장음표시 사용
71쪽
eamillum dicebant, eo quod sacrorum ministrum μιμον appellabant. merum vas nuptiale a similitudine cum erarum, quae fiunt palmeae vel sparteae ad usum popularem,sic appellatum. F. ar Cum imperio esse' dicebatur apud antiquos, cui nominatim a populo dabatur imperium. Cum populo agere, hoc est populum ad concilium, aut co
' a Cum potestate esse ' dicebatur de eo, qui a populo alicui se
negotio praeficiebatur. Cuncti significat quidem omne , sed coniuncti& congregati at vero omnes etiam si diuersis locis sint. Cuniculum, id est foramen sub terra occultum , aut ab anii mali, quod simile est lepori,appellatur, quod subter s. ssa terra latere est solitum: aut a cuneorum similitudine, qui omnem materiam intrant findentes. Cunire est stercus facere unde & inquinare. ρ'' Cupes, & cupedia antiqui lautiores. cibos ' nominabant. inde macellum forum cupedinis appellabant. Cupedia io autem a cupiditate sunt dicta. vel ,sicu t Varro vult, quod ibi fuerit Cupedi nix equitis domus, qui fuerat ob latrocinium damnatuς. Cupressi mortuorum domibus ponebantur ideo , quia huius generis arbor excisa non renascitur sicut ex mortuo nihil iam est sperandum . quam ob causam in tutela Ditis patris esse putabatur' ς' ς44 Cura aest, quasi cor edat; ' vel quia cor urat. . Curatores dicuntur, qui pupillis loco tutorum dantur. siue illi, qui rei frumentariae, agrisve diuidundis praepositi a
Curia, locus est,ubi publicas curas gerebant. Calabra curia, dicebatur, ubi tantum ratio sacrorum se batur. Curiae etiam nominanturcin quibus uniuscuiusque partis popi dite liue Ii Romani quid geritur. quales fudit eae. in quas Ro- 3smulus populum d stribuit numero triginta. quibus postea additae sunt quinque: ut in sua quisque curia sacra publica faceret, seriasque obseruaret. hi que curijs singulis nomina Curiarum virginum imposita esse dicunrur, quas virgines quonda Romani de Sabinis rapueriit.
72쪽
T L UCuriales eiusdem curiae, ut tribules, S municipes. Curi les flamines curiarum sacerdotes. Curiales mensae, in quibus immolabatur Iunoni,quae Curis est appellata. Curiata comitia a curijs appellata. 3 Curi j' fana a Curio ' dicta.quia eo loco domum habuerat. Curionem agnum Plautus pro macro dixit, quasi cura m eruisset. Curionia sacra quae in curiis fiebant. Curionium aes dicebatur , quod dabatur curioni ob sacer-IO dotium culionatus.
Curis est Sabine hasta. Vnde Romulus Quirinus quia eam ferebat. est dicius; & Romani a Quirino Quirites dicuntur. Quidam eum dictum putant a Curibus, quae fuit urbs opulentissima Sabinorum. FCuritim Iunonem appellabant, quia eandem ferre hastam
putabant. Curriculo pro cursim ponebant. Plautus, Licet,inquit,vos , abire curriculo. Curriculus deminutivum est a curru. 32. Curti; locus appellatur a Curtio, qui eo loco in profundiΩsimum se ob salutem populi Romani proiecit hiatum. Curules equi quadrigales. Curules magistratus appellati
Cussi lirem pro ignavo dicebant antiqui. et Custodelam dicebant antiqui, quam nunc dicimus custodiam.
Custoditio est opera ad custodiendum quid sumpta. Cutis Graecam habet originem. lianc enim illi λύοι di
3O C Y a E L a 'mater, quam dicebant magnam, ita appel- .c,s solabatur, quod agetret homines in surorem, quod Graeci Ac tia dicunt. Cybele vero eadem dicta a loco,qui est et in Phrugia. καQ0 Cubium dictum, quia eius medium aeque patet in omnes iacim:. partes quod genus a geometris κυζὸν dicitur. Vnde etiam tessellae quadrare κωλι. Hinc & άζιον genus piscis, quia piscantes id genus piscium velut aleam ludant. Cyllenius Mercurius dictus, quod omnem rem sermo sine manibuς conficiat, quibus partibus corporis,qui carent,nυαοι Vocantur: ideoque quadratum eum fingunt. Alii
73쪽
DA c R et M A s pro lacrimas Liuius saepe posuit, nimirum, 'uod Graeci appellant Item lautia, quae lautia dicimus,& dantur legatis hospitij gratia.
I Daedalam a varietate rerum, artinctorumque dictam esse apud Lucretium terram, apud Ennium M inertiam, apud Virgilium Circe, facile est intelligere: cum Graece significet variare. Dagi ades sunt auium genus, quas Aegypti j inter potanaci dum cum coronis deuincire soliti sunt, quae vellicando, morsicandoque & canturiendo assidue non patiuntur dormire potantes. Datiuum supinum ait esse Aurelius, Actius stultum. Os rum quoque lingua significat insanum. Santra vero dici 1s putat ipsum, quem Graeci , id est propter cuius fatuitatem quis misereri debeat. Damium sacrificium, quod fiebat in operto in honore Bonae deae, dictum a contrarietate, quod minime esset .m uomν, id est publicum. dea quoque ipsa δεμα,&sacer-zo dos eius o/LIM ' appellabatur.
Danistaeiueneratores. Danunt,dant.
Daps apud antiquos dicebatur res diuina, quae fiebat aut hiberna semente,aut verna. quod vocabiniuri ex Graeco αἴ deducitur apud quos id genus epularum dicitur. Ita sue & daptice se acceptos antiqui dicebant,significantes magnifice. 3c dapti cum negotium amplum, ac magnificum.
Dasi, dari. 3o Daunia Appulia appellatura Dauno Illyricae gentis claro viro, qui eam propter domesticam seditionem ex dens
parria occupauit. DE ACTIO, peractio.
Deblaeterare est stulte loqui. Nam Graeci stulto appellant.' Decalicatum calce litum. Decemina dicuntur quae decerpuntur purgandi causia. Decima qua que veteres diis sui s offerebant. Decote ς t gae detritae. Decrepitus est desperatus crepera iam vitarui crepusculina
74쪽
extremum diei tempus. Sive decrepitus dictus , quia
propter senectutem nec mouere se, nec ullum facere potest crepitum. Decultarunt, valde occultarunt. Decumana oua dicuntur, & decumani fluctus, quia sunt smagna. nam & ouum decimum maius nascitur, & fluctus decimus fieri maximus dicitur. Decumanus appellatur limes, qui fit ab ortu solis ad occ*sum. Alter ex transuerso currens appellatur cardo. Dccures,decuriones. Io Decuriones appellantur, qui denis equitibus praesunt. Dedita intelligitur valde data. .nhformica Delamitatum ' a semitibus succisum, quibus conseveritum erat solitum Defiensem detritam, atque detonsam. Destui dicebant antiqui, ut deamare, deperire: significantes omnem fructum percipere. Deterere Degere 'antiqui posuerunt pro expectare. Degum Deguliere degustare
Deinceps qui deinde cepit; ut princeps, qui primum cepit. QDeincipem antiqui dicebant proxime quenque captum, ut principem primum captum. Dcinde compositum est ex praepositione, de loci signiscatione: ut exinde , perinde, proinde, subinde; quae item tempus sisnificant. 2s Delapidata, lapide strata. Deliberare a libella, qua quid perpenditur, dictum. Delibrare aquam sulco derivare. I Delicare ponebant pro dedicare. Delicata dicebant diis consecrata,quae nunc dedicata. Vn- Ο de adhuc manci delicatus, quali lusui dicatus. Dedicare autem proprie est dicendo deferre. Delicia est tignum quod a culmine ad tegulas angulares
fastigium infimas versus fastigatum collocatur, unde tectum deliciatum , & tegulae deliciares. Delinquere est praetermittere, quod non oportet praeteriri. Hinc deliquia & delicta. . d liqvado Deliquium solis a delinquedo dictum, quod delinquat.
Deliquum apud Plautum significat minus.
75쪽
IIIae Delubrum dicebant sustem delibratum, Eoc est decorticatum, quem Venerabantur pro deo. . Deluit, luit. a Graeco De magis pro minus antiqvi dicebant.1 Deminutus capite appellatur, qui ciuitare mutatus est: &- ex alia familia in alia adoptatus:& qui liber alteri mancipio datus est:& qui in holbia potestate venit: & cui aqua, igniq; interdictum est.. Demoe r apud Atticos sunt,ut apud nos pagi. Io Demum quod significat post,apud Liuium demus legitur. Alij demum pro duntaxat possierunt.
Denariae caerimoniae dicebantur, & tricenariae , quibus sacra adituris decem continuis rebus vel triginta certis 'diebui, γquibusdam rebus inrcndum erat. Denicales 'feriae colebantur, cu hominis mortui eausa fa- 'Deneealtia milia purgabatur. Graeci enim νέκυν mortuum dicunt.
Depcculatus a pecore dicitur, qui enim populum strudat,
xo Deperire significat valde perire. Depolitum perfectum , quia omnes persectiones antiqui politiones appellabant. pontani senes appellabantur, qui sexagenaiij de ponte deiiciehantur. Deprehensa dicitur genus militaris animaduersionis castigatione maior,ignominia minor. Depubem porcum Iact tem, qui prohibitus sit pubes fieri. Depuuere,caedere. Lucilius: palmisq; misellam Depituit me. id est, verberauit me. quod ipsum ex Graeco est
Aloe Graeci appellant pelles nauticas , quas nos vocamus segestita. Derogare proprie est cum quid ex lege vetere, quo minus fiat, sancitur lege nora. derosare ergo detrahere est. 33 Desiderare &eonsiderare a sicletibus dici certum est. Desiuare desinere. 'Resinara Despretus, valde spretus Deteriae porcae,id est macilenta . . Detractare est male tractare. Deludes esse detunsos deminutos. detonses
76쪽
De ut dictu est. quod ei nihil desit: vel quia omnia com inoda hominibus dat siue a Graeco .side, quod significat metum ; eo quod hominibus metus sit. sed magis e stat id vocabulum ex Graeco ruis esse dictum aspiratione dempta. aut mox antiquiς nostris frequenς erat. Dextans dicitur, quia assi deost sextans , quemadmodum duodeuiginti & dcun . Dextimum & i in istimum antiqui dixerunt. φDextra auspicia. prospera 'Dextrarum tibiai una genus estiquae dextra tenentur. DI BATHRA genus solearum Graecanicarum. Dianius locus Dianae sacratus..d -- D a se dixerit. is Dice pro dic antiqui posuere..hia,'' Dicearchia ' vocabatur, quae nunc Puteoli i quod ea ciuitae quondam i stilliine regebatur. Dici mos erat Romanis in omnibus sacrificiis, precibusq:. POPVLO ROMAN O, I R IT I B v s Q quod est α Curentibus quae ciuitas Sabinorum potentisinia fuit.
Dictynna Diana, quam esse lunam putabant, dicta quod fulgore suo noctu omnia ostendat. Dierect im dicebant per antiphrasin, volentes significare malum diem. 2IDi ex dictus, quia diuini sit operis siue ab Ioue eius, ut putabant,rectore,qui Graece ρέα appellatur.siue quod aer diurnus dehiscat in candorem. Diffarreatio genus erat sacrificij,quod inter virum, de mulierem fiebat ditalutio. dicta diffarreatio, quia fiebat farreo libo adli , to ven. ηt Dimorant signet imponunt, ut fieri solet in pecoribus. Dilaniare est discindero, de quasi lanam trahere.vnde Iacia r lan nia & lanius dicitur,qui pecus discindit. Dilemis militum, & is, qui significatur amatur, a legendo 3sdicti sunt. Diobolares meretrices dicuntur, quae duobus oboIis d
Diomedea insula in qua Diomedes supinus est excedens
77쪽
Diomedis campi in Appulia appellantur, qui ei in diuisi
ne regni, quam cum Dauno fecit,cesserunt. Diox,gemis piscis frequens in ponto. Dirigere apud Plautum inueditur pro discedere s Dirunciunt,depurgant.
Dirutum aere militem dicebant antiqui, cui stipendiem ignominiae causa non erat datum: quod aes diruebatur in fiscum,non m militis saeculum. O Disertim pro diserte dixerunt antiqui. Diseretiones, diuisiones patrimoniorum inter eonseries.. Disertus a disserendo dictus Dispensatores dicti, qui aes pensantes expendebant, non adnumerabant. hinc deducuntur expensa, siue dist,ens y ta, vel compensata : item compendium,dispendium assi-pondium, dupondium. Dispescere est proprie pecus a pastione deducere , ut cor pescere una pascere,& in uno loco continere. Dissilicus poreus dicitur,cum in ceruice setas diuidit.
' Disti sumae pertisum dicebantHuod nunc distesum,& per e
Diuidiam, discordiam. Dimdlaesa antiqui dicebri, quae mine sunt catasta ex quibus a riuo communi aquam 'ut': in suum fundii ducit. Dium antiqui ex Graeco appellabant, ut a deo ortum, de diurni m sub caelo lamen X m Aiό .Vnde adhue sub dici seri dicimuς,quod non sit sub tecto in interdiu, cui contrarium est noctu. Dium quod stib caelo est extra tectu. ab Ioue dicebatur.& Dialia flamen,& Dius heroum alia o quis ab Ioue genus ducens. Diu fulgur appellabant diu num,quod putabant Iouisist nocturnum Summani.
DoLr voeabulo nunc tantum in malis utimur: apud anti quos aute etiam in bonis rebus utebatur.vnde adhuc diaeitnus Sine dolo malo;nimi tu,quia siuebat diei & bonuς. M Doliola. loeus in urbe sic vocatus, quia inuadentibus Gallis Senonibat urbem, saera in eodem loco doliolis 'rem 44.su, sta fueriit.qua de causa in eodem loco ne despuere quia hv dem alicui licebat.
Donaticae coronae dictae, quod bis victores in ludis hir
78쪽
. nabantur , quae postea magnificentiae eausa instituta sunt super modum aptarum capitibus, quali amplitudine fiunt cum lares ornantur. Donum ex Graeco est,quod illi vocant δύειν. Dorsum dictu quψd pars ca corporis devexa sit deorsum. σDotem manifesti,n eit ex Graeco esse . nam dicitur apud eos dare. DRACONEs dicti α- , quod est videre.clarissimam enim dicuntur habere oculorum aciem . qua ex causa incubantes cos thesauris custodiae causa finxerutro antiqui. Ideoq; AEsculapio adtribuuntur; quod vigilantissimi generis putantur. quae res medicinae maxime ne collaria elLD v a s M v s apud antiquos dicebatur, qui nuc dominus. Dubiat,Dubitat. Is Duco, cum pro puto ponimus,ex Graeco deducitur, quod illi dicunt δεκω.
Duellum, bellum. videlicet quod duabus partibus de victo perduellio ma contendentibus dimicatur. Inde & perduellis, ' qui pertinaciter retinet bellum. 2o Dulcensus dicebatur cum altero,id est cum filio,census. Duidens hostia bidens. .i γ Duis duaq habet significationes . nam & pro dis ' ponebatur,& pro dederiς. Dumecta antiqui, quasi dumicco appellabant,quae nos du is
Dumosa frondosa. Duodeviginti dicendi consuetudinem a Graecis traxisse et Abi,δῶ videmus, qui sic enuntiant db: ξεικισι. 'rm αι,, ω Duonum,bPnum' . . 3 Dup ab duplicabis.. Duptionem antiqui dicebatat, quoa nos duplum . venitau-
Dusimoso in loco apud Liuium significat dumosum locum. antiqui enim interserebant S litteram , & dicebant coL 3s. mittere pro committere, dicasmenae Pro camenae.
79쪽
Eapse,etipsa. ' , , E c c g R E iusiurandum est, ac si dicatur per Cererem, vis aecastor,aedepol alij eccere pro ecce'ositum accipiut. E D g A T R E , qui praesunt regiis epulis, dicti- γὲδε
Edeci mala,electa. Ederam flamini diali neque tangere , neque nominare fas x. erat: pro eo quod edera vincit ad quodcumque se applicat. Sed ne anulum quidem gerere ei licebat solidum, aut aliquem in se habere nodum. EFFA FILA TvM exertum quod scilicet omnes exerto brachio sine exfilati , id est extra vestimentum filo
Effari, & effata a fando , quod ipsum ex Graeco οῦ-
E GEN s velut exgens,cui ne gens quidem sit reliqua. θxo Egeriae nymphae sacrificabant praegnantes,quod eam putabant facile conceptam aluum egerere. concςptu Egretus & adgretus ex Graeco sunt ducta,a surgendo, Scsroficisceneto. Vnde & Nyctegresia, quasi noctisu gium. 2s Et vRATro significat id, quod desideretur , non possupraestari .Plautus. eiurauit militiam. ELACAτENA, genus saltanenti, quod appellatur ' calciam ivulgo malandrea. ' iEIaudare plus,quam nominare. 3o Elecebrae argentariae meretrices , ab eliciendo armi
to dictae. GElectabo, eliciam. Elices sulci aquarij, per quos aqua collecta educitur eliris. Elinguem sine lingua. Elixa a liquore dicta. Elueum significat languidum , ac semisomnum. veI ut alij
volunt allucinatorem,& nugarum amatorem.siue hal nem id est hesternox ino languentem, quem ιαλον voci tant Graeci.
80쪽
plumbem, evulso Iumbo. EM pro eum ab eo,quod est is Emancipati duobus modis intelliguntur,aut ij, qui ex pistris tu re exierunt; aut ij, qua aliorum fiunt domini j. . quorum Vtrumque fit mancipatione. camem,eundem. Emere quod nunc est mercari, antiqui accipiebampro s Empanta,paganormn dea. Emptiuum militem, mercenarium. Emussitata,ad amussim facta. ENDO ITI v M initium. Endoplorato, implorato,quod est cym questione inclamare. Implorare namque est cum fletu rogare , quod est proprie vapulanti . Endoprocinctu, in procinctu. significat autem cum excastris in praelium exitum est. procinctos quasi praecincto S, ato; expeditos. nam apud antiquos rogis incincti 'pugnasse dicuntuI.
Enubro, inhibenti. Enunquam,ccquando. Ei v v s nonien cuiusdam sabri,qui equu Dureum fecit. Epicrocum genus amiculi croco tinctum, tenue, & perlucidum. Epilimnia ' genux vilissimi unguenti Epistylium trabs, quae super columnas ponitqta. Epolonos dicebant antiqui, quos nunc epulones 4icimus. Datum autem est his nomen, quod epulas indicendi I ut ceterisque diis potestatem sabcrent.. EpuIam antiqui etiam siri lariter posuere. Ipularcs appellabantur,qui in quibusdam lydis nocte epu
E QI E s Y R a aes quod equiti dabatur. Equiria ludi, quos Romulus Marti instituit per equorum cursum,qui in campo Martio exercebantur. V1quirine, iusiurandum per Quirinum. y quo vehi flamini diali non licebat, ne si longius digrede- . retur,sacra neglegerentur. quitare antiqui didebant equum publicum ' merere.