장음표시 사용
51쪽
Bellierepam siliationem dicebant, quando cum armis sabitabanc quod a Romulo institutum est: ne simile patere-
,h. RQ Hςς ς ipse cum a ludis Sabinorum virgineu Bellitudinem sicut magnitudinem Verrius ' dixit. sBellona dicebatur dea bellorum. ante cuius templum erat columella, quae bellica vocabatur, supra quam hastam iaciebanticum bellum indicebatur. Bellule, apud Plautum,deminutivum adverbium est a bene,quod facit belle & bellule. Io a b duis dicitur: luia belluaru sit perniciosa dissensio Bellutus bestiae similis.
Beneficiarij dicebantur milites, qui vacabant muneris beneficio . e contrario munifices vocabantur , qui non vacabant ; sed munuς reipublicae faciebant. Beneuentum colonia cum deduceretur,appellari coeptum est melioris ominis causa. namque eam vibem antea ἐ-Graeci incolentes λοίπιονtappellarunt.
- Benignus proprie dicitur is, qui bonis. & dignis largitur.
est autem compositum ex bono,& gignendo. Benna. lingua Gallica genus vehiculi appellatur. unde v cantur conbennones in eadem benna sedentes. Res appellatum est. quod bis triens sit; quamuis dura compositio fiat bessis ex triente. bessis unciae octo sunt, triens ' quattuor. V. BIB L IOT H n c Ag & apud Graecos, & apud Latinos tam librorum magnus per se numerus,quam locus ipse, in quo libri collocati sunt,appellantur. Bidental dicebant quoddam templum, quod in eo bidentibus ii ostiis sacrificaretur. Bidentes autem sunt oues η duos dentes longiores ceteris habentes. Bigenera dicuntur animalia ex diuerso genere nata.Vt leO- pardus ex leone dc panthera; cicur sus ex apro & scropha domestica; mulus ex equa & asino. Bignae geminae dicuntur,quia bis una die natae sunt. ii Bilbit factum est a similitudine sonitus, qui fit in vase. Nae uius,Bilbit amphora,inquit. eyilingues Brutates Ennius dixit, quod Bruti; & Osce, &Graece loqui seliti sint. sunt autem Italiae populi vici,
52쪽
, rillis apud Afros appellatur semen humanum humi profusum. Binomius, cui geminum est nomen, ut Numa Pompilius, Tullus Hostilius. I Biseta porca dicitur, cuius a ceruice setae bifariam diuiduntur,cum iam esse incipit maior sex mensium. Bitienses dicuntur,qui peregrinantur assidue. BLAN DICELLA verba blanda per deminutionem sunt dicta. x OB laterare est stulte, & percupide loqui; quod a Graeco originem ducit. sed&camelos, cum voces edunt, blaterare dicimus. Alennos stultos esse Plautus indicat,qui ait: Stulti, stolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buccones. Blitum genus oleris a seporis stupore appellatum esse ex Graeco putatur, quod ab his dicatur stupidus. Bo ' serpens est aquatilis ; quem Graeci Mis vocant. a qua icti obtumescunt. crurum quoque tumor viae Iabore collectus boa' appellatur. Oboua Boare, id est clamare, a Graeco descendit βοάω. Boarium serum Romae dicebatur; quod ibi venderentur
Docas genus piscis. a boando, id est vocem emittendo appellatur. M Boiae, idest genus vinculorum tam ligneae,quam ferreae
Boteus ager dicitur,qui fuit Boioru Gallorum .is autem est in Gallia citra Alpes, quae togata dicitur, in qua ' sunt quo γMediolanenses. 3P Bombitalici ' est sonus apum. ab ipso sonitu dictus; sicut . κό-bsH- mugitus boum, hinnitus equorum. tio,vel Bona, id est substatia reru,dicta sunt quod digna sint iiij. η 'h . Botulus genus farciminis propter connexionem a bolis sic appellatur.3s Bouem bidentem a dentium numero dicunt appellari.
BR AzHIVM nos, Graeci dicunt. quod deducitur a βροχ, id est breve:eo quod ab humeris ad manust breuiores sint, quam a coxis plantae Meriora
Brassica a praesecando est dicta.
53쪽
Breue a Graeco descendit, quod est Τροχύ. Bruma a breuitate dierum dicta.' η μη quidam poetae breuitatis causa Brendam' dia
Brutianae parmae dicebantur scuta, qu bus Brutiani sunt s
Brutiani dicebantur, qui osticia seruitia inagistratibus praestabant: eo quod hi primum se Hannibali tradiderant; Scum eo pei seuerauerunt, usque dum recederet de
Brutum antiqui grauem dicebant. Busi NAR B cii menstruo mulierum sanguine inquin ri. Lucilius: Haec. inquit. te imbirbinat, & contra te ina bulbitat. Imbulbitare est pue illi stercore inquinari. di- ctum ex fimo, quod Graeci appellant asabbithul, Bubleum 'est genus quoddam vini. Buccina quani nos appellamus, Graeci buchianon a similitudine soni dicunt. Bucephalus vocatus cst equus Alexandri resis , propior quandam bubuli capitis in ilitudinem. 2o Bucerum pecus de bubus dicimus. Bulgas Galli sacculos scorteos appellant. Bullinam Graeci magnam famcni dicunt, adsueti magnis, ct amplis rebus pracponere B V, a magnitudinci cilicet bouis. hinc est, quod graudes pueros bupaedas ap- aspellant: de mariscam ficum, bu sycon.
Bulla aurea insigne erat puerorum praeteXtatorum,quae dependebat eis a pectore, ut significaretur eam aetarum alterius regendam consilio. dicta autem est a Graeco sermone , quod consilium dic tur Latine . vel 3oquia eam partem corporis bulla contingat, id est pectus, in quo naturale manet consilium. Burranica potio appellatur lacte commixtum sapa. a Puta
Burranicum, genus vasis. 3SBurrum det cebant antiqui. quod nunc dicimus rusum. unde rustici bum m appellant buculam , quae rostrum habetrusa m. pari modo rubens cibo ac potione ex prandio . . burrus appellatur.
Bustum proprie dicitur locus ,in quo mortuus est cobus iu ς.
54쪽
ε sepultus. diciturque bustum quasi bene ustum . ubi vero combutius quis tantum modo, alibi vero est septintus, is locus ab urendo viticina vocatur. sed modo bu- sium, eo, quod sepelitur, sepulchra vocarnus.. Buteo genu S auis, quae CX co se alit , quod accipitri eripuit: vallit aliique eit causa his locis, quae intrauerit, Vt bubo: a Quo etiam appellatur bulco. But Libata, Naevius pro rugatoriis posuit, hoc cit nullius
55쪽
xxv IIICA c v t a seruus militis. Plautus: Video eaeulam mulitarem. dicitur autem a Graeco iis is, quod fumbus classique ligneis ad tutelam dominorum armari solici sint.
Caculatum, seruitium. Cadmea terra, quae in aes conijcitur, ut fiat orichaleum. FCaduca auspicia dicunt, cum aliquid tu templo excidit, veluti virga e manu. Caduceatores legati paeem petentes.Cato: Caduceatori inquit,nemo homo nocet. Caecultant,caecis proximi sunt oculoru acie obtusa. Plautus : Num nam mihi oculi eae cultant; est ne hic noster QHermio3 Caecultare est caecos imitari. Caeculus condid:t Praeneste. Vnde putant Caecilios o tos , quorum erat nobilis familia apud Romanos. Alij appetatos eo s dicut a Caeciae Troiano Aeneae comite.
Caecum vallum dicitur, in quo praeacuti pali terrae adfi- is . xi,herbis vel frondibus occuluntur. T. - Caedem putant ex Graeco dici,quod apud illos crisI, G. c d ,. Mi ficat intc rficere. a eadendoa Caedere a caedendo dictum. Caeditiae tabernae in via Appia a domini nomine sunt
Caelassis, caelaveris. Caelestia auguria vocant, cum fulminat,aut tonat.
Caelibem dictum existimant, quod dignam caeso vitam
agat. Caelia, quod ea caelentur,quae volumus esse occulta. Caena apud anti luos dicebatur, quod nunc est prandium. 1e Vesperna,quam nunc caenam appellamus.
Caenacula dicuntur, ad quae scalis ascenditur. . Caerimoniarum causam alij ab oppido Caere dictam cxia stimant: alij a caritate dictam iudicant Caesar , quod est cognomen Iuliorum a eaesarie dimis est,
quia scilicet cum caesarie natus est. Caesariati, comati. . 3. Caesones appellantnr ex utero matris exsecti.
Caestus vocantur & ij, quibus pugiles dimicant. & genus
56쪽
quoddam muliebrἰς orna tus Calasis tunicae genus quod Graeci Ux meo dicunt.Alij dicunt nodum esse tunicae muliebris , quo connexa circa ceruicem tunica submittitur.
Calathos Graeci, nos dicimus qt sillos. 3 Calatores dicebatur serui, - π καλειν, quod est vocare:quia semper vocari possent ob necessitatem seruitutis. Calbeos armillas dicebant, quibus triumphantes utebantur,& quibus ob virtutem milites donabantur. Calces ampullae plumbeae. io Calicata et edincia calce polita.Calicatis calce politis. t m antiqui dicebant pro clam; ut nis pro nobis iam pro suam;im pro eum. Caliptra genus vest menti,quo capita operiebant. Calix, quod in eo calidum bibitu vel a Graeco ita λιξ.11 Catones, calcei ex ligno facti. Catones militum serui, ducti , quia ligneas clauas gerebant, quae Graeci v cant . Is quoque qui huiusinodi telo utitur, Elauator adipellatur. Calpar vinum nouum,quod ex dolio demitur sacrifieij eaueto fa ante, quam gustetur. Ioui enim prius sua vina libabant , quae appellabant festa vinalia. Calpar genus vasis
Calpurnii a Calpo Numae regis filio sunt oriundi.
Camara, & camuri boves a curuatione, ex Graecorus dicuntur. Camelis virginibus supplicare nupturae solitae erant. Camenae musae a carminibus sint dictae: vel quod canunt antiquom laudes: vel quod sint castae mentis praesides. Camillus proprie appellatur puer ingenuus. 3o Cana dicunt Graeci, nos canistra,&per deminutionem e
ni stella. Canalicolae forenses, homines pauperes dicti, quod circa canale et fori consis crent. νCancri dicebantur ab antiquis, qui nunc per deminuti nem cancelli. ex quo genere sunt calces, qui per demin tionem appellantur calculi. Candelabrum dictum, quod in eo candelae figantur.
Canephora mulier appellatur,quae seri canum dest qua
57쪽
Canicae sursuros de farre a cibo canum vocatae. Canitudinem pro canitie. Plautuς: Stultus est aduersus aetatem,& capitiς canitudinem. c metem Cannenlein cursorein Titinius pro pistore dixit. , Canta pro cautata ponebant. Cantherius hoc distat ab equo,quod maialis a verro, capus a gallo,veruex ab ariete.est enim cantherius equus,cui reuiticuli amputantur. Canturnus nomen loci. Io
Caperaturugosii, a cornu si caprinorii similitudine dicitur. Capidulum genus vestimenti,quo caput tegebatur. Capillatam vel capillarem arborem dicebant,in qua capillum tonsum suspendebant. Capis poculi genus dictum a capiendo. Is Capita deorum appellabantur fasciculi facti de verbenis. i Capit i et Capital facinus,quod capitis poena luitur.Capital, linteum quoddam,quo i ii sacrificiis utebantur. ea=li. Capitalis lucus, ubi siquid violatum cst, caput ' violatoris expiatur. 3 2 Capitarium aes,quod capi potest.' p Cappas marinos equos Graeci a flexione posteriorum partium appellant. Caprae dictae, quod omne virgultum carpant, siue a crepitu crurum. Vnde & crepas cas prisci dixerunt. MCapreoli vitium cincinni intorti, quia ad locum capiendum tendunt appellati.
Caprilia appellatur ager,qui vulgo ad Caprae paludes dici
Capronae cquorum iubae in frotem deuexae, dictae quasi, o
a capite pronae. Caprunculum vas fictile.
ε Capsae a Graeco appellantur. Has illi νώμα t dicunt. . Capsit, prehenderit. Captus lotus dicitur ad sacrificandu legitimc constitutus. Capuam in Campania quidam a Capy appellatam ferunt,
quem a pede introrsus curuato nominatum antiqui, n
stri Falconem vocantialij a planicie regionis. Capulum & manubrium gladii vocatur; & id, quo mortui efferuntur. utrumque a capiendo dictum. sane a capulo
58쪽
st capular s. Caput ex Graeco, dictum quod illi Interdum dicu nt.
Casinautes, probra obiectantes. ' a caritia dicti, quae est ''h si '' infima pars nauis: sic illi sortis infimae.1 Carissim ' apud Lucilium vafram significar. Carnificis loco habebatur is,qui se vulnerasset,ut morerettit. v Casia a cauatione d icta. 'Casaria,quae custodit casam.
1 o Caseus a coeundo dimis. Casinam fabulam Plautus inscrip sit ab ancillae nomine Casina,quam amari a sene intro duxit.
Casiar, senex Olcorum lingua. - Cassabundus crebro cadens.
is CaslJa via a Cassio strata. Cassiculum, reticulum, a cassibus per deminutionε dictum Cassiam antiqui pro casside ponebant. Casta mola genus sacrifici j, quod Vestales virgines facie
Eo Castrensi corona donabatur, qui primus hostium castra pug aando introisset. cui insigne erat ex auro vallum. Casus dicimus non modo ea , quae fortuito hominibus accidunt, sed etiam vocabulorum formas, quia in aliam atque aliam cadunt effigiem. Catachresin tropum nos abusionem dicimus, cum alienis abutimur perinde ac propiijs, cum propria deficiunt. Catamitum pro Ganymede dixerunt, qui fuit Iouis concubinus.
Catisons, ex quo aqua Petronia in Tiberi in suit; dictus, quod in agro cuiusdam fuerit Cati. Catillatio graue opprobrium hominibus' generosis obi j- cieba ur, siqui prouincias amicas populi Romani expolias lent. Catilones appellabant antiqui gulosos. 'catii Ione, Catones appellantur portus in mari interiores arte oc ina- ' cinhonesnu facti Catularia porta Romae dicta est, quia non longe ab ea ad placandum caniculae sidus frugibus inimicu rufae cane ς
59쪽
immolabantur, ut fruges sauescentes ad matutitatem
Catulinam carnem esitavisse, hoc est comedisse Romano Plautus in Saturione resert. Catulus genus quoddam vinculi, qui interdum emis ap-ypellatur. 3' Caudecae cistellae ex iunco, a similitudine equinae caudae factae. Caudicariae naues ex tabulis crassioribus factae. Caulares hostiae dicebantur, quod cautae,' id est pars h stiae cauda tenus diceretur, & ponebatur in sacrificio pro collegio pontificum quinto quoque anno. Cavillatio est iocosa calumniatio. Cavillum, cauillatio, id est irrisio. Guitionem dicebant, quam modo dicimus cautionem.
Caulae a cauo dictae. antiquitus enim ante usum tectorum oues in antris claudebantur.
Cauum a chao dimim, & eius inanitate. C E L x R E s antiqui dixerunt, quos nunc equites dictimus , a Celere interfectore Remi, qui initio a Romulo . iis praepositus suit, qui primitus electi sucrunt ex singulis curiis deni, ideoque omnino trecenti fiere. Celibari hasta caput nubentis comebatur,quae in corpo re gladiatoris stetisset abiecti, occisique ut quemadmodum illa coniuncta fuerit cum corpore gladiatoris, sic Σs ipsa cum viro sit. vel quia matronae Iunonis Curitis in tuteIa sint, quae ita appellabatur a serenda hasta, quae lingua Sabinorum curis dicitur.vel quod fortos viros genituras ominetur. vel quod nuptiali iure imperio viri subiicitur nubens: quia hasta summa armorum, & im- νγ
Celsus ex Graeco in. eques dictus. Cenina ' urbs, quae suit vicina Romae, a Cenite condi-ntore appellata. Censere nunc significat putare nune suadere; nune d
Censio aestimatio. unde censores. Censio hastaria dicebatur, cum militi multae nomine ob delictum militate indice
60쪽
indicebatur,quod hastas daret. Censionem iacere dicebam
tur censor,cuin multam equiti inrogabat.
Censores dicti, quod rem suam quisque tanti aestimare solitus, sit, quantum illi censuerint. s Censui censendo agri proprie appellantur, qui & emi,& venire iure ciuili po1iunt. Centaurion medicamentum a Chirone centauro inuentu. Centenariae caenae dicebantur, in quas lege Licinia non plus centussibus, practer terra nata impendebatur: id est, z. centum allibus qui erant breues nummi ex aere.)Centenas pondo dicebant antiqui referentes ad libras.' . Celmimuiralia iudicia a centum viris sunt dicta. Nam,cum
essent Romae triginta & quinque tribus, quae & cura audietae sunt.) terni ex singulis tribubus iunt electi ad iudicandum, qui centum uui appellati sunt: & licet quinque amplius,quam centum fuerint, tamen quo facilius nominarentur,centumuiri sunt dicti. Centumuiralia iudicia, quae centumuiri iudicabant. Centuria in agris significat ducenta iugera: in re militaria O centum homines. Centuriata comitia. item curiata dicebanturi; quia popuIus Romanus per centenas turmas' diuisus erat. Centuriatus ager in ducenta 'iugera definitus. quia Romulus centenis ciuibus ducenta iugera tribuit.*I Centurionus antea,qui nunc Centurio ;& cum onus,&decurionus diccbantur. Cercolopis genus simiae, quae ultimam partcm caudae . illosam habet. Cercopa Giaeci appellant lucrari undique cupientem.qu D si , - α,quem nos quoque lucrionem vocamus. Cereos Saturnalibus muneri dabant humiliores potentioribus; quia candelis pauperes, locupletes cereis Flebantur.
Cermaluς Iocus in urbe sic nominatus. 3s Cernuus calciamenti genus. Cerritus furiosus. Cerrones leues & inepti a cratibus dicti; quod Siculi aduersu Athenienses cratibus pro scutis ' sunt usi, quas Graeci si M appellant. Ceruaria Ocis,quae procerua immolabatur.