tibertate contrarie istatis. ibid. Iibertate contradiactionis. ibid. Actus voluntatis eliciti. 36 Iimperati. ibid. Actio voluntaria quae dicatur. ibid. thei qui dicantur. 392. Eternitas quid sit. 62O.
Bonum quid dicatur. 333. Honestum. ibid.. Iucandum. ibid. Utile. ibid. Verum. ibid. parens. ibid.
Metapbrfice. 2 . Trifice. ibid. Moraliter. ibid. Convenire duo in aliqua ratione quid sit. z. creatio quid sit. 39. Compositum nihil est d sit in chum a suis pri et piis intrinsecis limul
sumtis de unitis. 6 I. causa in genere quid sit. 66. Causalitas. 67. Conditio De qua non . ibid. Causa adaequata. ibid. Dadaequata. ibid. Intris ea. 68. Extranstea. ibid. causa inciens quid st. 72. in actu frimo. 73.
Moralis. ibid. Principalis. ibid. Instrumentalis. ibid. Oee onalis. 76. Equivoca. ibid. ivoea. ibid. Per se. ibid. Ter accidens. ibid. Proxima. γ' Remota. ibid. Subordinata. ibid. aturalis. ibid. Necessaria. 78. Causa temper agit , quantum Poteli. 8O.
Causa finalis quae diea- itur. 8 Causa materialis compositi. 9 P. Formae. ibid. Causa formiais compositi. '9 .lubjecti. ibid uis exemplaris quid sit. yΦ
Ejus leges. I 'I. per systema e sarum oce maintium non expli
Hoe systema indugnum est Philosopho, I98. Ndllum est hoc systema , nisi
mens ponatur substantia iners.2 . Adversatur intiis mo sensui. 2 I. Evertit humanam libertatem. 2 2. Corpus detei minatur ab anima ad motus - voluntarios. 313. per actionem rea Iem. 3I 6. Omnis nostra cognitio dependet a lensibus. 2qq. Cui quodnam dicatur. I P. concursus Dei immediatus. qi q.
Rimo diversa quae dicantur. s.
Disinctio quid sit . . 3 3 Ouotuplex . ibid. Distincti ni non opponu