장음표시 사용
61쪽
Ceruus,quod κ oum, id est cornua gerat, dictu . Cespos est terra in modum lateris caesa, cuin hei ba, suo
frutex recisus S truncatus est.
Cesticillus 'appellatur circulus, quem qui aliquid est laturus in capite. CH GCIDI cvM genus aedificu, ab urbe Chalcida li
Chaos appellat Hesiodus confii sani quandam ab initio unitarem hiantem, patentemq; in profundum, ex eo &Graeci, & noς hiare dicimus. Vnde Ianus de- Iotracta aspiratione nominatur ideo, quod fuerit omnium primus, cui primo supplicabant velut parenti, & a quo rerum omnium factum putabant initium. Chilo dicitur cognomento a magnitudine labrorum. Cilo sine aspiratione cui frons eli emi uentior,ac dextra, siniastraque velut recisa videtur. Choenica, mensurae gemis. Choragvim. instrumentum scenarum. C i n v s appellatur cx Graeco,quod illi peram, in qua ciabum recondunt vitaim appellant. χοCicatricare,cicatricem inducere. Ciccum membrana tenuis malorum punicorum. Cicindela genus muscarum,quod noctu lucet, videlicet acandore. Unde etiam candelabra putantur appcllata. Cicuma auis noctua. MCiere. nominare.
Ciliu est solliculuς,quo oculus tegitur. Vnde sit superciliii. Cillibae, mensae rotundae. Cimbri lingua Gallica latrones dicuntur. Cimmeri, dicuntur homines, qui frigoribus occupatas ter , ora incolunt. qu des fuerunt inter Baia , & Cumas in ea regione in qua convallis fatis eminenti iugo circundata est; quae neque matutino, neque vespertino tempore sole contegitur. Cincia. locus Romae,ubi Cinciorum monumentum fuit. Cincta flaminica veste volata. 3s Cingulo noua nupta praecingebatur,quod vir in lecto Colliebar factum ex lana ovis: ut sicut illa in glomoq sublata coniuncta inter se sit. sic vir suus secti cinctus, vinctu Gque esset. Hunc Herculaueo lavio vinctum vir soluit
62쪽
ominis gratia: ut sic ipse felix sit in suscipiendis liberis,
ut fuit Hercules,qui L X x liberos reliquit. Cingulos appellabant homines, qui in his loeis, ubi cingi solet,satis sunt tenues. Cinxiae Iunonis nome sanctum habebatur in nuptiis, quod initio coniugij solutio erat cinguli, quo nova nupta
Circanea dicitur auis, quae volans circuitum faeit. 'ς - - Circites,circuli ex aere facti. IO Circumluuium ius praediorum. Cispius mons in urbe Esquilinae regionis de nomine coetus - dam hominis dictus. π Cisterna dicta est,quod eis inest infra terram. thita ''Citeria appellabatur cfligies quaedam arguta, & loquax, 'iue ridiculi gratia, quae in pompa vehi solita sit. Cato in M. Caecilium. ' Quid ego cum illo disertem amplius, quem ego denique credo in pompa vectitatum ire ludi; cotuum
pro citeria, atque cum spectatori biis sermocinaturum Citimus,extremus.Vis enim facit ultra, ultimus: cis,citra, o citimus. Citior comparativum a cito. Plautus: Nullam ego rem citiorem apud homines csse, quam famam reor. Citrosa vestis appellata est a similitudine citri. Ciuicam coronam ciuis salutis suae causa seruatus in prae-1s lio dabat, quae erat ilignea frondem habens perennem. CL A c Eret Diet, genu conchae. . Clam a clauious dictum, quod his, quae caelare volumus, claudimus. Claritudinem claritatem. ,o Classes Elypeatas antiqui dixerunt,quos nunc exercitus vo
Classsici testes dicebantur,qui signandis testamentis adhic
beba ntur. Clastix procincta,cxercitus instructus. 31 Clava teli genus,qua Hercules utebatur. Clauata di cuntur aut vestimenta cI auis intertexta, aut ca Iciamenta cladis confixa. Claudere & clauis ex Graeco descendit . cuius rei tutelam penes Portumnum esse putabant, qui clauim' manu tenere fingebatur,& deus putabatur esse portarum c u
63쪽
Claudiana tonitrua appellabantur, quia CIaudius Pulcher cφημβηo instituit,ut ludis post scenam collectus' lapidum ita fieret,ut veri tonitrus similitudinena imitaretur. tiam antea leues admodum,& parui sonitus ficu ant,cum claui & lapides in labrum aeneum coniicerentur. sClauim consuetudo erat mulieribus donare ob significandarii partus facilitatem. ν Clausula,quam Graeci ,αλος Am ' vocant,a breui conclusione est appellata. Clauus annalis appellabatur, qui figebatur in parietibus Panc rarum aedium per annos singulos, ut per Co numerus colligeretur annorum.
Clientam pro cliente Plautus dixit. Clingere cingere a Graeco ' dici manifestum est. Clitellae dicuntur non tantum eae, quibus sarcinae conli- is gatae mulis portantur, sed etiam locus Romae propter similitudinem.&in via Flaminia loca quaedam devexa subinde & accliva. est etiam tormenti genus eodem n mine appellatum. Clivia auspicia dicebant, quae aliquid fieri prohibebant. Σοomnia enim dissicilia clivia vocabant. unde & clivi l
Cloacae a conluendo dictae. Cloacalesumen dixit Cato pro cloacarum Omnium conluvie. I Cloacare inquinare.vnde 3c cloacau dictae.1 Cloantho Cloelia familia a Cloelio ' Aeneae comite est appellata. Cloeliae foliae a Cloelio duce Albanorum dictae. Clucidatum dulce,& suaue dicebatur. Clumae solliculi ordei. dio Clunaclum cultrum sanguinarium dictum vel quia clunes Rhostiarum diuidit;vel quia ad clunes dependet.
Clunas simias a clunibus tritis dictas existimant. Clunes masculini .Plautus: Quasi lupus ab armis valeo,clunes infractos fero. Clutum Graeci κ - dicunt. Vnde accepta praepositionest inclutus. 1 N cnim saepe augendi causa adiicimus, ut
Clypeum antiqui ob rotunditatem etiam corium bouix Iz. si appellarunt, in quo foedu9 Gabiorum 'cum Roma-- nis
64쪽
xxxv IIni; fuerat adscriptum. CN A s o N A s, acus, quibus mulieres scalpunt caput. ' ο ιCnephosum antiqui dicebant tenebricosum. Graeci enim appellant obscurum. CocvrvM ' genus edulij ex melle & papauere fa- 'coeetium
Coclacae' dicuntur lapides ex flumine rotundi ad coclea- 'conch urum similitudinem. ς Coctiones dicti videntur a cunctatione, quod in emendis,so vendendisque mercibus tarde perueniant ad iusti pretij
finem. Itaque apud antiquos prima syllaba per V litteram scribe batur. Coctum a cogendo dicitur,quia coquendo coartetur,' ut 'cogendo ad Utilitatem vescendi perducatur. ςφςxςm s Cocula vasa aenea coctionibus apta. alij cocula dicunt ligna minuta,quibus facile decoquantur ob nia. Codeta ager, in quo frutices existunt in modum codarum equinarum. Codeta appellatur ager trans Tiberim. quod in eo virgulta nascuntur ad caudarum equinarum
xo similitudinem. Coelius mons dictuq est a Coele quodam ex Etruria, qui 'Coelio Vi- Romulo auxilium aduersus Sabinos praebuit, eo quod '' in eo domicilium habuit. Coepiam futurii tempus ab eo,quod est coepi.Cato: Coedis piam seditiosa verba loqui. Inuenitur quoque apud maiores & infinitiu; modi coepere. Cogitatim adverbialiter, pro cogitate. Cogitatio dicta velut coagitatio, id est longa eiusdem rei agitatio in eadem mora consilii explicandi. 3o Cognitor est qui litem alterius suscipit coram eo, cui datus
est. procurator autem absentis nomine auctor' sit.
Cognitu facilia eadem ratione dicitur, qua dictu facilia, &perspectu,& factu facilia.
Cognomines dicuntur,qui eiusdem sunt nominis. Conum lorum, quo temo buris cum iugo conligatur, a cohibendo dictum. Colium poetae caelum dixerunt a chaos: ex quo putabant caelum esse sermatum. Coinquire,deputare. Collus ' quoque masculine dixerunt. est enim genus to cvle . menti e corio. C Dj
65쪽
Colophon dixerunt,cum aliquid sinitum significaretur. cs, ii , Colo isus a Caleto ' arti fice, a quo sermatus est, dictus. Fuit enim apud Rhodum insulam statua so is alta pedes seentum & quinque. Columnae dictae,quod culmina sustineant. Colurna hastilia ex corno arbore facta. Comedum bona sua consumentem antiqui dixerunt. C medo comessonis,qui, ut supra, bona sua consumit. Iocomissatio a vicis, quos Graeci itata': dicunt,appellatur .in his enim habitabant prius, quam oppida conderentur. quibus in locis alii alios conuictus causa inuitabant. Comitiales dies appellabant,cum in comitio conueniebat. issimul qui locus a coeundo, id est simul ' veniendo dustus est. Cominota. Commentacula ' virgae, quas flamines portant pergentes ' ad sacrificium ut a se homines amoueant. se is Commentaculum genus virgulae, qua in sacrificiis ut
Committere proprie est insimul mittere. Nunc eo utimur Io& pro lacere,aut pro relinquere,aut pro incipere.
Comoedias constat appellari ex eo, quod initio in vicis iuuenes cantare soliti essent conuenientes. Comoedice figuratum a comoedo. Plautus: Euge heus ad- sstitisti & dulce,& comoedice. Comparsit Terentius pro compescuit posuit. Compascuus ager, relictus ad pascendum communiter vicinis.
Comperce pro compesce dixerunt antiqui. 3ρ Compernes nominantur homines genibus plus iusto cpniunctis. Compescere est velut in eodem pascuo continere. Compescere lucum,est lucum suis finibus cohibere. Compilare est cogere,& in unum condere. MCompitalia festa,quae in compitis peragebant. Compluriens a compluribus significat saepe .C to: Conti meliu mihi dixisti compluriens. , sompraedes eiusdem rei populo sponsores.
Comptus, id est ornatus, a Graeco descendit, apud quoc
66쪽
, o ἔν dicitur comere.& 'ηιιοt,quod apud nos comis. 'qui ct comac dicuntur capilli cum aliqua cura compoliti. Conauditum,coauditum sicut conangustatum dicitur. 'eonaetuli. Conceptiuae seriae festa dicebantur, quae incertis diebus f sei uabantur quotannis,ut sementinae, 'compitaliciae. 'semenu- Conciliabulum dicitur locus ubi in concilium conuenitur. μ' Conciliatrix dicitur, quae viris conciliat uxores , & uxoribus vlIOS.
Concilium dicitur a populi consensu. sue concilium dici-
IO tur a concalando,id est vocando. eonuocado, Concinnare est ante componere. Concinere ' enim con- cuneim uenire est. Concio conuentus dicta, quasi conuocatio. Concio significat conuentum,non tamen alium,quam eum, qui a m
is gistratu, vel a sacerdote publico per praeconem conuocatur. Concionem antiqui masculino genere posuere. Concipilauisti dictu a Naevio pro corripuisti,& inuolatii. Conclauatae dicebantur, quae sub eadem erant claue. Conclama dicuntur loca,quae una claue clauduntur. cuui 'in Condere componere. Condere proprie est in unum, & in interiorem locum dare ad custodiam faciliorem. quod verbum nunc significat conscribere: nunc facere: nunc componere,& instruet C. Condicere est dicendo denuntiare. α; Condictio in diem certu eius rei, tuae agitur denuntiatio. Condictum est quod in communi est dictum. Condulus anulus. Condalium similiter anuli genus. cunil la
Conseta sus dicebatur , quae cum omni fetu adhibebatur ad sacrificium. Conflages loca dicuntur,in quae undiq; confluunt venti. Qitu Confoedusti, foedere coniumsti. Confugelam antiqui confugium Aicebant. Congruere dictum est a gruibus. qnac non se segregant, . quia noci
ciebant. Conitum Afranius pro ornatu & excultu
67쪽
Conlatia oppidum fuit prope Romam, eo quod ibi opes
aliarum ciuitatum fuerint conlatae.a qua porta Romaα Conlatina dicta est. Conlatiuum sacriscium dicitur , quod ex conlatione os. fertur. sConlatiuum ventrem magnum , & turgidum dixit Plautus, quia in eum omnia edulia congeruntur. Conlucare dicebant,cum profanae siluae rami deciderentur ossicientes lumini.
Conquirere,coercere. Io Conregione, e regione.
Conruspari, conquirere. Plautus: Conruspare tua consilia in pectore. Conscripti dicebantur,qui ex equestri ordine patribus adscribebantur,ut numerus Senator una expleretur. Consentia sacra,quae ex multorum consensu sunt statuta. Considerare a contemplatione siderum videtur appellari. Consilium vel a consulendo dicitur, vel quod in unam sen- conside i tentiam plurium mentes consiliant, & conueniant. sed a silentio credibilius dictum putatur, quo maxime in- α
Consiluere Ennius pro conticuere posuit. inuenitur. Consiptum apud Ennium pro conseptum reperitur.' Con-sipturia clauis praefixum. Consponsoriconiurator. Consponsos antiqui dicebant fide mutua conligatos. Consternatio, quae est concitatio quaedam subita ex ali-Quo metu, a sternutamento' deducta est;quod eo to-
eo quod lo concutimur corpore.
Constitutus hominum a consistentium multitudine appel- , o
Consualia ludi dicebantur, quos in honorem Consi facie- bant; quem deum consili j putabant. . Consuetionem Plautus pro consuetudine dixit. Consulas antiqui ponebant, non tantum pro consitum p fuetas,& perconteris; sied etiam pro iudices,& statuas. Contagionem esse dicendum,non contagium. Contemplari dictum est a tomplo; id est loco, qui ab omni parte aspici, vel ex quo omnis pars videri potest, quem antiqui templum nominabant.
68쪽
,Contestari est,cum uterque reus dicit, Testes estote Con- testari litem dicuntur duo, aut plures aduersarij, quod ordinato iudicio utraq; pars dicere solet,Testes estote. Contignum frustum carnis cum septem costis demptum.
Contubernales dicuntur a tabernis, quae sebat ex tabulis.
unde& tabernacula dicta sunt, licet extentoriis,&' expellibus fiant. Contubernium dicitur contubernalium habitatio. Io Contuosi' oculi sunt in angustum coacti conniventibus palpebris. Conuallis est planities ex omni parte comprehensa monti bus , collibusue. Vallis duobus lateribus inclusa planities. Vallis deminutivum vallicula facit.. 16 Conuentae' conditio dicebatur,cum primus sermo de nuptiis, & earum conditione habebatur. Conuentus quattuor modis intelligitur. Vno, cum quemlibet hominem ab aliquo conuentum esse dicimus; Altero, cum significatur multitudo ex compluribus genoeto ribus hominum contracta in unum locum; Tertio, cum
a magistratibus iudici j causa populus cogregatur Quarto, cum aliquem in locum frequentia hominum suppliacationis, aut gratulationis caula colligitur. Conuexum est ex omni parte declinatum qualis est natura .a ue caeli, quod ex omni parte ad terra versus declinatu est. Convicium a vicis,in quibus prius habitatum est, videtur dictum; vel immutata littera quasi conuocium. Conuoti,iisdem votis obligati. Copona taberna a copiis ' dicta. so Coquitare pro coctitare, id est frequenter coquere, Plautus posuit. Coquum & pistorem apud antiquos eundem fuisse accepimus. Naeuiu ,Coquus,inquit, edit Neptunum,Venerem, Cererem . significat per Cererem panem, per Ne-3 ptunum pisces, per Venero in holera. Corbitae dicuntur naves onerariae: quod in malo earum summo pro signo corbes solerent suspendi. Corculum a corde dicebat antiqui solertem, & acutum. Plautus in Casina: Ego sum liber Meum corculum mel-- l Iiculum,uerculum.
69쪽
T III. Corda frumenta, quae sero maturescunt, ut enu cordum.
Coi go apud antiquos pro adverbio,quod est profecto,po
Corinthienses ex eo dici coeperunt, ex quo coloni Corinthum sunt deducti, qui antea Corinthi j sunt dicti. quam sconsuetudinem seruamus etiam, cum Romanenses , &. Hispanienses, & Sicilienses negotiatores dicimus,qui in alienis ciuitatibus negotiantur. Corius apud antiquos masculino genere dicebatur. Plautus: Iam tibi tuis meritis crassis corius reddituς est. Pa- a laeus ri modo diuerso genere dicebant, haec ludus, haec me sint tus, haec amnis, hac frons. Corniscarum ditiarum locus erat trans Tiberim cornicibus dicatus, quod in Iunonis tutela cile putabantur. Cornua Liberi patris simulachro adiiciuntur, que inuentori re vini dicunt: eo quod homineς nimio vino truces fiui. v i η Corolla deminuti uu est a corona. corolla noua nupta defi cibus, verbenis, herbis': a se lectis sub amiculo ferebat. Corona, cum videatur a choro dici, carci tamen aspiratio ne .siue coronae dicuntur, quod cohonorent eoa, quibus Eoimponuntur.
Corpulentis Ennius pro magnis dixit. noς corpulentum dicimus, corporis obesi hominem.
Cossi ab antiquis dicebantur natura rugosi corporis homines, a similitudine vermium ligno editorum , qui cossi is appellantus. oculii ah COtiliae 'lacus appellatur , quod in eo est insula Cotilia
Coturnium vas, quo in sacrificiis vinum suadebatur. Coturnix appellatur a sono vocis. ' CRAc ENTEs graciles. Ennius: Succincti gladiis media regione cra centUS.
tkm -- Craticulum a Graeco t deducitur. νι , οῦ Crebrisuro apud Ennium significat vallum crebris sutis,id est palis, munitum, Creduas, credas. Plautus: Ipsus nec amat,ncc tu creduaς. Croperum,dubium. unde increpitare dicimus , quia malu licta sere incerta,& dubia sunt. Crepidines, saxa prominentia.. cierieulu Ciepidulum ornamentum capitis.id enim in capitis implucrepitum
70쪽
crepitum iacit. Crepos Romani lupereos dicebat a crepitu pellicularum, quena iacuint verberantes. Mos enim erat Romanis in lupercalibus nudos discuirere ,& pellibus obuias qual- que feminas ferire. Creterre vocabulum trahitur a cratere, quod vas est vini. Creui modo significat hereditatem adij: modo maior actate , vel censu sum: modo iudieaui: modo diuisi. quae omnia a duobus verbis cresco, & cerno veniunt : cuius unius origo ex Graeco trahitur, quod illi dicuntro perficere.
Crines a discretione dicti, quam Graeci κεων et appellant. Φnam Ndem eos κει, LI, vocant. i Crocktio,coruorum vocis appellatio.
Crocotilum valde exile.Plautus Extortis talis cum croco-tilis crustulis. Crocotinum genus Operis pistorij. Crucium, quod cruciat. Vnde Lucilius vinum insuaue crucium dixit. Crumina sacculi genus. Plautus: Dij bene vortant. tene,
tene, crumina minuerint triginta minae. Crustulum deminutivum a crure.
Crustariae tabernae a vasis potoriis crustatis dictae. Crustumina ' tribus a Tuscorum urbe Crustumena. dicta. 'crustum C v B A M ' Sabini vocant eam, quam militares lecticam. unde videtur derivatum esse cubiculum. Cubans auspicatur,qui in lecto quaerit augurium. Culcita, quod tomento inculcatur, appellata. Culigna vas potorium. Cato, Culignam,inquit, in foeno Graeco ponito, ut bene oleat. Culigna vas vinarium a Graeco dicta, quam illi dicunt κυλι e. Culina vocatur locus, in quo epulae in funere coburuntur. Culiola cortices nucum virid: um,dicta a similitudine ci leorum, quibus vinum siue oleum continetur.
Culticula fusticulus quidem ligneus in sacris dicebatur.3I Cumalter significat eum altero dictum ab antiquis ita breuitatis causa , ut sedes pro si audes, scilicet pro scias licet, sis pro si viς. cum eram vocabant antiqui vas quoddam, quod opertunuptiis serebat, in quo erant nubetis utensita, quod &